DE
NIEUWE
KINDER
BIJBEL
is een feest
DE MAN
VAN
NAZARETH
lit
Confessioneel
beraad binnen
Geref. Kerken
1
'FIJN
GEZINSBOEK
ZIJL VPlf
INITIATIEF VAN TWEE
VELUWSE PREDIKANTEN
bet voor goed begonnen begin
Eé
Bijbel en tijd
Beraad
^To luidt het verhaal dat bij nevenstaande te-
kening hoort: „Enige tijd later stond Maria
Magdalena bij het graf te huilen. Zij zag twee in
het wit geklede engelen. Zij zaten op de plaats
waar Jezus gelegen had, één aan het hoofdein
de en een aan het voeteneinde. „Waarom huilt
u?" vroegen zij haar. „Omdat ze mijn Heer
weggenomen hebben en ik niet weet waar ze
hem gelegd hebben", zei ze. Terwijl ze dit zei
keerde ze zich om en zag een andere man
staan. Het was Jezus maar zij herkende hem
niet. „Waarom huil je?" vroeg Hij haar. „En wie
zoek je?". Maria dacht dat het de tuinman was.
„Heer, als u hem weggenomen hebt, vertel me
dan waar hij is," zei ze. Jezus zei: „Maria".
Toen herkende ze Hem. „Meester", riep ze
verheugd. Maar Jezus zei: „Houd Mij niet vast.
Ik ben nog niet opgestegen naar Mijn Vader. Ga
naar mijn leerlingen en vertel hun dat ik spoe
dig zal opstijgen naar mijn vader en uw vader,
naar mijn God en uw God".
l^en zuiver bijbels verhaal. Eenvoudig ver-
teld, zo eenvoudig dat zelfs een kind het
kan begrijpen. Dat is dan ook de bedoeling
want deze plaat en deze tekst staan in „De
nieuwe kinderbijbel in kleuren", Nieuwe Testa
ment, die deze maand door Zom?r en Keuning
te Wageningen op de markt is gebracht. Het
eerste deel, het Oude Testament was al eind
1968 verschenen met dit deel is dus deze
kinderbijbel compleet. En daar zijn we bijzon
der blij om. Toen het eerste deel verscheen
hebben we het verhaal van deze uitgave ver
teld. De ideeën hiervoor zijn geboren in Enge
land: een kinderbijbel te maken die ook yverke-
lijk een kinder-bijbel is. Voor kinderen: geen
bladzijde zonder prachtige en zeer kleurrijke
tekeningen; en met een tekst die een kind kan
begrijpen. Maar toch ook een bijbel geen
bundel bijbelse verhalen, door een verteller
meer of minder opgesierd, maar een stuk Heili
ge Schrift, voor kinderen geselecteerd welis
waar en in kindertaal geschreven, met de eigen
sfeer en de eigen verhaaltrant van de Schrift.
Dergelijke gedachten ook gaaf te verwezenlij
ken is geen gemakkelijke opgaaf. Maar toen
het eerste deel verschenen was. geschreven
door Anne Edwards en met tekeningen van
Charles Front, toen waren de critici het er over
eens: dit is inderdaad iets bijzonder goeds. En
het tweede deel, nu geschreven door Shirley
Steen, doet er zeker niet voor onder. Men mag
er Zomer en Keuning dankbaar voor zijn dat het
deze boeken ook in Nederland heeft uitge
bracht. In beide gevallen zijn ze vertaald en be
werkt door Marianne Jager met medewerking
van dr. Okke Jager en pastoor J. M. E. Keet.
Deze „oecumenische samenwerking" wijst er al
op dat het een boek is „voor alle gezindten",
een voorleesboek dat op iedere school en in
iedere kinderclub gebruikt kan worden. Maar
dat bovendien een plaats verdient in ieder ge
zin omdat het spelenderwijs het thuis bijbel le
zen tot een gewoonte maakt een een heel
goede gewoonte.
Volledigheidshalve: de nieuwe kinderbijbel in
de zeer kleurige, moderne paperbackuitvoering
kost 9,50; gebonden bedraagt de prijs 13,-
per deel.
rjo vertelt Piet Worm, nog altijd een van Ne-
derlands meest bekende illustrators, zijn
verhaal over het boek „De Man van Nazareth,
gezinsboek over leven, land en volk van Jezus
„Tegen het eind van de jaren vijftig kwam het
idee voor dit boek tot stand. In die jaren werd
mij dikwijls gevraagd lezingen te houden over
bijbelse onderwerpen. In verschillende landen
immers was mijn driedelig boek „De bijbel voor
kinderen verteld" verschenen en veel mensen
wilden daar graag meer over weten. Het viel
mij toen op dat velen wel vertrouwd waren met
bijbelse verhalen, maar dat zij dikwijls de bete
kenis van bepaalde begrippen of historische
achtergronden niet kenden. Ik dacht dat een
boek, vol informatie over de historie, het leven,
de gebruiksvoorwerpen, do politiek, de econo
mie van de tijden voor en tijdens het leven van
Jezus verhelderend zou zijn. Het zou een boek
moeten worden dat voor iedereen toegankelijk
was en dat er aantrekkelijk uitzag. Zo
ging ik dus op zoek naar informatie. Ik ben
illustrator, geen theoloog hoe meer ik me in
deze materie verdiepte, hoe duidelijker het
werd dat ik me in een gebied vol voetangels en
klemmen had gewaagd. Ik had de hulp van een
theoloog nodig en ik vond drs. J. Helderman,
toen assistent van prof. dr. R. Schippers van de
Vrije Universiteit te Amsterdam, nu gerefor
meerd predikant te Domburg, bereid mij advie
zen te geven en te helpen bij het opsporen van
gegevens. Het werd een intensieve samenwer
king die ten slotte vijf jaar zou gaan duren en
waarbij ook prof. dr. W. Grossouw van de univer
siteit te Nijmegen vele bijzonder nuttige wen
ken gaf. Al tekenend en schrijvend kwam ik tot
,de conclusie dat de definitieve tekst van het
boek literair volledig verantwoord moest zijn,
bijzonder helder en zo eenvoudig mogelijk. D^
Een van de zeer vele illustraties uit ,,De
Man van Nazareth": Jezus' begrafenis,
ontleend aan ,,Het boek der gebeden" uit
de vijftiende eeuw.
auteur die dat zou kunnen was Mies Bouhuys,
wier bijbelse televisie-serie „Woord voor
woord" en wier vier boekjes in de reeks „In
die dagen.." vrijwel iedereen kent. Ik ben blij
dat zij die uitdaging heeft aangenomen".
tiet boek dat Piet Worm zich voorgesteld
■n heeft ligt er nu: uitgegeven door Meijer
Pers NV te Amsterdam en'van 20 maart af ver
krijgbaar in de winkels van Albert Heijn N.V. voor
zes gulden. En dat is een idee waaraan je even
moet wennen: bij Albert Heijn een boek te gaan
kopen als dit „De Man van Nazareth" Op dezelf
de manier als je altijd in je supermarkt je kilo
suiker en je pak lucifers koopt. Laten we voorop
stellen dat dit met de kwaliteit van t boek niets
te maken heeft: dit boek is 'n fijn gezinsboek.
Precies zoals Worm zich dat had voorgesteld. De
eerste 40 bladzijden geven als 't ware een kor
te samenvatting van het Oude Testament: in vo
gelvlucht glijden we door de geschiedenis van
de schepping af naar Bethlehem toe. En dan
volgen 125 bladzijden waarin (met grote letters)
het evangelieverhaal en dat van de eerste
christenen verteld wordt en daarnaast (letterlijk
daarnaast en met kleine letters) uitleg gegeven
wordt van allerlei waartoe het verhaal aanlei
ding geeft. Om bij het paasgebeuren te blijven:
met tekeningen en foto's wordt verduidelijkt
hoe het graf in elkaar zat waarin Jezus werd
neergelegd, waarom men zijn lichaam met lin
nen doeken had omwonden, hoe het Pasen der
Israëlieten werd gevierd, enz. Alles verduidelijkt
met bijzonder stijlvolle illustraties, gedrukt in
mooie kleuren. Gewoon een boek dat vraagt om
dikwijls ter hand te worden genomen en waar
uit heel veel te leren is. En tja dat het alleen
bij de superkruidenier verkrijgbaar is de
boekhandel zal er niet blij mee zijn. Maar dat is
iets wat we op deze plaats graag buiten be
schouwing willen laten. En evenmin willen we
ons verdiepen in de motieven van Albert Heijn
N.V. Op deze plaats telt voor ons dat er een
boek verschenen is dat binnen het gezin gele
genheid geeft om eens over de bijbel en over
godsdienst en godsdienstige gebruiken te pra
ten en dat is alleen maar toe te juichen. Als
men klaagt dat het gezin niet meer zo goed
functioneert als vroeger, is dit misschien de
oorzaak dat er minder met elkaar wordt ge
praat over meer dan oppervlakkige zaken. Als
iemand tracht daarin verbetering te brengen
zijn we er dankbaar voor zelfs als die ie
mand de kruidenier is.
Ik voel het stuwen van mijn bloed in mijn gemoed
en ik luister
'k Weet dat ik eenmaal sterven moet, maar leven wil
en fluister:
„O, God. wat is het geheim van leven en van dood, want ach,
voor ik bewust begon te leven, kwam ook de dood
in al zijn dreiging
mij omgeven".
Zo kom ik dan tot ae gedachte
dat dood en leven
nauw zijn aaneengeweven.
Al schuwt de een de ander
steeds kruisen zij elkander
in hunnen gang
Dan klopt opnieuw het bloed in mijn gemoed
en ik fluister:
„O God, ik ben zo bang
Wie zal uiteindelijk falen en wie de eindstreep halen?
't Duurt al zo lang".
Maar als ik mét mijn bange levensvragen
Gelovig tot U kom
krijg ik het antwoord ook.
Dan tast ik met mijn angst niet langer in het duister
'k Zie dan het Kruis in al zijn glans en luister.
Want éénmaal kwam bij het kruisen
van hun wegen
op Golgotha de Dood in al zijn macht en woede
het Leven tegen,
het werd een strijd zó zwaar, dat de aarde en zélfs de Hemel
zwegenHet Leven won.
Het Leven won en juichte: „De Dood is overwonnen
Al wie Hem vreesde, kom nu vrij tot Mij
Wie Mij vroeg zoekt zal leven zelfs
al ware hij gestorven
De Dood is Mijn Vazal en gij zijt vrij".
Gerythe v. d. Sluis.
PASEN
Straks worden overal in de wereld, in alle kerken weer de opstandingsv erh a len van
de Here Jezus gelezen.
Maar er zullen in onze tijd heel veel mensen zijn, die met dat opstandingsverhaal
geen raad weten.
Er zullen er nog velen zijn, die er niet eens meer naar luisteren wilden. Ze vin
den het te dwaas om er over te praten. Geloven dpen ze er niets van. Het is te onge
looflijk en te ongehoord.
Vooral onder de studerende jongeren van de middelbare scholen en aan de univer
siteiten, die in het opkomende getij van het rationalisme leven, hebben er moeite
mee te geloven in de Opgestane Jezus. Ze kunnen niet geloven dat dat echt gebeurd
is.
Wanneer we de evangeliën lezen wordt het ons toch verteld als een echt gebeurde
geschiedenis. Trouwens, de Kerk staat of valt met dit „echt gebeurd" karakter van
de Opstandingsgeschiedenis. Als Jezus niet echt opgestaan is uit de dood, kun je al
le kerken wel afbreken of er garages van maken. Als de Paasgeschiedenis niet
echt gebeurd is, dan is het hele kerkelijke bedrijf één afschuwelijke voor-de-gek -
houderij.
Zo staat het ongeveer in de Bijbel ook.
Luister maar. „Indien Christus niet opgewekt is, dan is onze prediking zonder in
houd, en zonder inhoud is ook uw geloof. Dan blijken wij valse getuigen van God te
zijn. Dan zijn ook zij verloren, die in Christus ontslapen".
U vraagt: „Gelooft u dan echt in die Opstanding, zoals ons dat verteld wordt?"
Antwoord: ja!
Maar ik geloof ook dat het niet kan. Ik geloof ook dat het niet past in onze werke
lijkheid van wereld en leven. Ik geloof dat het in strijd is met de natuurwetenschap.
En toch gelooft u het?
Ja, want ik geloof in God. En dat houdt in dat de natuurwetenschap niet de volle
werkelijkheid is. Trouwens de echte natuurwetenschapsmensen weten dat ook wel.
Een van de grootsten onder hen en tevens wijsgeer zegt: „De huidige natuurweten
schap acht zich niet bevoegd enige uitspraak te doen over het al of niet plaats ge
had hebben van een unieke of uitzonderlijke gebeurtenis, die aan haar methode en
controle ontsnapt, ook niet over de bijbelse wonderverhalen."
Kijk, dat is een zeer wetenschappelijke benadering van de opstanding van Jezus:
„Niet bevoegd enige uitspraak over te doenAls er leraren zijn op scholen, die
de bijbelse verhalen bespottelijk maken onder het mom van de wetenschap, dan Is
dat een schande voor het wetenschappelijk denken. Als wetenschapsmensen zijn ze
niet bevoegd er enige uitspraak over te doen.
Maar wat gelooft u dan van dat Paasgebeuren?
Wel, ik geloof in God", zoals ik zei.
Ik geloof in unieke daden van God.
Ik geloof in die unieke Zoon van God.
Omdat hij de unieke Zoon van God is is Zijn verhaal anders dan elk ander verhaal.
Omdat Hij de unieke Zoon van God is, is Zijn verhaal vandaag nog niet uit. Hij is
ten derde dage opgestaan uit de doden. God kan een verhaal andérs laten aflopen
dan wij verdiend hebben. God kan een verhaal anders laten aflopen dan wij ver
standelijk kunnen verklaren.
God heeft op Pasen, in die oude wereld van ons een stukje van Zijn nieuwe wereld
ingeschoven. En dat is het voor-goed-begonnen-begin van Zijn vernieuwingswerk.
Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw. God is werkzaam en scheppend tegen
woordig geweest in de hof van Jozef van Arimathea. Het begin van: „Zie, Ik maak
alle dingen nieuw!"
Elke nieuwe week worden we dóór de zondag en óp de zondag herinnerd aan dat
eens en voor goed begonnen begin. En wat God begint dat maakt Hij af. Stil maar,
wacht maar! Door de opstanding van Jezus Christus heeft de dood zo'n klap gekre
gen, dat hij er dood aan moet gaan.
Christenen geloven dat het echt gebeurd is. Zij zijn nu al blij met wat er nog komen
moet. Het stille geheim dat zij meedragen in deze oude wereld is, dat zij van die
levende en Opgestane Here zijn.
Gekocht en betaald met Zijn bloed.
Mij dunkt, dat is een reden om feest te vieren. Een reden om te zingen. Andere
redenen om echt feest te vieren en echt te zingen weet ik niet.
J. J. van der Krift
mtdin- 4
.■vBS*
Stl4
I
Het is duidelijk dat er in de Ge
reformeerde kerken langzamer
hand twee stromingen zijn ont
staan. Enerzijds verdedigen theo
logen van de Vrije Universiteit
standpunten die tot voor kort in
deze kerken als on-gereformeerd
werden beschouwd. En de kerk
leden die daarover verontrust zijn
hebben zich georganiseerd in de
Vereniging van Verontrusten
Schrift en Getuigenis.
Betekent dit nu ook dat de Ge
reformeerde kerken uiteengeval
len zijn in een rechtse en een link
se groep? Twee Veluwse gerefor
meerde predikanten, ds. M. P. van
Dijk, emeritus-predikant in Nun-
speet en drs. J. Vlaardingerbroek
te Ermelo hebben een initiatief ge
nomen om te voorkomen dat een
strijd tussen links en rechts hun
kerken zou verdelen. Ze willen
zo zeggen ze in een oproep een
stem verschaffen aan die groep
„die zich tussen links en rechts
soms nauwelijks hoorbaar kan
maken". Daarom willen zij een
conferentie organiseren die zich op
de kerkelijke situatie zal bezin
nen. Anders "gezegd: zij willen een
confessioneel-gereformeerd be
raad vormen.
De ontwikkeling in de Gerefor
meerde Kerk vervult deze beide
dienaren des woords met zorg. Zij
menen dat er neen gezegd moet
worden tegen verschillende vor
men van horizontalisme die deze
kerken zijn binnengedrongen of
bezig zijn binnen te dringen. De
enige troost in leven en in sterven
van de individuele christen mag
niet een in de hoek gedrongen stuk
van de belijdenis worden. „Bij het
bewaren van het gereformeerd ka
rakter van onze kerken aldus
hun toelichting moet er van uit
de kerken een duidelijke steun ge
geven worden aan de kerkelijke
vergadering en vooral aan de gene
rale synode."
De beide predikanten willen niet
de klok terugdraaien wel willen
ze proberen aan de oude woorden
van het klassieke belijden vorm,
inhoud en gestalte te geven voor
deze tijd. Volgens hen moet de be
lijdenis ook juridisch gehandhaafd
worden. Het is niet de bedoeling
een modaliteit te vertegen woord i-
een of in het leven te roepen.
„Niet alles wat er in de belijde
nis staat is even belangrijk", zegt
drs. Vlaardingenbroek, als hij in
een gebouw naast de gereformeer
de Immanuelkerk in Ermelo de
plannen nader toelicht. „De bijbel
heeft een hart: Jezus Christus en
die gekruidigd. God heeft ons niet
opgeknoopt aan een boek waar we
niks aan hebben. De kerk moet er
gens voor stóón. Je kunt niet zon
der meer zeggen dat de bijbel aan
zijn tijd gebonden is in vormen
die dat wel zijn brengt hij een
boodschap die tegen zijn tijd in
gaat. Men moet respect hebben
voor de wijze waarop God die
boodschap gegeven heeft. De fun
damentalisten hebben dat even
weinig als de linkse theologen.
U wilt uw stem laten klinken
tussen rechts en links. Maar
uit wat u bij voorbeeld zegt
over het horizontalisme zou
men kunnen afleiden dat u
dichter staat bij rechts dan bij
links?
Ds. Van Dijk. „Dat is ook zo. Men
zou kunnen zeggen dat wij het
voor tachtig procent eens zijn met
de verontrusten."
Waarom sluit u zich dan niet
aan'by de Vereniging van Ver
ontrusten?
„Voor sommige mensen heeft die
Vereniging een slechte image. Zij
hebben bezwaar tegen fundamen
talistische en conservatieve ten-
denzen. Wij hebben zelf ook be
denkingen tegen de verontrusten.
Aan hun standpunt laten we echter
graag alle ruimte» De opvattingen
van de theologen van de Vrije
Universiteit vinden wij veel min
der te tolereren. Overigens zouden
wij graag met de Vereniging van
De twee initiatiefnemers.
Links drs. J. Vlaardinger
broek te Ermelo en rechts ds.
M. P. van Dijk, emeritus-predi
kant te Nunspeet.
Verontrusten samenwerken."
U wilt geen modaliteit worden.
Maar is er niet een grote kans
dat u dat toch wel wordt?
„Het is mogelijk dat uit onze be
weging een modaliteit groeit al
willen wij dat niet. Als er verschil
lende richtingen in de Gerefor
meerde Kerken onistaan, dan wil
len wij ook graag onze stem laten
horen."
U hebt in de toelichting ge
schreven dat u een gesprek
met hen die de weten
schap beoefenen noodzakelijk
vindt en u denkt daarby
vooral aan een discussie met
de natuurwetenschap. Is het
dan niet waarschijnlijk dat u
tot dezelfde overtuiging komt
als de theologen tegen wie u
zich nu zo verzet?
„Wij gaan ervan uit dat de bijbel
en de wetenschap niet met elkaar
in strijd kunnen zijn. Dan behoe
ven wij ook niet te wankelen voor
de uitkomsten van de wetenschap.
De confrontatie vrezen wij niet.
De resultaten van de wetenschap
staan ook trouwens helemaal niet
vast. Er zijn puur-ongelovige on
derzoekers die zeggen dat ze lang
niet alles weten."
„Een van onze bezwaren zegt
ds. Van Dijk richt zich tegen
het experimenteren in de eredienst.
Die mag abosoluut geen discussie
bijeenkomst worden. Het gaat in
de kerkdienst om de verkondiging
van het evangelie. Men kan daarbij
de noden van de mens van deze
tijd ook aan de orde stellen
daarvoor heeft men heus geen dis
cussie nodig. Eventueel zou men na
de kerkdienst nog eens van ge
dachten kunnen wisselen." „Het zou
wel noodzakelijk zijn," voegt drs.
Vlaardingerbroek hieraan toe, „dart
de predikant bij de voorbereiding
van zijn preek bepaalde problemen
eens besprak met die gemeenteleden
die zich vooral daarmee hebben
beziggehouden."
Wat zijn nu uw concrete
plannen? Gaat u een vereni
ging oprichten?
„Het beraad dat wij hopen te
houden kan tot het oprichten van
een vereniging leiden. Eerst moe
ten we een conferentie beieggen
vermoedelijk in het najaar.
Er zijn inmiddels al verschil
lende reacties gekomen. Een
aantal theologen uit de Gerefor
meerde Kerken heeft sympathie
met ons initiatief betuigd." En
daaruit blijkt dan dat er in deze
Gereformeerde Kerken een stro
ming is die links nog rechts will
