KINDEREN LEREN HET SPELENDERWIJS Proef met Engels op viertal Utrechtse lagere scholen slaat in Nazi-lectuur brengt thans veel geld op TV-cursus dammen „Montreux-selectie" uit RONOtitie Heer Bommel en de Blijd- scbapper Materiaal voor historische studies Vanavond op Nederland 2: programmaos Aivndprogrannna NCR V-radio gewijzigd VERPLICHT ATTRIBUTEN SENTIMENTEEL REDEVOERINGEN NOG STEEDS T GING NIET TELEVISIE MARTEN TOONDER STRIP TELEVISIE RADIO MAANDAG fc APRIL 1970 v ffgmn •jr In een van de klassen van de Utrechtse Dompleinschool geeft mevrouw Serton Engelse les. Een tienjarig kind beschikt in het Nederland van 1970 onbewust over 'n aardig voorraadje Engels. De hele dag wordt het er op alle mogelijke manie ren mee geconfronteerd. Het kind interesseert zich voor Ame rikaanse en Britse tophits, het koopt grammofoonplaten van zijn favoriete popgroep en kijkt in de huiskamer naar de vele Engelstalige televisiefilmpjes. Toch duurt het nog twee jaar voordat het in het voortgezet onderwijs de taal officieel leert. En dat terwijl praktisch alle onderwijsdeskundigen het erover eens zijn dat kinderen tussen de acht en tien jaar gemakkelijk een vreemde taal leren. In het onlangs gepubliceerde vooront werp van de wet op het basisonderwijs wordt het Engels als vak op de lagere school verplicht gesteld. Het wetsont werp zal echter op zijn vroegst na de Kamerverkiezingen volgend jaar wor den ingediend. Intussen wordt bij wijze van proef aan vier Utrechtse lagere scholen Engels gegeven. De onderwij zers, die een speciale opleiding krijgen, worden begeleid door het Psychologi sche Laboratorium en het Instituut voor Toegepaste Taalkunde van de uni versiteit in Utrecht. Leider van dit pro ject dat door een rijksstichting voor Onderzoek van het Onderwijs gesubsi dieerd wordt is de psycholoog drs. J. Carpay. .,In Nederland maakt men normaal gesproken eerst een wet en gaat dan pas kijken hoe deze wet het beste te realiseren is. Wij wilden deze gang van zaken omdraaien". Sinds sep tember 1968 wordt aan tienjarige kin deren Engels gegeven volgens een aan gepaste Duitse leermethode English for today. De kinderen krijgen vijfmaal per week een lesje dat maximum twin tig minuten duurt. Onderwijzer D. van Bergen, die En gels aan de vijfde en zesde klas van de Openbare Scholengemeenschap Kana len-eiland geeft, vindt twintig minuten genoeg. „Als de kinderen twee lesuren eens per week achter elkaar zouden krijgen, zouden zij minder van de taal opsteken. Na een bepaalde tijd verslapt hun aandacht". Hij laat de klas tijdens de Engelse les in een kring zitten. Een bandrecorder, waarop Britse kinderen Engels spreken, en een flanelbord ofh allerlei plaat jes op te plakken zijn zijn enige at tributen in het leslokaal. „Van de eerste les af wordt er enkel Engels gesproken", legt de heer Carpay uit. „Het is de bedoeling dat de kinde ren sprekend en luisterend hun voor raadje Engelse woorden uitbreiden. Zij moeten begrijpen dat je in een andere taal iemand iets kunt vragen, een op dracht geven. Kortom de mogelijkheid in een vreemde taal met een ander con tact te hebben. De taal schrijven hoe ven zij het eerste jaar nog niet, dat komt in het tweede leerjaar aan de beurt. De heer Carpay houdt een pleidooi om juist het Engels als verplicht vak op de lagere school aanvaard te zien. „On geveer zestig procent van de kinderen volgt in Nederland geen voortgezet on derwijs. Voor een technische opleiding van de jongen is Engels erg belangrijk, en voor het meisje is het gemakkelijk wanneer zij in een vakantieplaats met haar Engels inkopen kan doen". Waarom geen Duits als verplicht vak? „Ik geef toe dat het oosten van het land meer op Duitsland is georiën teerd, dan op de Engelstalige landen", aldus de heer Carpay. „Ik vind dat wij iets mondialer moeten denken. Engels is immers de eerste wereldtaal. Bovendien is het een taal, die de Nederlanders wel ligt: niet te moeilijk en niet te makke lijk". Een verplicht vak Duits op scholen in het oosten, en een verplicht vak Engels op de scholen in het westen van Neder land vindt de heer Carpay een onge wenste situatie. ..Dat zou spraakver warring voor de kinderen, die van de ene school bijvoorbeeld in Utrecht naar een andere school in Enschede moeten verhuizen, in de hand werken". Frans reeds vele jaren een facul- tief vak op de lagere scholen ziet de heer Carpay niet als eerste vreemde taal. ..Deze oude cultuurtaal is meer een sentimentele zaak geworden. Wordt het Frans verplicht gesteld dan is dat eer der uit politieke overwegingen, dan uit pedagogische. Ik geloof niet dat wij dan de zestig procent van de kinderen die geen voortgezet onderwijs volgen, een dienst bewijzen". Van vele scholen in Nederland krijgt de heer Carpay aanvragen om ook een proefklas Engels op te richten. „Het is onmogelijk om dit op grote schaal te doen. De onderwijzers zullen eerst een speciale trainig moeten krij gen. Op het ogenblik leiden wij twaalf onderwijzers op. In de toekomst zullen de Pedagogische Centra dit werk moe ten overnemen. Wij stellen ons voor dat er in de toekomst op elke school een onderwijzer moet zijn, die Engels kan geven". Over de juiste uitspraak van het En gels is men het in het Psychologisch Labotarorium nog niet eens geworden. Moeten de kinderen het zogenaamde King's English leren of mag het ook Amerikaans-Engels zijn?. „Ik zou over dit aspect wel eens een duidelijke uitspraak willen hebben", lacht de heer Carpay. Tot nu toe heeft de heer Van Bergen een compromis ge vonden. Voor een songfestival studeer den zijn leerlingen liedjes in van pop groepen Shocking Blue (de hit Venus) en de Tee Set de tophit Ma Belle amie). „De kinderen begrijpen wat je met sommige Engelse zinnen bedoelt. Bij put that chair down weten zij dat zij iets met een stoel moeten doen. Het verbaast mij ook dat zijde zin begrij pen en de stoel neerzetten. Zij vertalen de zin niet zoals wij dat vroeger leerden woord voor woord'', legt de heer Van Bergen uit. Zijn leerlingen nemen graag deel aan de Engelse les. Bij de diverse commu nicatie-spelletjes vergeten zij de saai heid om steeds dezelfde woordjes te moeten herhalen. Zij krijgen evenmin cijfers voor hun prestaties, zodat zij het Engels aantrekkelijk blijven vinden. Ook in de toekomst. BONN Een kwart eeuw na de instorting van Hitiers Derde Rijk brengt nazi- lectuur meer geld op dan ooit tevoren. Niet dat de bruine bellettrie zo geliefd is geworden de belangstelling komt van de wetenschap. Universiteiten en wetenschappelijke instituten vooral in Amerika kopen tegen recordprijzen nazistische boeken als bronnenmateriaal voor historische studies. Een groot antiquariaat in Frankfort, dat zich heeft gespecialiseerd op nazi uitgaven, bracht een verzameling bij een die een catalogus van honderden pagina's besloeg. In een oogwenk was men deze hele voorraad kwijt. Op vei lingen in West-Duitsland en andere landen duiken bij deze handel dikwijls nazistische curiosa op en daarvoor worden gepeperde sommen neergeteld. Een eerste druk (uit 1925) van Hitiers Mein Kampf, met voorin het ex-libris van de Führer zelf, is een buitenkanse dat op zijn minst twaalfhonderd gulden kost. Van Mein Kampf bestond ook een in leer gebonden luxe editie, die uitslui tend was bestemd voor prominente le den van de nazi-partij. Voor dit boek moet men tegenwoordig vierduizend gulden op tafel leggen. Wie wil blade ren in het naziblad Völkischer Be- obachter moet zeker 2500 gulden per jaargang rekenen als hij die zeld- zaamheid tenminste op de kop kan tik ken. Tot begeerde antiquarische zaken zijn ook de gebundelde opstellen en rede voeringen van mannen als Goebbels, Goering en Himmler geworden, en de nationaal-socialistische tijdschriften zoals het bloed- en bodemblad Odal of Baldur von Schirachs jeugdtijdschrift „Die Deutsche Zufunkt" („De Duitse Toekomst"). Ook met Mein Kampf, het grote opus van Hitier zelf, worden nog steeds goe de zaken gedaan. Tijdens het Derde Rijk was dit zonderlinge boek verplicht bezit voor elke rechtgeaarde burger. Jonge paartjes ontvingen het bij hun huwelijk uit .handen van de ambtenaar van de burgerlijke stand. Daardoor werden de oplagen zo gigantisch, dat Hitler ruim vijftien miljoen mark aan auteursrechten toucheerde. Na de oor log droegen de geallieerden deze rech ten over aan de deelstaat Beieren. Het ministerie van Financiën in München spant zich sindsdien bijzonder in om eventuele herdrukken en vertalingen van het onzalige boek te verhinderen. Juridisch is dat niet zo eenvoudig, en zo zijn er sinds de oorlog talrijke nieu we uitgaven van Mein Kampf versche nen, in Spanje, Portugal, Mexico, in Amerika, Engeland en elders. Hierbij ging het niet om wetenschap pelijke belangstelling, het boek profi teerde van de internationale nieuwsgie righeid naar het nazisme en het werd vooral gekocht als een soort snobisti sche curiositeit voor de boekenkast. Nu is er weer een uitgeverij in Milaan, die Mein Kampf als pocketbook, wil uit brengen in 50.000 exemplaren. Meteen zijn de advocaten van de deelstaat Beieren in actie gekomen, maar de Ita liaanse uitgever wil zijn plan toch doorzetten. Hij beroept zich op Hitiers testament, waarin de Führer alle aan spraken zou hebben prijsgegeven voor het geval dat zijn Derde Rijk ten onder zou gaan. Wat de uitgever in Milaan eigenlijk wil met die pockets is de vraag. In Ita lië, destijds het land van Mussolini, verscheen al in 1935 de eerste Italiaanse vertaling van Mein Kampf. Sindsdien is het bruine standaardwerk het meest onverkoopbare boek, dat ooit in de Ita liaanse boekwinkels heeft gelegen. In het komende najaar gaat Teleac een cursus dammen geven. De cur sus zal bestaan uit 18 televisielessen en een schriftelijke begeleiding. Er is mogelijkheid om deel te nemen aan oefengroepen. Evenals voor het schaken bestaat er in Nederland in brede lagen van de bevolking grote belangstelling voor de damsport. Nederland telt volgens het CBS naar schatting 2 1/2 miljoen beoefenaars van het dam spel. Het merendeel komt echter niet verder dan een oppervlakkig partij tje schuiven. Velen zijn niet op de hoogte van de tactische en strategi sche mogelijkheden van het spel. De cursus heeft tot doel de beginnende dammer niet alleen de regels en de theorie bij te brengen, maar ook het dammen volgens een bepaald geko zen speelplan te leren. De cursus wordt geschreven door een redactie bestaande uit: drs. P. Roozenburg, ir. G. E. van Dijk, J. M. Bom, drs. L. Lyklema, L. de Rooij, E. Holstvoogd en F. H. Boog (eindre dacteur). In de cursus komen onder meer aan de orde: spelreglement (1 les), slagspel (3), positiespel (2), mid denspel (4), eindspel (2), openingen (2) en wedstrijdspel 3). Auteurs van de schriftelijke begeleidingen zijn: F. H. Boog en E. Holstvoogd. Evenals dat bij de cursus schaken het geval was, zal er gelegenheid zijn deel te nemen aan oefengroe pen. Deze worden door de afdeling studiebegeleiding van Teleac georga--. niseerd in samenwerking met de provinciale dambonden en de plaat selijke verenigingen (400). Vanavond zendt de NCRV om 20.45 uur via Nederland II het pro gramma „Kijk-kijk" uit. Deze keer geen gewone aflevering, maar de hoogtepunten uit twee seizoenen „Kijkkijk", die zijn samengebracht in een veertig minuten durend pro- In het Gelders programma van de RONO wordt dinsdagavond een af levering uitgezonden van het reli- gieuse muziekprogramma „Te deum cantamus". In dit programma wor den platen ten gehore gebracht van het Aaltens Mannenkoor, het Win- terswijkse koor „De Lofstem" en het koor van de Klokkenberg te Nijme gen. De samensteller is Johan Ar- desch uit Aalten. In hetzelfde programma wordt een reportage uitgezonden van de nationale vergadering van Dolle Mi- na's te Arnhem en een Betuwse brief, die deze keer geschreven wordt door Wil de Jong. gramma, dat als Nederlandse in zending gaat meedingen naar een van de prijzen op het tiende Gouden Roos Festival in Montreux. Enkele onderdelen uit deze Mon- treux-Kijkkijk („Look at that" „Tiens-tiens", of „Schau mal an"): de mondharmonicavereniging „Mo dulatie", een man die zijn buik laat rollen, de prater van de hanenkraai- vereniging, de dames Riek Hensber- gen en Bep Notten in één broek, en kele Nederlanders die pasfoto's la ten maken in een snelwerkende fo to-automaat, toeristen die zich in Volendammer kostuum steken en zich dan laten fotograferen, Neder landers die dieren imiteren, zangers en zangeressen in het operacafé in Purmerend en natuurlijk verschil lende kunstjes in de vaste rubriek „Kijk mij eens". De redactionele bijdragen voor deze bijzondere „Kijkkijk" zijn van Daan Budding en Arnold Jan Scheer, de presentatie heeft Kees van Maasdam, en Jan Fillekers en Ruud Keers tekenen voor samenstel ling en regie. NEDERLAND I 18.45 NOS: (K) Fabeltjeskrant. 18.55 NOS: (K) Journaal. 19.04 VARA: De Lichtkrant. 20.00 NOS: (K) Journaal. 20.20 VARA: Achter het nieuws. 20.45 (K) Ironside, film. 21.35 Ombudsman. 22.00 (K) Het mannetjesdier, eenac- ter van Alun Owen. 22.25 NOS: (K) Journaal. 22.30-23.00 TELEAC: Methodiek van de burgerschapsvorming (les 5 - herh.) NEDERLAND II 18.45 NOS: De Fabeltjeskrant. 18.55 NOS: (K) Journaal. 19.04 NOS: Scala: informatief pro gramma. 19.30 NCRV: Scheepsjongens van Bontekoe, vervolgverhaal. 19.39 (K) De waaier van Sevilla, fa miliefeuilleton. 20.00 NOS: (K) Journaal. 6866 Heer Ollie had zijn magische spullen na lang zoeken ergens op het kerkhof verborgen en nu stond hij bij het vervallen hek de spreuk op te zeggen, die hij uit het oude boek geleerd had. De wind floot door de treurwilgen en ver woei het geluid van zijn klagende stem over de heuvels. Het was een akelig ge luid waarin alleen de namen Iod en Za- zel duidelijk verstaanbaar waren. ..Dat was het zo ongeveer", prevelde heer Bommel toen hij klaar was. „Het valt toch niet mee voor een heer. die heel in het verborgene het geluk van zijn medeschepsels op het oog heeft. Wat zou er nu gebeuren?" Hij keek beklemd om zich heen, maar alles bleef stil. De maan wierp tussen de wolken door vreemde lichtvlekken op de graf-stenen en een plotselinge bui deed de regendruppels op de zerken kletteren. Huiverend verliet de bezwerende heer de begraafplaats en betrad de weg die er langs voerde. Toen hoorde hij boven het geweld der elementen uit het geluid van naderende voetstappen en verblekend keerde hij zich om. Het was echter slechts een eenzame wandelaar, die zich gebogen onder een vochtige paraplu door de nacht haastte. „Wat een weer, wat een weer!" sprak hij met dorre stem. „Maar ach, dat komt van de winderig heid en de overvloed. Ik hoorde u roepen; kan ik u soms ergens mee helpen?". Dit is de in Rozendaal bij Arn hem wonende predikant dr. W. Barnarddie in de vijftiger jaren als Guillaume van der Graft tot onze beste dichters kon worden ge rekend. In het NCRV-radiopro- gramma .Voorrang" (hedenavond om 22.55 uur, Hilversum 2) wordt hij ruim een half uur lang geïnter viewd, als eerste van een serie Vijftigers"waaraan in deze Boe kenweek radio-uitzendingen worden gewijd. Dinsdag zijn Leo Vroman (16.45, Hilv. 1, AVRO) en Gerrit Kouwe- naar (21.30, Hilv. 2, KRO) aan de beurt, woensdag wordt Bert Schier- beek (22.05, Hilv. 1, VARA) en vrij dag Jan G. Elburg (23.05, Hilv. 2. TROS) in de aandacht geplaatst. Met ingang van hedenavond zal liet NCRV-radioprogramma 's avonds door het In de ether komen van de Evangelische Omroep tussen 19.00 en 20.00 uur enkele veranderin gen ondergaan. De rubriek „Litera- ma" zal voortaan steeds om 22.40 uur te beluisteren zijn. (In de uit zending van vanavond wordt onder meer aandacht besteed aan de dicht bundel „It freeslik feest" van Bar- tele Laverman). Dit houdt in dat „Voorrang" in het vervolg een kwar tier later, om 22.55 uur, zal beginnen. Het veertiendaagse programma „Muziek en dienst" staat met ingang van heden geprogrammeerd om 21.30 uur. 20.20 NCRV: Tweekamp, quiz tussen studententeams. 20.45 KijkKijk: amusante kanten van het dagelijkse leven van ge wone en ongewone Nederlanders. 21.35 Dombey en Zoon, feuilleton. 22.25 Actualiteitenrubriek. 22.50 Koorzang: geestelijke liederen. 23.00 NOS: (K) Journaal. 23.05-23.30 KRO: Pastoraal Concilie: Samenvatting van bijeenkomst van vandaag. DUITSLAND 1 18.05 (K) Actualiteiten en muziek. 18.40 (K) Sensationen zwischen Him- mel und Erde, circus-serie. 19.10 (K) Teils heiter. teils wolkig, TV-film. 19.45 (K) Nws.. actualiteiten en weerbericht. 20.15 (K) Die sieben Mee re, T V-serie. Aansluitend: Nws. 21.00 Tote schlafen fest, Ameri kaanse speelfilm. Aansluitend Filmkritiek. 22.55 (K Nieuws en weerbericht. TV DUITSLAND I 10.00 Nws. 10.05 Journaal van gis teravond. 10.30 Muzikaal amuse mentsprogramma. 12.00 Panorama. 12.50 Internationaal persoverzicht. 13.00-13.30 Journaal. 16.35 (K) Jour naal. 16.40 Voor de kinderen. 17.25 Voor de jeugd. 17.55-18.00 Nws. DUITSLAND II 17.30 (K) Nieuws en weerber. 17.35 Die Braute meiner Söhne, serie HILVERSUM I AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtend gymnastiek. 7.20 Stereo: Lichte grammofoonmuziek. 8.00 Nws. 8.11 Radiojournaal. 8.20 Stereo: Lichte grammofoonmuziek. (8.30-8.33 De groenteman). 8.50 Morgenwijding. NOS: 9.00 Uitgebreide reportage of herhaling NOS-programma. 9.35 Wa terstanden. 9.40 Muziek uit de Mid deleeuwen en Renaissance, (opn). AVRO: 10.00 Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvitaminen (hr). (11.00-11.02 Nws). 11.30 Rondom 12: programma voor de vrouw. (11.55 Beursberich ten). Overheidsvoorlichting. 12.30 Uit zending voor de landbouw. AVRO: 12.34 Toppers van toen. (gr.). 13.00 Nws. 13.11 Radiojourn.. NOS: 13.30 Spiegel van België: muz. en nws. van van België: muziek en nieuws van onze zuiderburen. 14.00 Stereo: Klein chanson. 14.40 Jazz uit het historisch archief. AVRO: 15.10 Nederlandse componistenportretten (XIV): Willem Landré (1874-1948) en en Henri Zag- ivijn (1878-1954). 16.00 Nws. 16.03 In leiding tot muziekbegrip, muzikale lezing. 16.25 Stereo: Art-Mezzo en piano: moderne liederen. 16.45 Land der Muzen: kunstkroniek. 17.15 Ste reo: jazzspectrum: oude en mo derne jazz. 17.55 Mededelingen. 18.00 Paris vous parle. 18.55 Voor de kin deren. 19.00 Trefpunt: Wereldge- zondheidsdag 1970, klankbeeld. 19.30 Nws. 19.35 Vanavond: vrolijkheid, muziek, actualiteiten en wetens waardigheden. 22.00 Gonk!: satirisch programma. 22.30 Nws. 22.28 Mede delingen. 22.40 Radiojournaal. NOS: 22.25 Zin-Tuig (14): kunstkroniek. 22.55-24.00 Nws. HILVERSUM II NCRV: 7.00 Nws. 7.11 Het levende woord. 7.16 Stereo: Op het eerste ge hoor: klassieke muziek (gr.). (7.25 Horen en zien: 7.30 Nws. 7.32-7.50 Actualiteiten) 8.00 Nws. 8.11 Gewijde muziek. 8.30 Nws. 8.32 Stereo: Voor de huisvrouw. (9.00-9.10 Gymnastiek voor de huisvrouw). 9.35 Made in Holland: Hollandse composities wor den gespeeld en gezongen door bui tenlandse artiesten. 10.00 Vormen van omgang met de bijbel, lezing. 10.15 Gouden stemmen uit een voor bije tijd (gr.). 11.00 Nws. 11.03 Ferdi nand Huyck, seriehoorspel (deel 25). 11.25 Voor de zieken. 11.25 Medede lingen. KRO: 12.00 Stereo: Van twaalf tot twee, gevarieerd pro gramma. (12.22 Wij van het land: 12.26 Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Actuali teiten. 13.00-13.05 Raden maar...) 14.00 Conciliepostbus. 14.05 Schoolra dio. 14.30 Pizzicato: muzikaal mid dag-magazine. (16.00 Nws.) 17.00 Overheidsvoorlichting: Raymundo Debrot in gesprek met de heer H. Oosterhof, directeur van de Cura- caose schouwburg. 17.10 Voor de kinderen. 17.15 10 Jaar Kinderzang festival. 17.45 Hai!, jeugdprogram ma. 18.19 Uitzending van de Katho lieke Volkspartij. 18.30 Nws. 18.41 Actualiteiten. 19.00 Stereo: De boer tjes van Buuten, met solisten. 19.40 Conciliepostbus (herhaling). 19.45 Wie is in godsnaam Jezus Christus?, lezing. 20.00 Moderne en klassieke muziek (opn). 20.45 Uitgeschakeld?: reeks beschouwingen over ouder worden en ouderdom. 21.00 Stereo: klassieke muziek (gr.). 21.30 50 Toen 50 Nu, radioboekenweekpro- gramma. 22.25 Overweging. 22.30 Nws. 22.38 Parlementsoverzicht. 22.45 De zingende kerk, muzikale le zing. 23.00 Kontekst: magazine waarin op de dingen wordt doorge praat. 23.30 Stereo: lichte grammo foonmuziek. 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM III VARA: 9.00 Nws. 9.02 Plaatjes voor de pep. (10.00 Nws.) 11.00 Nws. 11.03 Een opvallend vrolijk geva rieerde visite: licht platenprogram- ma (12.00) Nws.) 13.00 Nws. 13.30 Eks- pres: licht platenprogramma. 14.00 Nws. 14.03 De Eddy Becker Show. 15.00 Nws. 15.03 Drie-draai. 16.00 Nws. 16.03 Mix: licht platenpro gramma. 17.00 Nws. 17.02-18.00 Mix (vervolg).

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1970 | | pagina 7