De Tamboer in Hoogeveen: al drie jaar
streekcentrum van cultuur en creativiteit
Een gebouw dat veel kost
maar waar bijna alles kan
Gemeente heeft wel
vinger in de pap
...Stad in
Veenendaals comité
voelt er veel voor
OOK
NIJTTIC
RISKANT
MAAR
H. Everts: Begin
was idee voor
groot dorpshuis
IIÜOGEVEEN/VEENENDAAL - „Als je in Hoogeveen vraagt naar Üe Tamboer is de
kans groot dat gereageerd wordt met een tegenvraag: ..I)at gebouw dal zoveel geld
kost?". Maar vraag je in Hilversum en Bus sum naar De Tamboer, dan wordt het: „O,
dat gebouw waar zoveel mogelijk is Zo schildert de heer H. Everts, directie
assistent van het cultureel-creatief centrum in Hoogeveen de reputatie van zijn pete
kind dat na een draagtijd van een jaar of acht in de Drentse industriekern ter wereld
kwam, een investering vergde van 4,3 miljoen gulden, in de conceptie-periode veel
weerstand moest overwinnen, maar nu na drie jaar vrijwel volkomen is geaccepteerd
door de bevolking van de wijde omgeving, met elkaar zo'n honderdduizend zielen. Het
Veenendaalse Initiatief Comité Ontmoetingscentrum, sinds een paar maanden in actie,
liet zich enige tijd geleden uitgebreid voorlichten over het wel en wee van De Tamboer
en beschouwt het centrum nu als een bron van inspiratie Veenendaal is rijp voor iets
vergelijkbaars.
ONGEMERKT
INTIEM
Pagina 3
WOENSDAG 15 APRIL 1970
-v - mm
(Onopvallend, en tegelijkertijd niet te overzien: zo presenteert zich De Tamboer in het Hoogeveense straatbeeld.
Een eigen, en druk gebruikte ex
positiegalerij is een belangrijk on
derdeel van de accommodatie. Er
wórden permanent tentoonstellin
gen gehouden. Over creativiteit
gesproken: De Tamboer op zater
dagmiddagen kinderen van 4 tot
12 jaar in de .creatieve crèche".
Terwijl moeder winkelt kan zoon-
of dochterlief zich onder deskun
dige leiding scheppend uitleven.
Meer dan vier
miljoen gulden
heeft De Tamboer
gekost, en jaar- t
lijks moet daar
nog ongeveer vier
en een halve ton
bij. Dat betaalt de
gemeente, die zich
garant heeft ge
steld voor de na
delige exploita
tie-saldo's op ba-
sis van de jaar
lijkse begrotingen.
Ruim vier mil
joen, geen sinecu
re voor een ge-
meente als Hoo- 1
geveen. Het geld
moet tenslotte ér-
gens vandaan ko
men, zeker als de gemeente er geen
cent van terugkrijgt
„Het gemeentebestuur heeft dan
ook een flinke vinger in de pap",
zegt de heer J. de Vor, chef van on
derwijs en cultuur op het gemeente
huis. Zelf maakt hij deel uit van het
bestuur van de Stichting Cultureel
Centrum voor Hoogeveen en Om
streken. die indertijd op instigatie van
de toenmalige burgemeester nu mi
nister van Verkeer en Waterstaat
Bakker in 't leven werd geroepen.
Drie gemeenteraadsleden zitten
ook in dat bestuur, dat onder voor
zitterschap staat van een wethouder
Niet voor niets houdt de gemeente
de vinger stevig aan de pols van de
Tamboer. „Per slot van rekening
mi n mm
staat De Tamboer op een stuk grond
van 170.000,- waarvoor gratis recht
van opstal werd gegeven", zegt de
heer De Vor, en verder kwam er een
bijdrage ineens van zeven en een
halve ton. De stichting leende voorts
nog eens ruim twee miljoen van de
gemeente".
Oorspronkelijk waren de kosten
van het centrum op z'n twee miljoen
gulden geraamd, maar het kwam op
meer dan het dubbele uit. Toch is de
zaak eigenlijk maar één keer door
de gemeenteraad opnieuw in behan
deling geweest, toen alle cijfers be
kend waren. Uit de Hoogeveense be
volking kwam 350.000,- binnen. De
provincie en het rijk zorgden voor
relatief geringe bedragen.
Hoogeveen, stad in stijgwind. zo
noemt de gemeente zich die zich kan
beroemen op een al wijd en zijd be
kend cultureel-creatief centrum als De
Tamboer. Evenals Veenendaal is de
Drentse gemeente economisch bijna
volledig afhankelijk van een uitgebrei
de industrie. Hoogeveen heeft wat
meer inwoners dan Veenendaal. Op 't
ogenblik ongeveer 37.000, inclusief de
bevolking van een aantal bijbehorende
dorpen. Dat aantal moet tot 1980 uit
groeien tot 56.000.
De bevolkingsopbouw verschilt nau
welijks van die in Veenendaal. Ook de
kerkelijke gezindten komen vrij nauw
keurig overeen. Er zijn wef degelijk
verschillen. Hoogeveen heeft bijvoor
beeld twee, weliswaar niet florerende
bioscopen, en een immense beurshal,
die de vooruitstrevende naam „Expan
sie" heeft meegekregen.
De Hoogeveense Tamboer is tot dus
ver de grootste bron van inspiratie ge
weest voor het Veenendaalse Initiatief
comité Ontmoetingscentrum. De Meer
paal in Dronten lijkt minder aantrekke
lijk, en ook minder noodzakelijk. Die
wordt o.m. gebruikt voor markten en
sportevenementen, en daaraan heeft
Veenendaal na de voltooiing van de
sporthal geen schrijnend gebrek meer.
Op een heel ander vlak liggen de fi-
nsncieringsmogelijkheden. Of die in
Veenendaal uiteindelijk net zo gemak
kelijk zullen zijn als bijvoorbeeld in
datzelfde Hoogeveen moet betwijfeld
worden. Het comité beraadt zich dan
ook nu al over een mogelijk afwijken
de organisatievorm. Men voelt zich ech
ter gesterkt door de gedachte dat elders
in Nederland een plaats is waar onge
veer eensluidende gedachten al tot wer
kelijkheid zijn geworden.
Zonder dat het altijd helemaal tot
hen doordringt komen honderden
Hoogeveners dagelijks in De Tamboer,
afgezien nog van de honderden die er
's avonds de toneel- en andere voor
stellingen bezoeken. „Cultureel-creatief
centrum" klinkt wel een beetje hoog
dravend, maar deze toch nog com
pacte aanduiding is nodig om niet te
vervallen tot omschrijvingen als
„schouwburg met een heleboel plus
sen", of „een gebouw waar iedereen,
bijna altijd, alle mogelijke prettige of
zo men wil, nuttige dingen kan doen,
of kan bekijken en beluisteren".
Ongemerkt loopt de Hoogevener er
binnen, en in veel gevallen even onge
merkt weer naar buiten, wanneer hij
overdag langs de Hoofdstraat wandelt.
De Tamboer staat daar, op het eerste
gezicht niet erg opvallend en. min of
meer toevallig, geflankeerd door het
politiebureau en de dienst sociale za
ken, en aan de andere kant door een
gewoon woonhuis. Een ruim bemeten
luifel bakent het territorium af, maar
dan zo dat geen barokke tierelantijnen
te ontdekken zijn, noch pompeuze bor
dessen die onze voorouders benutten
om de cultuur aan den volke te presen
teren. Wie onder die luifel loopt hoeft
maar twee stappen opzij te doen en hij
is i n de Tamboer, die zich al in de
openlucht laat gelden met een gezellige
patio met tuin en fontein, zoals in som-
Het biyft een riskante zaak twea naar Nederlandse begrippen vrü ver uit
een liggende gemeenten als Hoogeveen en Veenendaal met elkaar te
vergelijken. Dat neemt niet weg dat zo n vergelijking nuttig kan zijn, zeker
wanneer de gemiddelde waarden als maatstaf worden genomen, om vervol
gens als argument te kunnen worden gebruikt. Dat is ongeveer de lijn waar
langs het Veenendaalse Initiatiefcomité Ontmoetingscentrum zich beweegt
in zijn streven om deae gemeente op zo kort mogelijke termyn aan een ge
bouw te helpen waarin cultuur, creativiteit en gezelligheid zich hand in hand
of onafhankelijk van elkaar vrijelijk kunnen ontplooien in het voordeel van
de bevolking. Het comité bracht enige tijd geleden een bezoek aan Hooge
veen in Drente, waar het cultureel- en creatief centrum De Tamboer nu aan
z'n derde seizoen bezig is. De opzet van het centrum spreekt het comité bij
zonder aan, meer bijvoorbeeld dan die van De Meerpaal in Dronten. De Val
lei ging óók kijken in Hoogeveen, en concludeert op deze pagina dat een in
dustriële kern van zo'n dertig, tot veertigduizend inwoners bepaald niet
te bescheiden hoeft te zijn in zijn gemeenschapsvoorzieningen.
mige winkelcentra wel bekend is.
Een paar stappen verder, en de wan
delaar kan gaan zitten op het terras dat
bij het café-restaurant hoort, dat op
zijn beurt weer deel uitmaakt van de
pop-aanbidders, workshopgangers en
actionpainters: alles kan.
Een speciaal plafond eh een vloer
van kwartsiet zorgen voor uitste
kende akoestiek in de kleine zaal
van De Tamboer, die met houten
rolluiken van de rest van 't com
plex kan worden gescheiden.
Tamboer. Vanuit dat restaurant, of via
de glazen deuren er tegenover, is het
hele complex bereikbaar. Drempelvrees
is er niet bij. Wie in" Hoogeveen naar
een cultuurtempel zoekt behoeft het
eeuwige leven en komt dan nog tijd te
kort. "Het gebouw is heel gewoon een
modern bouwwerk met een open gevel
in het straatbeeld, waarvan het een
geïntegreerd deel is.
„Op het ogenblik is de schouwburg
zaal zeker nog het belangrijkste onder
deel van de Tamboer" zegt directie
assistent H. Everts. „Onze activiteiten
bestaan dan ook voor driekwart uit het
organiseren van voorstellingen van to
neel en muziek". Het resterende partje
is weggelegd voor talloze andere activi
teiten, die ruimte bieden aan de ont
plooiing van de actieve creativiteit of
aanverwante vormen van vrijetijdsbe
steding.
In de Tamboer vinden liefhebbers
van schoppenboer en hartenaas elkaar,
in aparte zaaltjes, evenals politiek-geïn-
teresseerden, modebewuste dames, per
soneelsverenigingen, schaakclubs en
De schouwburgzaal is (nog) het hart
van het culturele centrum Als 't moet
kunnen S00 mensen er een plaatsje
vinden.
Toch eerst maar even naai- die
schouwburgzaal. Een korte, zeshoekige,
intieme, ongecompliceerde en toch erg
stijlvolle ruimte, waar elke plaats een
even goed uitzicht biedt op het grote
podium, en daarom ook evenveel per
avond kost. „Goed driehonderd", is de
voorzichtige schatting na een vraag van
de heer Everts, hoeveel mensen hier
naar een voorstelling kunnen komen.
„Dat denken de meeste mensen", zegt
hij, maar er staan hier 669 stoelen. Als
het moet kunnep we achter op het po
dium nog méér ruimte maken, en dan
komen er nog eens 150 zitplaatsen bij".
Het toch al ruime toneel kan warden
uitgebreid met zes meter proscenium,
en naar believen worden verkleind om
ruimte te maken voor een orkestbak.
Die beslaat dan ook het oppervlak van
de twee rijen firontstoelen, die in de
vloer verzinkbaar zijn.
Behalv§ voor toneel is de zaal ook
geschikt voor concerten. Omdat de
akoestiek in de korte zaal daarvoor niet
erg aanlokkelijk is, heeft men z'n toe
vlucht genomen tot een kunstgreep, die
echter prima blijkt te voldoen. Uit de
wirwar van coulissen zakken bij zo'n
gelegenheid vier microfoons naar bene
den tot boven het orkest. Via allerlei
ingewikkelde elektronische toestanden
wordt het geluid een fractie van een
seconde ingevroren, en dan weergege
ven door luidsprekers rondom in de
wanden van de zaal. Zo bereikt men
een nagalm die maar net wordt over
troffen door de volheid van geluidsver
werking in die echte oude getrouwe
concertzalen. Het heeft even wat moei
te gekost voordat het best mogelijke re
sultaat was getimed, maar het resultaat
is nu zeer bevredigend.
Een indruk van de programma's die
zich in die zaal afspelen: toneel van
o.a. de Haagse Comedie, Globe, Theater,
Nieuw Rotterdams Toneel. Nederlandse
Comedie, Centrum, Studio en Noorder
Compagnie. Cabaret: Seth Gaaikema,
Herman van Veen* Henk Eisink, Fons
Jansen en Sielo Hoving.
Concerten: voornamelijk Noordel ijk
Filharmonisch Orkest, maar ook 't Ne
derlands Kamerorkest. Verder opera's
en operettes van Forum. De kleine Pa
rade van Wim Sonneveld, 't Nationaal
Ballet, Rosita Bloom, Gert en Hermien
en de Mountie-show voor de televisie.
Vervolk op paft, 5
Natuurlijk wa«
er wel sprake van
weerstand, toen
het er naar uit
zag dat Hooge
veen een cultu
reel centrum zou
gaan krijgen",
zegt de heer H.
Everts van >De
Tamboer. „Maar
in de drie jaar dat
we nu draaien is
toch wel gebleken
dat de bevolking
er echt mee inge
komen is". Het
begon eigenlijk al
lemaal aan 't eind
van de vijftiger
jaren toen het
Cultureel Genoot
schap voor Hoog-
geveen en Omstre
ken de behoefte
peilde om een
centrum waarin
veel mogelijk zou
moeten zijn, te realiseren. „Het
grondidee was m feite dat van een
vergroot dorpshuis", zegt Everts,
maar toen eenmaal een architect in
de arm was genomen kwam er
steeds meer".
Het gemeentebestuur was al vrij
gauw te vinden voor de plannen en
er weirden hearings gehouden onder
de bevolking. In 't kader van de
verbetering van de infrastructuur in
dat deel van Drenthe kon de hele
zaak er nog betrekkelijk snel wor
den „doorgedrukt", ook ondanks pro
testen van de rechtervleugel in de
gemeenteraad.
„Momenteel is De Tamboer in
hoofdzaak echt nog wel een
schouwburg, maar het is de bedoe
ling de creativiteit onder de bevol
king duidelijk te stimuleren", aldus
de heer Everts. „We gaan nog meer
doen aan de zelf werkzaamheid dan
we tot nu toe hebben gedaan. Het
plan is iemand in vaste dienst te ne
men die bijvoorbeeld de jeugd van
dienst kan zijn door werkgroepen te
leiden of activiteiten in de creatieve
sfeer te coördineren. We blijven er
van uitgaan dat in principe alles in
De Tamboer mogelijk moet zijn."
Het contact met 't publiek slaat de
heer Everts bijzonder hoog aan. Dat
blijkt ook o.a. uit enquêteformulie
ren die op 't ogenblik in het cen
trum liggen, en waarin om meningen
wordt gevraagd.
„Ons beleid is echt niet uitsluitend
educatief gericht. We brengen in
onze programma's voor elk wat wils,
en iedereen kan aan z'n trekken ko
men. Dat wordt ook al bevorderd
door ons kaartverkoop-systeem. In
september publiceren we namelijk
het volledige programma, en het pu
bliek kan onmiddellijk voor welke
voorstelling dan ook de kaarten be
stellen. Zo vermijd je de verkapte
„koppelverkoop" die besloten ligt in
abonnementen op bepaalde series."
Intussen blijkt dat ondanks het
ontbreken van een vooropgesteld
educatief elefent in het beleid van
De Tamboer, de belangstelling van
het publiek voor bepaalde genres
van kunstuitingen na deze drie jaar
al op een ander plan is gekomen.
„We kunnen nu rustig de zgn. con
troversiële stukken hier brengen",
zegt de heer Everts. „Het gebeurt
nog maar zelden dat iemand ge
kwetst de zaal uitloopt. We hollen
natuurlijk niet voorop om de meest
avantgardistische voorstellingen te
presenteren, maar we hoeven ze ook
niet koste wat het kost te vermijden".
Een aardige bijzonderheid nog van
De Tamboer: het podium ligt even
hoog als de straat, de zaal van de
schouwburg in een uitgegraven gat.
Dat maakt de situatie voor veel ar
tiesten erg aantrekkelijk: „Er komt
hier wel eens een cabaretier die met
zijn auto van de straat af het toneel
oprijdt, en daar z'n spullen uitpakt".
