Vangst Poolse spion
slaat eerste bres
in sluw
netwerk
BRAAT!
E.E.G. WIL GRIEKEN
ALS LID SCHRAPPEN
Kies.,
uwtapijt
thuis
KEUKENS?
Demonstratie
van „knoop"
voor koningin
Westen steekt
stokje voor
„contact via
derde landen"
BREDASE
OPIUMZAAK
WEER AAN
DE ORDE
Moties D"66
inzake
kernwapens
verworpen
o
OPPERRECHTER IN V.S.
LOOPT GROOT GEVAAR
„Bouwgrond
en recreatie-
terreinen
moeten worden
overgedragen
aan overheid"
louis oe poortere
CAO-GESPREK
BIJ BATA
VASTGELOPEN
Voor overval op
grootvader
anderhalf jaar
Samenvoeging
7 gemeenten
op Tholen nog
niet rond
De zoetmaker
zonder bijsmaak
zonder nasmaak
VERDENKING
ONDERZOEK
ANDRE H. MEIJER
Weer verlaging daggeld
Rechtse groepen ontevreden
PROF. MORZER BRUYNS
Verontreiniging van de lucht
wordt nog veel erger
INSPRAAK
HUURBELASTING
Tweede kandidaat
staten-griffier
naar Groningen
Boeren in Italië
ontevreden
VRIJDAG 17 APRIL 1970
DEN HAAG. Wladyslaw Pjeter
was. de uit Den Haag afkomstige
Poolse spion is de eerste dit in 't sluwe
netwerk van det ,.derde-landen-con-
lact" is gevangen. Hij werd zaterdag
gearresteerd bij de Nederlands-Duitse
grensovergang Bergh. Hij trachtt tegen
Duitsland gericht spionagemateriaal
binnen te smokkelen. Dat had'hij in
ons land (vermoedelijk van 'n Belg)
in ontvangst genomen.
Zijn arrestatie wijst er op dat de sa
menwerkende Westeuropese veilig
heidsdiensten mogelijkheden hebben
gevonden tegen de spionagemethoden
die het derde-landen-contact van het
Oostblok wordt genoemd. De metho
diek daarvan berust op juridische
spitsvondigheden, waardoor 't moeilijk
was vat te krijgen op de spionnen.
In het land waar hij woont doet de
spion niets strafbaars. In een buurland
neemt hij spionagemateriaal in ont
vangst, dat weer tegen een derde land
Is gericht. Het land waartegen gespio
neerd wordt, kan zodoende niets tegen
hem doen en de beide andere landen
evenmin.
Deze juridisch ingewikkelde methode
kwam voor het eerst aan het licht toen
de Haagse voorganger van de thans
gearresteerde spion. Stafan Staszack,
attaché van de Poolse handelsmissie in
Den Haag, met Duits spionagemateriaal
in Luxemburg werd aangehouden, eind
november 1967. Luxemburg stuurde de
spion toen naar Nederland terug. Hier
kon hij niet worden vervolgd en even
min kon hij aan Duitsland worden uit
geleverd. De Nederlandse regering liet
blijken dat op de aanwezigheid van S.
geen prijs meer werd gesteld. Deze ver
trok toen eigener beweging en keer
de naar Polen terug.
De thans wegens spionage gearres
teerde Pool Pjeterwas volgde Staszack
op in Den Haag. Officieel om de belan
gen van de Poolse scheepvaart te be
hartigen in de Beneluxlanden. Al gauw
echter rees de verdenking bij de bin
nenlandse veiligheidsdienst, die waakt
tegen activiteiten van geheime agenten,
dat hij het spionagewerk van Staszack
voortzette.
Kr werden geen strafbare feiten ont
dekt. Ook kon niet worden vastgesteld
of hij in zijn contacten bij de scheep
vaart naar transportmogelijkheden
zocht voor ladingen die het daglicht
niet kunnen velen.
Pjeterwas vertrok vorig jaar juli uit
Den Haag en vestigde zich in Duisburg.
Zijn opvolger betrok in Den Haag het
zelfde huis waarin Pjeterwas en Stas
zack hadden gewoond. Pjeterwas was
commissaris voor Poolse scheepvaartbe-
langen geworden en oefende toezicht
uit over de landelijke contactpersonen
in Duitsland, Nederland, België en
Luxemburg. Hij bezocht deze landen
regelmatig. In een subtiele samenwer
king hielden de veiligheidsdiensten in
deze vier landen hem nauwkeurig in de
gaten.
De Duitse veiligheidsdienst ontdekte
dat Pjeterwas daar functionarissen van
leger en andere overheidsinstanties aan
het bewerken was om geheimen van
West-Duitsland via hem ter beschik
king te stellen van Polen en Oost-
Duitsland. Hij ontmoette zijn contact
personen steeds in een van de andere
landen die bij dit derde-landen-spel
waren betrokken.
Hij werd, evenals de mensen met wie
hij besprekingen voerde, zo geschaduwd
dat vrij zeker was geworden, dat hij
zaterdag in ons land een microfilm met
geheime opnamen in ontvangst zou ne-
men.
Bij het eerste vluchtige onderzoek dat
in de grenspost bij zijn aanhouding
werd ingesteld, werd deze microfilm in
derdaad op hem gevonden. „Ook had hij
allerlei technische hulpmiddelen bij
zich die bij het inlichtingenwerk wor
den gebruikt," zei de procureur-gent-
raal in Karlsruhe op wiens bevel Pje
terwas bij het overschrijden van de
Duitse grens werd opgepakt. Op de
aard van het spionagemateriaal wordt
officieel niet nader ingegaan.
De geslaagde actie van de contra
spionagediensten heeft de juridische
moeilijkheden van het spionnage-svs-
teem doorbroken. De Duitse justitie
kreeg vat op hem. Er is nu overal een
diepgaand onderzoek aan de gang naar
de mensen met wie de Pool in relatie
stond.
Aan de arrestatie van Pjeterwas is de
aanhouding van een Oostduitse spion
voorafgegaan. Die stond met hem in
verbinding. Deze Oostduitse spion, dr.
Gottfried Sommer, woonde in Dresden.
Hij werd in Aken gevat. Volgens zijn
papieren was hij cultureel ambtenaar.
EINDHOVEN De Unie van beamb
ten en hoger personeel, de Katholieke
band voor leidinggevend en toezicht
houdend personeel, de Algemene en de
Christelijke Bedrijfsgroepencentrale
hebben gisteravond laten weten, dat
de CAO-onderhandelingen voor circa
250 beambten b(j de Bata NV te Best
zijn afgebroken.
Vandaag hebben de bonden met de
directie van Bata NV gesproken en
wijzigingsvoorstellen inzake de CAO
voor het beambtenpersoneel voor het
jaar 1970 gedaan. Er werd evenwel geen
overeenstemming bereikt over de werk
tijdverkorting, de vervangingspremie,
de uitbreiding van de vakantie met één
dag voor iedere werknemer, de verho
ging van de kerstuitkering, en unifor
mering van arbeidscontracten en CAO-
bepalingen en de ziektekostenregeling.
De vakbonden gingen ook niet akkoord
met de totale toeneming van de loon
kostensom met 7,4 procent.
Zelfs na bepaalde concessies van de
zijde van de vakbonden was de Bata-
directie niet bereid de vakbonden op
essentiële punten tegemoet te komen,
aldus een verklaring van de bonden.
De betrokken vakorganisaties zien op
het ogenblik geen mogelijkheden om uit
deze impasse te geraken. Zij zullen zich
in overleg met hun leden én de beleid-
instanties nader beraden omtrent de
ontstane situatie.
ADVERTENTIE
De zeer exklusieve Herlag tuinmeubelen en -ornamenten worden
voor u geëxposeerd te:
Boekdlo: Hotel Bad Boekelo, donderdag 5 t/m dinsdag 10 maart
Bu8sum: Hotel Jan Tabak, vrijdag 13 t/m maandag 23 maart
Eindhoven: Hotel de Cocagne, vrijdag 3 t/m maandag 13 april
Wassenaar: Kast. de Wittenburg, donderd. 16 t/m maand. 27 april
Beekbergen: (Arnhemseweg 792): Restaurant de Woeste Hoeve,
donderdag 30 april t/m maandag 11 mei
Deventer: Permanente showroom, bezoek op afspraak.
Op aanvraag zenden wij u gaarne uw invitatiekaart met een
gedetailleerd overzicht van onze meubelen.
DEVENTER POSTBUS V TIL «700
BREDA De officier van justitie te
Breda, mr. K. Thijssen, heeft de acht
jeudige verdachten in de Bredase
opiumzaak, afkomstig uit Breda, Best
en Amsterdam, die vorig jaar werden
aangehouden bij invallen van de Bre
dase politie in twee pensionkamers en
die>deels verslaafd bleken te zijn aan
opram, opnieuw gedagvaard voor de
Bredase rechtbank op 23 april.
Op 18 februari zou deze zaak reeds
gediend hebben, maar de acht toege
voegde raadsleden vroegen gezamenlijk
uitstel aan de rechtbank om rapporten
in te winnen van een viertal getuigen-
deskundigen. De zaak werd toen van de
rol afgevoerd, omdat de officier van
justitie de dagvaardigingen introk. De
raadslieden hebben nu weer uitstel van
behandeling gevraagd, omdat de des
kundigen-rapporten nog niet in hun bezit
zijn.
ADVERTENTIE
TE KUST EN TE KEUR IN ONZE
SHOWROOM: K A YERSDIJK 97
APELDOORN - TEL. 05760-31970
OOK 'S-ZATÏRDAGS GEOPEND VAN 9 TOT 12 UUR
DEN HAAG De drie moties van
D'66, die waren ingediend tijdens de in
terpellatie in de Tweede Kamer inzake
de „flexible response" zijn gistermid
dag verworpen.
In de eerste motie werd een uitspraak
van de Kamer gevraagd over de NAVO-
strategie in geval een conventioneel
conflict zou zijn ontbrand. Deze strate
gie moet er, aldus indiener mr. Im-
kamp, op berusten dat onder alle om
standigheden de nucleaire wapens
slechts in laatste instantie, d.w.z. bij
duidelijk falen van de conventionele
afweer ingezet kunnen worden. Steun
aan de motie gaven D'66 en zes leden
van de Pvd A-fractieBerg, Voogd,
Roethof, Van den Doel, Padt-Jansen en
Egas.
De motie waarin de regering werd
uitgenodigd in de NAVO stappen te
doen om gaandeweg tot een verwijde
ring van de op Nederlands grondgebied
opgeslagen atomaire wapens te komen
kreeg slechts de steun van D'66, PSP en
de socialist drs. Franssen.
De derde motie, die beoogde bij de
besluitvorming tevens de polemologi-
sche instituten in te schakelen kreeg de
stemmen van D'66, PvdA, PPR en PSP.
AMSTERDAM Door een verdere
verruiming van de geldmarkt is het
mogelijk het tarief van daggeld (call
money) opnieuw te verlagen en wel van
2xk tot 2 pet. Eergisteren was de ver
ruiming begonnen en kon het tarief
drastisch worden verlaagd van 6% tot
2% pet.
GRONINGEN Koningin Juliana
heeft gisteren een bezoek gebracht aan
Groningen dat samen met de drie
andere noordelijke provincies 25
jaar bevrijding viert. In de Martinihal
in Groningen zag zij een bevrijdings-
spel waarbij een dans op rolschaatsen
werd uitgevoerd. Tijdens de pauze de
monstreerde mevrouw M. Blaauw-En-
gers een zogenaamde „knoop".
BRUSSEL. De Europese Commissie heeft donderdag het optreden van het
militaire bewind ln Athene veroordeeld en aangekondigd, dat z(J de associatie
overeenkomst met Griekenland opnieuw zal bezien. Aanleiding hiertoe z(jn „de
herhaalde schendingen van de rechten van de mens" in dat land.
Tussen de EEG en Griekenland bestaat sinds 1962 een associatieverdrag, dat na
een overgangsperiode van 22 jaar tot een volledig lidmaatschap moet leiden.
In het communiqué werd verder ver
klaard: „de herhaaldelijke aanvallen op
de rechten van de mens en van de bur
ger hebben dp commissie ertoe ge
bracht, de reeds moeilijke associatie
overeenkomst *met Griekenland te her
zien".
Een woordvoerder voor de commissie
verklaarde, dat een van de moeilijkhe
den hierin bestaat, dat Griekse parle
mentsleden in de parlementscommissie
van de EEG en Griekenland niet be
schikbaar zijn omdat zij zich in concen
tratiekampen bevinden.
De Griekse oud-minister van Buiten
landse Zaken, Evangelos Averoff,
heeft het militaire regime ervan be
schuldigd „vriendjespolitiek" te voeren,
door linksgeoriënteerde Grieken vrij te
laten, terwijl vele „vooraanstaande de
mocraten" en legerofficieren worden
vastgehouden zonder enige vorm van
proces.
De rechtsgeoriënteerde Averoff, die
zelf tot vijf jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld wegens overtreding van de
noodwetten en daarna gratie werd ver
leend, doelde op de vrijlating maandag
van de componist Mikis Theodorakis en
de vrijlating dinsdag van 332 „commu
nisten" die sinds de staatsgreep van
1967 gevangen hadden gezeten.
Volgens Averoff is deze „eenzijdige
vriendjespolitiek" ten opzichte van de
internationale socialisten „onbegrijpe
lijk voor het Griekse volk". Hij ver
klaarde dat vele, vaak vooraanstaande,
democraten en legerofficieren die tij
dens de oorlog met Albanië een grote
rol hebben gespeeld, verbannen zijn of
in de gevangenis zitten.
In een persverklaring zei Averoff
wel „bijzonder verheugd te zijn dat Mi-
kis Theodorakis, een groot artiest en
edel mens, in de gezegende sfeer van
vrijheid zal kunnen genezen
„Maar nu Theodorakis, die samen
met Andreas Papandreoe verantwoor
delijk ls voor de verzwakking van de
democratie in Griekenland, vrijgelaten
LEEUWARDEN De 21-jarige
grondwerker-sloper Wiebe B. is giste
ren door de rechtbank in Leeuwarden
veroordeeld tot een jaar en zes maan
den gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest. Zijn vriend, de twintigjarige
hulpfitter Joop H. D. uit Uitgeest, werd
veroordeeld tot een jaar met aftrek.
De twee jonge mannen hadden, uit
geldnood, in de nacht van 8 op 9 janua
ri een overval gepleegd op de grootva
der van Wiebe, de zeventigjarige F.
Vonk uit Haule. De oude grootvader
was niet bereid het geld te geven en
stak zijn kleinzoon, die hij niet herken
de, met een kris, waarna de overvallers
de vlucht namen.
DEN HAAG De zeven gemeenten
op Tholen, met samen zestienduizend
mensen, zullen één gemeente worden,
maar de vraal is of dit met september
al het geval zal zijn, zoals minister mr.
Beernink heeft voorgesteld.
De overgrote meerderheid van de
Tweede Kamer, die zich gisteren uran-
lang ernstig met de Tholense problemen
heeft beziggehouden, is voor één ge
meente. De moeilijkheid is echter het
uiteenlopende karakter van afzonder
lijke dorpsgemeenschappen, reden
waarom drie burgemeesters in de
Tweede Kamer Van Beek (KVP),
Bode (OHU) en Schakel (ARP) had
den voorgesteld om binnen die ene ge
meente aan de zeven kernen de eigen
zaken toe te vertrouwen.
Alleen de staatkundig-gereformeerde
ds. Abma bleef zich tegen de samen
voeging verzetten.
Minister Beernink zal volgende week
dinsdag antwoorden.
UTRECHT De luchtverontreiniging
zal in de komende tien tot twintig jaar
minstens tweemaal en misschien zelfs
vijf maal zo erg worden als de groei van
de bevolking, het wagenpark en de in
dustrialisatie in het huidige temfro blij
ven doorgaan. Prof. dr. M. F. Mörzer
Bruyns, hoogleraar aan de landbouw
hogeschool in Wageningen, (afdeling na
tuurbeheer) noemde dit gistermorgen in
Utrecht „onrustbarend". Hij hield een
inleiding op dt kadercursus milieuver
ontreiniging die door een aantal vrou
wenorganisaties in het kader van het
natuurbeschermingsjaar „N 70" is geor
ganiseerd.
Prof. Mörzer Bruyns besprak vooral
de invloed van luchtverontreiniging op
planten en dieren, die over het alge
meen gevoeliger zijn voor schadelijke
gassen, dampen en stoffen dan de
mens. Ze kunnen daarom waardevolle
„indicators" zijn als er iets mis gaat. De
inwerking van luchtverontreiniging op
planten en dieren is nu al heel ernstig
in grote delen van Nederland. Overal ls
een verarming van het vegetatiepatroon
merkbaar, aldus de hoogleraar. De om
vang van de schade is nog beperkt,
maar volgens hem moet men zich er
goed van bewust zijn, dat het niet erger
mag worden. Daarvoor is echter zoveel
nodig, dat het bijna niet haalbaar lijkt.
Prof. Mörzer Bruyns stelde, dat niet al
leen de overheid en de industrit hier
een taak hebben, maar ook de particu
lieren.
wordt, is het merkwaardig dat andere
vooraanstaande democraten nog steeds
worden vastgehouden".
Andreas, de zoon ven wijlen premier
George Papandreoe, werd in januari
1968 door het regime vrijgelaten. Hij
mocht ook het land verlaten. Andreas
Papandreoe is nu de leider van het
Griekse verzet in het buitenland.
ADVERTENTIE
Sucrose
Sucrosa, kaloriebesparcnd zoet voor
wie geen suiker mag gebruiken.
WASHINGTON. De Amerikaanse opperrechter William Douglas, die de kan«
loopt gerechtelijk vervolgd te worden, heeft laten weten, dat het artikel, dat in
een omstreden tijdschrift „Evergreen Review" onder zijn naam is verschenen,
zonder zijn voorkennis gepubliceerd is. Het artikel ls een uittreksel uit Douglai
boek „Points of rebellion".
Dougals verklaarde dat „Random
House", de uitgevers van het boek, het
recht heeft verworven om dit in ge
deelten te publiceren. Ik heb daar niet*
over te zeggen, aldus de opperrechter
en heb daarom niets te maken met de
publikatie van het artikel in Evergreen
Review.
Dit tijdschrift bevat doorgaans veel
artikelen en foto's over sex aangele
genheden. Het aprilnummer, waarin het
stuk van Douglas staat, vormt daarop
geen uitzondering.
Tegenstanders van Douglas hebben
dit aangegrepen voor een actie tegen
hem. Zo noemde de leider van de repu
blikeinse fractie in het Huis van Afge
vaardigden, Garald Ford, „Evergreen
Review" een aanstootgevend blad. Ford
wil laten nagaan of Douglas wel lid
van het federale hooggerechtshof kan
blijven in verband met de publikatie
van zijn artikel.
Inmiddels hebben 41 democraten, al
len leden van het Huis van Afgevaar
digden, de aanvallen op Douglas poli
tiek geïnspireerd genoemd en verklaard
dat deze aanvallen veroorzaakt zijn
door de afwijzing door de Senaat van
twee door president Nixon aangewezen
kandidaten voor het Hooggerechtshof
die beiden uit het zuiden komen.
C.N.V.-CONFERENTIE
UTRECHT Bij de vaststelling van
uitbreiding*. recreatie, saneringsplannen
en dergelijke behoren de daaronder
vallende gronden automatisch eigendom
te worden van de overheid. De eigenaars
moet een redelijke vergoeding worden
toegekend op basis van de oorspronke
lijke gebruikswaarde. Overdracht van
de eigendom van bouwgronden en ter
reinen voor recreatiedoeleinden is
noodzakelijk om prijsopdrijving en spe
culaties tegen te gaan en om ernstige
vertraging bij onteigeningprocedures te
voorkomen.
Dit is één van de aanbevelingen die is
opgesteld aan het slot van een twee
daagse studieconferentie van bestuurs
leden en kaderleden van het Christelijk
Nationaal Vakverbond óver ruimtelijke
ordening en volkshuisvesting.
Een goede aanpak van de sanering en
reconstructie van oude binnensteden en
vervallen stadswijken kan volgens de
CNV conferentie misschien worden be
vorderd door de tot stand kom ing van
een saneringswet. In een dergelijke wet
dienen regels te worden vastgesteld
voor de onteigening van gronden, de in
spraak van belanghebbende groeperin
gen, de financiering van de sanering en
reconstructie, verplichte medewerking
van de eigenaars aan vervanging en
vernieuwing van woningen enz. De
deelnemers aan de studieconferentie
hebben het bestuur van het CNV ver
zocht een studiegroep in te stellen om
deze mogelijkheid nader te onderzoeke
ken..
Een andere aanbeveling luidt: „Orga
nisaties en belanghebbende bevolkings
groepen dienen al bij de vaststelling
van de uitgangspunten inspraak te krij
gen in de opstelling van plannen op het
gebied van ruimtelijke ordening, stand
uitbreiding en reconstructie van oude
stadskernen".
De ervaring leert volgens de CNV-ers
dat de inspraak van de bevolking niet
tot zijn recht komt wanneer de plannen
eenmaal zijn afgerond en ingediend.
Belanghebbenden moeten daarom in
een vroeger stadium worden ingescha
keld. In dit verband wordt met name
gedacht aan de instelling van plaatselij
ke ontwikkelingsraden, die de gemeen
tebesturen kunnen adviseren bij de
voorbereiding van plannen. Hierin zou
den o.m. de plaatselijke vakbonden en
woningbou wve renigingen vertegen
woordigd moeten zijn.
De deelnemers aan de conferentie
hebben het bestuur van het CNV1 ver
zocht, op korte termijn concrete voor
stellen te doen ten aanzien van de fi-
nanciëring van een redelijke huisves
ting van de laagst betaalde groepen van
de bevolking. Een stelsel van individue
le huursubsidies, dat op 1 juli zal in
gaan, kan daartoe volgens hen belang
rijk bijdragen. Zij menen echter dat het
aanbeveling verdient opnieuw ernstig te
overwegen of dit stelsel niet moet wor
den aangevuld door het opleggen van
een huurbelasting aan degenen die een
in verhouding tot hun inkomen te lage
huur verwonen.
Ook zal men zich opnieuw moeten
beraden op andere maatregelen die de
doorstroming van goedkope naar duur
dere woningen kunnen bevorderen en
die kunnen tegengaan dat gesubsidieer
de woningen worden bewoond door ge
zinnen voor wie deze woningen kenne
lijk niet zijn bestemd.
De conferentie kwam verder tot de
conclusie, dat de tot standkomong van
recreatiemogelijkheden te traag verloopt
ADVERTENTIE
NIEUW!
Haal bij uw woninginrichter de 2 boe
ken met tapijt-stalen van Louis de
Poortere en kies thuis uw tapijt Keuze
uit 18 kwaliteiten (wol en synthetisch)
in 84 kleuren. De mooiste tapijt-col
lectie van heel Europa ligt voor m
klaar. Ga 'm halen.
de grootste tapijtfabrikant
van het Europese vasteland
(Van een onzer redacteuren)
ARNHEM De tweede kandidaat
voor de vervulling van de a.s. vacature
mr. N. H. Muller als griffier van de
Gelderse Staten, mr. J. H. Peeman is
door Provinciale Staten van Groningen
per 1 juni benoemd tot Staten-griffier
van die provincie. De heer Peeman is
op het ogenblik gemeentesecretaris van
Zwolle.
De kandidatuur van de heer Peeman
voor Gelderland zal mogelijk op
diens verzoek ingetrokken worden;
zolang hij de benoeming in Groningen
nog niet officieel aanvaard heeft kan
de kandidatuur gehandhaafd worden.
Overigens wordt in provinciale krin
gen aangenomen dat de voorkeur van
de Gelderse Staten zal uitgaan naar d*
eerste kandidaat van de voordracht mr.
P. J. de Loor, die nu hoofdambtenaar
op de provinciale griffie is. Derde kan
didaat is, zoals gemeld, dr. J. M. Roo-
seschoon uit Leiden.
De benoeming van de nieuwe grif
fier vindt woensdagmorgen in een
openbare Statenvergadering in het Hui*
der Provincie plaats.
ROME Een demonstratie van tien-
verder commentaar gegeven wordt",
heeft het verkeer in het centrum van
Rome totaal verlamd.
De demonstranten die de ongeveer
3.200.000 kleine boeren in het land ver
tegenwoordigden verzamelden zich op
het Piazza del Popoio en eisten een ge
lijke behandeling als de rijkere Indus
trie-arbeiders.
SiSi Sinas
3 bekertjes of
driekantjes voor
99
ADVERTENTIE
