Veenendaals
dagblad
Verrassing in de gehele wereld
Buiten
Spoor plat
in Italië
Margaret's
zoon met
ontvoering
bedreigd
Franse militairen halen huisvuil op
Dpi. soldaten in Ermelo
willen meebeslissen
Bredase gevangenen
krijgen inspraak
Bekoring van vele stadjes reeds
opgeofferd aan groeiambities
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Koning Ola v
geopereerd
Ook vervoer atoomkop
nu mogelijk geworden
Drs. De Pons
verweert zich
tegen kritiek
op commis
sariaten
Ongebreidelde suburbanisatie is groot gevaar
Nachtvorst
ONTVLUCHTE
JONGENS
GESNAPT
Gespannen situatie door
overplaatsing verbeterd
Portugal erkent
Rhodesië niet
Zie niet naar
mijn daden
KLEUTER IN PUT
VERDRONKEN
WASHINGTON Tot veler verrassing heeft China vrij
dag zijn eerste aard-satelliet gelanceerd. Volgens het pers
bureau Nieuw-China is de start geheel naar wens verlopen
en draait de kunstmaan nu iedere 114 minuten een baan
om de aarde, waarbij de grootste afstand tot de aarde 2384
km en de kleinste 493 km bedraagt. Het gewicht van de
kunstmaan bedraagt 173 kilo. Ze zendt op een golflengte
van 20.009 meg.c. het lied „Het oosten is rood" uit.
i Fleur in en bij huis
BEZORGD
Over de kop met
gestolen auto
BRIEF
Aanhoudend vrij koud
%nr. voor redaette en administrate!
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Teief. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
1,03 p.w., 4,40 p.m.. 13.10 p.k.
VALLEI
Voortzetting van hef nieuwsblad „Oe Vallet"»
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.* J
Advertentietarieven op aanvraag.
MAANDAG 27 APRIL I970 - 44e JAARGANG no. 98
China stuurde eigen
kunstmaan rond aarde
Een in 1967 in China gemaakte
foto van Tsjien Hseoe Sjen, de
man die vermoedelijk verantwoorde
lijk is voor het Chinese succes in de
ruimtevaart. Hij was eens kolonel bij
de Amerikaanse luchtmacht en stu
deerde luchtvaarttechniek in Califor-
OSLO Koning Olav van Noorwe
gen is zaterdag in het staatsziekenhuis
van Oslo geopereerd aan een acute
maagzweer. Enkele uren na de operatie
hebben de artsen bekendgemaakt dat
de 66-jarige vorst het goed maakt.
Vrijdag heeft koning Olav kanselier
Willy Brandt en zijn Noorse echtgenote
nog voor een lunch op het koninklijk
paleis ontvangen. Donderdag hadden de
artsen bepaald dat een operatie noodza
kelijk was.
Tijdens de ziekte van koning Olav
treedt kroonprins Harald op als regent.
Het bezoek van het kroonprinselijk
paar aan Japan volgende maand zal in
verband hiermee niet kunnen doorgaan.
WESTDORPE In Westdorpe (Zee
land) is het vijfjarig zoontje van de fa
milie Weit in een put van een vuilnis
belt geraakt' en verdronken. Toen zijn
vriendje alarm sloeg, kwam de plaatse^
lijke brandweer te hulp. Die heeft het
stoffelijk overschot geborgen.
Radio Peking heeft de lancering een
goed begin van de ontwikkeling van de
Chinese ruimtevaart-technologie ge
noemd. een overwinning van de ge
dachten van Mao Tse Toeng en een
vruchtbaar resultaat van de grote pro-
letarische culturele revolutie. In een
communiqué van Nieuw-China dat in
Hongkong werd opgevangen wordt
onder meer gezegd: „Tijdens de
triomfale mars van ons volk naar het
succes in de jaren zeventig zijn wij ver
heugd nu reeds te kunnen aankondi
gen dat de oproep van Mao werkelijk
heid is geworden: China heeft met suc
ces zijn eerste kunstmaan gelanceerd
op 24 april 1970".
I 1Olijkens het jjoorwoord, nam de
uitgever H. J. W. Becht te Am-
sterdam, zich bij de planning van
,,2000 tuin-, kas en kamerplanten"
(oorspronkelijk in hét Engels ver-
verschenen) voor te komen tot een J
samenvattend boek over genoemd i
onderwerp, dat een volledigheid
zou moeten bereiken, als tevoren
nog niet het geval was. Ook diende
het tot een zeer wel aanvaardbare
prijs verkrijgbaar te worden ge-
steld. Wie thans dit prachtig uit- J
gevoerde werk ter hand neemt, zal
S het met mij eens zijn, dat de doel-
stelling van de uitgever bereikt is,
mede dank zij de deskundige be- S
werking van de beide botanici, dr.
P. Vermeulen en drs. P. A. W. J. S
de Wilde.
Het boek herinnert aan soortge-
lijke publikaties van Becht: ,,De
schoonheid van de wilde plant",
Bomen, hun vorm en kleur" en
„Paddestoelen"hoewel geen hun-
ner er zich in de verste verte qua J
plantenaantal mee kan meten. Wel-
geteld staan er liefst 2048 afbeel-
dingen in van alpen en rotstuin-
planten, één- en tweejarigen, kas-
en kamerplanten, bol- en knolge-
wassen, overblijvende en klein-
planten, coniferen, bómen en strui-
ken, dus dit is nogal wat.
Overigens vormen deze paar dui-
zend nog slechts een gedeelte van
de haast ontelbare gekweekte soor- l
ten, maar toch is er in ons land
nooit zulk een uitvoerig, druk- S
technisch en kwalitatief onberis- S
pelijk boek over verschenen. De
platen zijn stuk voor stuk een lust
voor het oog en al kan niet
iedereen er grif f49,50 voor neer-
tellen, toch zal het bij voorkomende
gevallen en festiviteiten door zijn J
hoofd blijven spelen. Als prijs voor
tuintjes-keuringen en bloemen- i
corso's, jubilea bij plantsoenen- S
diensten e.d. moet men deze fleur
in en bij huis niet vergeten, maar
ook de stille liefhebber van een S
mooie hof zal het telkens weer met S
plezier bekijken en raadplegen.
27-4-1970 A. B. Wigman
Nadat de succesvolle lancering van de
satelliet bekend was gemaakt, viel met
name in de hoofdstad Peking een ex
plosie van vreugde waar te nemen. Op
een uur waarop gewoonlijk de straten
verlaten zijn kon men duizenden zin
gende en dansende Chinezen zien. In de
grote straten werden stoeten gevormd
en van alle kanten kon men de gongen,
tamboers en cymbalen horen.
Plotseling lichtte de stad op toen van
alle openbare gebouwen de lichten wer
den ontstoken. Met name op het grote
Tien-an-Men-plein was het een chaos
omdat er alle bomen met duizenden
slingers waren versierd en de mensen
hier allen samenstroomden, i Zoals ge
woonlijk werden weer talrijke portret
ten van Mao en rode vlaggen meege
dragen.
Oe eerste reacties op de succesvolle
lancering waren over het algemeen vol
van bewondering en verrassing. Alleen
de directeur van de Nasa, Thomas Pai
ne en een woordvoerder van het Penta
gon verklaarden dat ze deze demonstra
tie van de vastberadenheid der Chinese
leiders ondanks vele problemen de we
tenschap en de technologie zeer hoog te
plaatsen op de lijst van nationale prio
riteiten. Hij zei zich nog geen oordeel te
kunnen vormen over de wetenschappe
lijke waarde van de lancering zolang
hij niet over voldoende inlichtingen be
schikte. Wel rekende Paine voor dat
China nu na Rusland, Amerika, Frank
rijk en Japan het vijfde land ter we
reld is dat een kunstmaan met een ei
gen raket de ruimte in kan brengen.
De woordvoerder van het Pentagon
toonde zich bezorgd omdat China nu
heeft bewezen ook in militair opzicht
zijn mannetje te kunnen staan. De ra
ket waarmee de kunstmaan in de ruim
te is gebracht moet gezien het gewicht
(173 kilo) zo krachtig zijn geweest dat
China nu ook in staat moet worden
geacht intercontinentale raketten te
lanceren die alle uithoeken van de aar
de kunnen bereiken. Hij wees erop dat
de Amerikaanse minister van defensie
Meivin Laird al n februari ten over
staan van het congres had voorspeld
dat Peking binnen niet al te lange tijd
met intercontinentale raketten zou gaan
werken.
Britse deskundigen legden er de na
druk op dat geen land ter wereld bij
het begin van het ruimte-onderzoek een
raket met een dergeijk groot vermogen
had gebruikt. Men is er in Londen ook
van overtuigd dat Peking nu in staat is
internationale raketten te maken met
atoomkoppen.
De Franse radio zei in een commen
taar op de geslaagde lancering dat men
China blijkbaar altijd heeft onderschat
en dat het op technisch gebied veel ver
der is dan doorgaans wordt veronder
steld.
In een eerste commentaar omschreef
dr. Kaminsky, hoofd van het ruimte
onderzoek-centrum in het Duitse Bo-
chum, de lancering als „een technologi
sche en politieke sensatie van de eerste
orde." China behoort nu volgens Ka
minsky demonstratief tot de atoom- en
ruimtevaart-machten ter wereld. Aan
het gewicht van 173 kilo van de kunst
maan verbond hij eveneens de conclusie
dat de raket met een atoomkop uitge
rust elke plaats op de aarde kan berei
ken.
Hoewel Moskou voorshands geen
melding van de Chinése lancering had
gemaakt, kwam Tass uren later met
een kort bericht, dat alleen een sum
miere melding bevatte, commentaar
werd niet gegeven.
Naar verluidt zou een voormalige ko
lonel van de Amerikaanse luchtmacht
een belangrijke rol hebben gespeeld bij
het Chinese ruimtesucces. Het gaat om
de uit Shanghai afkomstige dr. Tsien
ROME De Italiaanse spoorwegar
beiders zullen met ingang van dinsdag
avond een staking van 24 uur houden
om kracht bij te zetten aan hun eisen.
Deze hebben onder meer betrekking
op de sociale zekerheid, het scheppen
van nieuwe arbeidsplaatsen, reorgani
satie van de carrièregang en het be
stuur van de spoorwegen. In mei zullen
opnieuw stakingen van 24 uur worden
gehouden als het personeel geen ge
noegdoening krijgt.
LONDEN De bewaking van de
achtjarige graaf Linley, het zoontje van
prinses Margaret, is belangrijk ver
scherpt na geruchten over een plan
hem te ontvoeren.
Donderdag gaat hij weer naar zijn
kostschool in Sussex, waar hij al werd
bewaakt door een rechercheur van de
speciale afdeling van Scotland Yard. Dit
soort bewaking hebben ook de andere
leden van de Britse koninklijke familie.
De politie heeft een tip gekregen uit
de onderwereld dat het plan bestaat om
de zoon van de prinses en van lord
Snowdon te ontvoeren als losprijs voor
twee beruchte misdadigers die in de ge
vangenis zitten.
Scotland Yard neemt deze bedreiging
hoogst ernstig.
Hsoee-Sjen, die na een ingenieursoplei
ding in zjn eigen land in 1934 naar
Amerika kwam en daar een grote naam
kreeg als vliegtuigontwerper. Tijdens
de tweede wereldoorlog verrichtte hij
in opdracht van de Arherikaanse rege
ring speurwerk op het gebied van ra
ketten. Hij kreeg toen de rang van ko
lonel bij de luchtmacht. Na de oorlog
stond hij aan het hoofd van een groep
onderzoekers die moest nagaan, wat
Duitsland op het gebied van raketten
had bereikt.
In 1950 kwam dr. Tsien in moeilijk
heden, toen een hoeveelheid boeken en
papieren over raketbouw in beslag
werd genomen, die hij naar HongKong
wlide sturen. Volgens de Amerikaanse
autoriteiten was de zending 'bestemd
voor Shanghai.
Eerst wilde men dr. Tsien deporteren,
doch men achtte dit niet verstandig, ge
zien de uitgebreide kennis die de ge
leerde bezat. Pas in 1955 liet men hem
gaan. In China werd hij direct inge
schakeld bij de wapenindustrie. Naar
verluidt is de nu 60-jarige dr. Tsien lid
van het Chinese centrale partijcomité.
Schiphol Bij zijn terugkomst uit
Suriname heeft drs. V. de Fous gis
termiddag up Schiphol gezegd dat hij
zijn functie van voorzitter van de
Sociaal-Economische Raad alleen kan
uitoefenen als hij het vertrouwen ge
niet van alle organisaties die in de SER
zijn vertegenwoordigd.
Betreurende „dat zoveel mensen boos
op mij zijn", verdedigde drs. De Pous
zich tegen de kritiek op zijn commissa
riaten bij Philips en de Nederlandsche
Kabelfabrieken.
„De wet verbiedt mij niet nevenfunc
ties aan te nemen", aldus de voorzitter
van de SER. „Dit voorzitterschap is nu
eenmaal geen volledige dagtaak, ook al
heb ik er persoonlijk, naar mijn over
tuiging, zeer veel werk van gemaakt".
Hij vroeg zich af of het niet wense
lijk is de notering van aandelen op de
effectenbeurs langer stop te zetten dan
twee dagen als fusie-onderhandelingen
bekend moeten worden gemaakt. Bij
Philips-NKF was de tijd te kort.
Franse militairen maken schoon
schip op de Place de l'Opéra te
Parijs, waar het huisvuil zich door de
staking van de vuilnisophaaldienst
huizenhoog heeft opgestapeld. De sta
king is een week geleden al begon
nen. De vuilnismannen, die nu 940
francs per maand verdienen, willen
weer loonsverhoging. Er ligt 20.000
ton huisvuil langs de Parijse straten
te liggen.
ROLDE Zondagmorgen om half
twaalf sloeg op de Asserstraat in Rolde
(Dr.) een personenauto over de kop, be
stuurd door de 16-jarige H. K. uit
Sleen. Twee andere inzittenden, de 16-
jarige H. v. d. D. uit Leeuwarden en de
eveneens 16-jarige J. E. uit Assen, wer
den in het Wilhelmina-Ziekenhuis te
Assen voor hun verwondingen behan
deld. Hierna werden alle drie in het po
litiebureau Rolde opgesloten.
Het bleek, dat de knapen al bijna een
maand aan het zwerven waren en uit
de stichting Valkenheide te Maarsber-
gen waren ontvlucht. De auto hadden
zij op het Leidseplein in Amsterdam
gestolen. Zij waren nu op weg naar
Emmen om van daaruit naar het bui
tenland uit te. wijken.
ERMELO Militairen, ingedeeld bij
het 103de geneeskundig bataljon, gele
gerd in de Generaal Spoor-Kazerne in
Ermelo, hebben er bezwaar tegen, dat
ze worden ingeschakeld bij acties zon
der dat ze daarover van te voren zijn
ingelicht. Ze willen, zoals zii enige da
gen geleden in een brief aan minister
Den Toom van Defensie hebben ge
schreven, in het nemen van militaire
beslissingen gekend worden, een zekere
inspraak hebben.
Men wil een delegatie van de dienst
plichtige militairen naar de minister
sturen om de brief, die door een groot
aantal leden van de betrokken eenheid
schijnt te zijn ondertekend, nader mon
deling toe te kunnen lichten. Men
schijnt: echter in Den Haag met de door
de militairen geschreven brief niet erg
gelukkig te zijn en men heeft in het
weekeinde een onderzoek naar de
schrijvers en initiatiefnemers van het
stuk ingesteld, naar verluidt zonder
veel resultaat.
Over de wijze waarop dat onderzoek
in eerste instantie is verlopen, was men
in Ermelo niet erg te spreken. De mare
chaussee heeft een aantal militairen
van het bataljon vrij lang ondervraagd
en daar bij zou men hebben laten door
schemeren, dat het vermoeden bestond,
dat de actie van de militairen een poli
tieke achtergrond zou hebben.
Dat vinden de militairen van het ge
neeskundig bataljon maar een negatie
ve benadering van de zaak.
Men hoopt echtet alsnog door een ge
sprek met de minister de kwestie tot
normale proporties terug te brengen en
de verzekering van wat meer inspraak
te krijgen.
De legervoorlichtingsdienst had in dit
stadium nog geen commentaar en wist
alleen te melden, dat er inderdaad een
brief aan de minister is geschreven,
waarop te zijner tijd wel antwoord zal
komen.
DEN HAAG De gevangenen in de
Koepelgevangenis van Breda krijgen
officieel inspraak. Gevangenis-direc
teur A. R. Beens heeft in nauw overleg
met het ministerie van Justitie besloten
overleg te gaan voeren met eert gekozen
of aangewezen commissie vah gedeti
neerden.
Dit is het gevolg van een dreigende
toestand in de gevangenis, die in het
afgelopen weekeinde slechts onder
drukt kon worden door acht gevange
nen tijdelijk naar andere gestichten en
huizen van bewaring over te brengen.
De komende vyeek zal worden bekeken
of zij weer naar Breda kunnen terug
keren.
Vrijdag werd de stemming in de Koe
pelgevangenis van Breda zo gespannen,
dat de gestichtswacht drastisch moest
worden uitgebreid. Alle gevangenen
werden afzonderlijk in hun cel opge
sloten bezoek werd niet toegelaten en
het normale dagprogramma buiten wer
king gesteld. Enkele bewakers werden
door de gevangenen bedreigd met ge
weld.
Het ministerie van Justitie gelooft
dat de toestand in de Koepelgevangenis
thans weer normaal is, „al is er op Ko
ninginnedag of 5 mei nog wel een zeer
kleine kans op nieuwe moeilijkheden."
Aanleiding tot de onverwachte woe
deuitbarsting onder de Bredase gevan
genen is een brief, die door enkelen
hunner aan minister Polak is gestuurd.
In deze brief werd gevraagd om een
vorm van gratie op 5 mei zoals dat in
1955 ook gebeurde. Minister Polak
heeft onlangs nog laten weten dat hij
daar niets voor voelt.
Verder vroeger de gevangenen, die
zich volgens het ministerie zelf tot een
commissie van inspraak hadden opge
worpen, om vrije toegang voor de pers
in alle gevangenissen, een aangepaste
vergoeding voor het dagelijks werk, af
schaffing van de censuur op brieven
en een snellere beantwoording van ver
zoeken door het ministerie.
Zaterdagavond keerde de rust weer.
Het zondagprogramma is normaal afte-
werkt.
LONDEN Van goed ingelichte di
plomatieke zijde in Londen is zondag
vernomen dat de Portugese regering
heeft besloten de Rhodesische repu
bliek van premier Ian Smith niet te er
kennen. Portugal zou van p lan zijn, zijn
consulaat spoedig uit de afgescheiden
Engelse kolonie terug te trekken.
UTRECHT „De voorwaarden voor ongebreidelde
suburbanisatie Hat wil zeggen dat dorpjes en stad
jes in de omgeving van steden onevenredig uit
groeien, waarbjj op den duur het landschap te gron
de gaat aan grote woekeringen van huizen-met-tuin-
tjes, z\jn in ons land uiterst gunstig. De aanzetten
zijn overal te zien en inmiddels is de bekoring van
heel wat stadjes en dorpen al opgeofferd aan plaat
selijke groeiambities. De nieuwe inwoners worden
met open armen ontvangen. De plattelandsburge
meesters willen wel. Als die suburbanisatie zo voort
gaat, wordt ons woon-, werk- en vrijetijdsmilieu
ernstig bedreigd".
Deze sombere woorden zijn afkomstig $an prof. ir.
N. A. de Boer, directeur van de Provinciale Plano
logische Dienst Zuid-Holland en buitengewoon hoog
leraar aan de T.H. in Delft. Hij sprak vandaag in
Utrecht tijdens een studiedag in het. kader van het
studium generale „Mens en Ruimte".
De grote-stadsbewoner, die zich een huis-met-een
tuintje wenst in een naburig dorp, gaat overigens
niet verhuizen omdat hij een voorkeur heeft voor het
dorpsleven, maar vooral omdat de stad in woning
en milieudifferentiatie tekort schiet De stad kan
hem niet het huis en de omgeving bieden, die hij
zich wenst. Hij vlucht uit de stad, maar blijft stede
ling in zijn dorp, aldus prof. De Boer.
Nu al ondervinden de grote steden, dat zij de in
breng gaan missen van een jonge, actieve, vrij
draagkrachtige bevolkingsgroep. Een ware volksver
huizing zal, volgens de Delftse hoogleraar, pas gaan
optreden als de geprefabriceerde bungalow binnen
het bereik komt van grote groepen van de bevolking.
„En dat zal veel eerder het geval zijn dan men nu
denkt".
Het zal dan politiek onmogelijk zijn om aan de gro
te massa van de bevolking het verwezenlijken van
een lang gekoesterd woningideaal te onthouden, dat
nu nog het voorrecht is van betrekkelijk kleine be
voorrechte groepen.
„We hoeven er ook niet op te rekenen, dat de agra
riërs zich met man en macht zullen verzetten tegen
deze aanslag op hun landbouwgrond. Als het exploi
teren van bungalowterreintjes mogelijk wordt en
voordeliger blijkt dan het telen van komkommers of
het houden van koeien, dan zal de suburbanisatie
van agrarische zijde van harte worden gesteund",
aldus prof. De Boer.
LONDEN De filmster Tony Curti*
zal voor een Britse rechtbank verschij
nen wegens het illegaal bezitten van
marihuana.
Curtis werd zondag gearresteerd toen
hij in Londen uit New York arriveerde.
Bij de douane bleek dat hij marihuana
bij zich had.
In de Britse kranten verscheen het
verhaal op de voorpagina. Men legde er
vooral de nadruk op dat Curtis vorig
jaar een anti-rookcaihpagne in Groot-
Brittannië heeft gevoerd, waarbij hij
vooral op het gevaar van hasjiesj wees.
Van onze weerkundige
medewerker)
Het voorjaar is weer in het oude
spoor teruggevallen. Tussen een de- S
pressie boven de Oostzee en Scan-
dinavië en een atlantisch maximum
voeren noordwestelijke winden van-
daag koude lucht naar West-Euro-
pa. Hierin zal het in Gelderland
niet warmer dan 8 tot 10 graden
worden. De kans op nachtvorst
neemt toe naarmate een uitloper 2
van het hogedrukgebied dichterbij i
komt. Rond het midden van de
week is er van het westen uit kans
op iets zachter weer, maar dit is
annex met een nieuwe oceanische
regenstoring.
Hoog-Soeren kreeg zaterdag een
voor april zeer grote hoeveelheid
neerslag te verwerken, namelijk'
29 mm., waaronder hagel.
I
In Zuidoost-Europa blijft het zo-
5 meren met 20 tot 26 graden C.
Weersverwachting van het KNMI tot
dinsdagavond:
Vannacht opklaringen met plaatselijk
nachtvorst. Morgen overdag half tot
zwaar bewolkt met enkele buien. Matige
tot krachtige wind tussen west en
noord. Aanhoudend houd.
Morgen:
Zon op: 5.17, onder 19.59.
Maan op: 2.43, onder 10.35.