Gemeenten meer betrokken
bij woningbouwbeleid
Omzien was tevens
bezinning op
onzekere toekomst
De rails die naar de dood leidden
Beschuit
met
aardbeien.
3
Meer debielen in
Maastricht dan in
rest van land
Officiële herdenking was
zeer veelzeggend
Gemeentebesturen moeten
meer gaan samenwerken
Rolling Stones
naar ons land
SPAAR-
PLANNEN
A
Nieuw congres
van D "66 nu
in Haarlem
0
Velen namen
aan stille
tochten deel
Venkcuh koek
NEDERLAND HERDACHT
Dodelijk schot
op Duitser
25 JAAR BEVRIJDING
MINISTER SCHUT PROBEERT HET EENS ANDERS
voor 120 winnaars
mals en geurig
met boter... mmm!
gewone
ZZZ gemengde
verzekering
Boeiend boek over
geruchtmakende
zaak-Meijer
samen 720 pakketten Verkade
artikelen van f 25.-. Voor elke
winnaar 6 pakketten, een half
jaar lang. Maak een tekst bij dit
grapje (max 10 woorden).
naam:.,
straat:,
plaats:.
Knip het grapje uit, stuur het met
uw tekst, naam en adres en één
uitgeknipte naam van een
Verkade koek in een envelop
(postzegel 25 ct) naar:
Verkade-postbus 666-Zaandam.
U kunt iedere week meedoen!
AGGLOMERATIES
HUURSUBSIDIES
GESTOOFDE
GEPANEERDE
WIJTINGROLLETJES
AANKLACHT
KLEMMENDE VRAAG
WESTERBORK
PLECHTIGHEDEN
WOENSDAG 6 MEI 1970
ADVERTENTIE
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Minister Schut (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) is
bezig zijn woningbouwbeleid op een belangrijk punt duidelijk om te buigen
hij wil zo spoedig mogelijk af van het systeem, dat op zijn ministerie in Den
Haag vrij willekeurig per provincie uitgemaakt wordt hoeveel woningen
de gemeenten in het jaar na de toewijzing in aanbouw kunnen nemen. De mi
nister is van mening, dat de gemeenten dit nu in veel sterkere mate zélf moeten
gaan uitmaken, bij voorkeur in overleg met naburige gemeenten. Zij moeten
er uiteraard geen slag naar slaan, maar hun woningbouwprogramma baseren
op de uitkomsten van onderzoekingen naar de woningbehoeften. Ir. Schut is
erg benieuwd in hoeverre de gemeentebesturen van deze mogelijkheid waar
om ze jarenlang geroepen hebben gebruik zullen maken.
LONDEN De beroemde Engelse
popgroep Rolling Stones komt naar Ne
derland.
De Stones beginnen op 30 augustus in
het Zweedse Malmö aan een tournee,
die hen langs 18 Europese steden zal
voeren, ao heeft een woordvoerder voor
de groep bekendgemaakt.
Op hun rondreis, die is georganiseerd
door theater agenten in Denemarken en
in New York, zullen de Stones optreden
in Scandinavië, West-Duitsland, Frank
rijk, Oostenrijk, Italië en Nederland.
ADVERTENTIE
BIJ Da Waordye aft* rentebaten phie
koert winsten aan de verzekerden,
minue Vi*h voor onze bemoeiingen.
BI) Stad Rotterdam Leven alle rente
baten boven eveneen».
Bij een gemiddelde marktrente ven
8*/», of een gemiddeld dividend plua
koersstijging ven op Robeco-
aandelen, stijgt, zowel bt) Stad Rot
terdam Leven als bq de Weerdye, een
afgesloten spaarplan In een onge
ëvenaarde mogelijkheid van f80.000.-
na 30 Jaar tot ff 115.000.-: stijging
ISOVt.
Verkoop uitsluitend vla aeeurantte-
Assurantieconcem
Stad Rotterdam
anno1720
Een duidelijk voorbeeld van de nieu
we aanpak van het ministerie biedt de
Haagse agglomeratie. Vorig najaar
heeft ir. Schut de gemeentebesturen in
deze agglomeratie laten weten, dat zij
er het beste aan doen samen met een
uitgewerkt meerjarenplan voor de wo
ningbouw bij hem te komen. „Ik verze
ker u, dat ik zoveel mogelijk aan uw
wensen tegemoet zal komen," zei de mi
nister.
In de afgelopen maanden zijn de ge
meentebesturen van deze agglomeratie
inderdaad met elkaar aan tafel gaan
zitten; zij hebben mét hun ambtenaren
een gemeenschappelijk woningbouw
plan voor de jaren 1970 tot en met 1972
opgesteld en dit naar het ministerie ge
zonden; in een minimum van tijd gaf
de bewindsman zijn fiat: maximaal
10.000 woningwetwoningen, 13.000 ge
subsidieerde particuliere (premie-) wo
ningen en 4.500 of meer vrije-sectorwo-
ningen.
De woningbehoefte in de Haagse ag
glomeratie is uitzonderlijk groot (alleen
Den Haag zelf heeft al 16.000 woning
zoekenden) maar dat houdt niet in, dat
de minister voor Den Haag een uitzon
dering gemaakt heeft; hij wil dit sy
steem voor het héle land gaan doorvoe
ren, zó zou de procedure kunnen wor
den: besturen van centrum-gemeenten
gaan met die van omliggende, kleinere
of grotere, gemeenten samen aan tafel
zitten, ramen de woningbehoefte in de
komende twee a drie jaar én de bouwo-
gelijkheden, laten een gemeenschappe
lijk bouwprogramma uitwerken en zen
den dit naar het provinciaal bestuur en
het ministerie van volkshuisvesting.
Het ministerie krijgt zo meer een in
dien nodig corrigerende functie (als
de zaak uit de hand zou lopen).
Deze nieuwe aanpak heeft tal van
gunstige effecten:
De gemeenten hoeven zich op dit
gebied niet meer zo door „Den Haag"
betutteld te voelen, omdat de minister
graag in de eerste plaats op hun bouw
programma afgaat als hij zijn toewij
zingen doet;
De besturen van gemeenten wor
den zo genoodzaakt om mét die van
buurgemeenten een meerjarenprogram
ma op te stellen, wat de duidelijkheid
van het gemeentelijk bouwbeleid ten
goede komt én een eind maakt aan de
in vele gemeentehuizen nog bestaande
illusie, dat elke gemeente op eigen
houtje een program kan opstellen zon
der er rekening mee te houden, dat het
de woningzoekenden in de meeste ge
vallen om het even is of zy in de cen
trumgemeente dan wel in een randge
meente huisvesting kunnen krijgen;
De minister kan zijn bouwpro
gramma opstellen aan de hand van
meerjarenprogramma's van agglomera
ties (bouwdistricten)
De minister kan in het jaarlijkse
begrotingsdebat in de ministerraad (ju
ni-juli) veel duidelijker en stringenter
zijn desiderata naar voren brengen en,
als hij dat nodig vindt, een groter part
van de rijksbegroting vragen; hij be
schikt nu immers over een uitgewerkt
meerjarenprogram van de bouwdistric
ten, waardoor hij ook politiek veel ster
ker staat;
Alle betrokkenen (o.a. de bouwnij
verheid - woningfabrieken bijv.
krijgen een goed overzicht van behoef
ten een mogelijkheden voor de komen
de jaren.
Minister Schut is van mening, dat er
per agglomeratie (evt. per provincie)
goede woningbehoefte-onderzoeken
moeten plaatsvinden zodat men goed
Indrukwekkend waren de rouwstoeten en realistisch de toespraken, waarmee
Nederland maandag zijn oorlogsdoden herdacht. Maar het was niet alleen
een herdenking, ook een bezinning op een even nabije als ongewisse toekomst.
Zeer realistisch, was prins Bernhard
tijdens de nationale herdenking in de
Haagse Ridderzaal. „Wij keren tot ons
zelf in. Uit die inkeer moge dan over
blijven de bereidheid tot dragen en ver
dragen, tot geven en vergeven, die het
mogelyk maakt om samen te leven
en om samen te leven zei de Prins
ondermeer.
En hij besloot: „Wij herdenken hier
vandaag de bevrijding, die het einde
betekende van een verschrikkelijke
strijd, die gestreden werd voor het be
houd van de democratie en die ver
schrikkelijke offers heeft gekost. God
geve dat ons volk, oud en jong de de
mocratische idealen, waarvoor toen ge
vochten werd, altijd trouw zal blijven".
De Prins sprak over de „ongeborenen
van toen", die de oorlog niet hebben
meegemaakt, die constateren dat het
vandaag in zoveel delen van de wereld
net zo gebeurt, en die zich afvragen of
de ouderen „op de puinhopen meer ge
bouwd hebben dan bankpaleizen en
luchtkastelen".
„Het is maar een klein gedeelte van
deze generaties, dat onzekerheid, pro
test en verzet onder woorden weet te
brengen. En van klachten en beschuldi
gingen is een deel ongerechtvaardigd.
Het is een nog kleiner deel dat tot on
democratische en onaanvaardbare ac
ties komt. Wie naar jonge mensen dur
ven te luisteren, ontmoeten bewogen
heid, werkelijkheidszin, vastberaden
heid en ongeduld. Wij zouden ons te
genover onze doden schuldig maken
aan een onherstelbare fou'- als wij ons
door de levenden verongelijkt zouden
voelen. Want wij moeten samen verder:
„for better of for worse" (in voorspoed
en in nood)", aldus de Prins.
Na afloop van deze plechtigheid de
fileerden de Koningin, prins Bernhard,
prins Beatrix, prins Claus, prinses Mar
griet en de heer Van Vollenhoven In
het Tweede-Kamergebouw langs de ge
denktafel met de erelijst van de geval
lenen.
weet hoeveel én welke woningen er in
de komende jaren gebouwd moeten
worden.
Op het ministerie aan de Haagse Van
Alkemadelaan wordt met spanning
afgewacht hoe de gemeentebesturen
op deze nieuwe kansen zullen reage
ren. Zij zullen duidelijk meer over de
gemeentegrenzen heen, per regio,
moeten gaan denken als zij met hun
AMSTERDAM De 2l-jarige Duit
ser K. H. Rosemann is zondagnacht bij
een schietpartij op een aan de Lijn
baansgracht in Amsterdam liggende
woonboot doodgeschoten. De dader, een
Tsjech Milan Fast, vluchtte.
De verdachte wilde aan boord van
het schip slapen, maar dit werd hem
door de eigenaar, de 54-jarige M. B.
Steran, geweigerd omdat hij dronken
was. Tijdens de ruzie die toen ontstond,
trok de Tsjech een pistool en begon te
schieten. Het eerste schot richtte hij op
het plafond, de volgende vermoede
lijk vijf schoten op de heer Sterman,
die in de linkerbovenarm werd getrof
fen.
De Duitser, die met nog vier mannen
op de boot verbleef, kreeg een kogel in
de hartstreek en moet op slag dood zijn
geweest.
De heer Sterman, die het slachtoffer
met zijn auto naar het Wilhelmina
Gasthuis overbracht, werd daar aan
zijn arm geopereerd.
Inmiddels is komen vast te staan, dat
de voortvluchtige verdachte de 21-jari
ge in Nobibor (Tsjecho-Slowakije) ge
boren Milan Fajt is. De jongeman is
statenloos en verblijft dikwijls in Ne
derland. Hij bezit een Duits vreemde
lingenpaspoort.
desiderata komen. Zal dit overal luk
ken?
Een voorbeeld: voor Apeldoorn houdt
dit in, dat de colleges van B. en W. van
bijv. Apeldoorn, Brummen, Voorst, Epe
en Heerde samen aan tafel gaan zitten,
de woningbehoeften in fyun gemeenten
voor de komende jaren "peilen en een
gemeenschappelijk bouwprogramma
opstellen.
Een niet te verwaarlozen voordeel is
dat bouwstromen veel efficiënter in
agglomeratieverband gerealiseerd kun
nen worden dan binnen één gemeente.
Op het ministerie van Volkshuisves
ting is onlangs de laatste hand gelegd
aan een ontwerp-ministeriële beschik
king waarin onder meer de regeling
voor het toekennen van aanvullende in
dividuele huursubsidies vervat. Nog in
de loop van déze maand zal de beschik
king gepubliceerd worden; het is de be
doeling dat de datum van inwerkingtre
ding 1 juli is.
In het hele land wordt met grote be
langstelling naar de exacte inhoud van
de regeling van de individuele huursub
sidies uitgekeken; in politieke kringen
in Den Haag wordt aangenomen, dat de
regeling niet veel zal afwijken van het
advies dat de Raad voor de volkshuis
vesting de minister op dit punt ver
strekt heeft. Dit gezaghebbende li
chaam ging er in zijn advies van uit,
dat er voornamelijk voor de inkomens
klassen tussen 6.000 en 15.000 be
hoefte aan zo'n regeling bestaat. Uit
een oogpunt van volkshuisvesting vindt
de raad het niet onredelijk als een zes
de a een bevende deel van het inkomen
aan huur uitgegeven wordt. Verder stelt
de raad, dat het een eenvoudige rege
ling moet worden; uitgangspunt voor de
vaststelling van de huurbijdragen zou
het bruto-inkomen met vakantietoeslag
en zonder kinderbijslag moeten worden.
Globale schattingen wijzen erop, dat 50
a 60.000 Nederlanders voor zo'n huur-
bijslag in aanmerking zouden kunnen
komen; jaarlijks zou hiervoor 20 a
25 miljoen nodig zijn, wat in overeen
stemming is met het bedrag dat de
minister er op zijn begroting-1970
voor uitgetrokken heeft: voor een
half jaar 10 miljoen.
Deze nieuwe regeling wordt met
spanning door parlement, gemeenten-
besturen, woningbouwverenigingen en
(natuurlijk allereerst) de betrokken
huurders tegemoet gezien. Een al jaren
bestaande wens kan in vervulling gaan.
Een huurbelastingsregeling, die de
minister eveneens per 1 juli had willen
doen ingaan, kan dan om primair tech
nische redenen nog geen doorgang vin
den, maar de minister zal hierop nog in
een later stadium zeker terugkomen.
Het ministerie werkt ook aan de
voorlichting ten behoeve van allen die
betrokken zijn bij de komende huur
verhoging per 1 juli a.s. Hierop zullen
wij tegen die tijd uitvoerig ingaan.
In het voormalige concentratie
kamp te Westerbork is maan
dagavond, in aanwezigheid van
H.M. de Koningin en Z.K.H. prins
Bernhard het monument onthuld,
dat de herinnering levend houdt
aan de duizenden landgenoten, die
vandaaruit naar Duitsland zijn ge
transporteerd. We zien Koningin en
Prins hier bij de spoorstaven
een klein deel van het spoor, dat
indertijd naar de dood voerde.
ADVERTENTIE
SiSi Sinas
ADVERTENTIE
bekertjes of
driekantjes voor
99
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Zaterdag houd!
D'66 opnieuw een landelijk congres, nu
in Haarlem, waar het prioriteitensche
ma en de kandidaatstelling voor de
Tweede-Kamerverkiezingen ter sprake
zullen komen.
Het is de bedoeling, dat dit Haarlem
se congres de duidelijkheid brengt, die
op het vorige congres (van 4 april) node
gemist werd. Zoals gemeld, werd toen
door mevrouw Wassen een motie inge
diend, waarin vóór de raadsverkiezin
gen een prioriteitenschema gevraagd
werd. Naar aanleiding hiervan is een
soort „tweede appèl" opgesteld, waarin
een en ander vervat is (in het „eerste
appèl" werd indertijd de oprichting van
D'66 aangekondigd).
Verwacht wordt, dat er weer hevig
gediscussieerd zal worden omdat het,
inmiddels opgestelde, tweede appèl in
erg algemene termen gesteld is en ei
genlijk g^en nieuwe elementen bevat.
Het congres spreekt in dit verband
ook over de interne democratie in de
partij, waardoor allerlei organisatori
sche zaken naar voren kunnen komen.
Bestuur en leden willen het congres
van zaterdag gebruiken „om eens flink
te brainstormen"
MAASTRICHT „Het aantal debiel functionerende kinderen in Maastricht
bedraagt naar schatting ineer dan zes procent van 't aantal in de lagere school
leeftijd. Dit is drie keer zo groot als het landelijk gemiddelde". Aldus in een zo
juist verschenen rapport over de onderwijsvernieuwing en democratisering van
het onderwijs in Maastricht, samengesteld door de werkgroep onderwijs van de
KVP in Maastricht.
Volgens gegevens van de schoolad
viesdienst in Maastricht zijn er in
Maastricht diverse scholen voor gewoon
lager onderwijs in de arbeiderswijken,
waar twintig procent van de leerlingen
een i q behaalden, dat binnen de debili
teit viel. Op deze scholen is het aantal
zwak begaafde kinderen bijzonder
groot.
Het psychologisch instituut te Lim
burg bevestigde deze cijfers, die in ver
band staan met de historiche industriële
ontwikkeling van Maastricht, een stad
die in verhouding tot andere steden een
ADVERTENTIE
Wrijf 800 gram wljttngfllets
zuinig met zout In. Rol ze met
de velkant naar buiten op en
schik ze in een beboterde
vuurvaste schotel. Giet er wat
water of visbouillon bij en
leg er enkele klontjes boter
tussen. Bestrooi de rollen met
paneermeel en stoof ze
vervolgens gaar. Geef er
aardappelpuree, sperziebonen
of doperwtjes bijl
Vraag recepten bij uw vishandelaar of bq het Prodoktectiep
voor Vis en Visprodukten, Wassenearseweg 20, Oen Haag
zeer groot aantal ongeschoolde arbei
ders heeft. Ook in deze tijd zijn er in
Maastricht veel te weinig hogere be
roepsmogelijkheden, aldus het rapport.
Het ontbreken van middelbaar en
technisch beroepsonerwijs hangt hier
mee samen. Van de historische situatie
uit vindt een reeds generaties durende
niveauverschraling plaats bij een groot
deel van de Maastrichtse bevolking.
Geschat wordt, aldus het rapport, dat
80 procent van het aantal debielen in
feite niet in aanleg debiel zijn, malar
schijn; debiel wegens opgroei in een
laag sociaal milieu, wat met name geldt
voor Maastricht, waar deze kinderen in
het arbeidsproces niet mislukken we
gens verminderde verstandelijke pres
taties, maar wegens sociaal gebrekkig
functioneren.
Ook het aantal kinderen dat in de
eerste klas van de lagere school dou
bleert, ligt in Maastricht zeer hoog.
Het bedraagt meer dan zeventien
procent van het totaal aantal kinderen
in de eerste klassen. Het landelijk ge
middelde is vijftien procent. De school
adviesdienst en het psychologisch insti
tuut Limburg schatten het aantal kin
deren met leer- en opvoedingsmoeilijk
heden op een vierde deel van het aantal
lagere schoolkinderen in Maastricht.
Milieufactoren bleken de voornaamste
oorzaak.
Beide diensten wijzen op de sterk
matriarchale opvoeding van het gemid
delde arbeiderskind in Maastricht. De
man als schakel met de buitenwereld
speelt in de opvoeding een zeer geringe
rol door zijn onzelfstandigheid als on
geschoold arbeider.
ROTTERDAM Het had een zéér vormelijke, zeer traditionele en weinig-zeg
gende bijeenkomst kunnen worden, gistermorgen in de Sint Laurcnskerk van Rot
terdam. Het Nationale Comité 25 Jaar Bevrijding had daar de officiële herden
king georganiseerd en deze had gevuld kunnen worden met woorden uit „het gul
den boek der historie". Dat was de weg van de minste weerstand geweest, want
de regering en heel „officieel Nederland" waren aanwezig, zodat geoliede diplo
matie gewenst leek.
Dat is gisteren in de Sint Laurens-
kerk niet gebeurd. Zowel de woorden
van koningin Juliana, als de postume
rede van de vorige week overleden
prof. J. Presser en het indringende be
toog van drs. Maria de Groot werden
tot een belijdenis van eigen falen, van
eigen onvermogen en van harde maat
schappij-kritiek.
Koningin Juliana zei: „Hoe moeten
onze kinderen, ons nageslacht, leven in
dit overvolle land, al gauw in deze
overvolle wereld"?
Maria de Groot zei: „Een zonnige dag
is een goede aanvalsdag voor de strate
gen en in vele gebieden van onze we
reld schijnt vandaag de zon.
Onderbroken door zeer strakke en
korte zang, werd er door drie mensen
gesproken over een wereld, die geen
enkele zelfgenoegzaamheid oproept,
ook al herdacht Nederland gisteren dat
het een kwart eeruw geleden werd be
vrijd.
De stiefzoon van de overleden prof.
Presser, dr. J. Bijlsma, las als eerste
spreker de nagelaten woorden van
prof. Presser op: „De schaduwen van
vandaag doen denken aan een dal der
schaduwen des doods." Aan het slot van
zijn rede had prof. Presser een bemoe
diging geplaatst: „Op welk kompas ons
ook voortbewegend, wij moeten ons in
het donkere dal pogen vrij te houden
van ontmoediging, van ongeloof in de
noodzaak, verder te gaan".
De eerste zin van Maria de Groot was
al meteen een aanklacht: „Voor mij is
de bevrijding een weg. Dat was zo in
1945, toen de Canadese tanks door onze
weg ploegden en dat is nog zo in 1970,
nu de lijken gelost worden in de Me
kong".
En: „Als ijzeren krokodillentranen
glippen overal de tanks, bommenwer
pers en raketten uit ons gezichtsveld in
de richting van de anderen. De regerin
gen zijn diep geschokt over de moorden
in Indonesië. Vietnam, Angola, Cam
bodja en Griekenland, maar hun clichés
zijn overeind gebleven".
De toespraak van de Koningin begon
T^ort voor de grootse herdenking van
de, naar men tot voor kort aan
nam, enige Nederlandse militair die in
de oorlogsdagen van mei 1940 wegens
vermeende desertie is gefusilleerd, ver
scheen bij de N.V. Het Parool in Am
sterdam van de hand van de inmiddels
overleden schrijver J. F. A. Boer, een
driehonderd pagina's dikke pocket „De
zaak van sergeant Meijer".
In dit boeiende werk is zeer gedetail
leerd beschreven wie eigenlijk precies
deze Johan Christiaan Meijer uit Die
ren was. Zijn karakter een durfal met
veel bravoure zijn omgeving, de
sfeer waarin hij leefde, maar ook de
mensen met wie hij te maken heeft ge
had. Een knappe ontleding van mense
lijke figuren, hun handelen, hun den
ken.
Het boek rekent af met de vele fa
bels, die er sinds die noodlottige meida
gen van 1940 in omloop zijn geweest en
geeft, aan de hand van ontelbare ge
sprekken met tijdgenoten van de ser
geant, een helder beeld van een situa
tie. waarin achteraf niet V verklaren
en te rechtvaardigen beslissingen wer
den genomen.
„De zaak van sergeant Meijer" is een
verdediging en een aanklacht tegelijk.
Verdediging van een man, die door zijn
impulsiviteit verleid wen iets te doen
dat niet gerechtvaardigd kon worden in
de ogen van zijn hoogste bevelhebber;
een aanklacht tegen de houding en de
figuur van een legerkorpscommandant,
de generaal-majoor J. Harberts, die zo
nodig wat mensen achter de hand
moest hebben om „een afschrikwek
kend voorbeeld te stellen", teneinde
zijn eigen falen te kunnen camoufle
ren.
Afgezien van een zekere emotionele
sfeer, die het overigens zeer objectief
geschreven boek oproept, is het een
werk, dat tot de beste oorlogsliteratuur
kan worden gerekend en dat vermoede
lijk nog een bestseller wordt.
traditioneler. Als symbolisch hoofd van
de staat sprak zij over wat in de afge
lopen kwart eeuw was bereikt. Maar al
spoedig werden ook haar woorden kri
tisch: „De jongere generaties verwijten
de oudere, dat zij weinig terecht hebben
gebracht van de verwachtingen van
hen, die wij gisteren herdachten en van
die van de overlevenden. Minder dan
ooit weten we waar we heengaan. Wei
nigen zullen de zeventiger-jaren hebben
verwelkomd als een periode van belof
te".
De Koningin verdiepte zich in het be
grip vrijheid: „Hot is zo gemakkelijk
iemand te volgen die sterker lijkt dan
jezelf, je achter hem te verbergen.
Vraagt dat er soms niet om zich door
anderen te laten overheersen?"
En: „Wie een ander zijn vrijheid af
neemt, om zelf alle vrijheid te bezitten,
is eigenlijk een rover. Laten we nooit
vergeten dat 't tiranniseren ons mensen
in het bloed zit en dat dit gebeurt
ten koste van andermans bloed. Zonder
jlraagzaamheid kunnen de twee be-
Jpen vrijheid en vrede niet samen
bestaan".
Sprekend over de toekomst, vroeg de
Koningin zich af: „Wat zullen onze
kinderen gaan doen met de natuur, die
te veel geweld is aangedaan, die ver
vuild en beschadigd is? Zullen wij
mensen meesters zijn van de techniek,
of slaven ervan, of slachtoffers"?
Met aan het slot de klemmende
vraag: „Wij allen mogen ons weieens
afvragen waar wij voor zouden willen
leven en sterven".
Talrijk en indrukwekkend waren
maandag de zwijgende rouwstoeten
naar fusilladeplaatsen, erebegraaf
plaatsen en herdenkingsmonumenten.
In Den Haag trokken zo'n achtduizend
mensen (veel meer dan vorige jaren)
naar de Waaldsdorpervlakte, de fusil
ladeplaats aan de Parallelweg en naar
de begraafplaats Westduin.
Opvallend groot was de deelneming
aan de tocht naar de Parallelweg, waar
in het voorjaar van 1945 twaalf Hage
naars door de nazi's werden doodge
schoten. In het perscentrum Nieuws
poort in Den Haag werden zij herdacht,
die tijdens de bezetting het leven lieten
voor de persvrijheid.
Ongekend groot was ook de belang
stelling voor de herdenking op de Greb-
beberg, waar bijna 450 Nederlandse go-
sneuvelden begraven liggen. Een van de
kransen, die daar werden gelegd, was
van de koningin en prins Bernhard.
In het voormalige kamp Westerbork
legden de Koningin en cl- Prins een
boeket witte seringen bij het herinne
ringsteken in het vroegere doorgangs
kamp voor joden. Vierduizend voorma
lige kampbewoners beleefder de gru
wel in gedachten opnieuw. „Zij belaag
den ons bij elke schrede, zodat wij over
onze pleinen niet gaan konden. Ons ein
de was nabij. Onze dagen waren ver
vuld, ja, ons einde was gekomen" staat
er op een van de sokkels.
Op Texel werden de gesneuvelde
Georgiërs herdacht, in Utrecht onder
meer de gevallenen van de Spoorwegen,
in Amersfoort de omgekomen Russi
sche en geallieerde militairen, op de
vliegbasis Soesterberg de gevallenen
van de Koninklijke Luchtmacht, in
Overveen honderden gesneuvelde ver
zetslieden, in Bergen op Zoom de gedo
de Canadezen en geallieerden.
Er waren plechtigheden in Loenen,
Overveen, Emmeloord, Apeldoorn (met
een krans van prinses Margriet en mr.
Van Vollenhoven). In Doorn zei ir. S.
Wiesenthal: „Wij hebben voor de doden
monumenten opgericht, maar in onszelf
moet een gedenkteken een vlam voort
brengen die overgeplant moet worden
op de jeugd. Pas dan is de toekomst
verzekerd".
In Baarn lefeden prinses Beatrix en
prins Claus in aanwezigheid v»n
prinses Irene een krans.
