Veenendaalse
bijenmarkt op
dinsdag 28 juli
Internationale belangstelling
Vroeger trefpunt
van Veluwse boer en
Betuwse fruitteler
L
L
nó
r
tuinb
oe
VALLEI?
Belt
v",o'£ 11079
Ruimer sop voor
hengelaars
Kleuter kreeg
brandwonden
na hete douehe
ECO OM II
BEVRICHTER
TREFPUNT
HONING
WOENSDAG 24 JUNI Iv/ü
Een overzicht van de bijenmarkt zoals die vorig jaar al op het sportpark Panhuis'' werd gehouden. De imkers prefereren voor de markt eon stuk
land omdat er veel bijen worden doodgetrapt bij een harde ondergrond.
EERST HANDELSPLAATS, DAN PAS KIJKSPEL
VEENENDAAL Dinsdag 28 juli zal in Veenendaal
weer de jaarlijkse bijenmarkt worden gehouden. De orga
nisatie van dit evenement is, evenals vorige jaren, in han
den van een marktcommissie, bestaande uit imkers uit
Veenendaal en omstreken. De aanvoer van de bijenvolken
ral plaatsvinden in de nacht en de vroege ochtend. Ook
belangstellenden kunnen al voor dag en dauw op het
marktterrein op het sportpark „Panhuis" te Veenen
daal terecht. Van de bezoekers wordt geen entree ge
heven. terwijl door de aanvoerders van kasten en korven
geen inarktgeld behoeft te worden betaald. De keuring
van de inzending begint 0111 9.00 uur 's morgens, waarna
om 11.00 uur de prijsuitreiking plaatsvindt door de bur
gemeester van Veenendaal in het paviljoen van het sport
park. Naast de handel in bijenvolken zullen demonstraties
worden gegeven van het vlechten van bijenkorven. Boven
dien zullen op de markt imkers-artikelen en honing ver
krijgbaar zijn.
De Veenendaalse bijenmarkt is nog
altijd in de eerste plaats een econo
misch verschijnsel. Men zou geneigd
zijn om te denken dat het hier gaat om
de jaarlijkse prolongatie van een stukje
folklore. Zeker, de bijenmarkt is ook
een folkloristisch evenement, maar
wordt niet als zodanig in stand gehou
den.
Secretaris-penningmeester van de
marktcommissie, de heer W. Huibers:
„Een bijenmarkt waar niet echt handel
gedreven wordt, redt het niet. Als zo'n
.markt alleen om het show-element in
het leven wordt gehouden - of geroe
pen want dat gebeurt ook nog wel 'es -
dan ligt ie zo op de rug. Nee, in Vee
nendaal is het voortbestaan van de bij
enmarkt in de eerste plaats te danken
•an de vraag en het aanbod".
Wèl is het een typisch stukje econo
mie, dat beslist niet te vergelijken is
met verschillende andere jaarmarkten,
zoals bijvoorbeeld verschillende beken
de paardenmarkten die Nederland kent.
Daar voeren de handelaren de boven
toon.
Op de Veenendaalse bijenmarkt is
dat niet het geval. Daar gaan de zaken
rechtstreeks van „bijenboer tot bijen
boer", van imker tot imker. En de im
kerij is vandaag den dag geen brood
winning meer, maar voor degenen die
zich ermee bezighouden een - vaak
hartstochtelijke - liefhebberij. Men kan
het zelfs niet meer als een geweldige
bijverdienste zien, want wat de imker
aan de honing en de verkoop van over
tollige bijenvolken mocht winnen, dat
gaat grotendeels weer in nieuw mate
riaal zitten. Eenmaal eraan begonnen,
blijft hij er steeds mee bezig.
Een hoofdbron van bestaan is de bij-
enhouderij kennelijk nooit geweest. Dat
kan .men afleiden uit de eeuwenoude
geschiedenis van de bijenmarkt/te Vee
nendaal, die daarom alleen al uniek en
enig in zijn soort in Europa, misschien
wel in heel de wereld is.
Veenendaal lag - en ligt nog altijd -
in de Vallei die de afscheiding vormt
tussen twee gebieden met een totaal
verschillende bodemgesteldheid. Ten
zuiden van Veenendaal, aan de andere
kant van de Rijn, de Betuwe met zijn
vruchtbare kleigrond waarop sinds
mensenheugenis de fruitteelt wordt be
dreven. Aan de noord-oostkant. van
Veenendaal ligt de Veluwe. Een gebied
van schrale zandgronden, dat de boer
noopte tot een andere manier van
broodwinning dan in de Betuwe, als
bijvoorbeeld het houden van heidescha-
pen.
Eenvoudig geredeneerd, is de bijen
markt het gevolg geweest van het -
overigens vreedzame - treffen van
deze twee groepen agrariërs. In Vee
nendaal.
De Betuwnaar kreeg meer dan
vijfhonderd jaar geleden in de gaten,
dat hij de bij als arbeidskracht in zijn
boomgaard kon gebruiken. Het ging
hem niet in de eerste plaats om de
nectar die het beestje uit de bloesem
van de fruitbomen peurde, alswel om
de bij als „kunstmatige inseminator".
Met zijn achterlijfje nam hij achte
loos het stuifmeel van de ene bloem
mee naar de andere, alzo meewer
kend aan het bevruchtingsproces. De
produktie van de bij - honing en was
- kon de fruitkweker en passant
meenemen.
Daarom zag hij er ook iets in om zijn
„stal" naar elders te verplaatsen, als er
voor de bij in de Betuwe niets meer te
halen viel. Immers, na mei waren de
vruchtbomen uitgebloeid. De fruitkwe-
ker-annex-imker wachtte dan nog de
zwermtijd af en in juli ging hij met
zijn mini-veestapel op nad naar de Ve
luwe, waar de hei in bloei begon te ko
men.
Het transport gebeurde met paard en
wagen, stapvoets en 's nachts, alles om
de nodige rust onder de bijenvolkjes te
handhaven. Eén nacht was tekort om
van de Betuwse klei op het Veluwse
zand te komen en daarom werd tegen
het ochtendgloren halverwege de route
gestopt. Niet alleen voor de rust en res
tauratie van man en paard, maar ook
om de bijen de gelegenheid te geven
hun vleugels uit te slaan.
Dat kon in Veenendaal. in en bij een
herberg. Op een aangrenzend weilandje
Verscheidene imkers volstaan met
een brandende sigaar of pijp om
zich de bijen van het lijf te houden.
Of ze dragen een bepaalde geur bij
zich die de bijen afschrikt. Anders
is het voor een leek niet te verkla
ren dat ze niet bont en blauw uit de
bijenslag tevoorschijn komen.
werden de bijenkorven uitgestald. Bij
het vallen van de avond werd weer in
gespannen eu opgeladen en ging het
verder naar de heidevelden.
In diezelfde maand juli schoren de
Veluwse boeren hun schapen. Met de
wol kwamen ze naar Veenendaal,
waar hun afnemers, de wolkammers
- toen nog onwetend van wat het uit
eindelijke gevolg zou zijn - aan de
opkomst van de Veenendaalse indus
trie werkten.
„Wat de kleiboeren kunnen, kan ik
ook" moet een ondernemende Veluw
se schapenhouder hebben gedacht
toen hij langs de herberg kwam waar
de Betuwnaren met hun bijen waren
neergestreken.
Geld had hij op zak, het verdiend aan
de schapenwol en wat lette hem om te
proberen tegen contant geld een paar
bijenvolkjes aan te kopen en mee te ne
men naar zijn eigen gebied. De fruitte
ler met wie hij aanpapte heeft er
waarschijnlijk ook een voordeeltje in
gezien. Hel bespaarde hem de halve
reis en hij moest nog maar afwachten
of zijn bijenstal op de Veluwe meer
zou produceren dan de schapenboer
hem bood. De koop werd gesloten, de
fruitteler gaf zijn paard de vrije teugel
terug naar de Betuwe en zo is het ge
komen
De bijenmarkt te Veenendaal was ge
boren. De Betuwe en de Veluwe hadden
elkaar op die plek gevonden en er ont
stond een levendige handel, die prak
tisch de hele maand juli duurde. In de
loop van de eeuwen is er veel veran
derd. Het zij niet meer specifiek de Be
tuwe- en de Veluwenaren, die elkaar op
de Markt treffen. De imkers komen uit
heel Europa. Niet meer de hele maand
juli. maar op één dinsdag.
De bijenmarkt heeft niet alleen daar
door meer het karakter van een jaar
markt gekregen. Er zijn ook keuringen
aan verbonden met prijzen. De markt
plaats is verlegd naar het centrum van
Veenendaal. Weer zoals vroeger op een
zachte grasmat - van het sportpark
„Panhuis" - want op het parkeerterrein
waar de markt enkele jaren achtereen
werd gehouden lieten té veel bijen het
leven. Ze werden doodgetrapt op de
harde ondergrond.
Veenendaal - nog maar 400 jaar jong
- maalt niet: om zijn karige historie,
maar wat het aan traditie bezit wordt
zuinig bewaard. Eén van die weinige
dingen is de bijenmarkt. „Dat lukt" -
om het marktcommissaris-bij-uitstek
Huibers nog eens na te zeggen - „als je
de markt ook werkelijk markt laat
zijn".
Handelsplaats dus en niet in de eerste
plaats een kijkspel. Al zijn de toeristen
van harte welkom. En ze zullen ook dit
jaar weer komen. Naast landgenoten.
Belgen, Duitsers en Engelssprekenden
om maar eens een paar nationaliteiten
te noemen.
Geen show. al zijn er wel potjes zui
vere bijenhoning te koop. (gevuld en
geëtiketteerd door de Veenendaalse bij
entelersvereniging), kan men er terecht
voor imkersartikelen en leveren kor-
venvlechters staaltjes van hun vakman
schap. Alhoewel, de korven verliezen
het als permanente huisvesting voor de
bijen steeds meer van de kasten. Voor
de niet ingewijden: een korf biedt on
derdak aan één bijenvolk (met één Ko
ningin), in een kast kunnen meerdere
volken ondergebracht worden. Toch
worden op de Veenendaalse bijenmarkt
nog altijd veel meer korven dan kasten
Het meest fotogeniek zijn de oude
imkers met kap en pijp. waaraan
overigens niet de conclusie moet
worden verbonden dal de imkerij
een privilege is dat alleen aan de
ouderen is voorbehouden. De Vee
nendaalse bijenhoudersvereniging
streeft juist naar een verjonging
van het ledental.
aangevoerd. In 1909 tegenover 450 kor
ven een goeie 100 kasten. Dat komt om
dat de markt te Veenendaal van ouds
her een zogenaamde zwermenmarkt is.
De zwerm (één bijenvolk) is hier als
handelsprodukt het meest in trek en
vandaar het grote aanbod van korven.
Voor imker en toerist: de markt zit
nogal ver in de maand dit jaar. Door 't.
koude voorjaar zijn de bijen (tel laat
gaan zwermen. Daarom wordt het deze
keer pas op dinsdag 28 juli.
a
OlllV
De knol-begonia" kent iedereen en
wij weten dat het mild bloeiende
planten zijn. Met ziet de knol-be
gonia's" zowel in parken, plantsoe
nen, tuinen als kleinere tuintjes
aangeplant. In het najaar zijn deze
begonia's wel het mooist. Het liefst
staan ze op een plaats waar de felle
zon haar overdag niet haar warme
stralen kan geven. Morgenzon en de
late namiddagzon is ideaal voor
deze begonia's. Daar zij ondiep wor
telen, moet vanzelfsprekend de bo
vengrond goed voedzaam zijn en
humusrijk.
Het zal de lezers(essen) wel eens op
gevallen zijn, dat de knol-begonia's
verschillend gevormde bloemen
hebben. Bekijk maar eens aandachtig
een bloeiende knol-begonia. En wat
ontdekt men? De in het midden ge
plaatste bloem is groter en rust als
het ware op een gevleugeld li
chaampje. Weet, dat de bloemen
van alle begonia's, of het knol-,
struik- of bladbegonia's zijn, beho
ren tot de eenhuizigen. In de botani
sche leerstof wordt dat ,,flores mon-
cigenoemd.
Dat wil zeggen, dat de ene bloem, de
middelste en de langste, alleen
meeldraden bezit en dus mannelijke
voortplantingsorganen bezit. De
daarnaast staande, de veel kleinere
bloemen bij de knol-begonia's, zijn
de dragers van de stampers of
stempels, het vrouwelijk deel der
bloem.
Van vrouwen-emancipatie is bij de
r knol-begonia's niets te ontdekken,
het mannetje gaat steeds voorop in
het openen van het huwelijksfeest
(als ik het zo noemen magen is hij
uitgeput, dan geeft hij het woord
aan de dames die één bloemblaadje
dekblaadje) meer hebben dan de
ieren. Door zaaien, stekken, krui
ingen, enz. is zij moeder geworden
"an duizenden verscheidenheden
uaarvan de een nog mooier is dan
e andere. Onze Nederlandse bloe
misten hebben op overtuigende wij
ze het bewijs geleverd, dat zij zeer
kundige vaklieden zijn.
Bezichtig eens een bloeiende knolbe
gonia met aandacht en ongetwijfeld
zult U zeggen: Hoe mooi, hoe won
derlijk". Let er dan op over het
geen ik U hierboven vertelde.
De Franse Geranium is bij velen nog
altijd erg in trek. Bij de bloemist en
op de markt kan men kleurrijke
planten bewonderen. Sommige ge
ven zulke fraaie bloemen, dat ze
ons aan orchideeën doen denken. Ze
is wel minder gemakkelijk als de
andere bekende Geraniumsoorten.
Open bloemen zijn tegen regen niet
bestand, als tuinplant wordt ze dan
ook weinig gebruikt. Zij vraagt veel
zon en staal het liefst voor een open
raam. doch past op voor tocht,
vraagt eens per week bemesting en
geregeld water.
Zijn de bol-irissen straks afgestorven,
dan moeten deze gerooid worden.
Leg ze op een droge, koele plaats,
ze mogen niet in de zon gedroogd
worden. Over een paar maanden
kunnen de bol-irissen weer uitge-
plant worden.
Snij rozen niet te diep weg, want daar
heeft de rozenstruik te veel van te
lijden. Snijdt niet meer dan een der
de van de gehele stengel weg, snijd
in ieder geval boven een voltallig
blad de stengel af. Uit de ogen ont
wikkelen zich dan weer stevige
scheuten die weer bloemen geven.
Heeft komkommers en augurken in
de tuin? Denk dan om het volgen
de: trap nooit op 'de ranken, daar
kunnen de planten niet tegen, ze
worden dan ziek. Wordt er veel op
de ranken getrapt, dan worden de
vruchten bitter van smaak.
diverse gewassen kunnen de oor
wormen erg schadelijk zijn. Heeft U
planten in Uw tuin (bijv. chrysan
ten en dahlia's) waar deze vreters
aanwezig zijn, vang ze dan weg. In
een omgekeerde bloempot, bovenop
een stok, tussen de planten, doet U
'en weinig houtwol. De oorwormen
iruipen er in, 's morgens kan men ze
pruimen. Door enkele oude stukjes
vitrage-gordijn op de planten te leg
gen, kan men er ook veel wegvan
gen.
E. J. GRIJSEN-Rhenen.
dan even a.u.b.
voor Veenendaal
17.30 uur 10550
Zaterd. v. 16,30-17.30 u.
Voor Rhenen 3328
Nwe Veenendaalseweg 159
KHENEN De eerste Rhenense hen
gelaarsvereniging „De Voorn" heeft er
twee ha viswater bij gepacht, gelegen
bij het veer in Ochten.
Dil is voor de hengelaars prachtig
nieuws, vooral nu de Rijn steeds vuiler
en giftiger wordt is het lang geen pret
je meer om er te vissen. „De Voorn"
heeft het viswater gepacht van de Rhe
nense familie Van Voorthuysen. De
hengelaars kunnen er een bootje huren.
Zaterdag is officieel de onderlinge
competitie weer begonnen tussen Rhe
nen. Veenendaal, Wageningen, Ede,
Oosterbeek en Renkum.
De stand is momenteel 1. Veenendaal
760 gr; 2. Rhenen 620 gr; 3. Wageningen
380 gr; Ede 325 gr. Oosterbeek en Ren
kum zijn nog niet geklasseerd omdat de
beide teams nog niets hebben gevangen.
Op zaterdag 4 juli houdt „De Voorn"
een wedstrijd voor leden. Samenkomst
bij H. P. v. Noort om 2 uur nam.
VEENENDAAL Het 2-jarig zoontje
van de familie Van de H. aan de Pal-
mengrift moest dinsdagmorgen met
eerste en tweede graads verbrandingen
in het Julianaziekenhuis worden opge
nomen.
De kleuter wist in een onbewaakt
ogenblik de heetwaterkraan in de dou
che open te draaien .Op medisch advies
werd hij per ambulance naar het wie-
kenhuis overgebracht.
