Successen in Nederland bij
bestrijding van gestoorde
lengtegroei bij kinderen
Het IJ zegevierde: 7-6
VZC slordig
Werving vrijwillige
hulpkrachten lukt
politie nog niet erg
DRIE STERFGEVALLEN
PER DAG IS HIER
HET GEMIDDELDE.
Routekaarten voor toeristische
rondritten nu veelgevraagd
EXTRA KOOPJES Rif
COMBI supermarkt
2.08
0.98
Voor Peru
anderhalf
miljoen
VERSE WORST
2 BUTTER-
SCHNITZELS
3 HAM
BURGERS
3 SLAVINKEN
Gesneden
ANDIJVIE
Gesneden
SPITSKOOL
V2 kg TOMATEN 0.59
18 Spaanse hand- -m £|<0
sinaasappelen
13
uur
/LEESGEHAKT
SPEKLAPPEN
TARTAAR
MET UIT HYPOFYSE BEREID HORMOON
op
Behandeling;
volwassenen
zonder effect
GEMIDDELDE
AMERIKAAN
Bejaarde
brak heup
Franse verpleegster in Cambodjaans
vluchtelingenkamp voor Vietnamezen
ANWB klaar met
het grote kaarten werk"*
M'
GROOT PROBLEEM
BURGERLIJKE STAND
SELECTIE
PSYCHISCH
„TATERBAL"
VERHALEN
Badplaatsen
EFFECTVOL
SLAGERIJ
GROENTE-afdeling
SLAGERIJ
MAANDAG 29 JUNI 1970
NIJMEGEN Voor een beperkte groep kinderen, die aan dwerggroei lijden,
bestaat thans in Nederland de mogelijkheid hun gestoorde lengtegroei met suc
ces te behandelen. Door het toedienen van menselijk groeihormoon, bereid uit
de hypofyse, zijn in de afgelopen drie jaar bij twintig kinderen zeer goede re
sultaten bereikt. Binnenkort zullen de eersten worden ontslagen van verdere
medische behandeling. De artsen zijn van mening, dat dank zij deze therapie
twee patiënten een lengtewinst hebben geboekt van resp. 9 en 8,5 cm.
Dit schrijft dr. G. B. A. Stoelinga,
lector in de kindergeneeskunde aan de
Katholieke Universiteit te Nijmegen,
namens de onlangs opgerichte Neder
landse Groei-Stichting in het Neder
lands Tijdschrift voor Geneeskunde. Ook
in andere grote centra, zoals in Amster
dam, Utrecht, Leiden en Groningen,
wordt deze therapie reeds met succes
toegepast.
Niet alle kinderen, die aan dwerg-
groei lijden, aldus dr. Stoelinga, komen
voor behandeling in aanmerking. Alleen
als deze berust op een tekort aan groei
hormoon, hetgeen zich uit in een
groeiachterstand en in een ernstige ver
traging van de biologische rijping, kan
kunstmatige toediening van het ontbre
kende hormoon succes hebben.
Twee keer per week krijgen de pa
tiënten 5 mg van het groeihormoon in
gespoten, wat jaren achtereen dient te
worden voortgezet. Het is niet precies
bekend hoeveel kinderen deze afwij
king vertonen.
Dr. Stoelinga sdhat hun aantal op
een paar honderd, die echter niet allen
voor behandeling geschikt zijn.
Het grote probleem van deze therapie
is het verzamelen van voldoende hypo
fysen, waaruit het groeihormoon wordt
bereid. De hypofyse of hersenaan-
hangsel bevindt zich aan de onderkant
van de hersenen en produceert de vele
hormonen, die voor het leven noodzake
lijk zijn. Daarom kan het pas na de
dood van de mens worden verkregen.
Ede
Geboren: Gijsberta B., d.v. G. B.
Schimmel en A. W. van Veluw; Rob
bert J., z.v. A. P. Fransen en P. H. de
Rek; Marinus H., z.v. H. Roelofsen en
J. Lens; Theo, z.v. H. A. Klok en D.
Kampert; Herman, z.v. D. Jager en G.
Schouten; Gijsbertus R., z.v. G. Druijff
en M. van Eem; Brunetta, d.v. J. van de
Hoef en J. Robbertsen; Nathalie M. A.,
d.v. E. C. B. van der Moolen en F. E. J.
Pardoel; Wilhelmina E. G., d.v. J. van
Veenendaal en M. M. M. Kool; Renate
T., d.v. M. van Roekei en J. Otten; Ma
ria J., d.v. G. J. Weideman en M. W.
van Pluuren; Lisa, d.v. S. van de Pol en
J. Koster; Jolande, d .v. D. Post en
H. G. W. van Duinen; Jacoline A., d.v.
J. B. Achterberg en J. van de Pol; Li-
nette, d.v. L. Roodbeen en H. de Wit;
Erik M., z.v. J. M. Meijer en D. A. de
Vries; Arend, z.v. A. Vis en J. Hordijk;
Frank, z.v. P. van Heusden en J. Rijs-
dijk; Wilhelmus E. S., z.v. G. H. H.
Brans en G. W. van Eibergen; Belinda,
d.v. M. J. Martinus en K. Wevers; Fem-
my I. G., d.v. W. J. Advocaat en
A. M. B. Hoedt; Maria J. G., d.v.
J. J. C. Emons en H. W. Heiwegen; Jo
hannes, z.v. W. Soetendaal en A. Wern-
sen; Olaf, z.v, A. van Dijk en J. T.
Kerseboom; Jacobus J., z.v. H. B. Hof
man en J. M. Vos; Gerritje, d.v. A.
Vaarkamp en W. J. van Heerd; Peter
A., z.v. G. Wijnen en A. C. A. Vianen;
Claudia H. W., d.v. K. Veenendaal en
H. van Voorthuizen; Robert M., z.v.
R. M. Libosan en M. Prinsen; Martinus
J. W., z.v. H. van den Brink en D. Hol;
Johannes M. H., z.v. H. van den Brink
en D. Hol; artinus, z.v. W. G. Hol en
M. Bloem; Guido, z.v. E. A. Boonstra en
A. C. Kvhne; Albert H., z.v. A. H. van
Riessen en W. van Ruler; Anna H., d.v.
A. Hardeman en M. L. Wenneker; Ge
rard N., z.v. A. T. Koorevaar en G. den
Besten; Eduard B., z.v. F. J. Versteegen
en G. C. van Willigenburg; Gijsbert H.,
z.v. A, G. Timmer en W. D. Hol; Al-
bert, z.v. H. van Lagen en A. Hazeleger;
Marco P., z.v. M. A. de Waard en
B. E. A. van der Leer.
Ondertrouwd: Anton Brinkman en
Annette M. A. Wieringa; Elbert van
den Hul en Catharina C. Henstra; Louis
H. Zoetekouw en Rosalie Dudink;
Brand van den Brink en Hendrika B.
Veenendaal1; Hendrik R. Capel en An-
nigje H. van de Hoef; Abraham Brob-
bel Dorsman en Bartha van den Brink;
Theodoras Rothuis en Geertje Schreu-
der; Albert C. Hogenhout en My a D. G.
Borst; Pieter van Wijk en Adriana van
Wijngaarden; Jacob Sanders en Irene
M, Donkervoort; Johannes Witten en
Anne-Mieke Harmse; Gerrit de Rooij
en Evertje Heijnekamp; Ronald J. Kre-
leger en G. Houkes; Everhardus N. van
der Wall en Trijntje de Jong; Adrianus
Fluit en Irene Jacobs; Hendrik van
Laar en Ottina M. E. Liefting.
Getrouwd: E. Perez Pato en C. Zarra-
quinos Feijoo; A. P. Masia en A. Pilia;
A. M. J. Sandifört en W. van Leersum;
D. R. van der Heide en M. J. de Nooij;
K. J. R. J. Sweers en A. de Haan; J. P.
Dijkstra en D. Rozenboom; H. G. Vos
en J. E. Smit; A. Franke en J. F. E. M.
Vedder; H. L. Adams en E. M. Kalecki;
W. Roos jen en A. Blom; L. Vreman en
J. Scheurwater.
Overleden: Johanna J. S. van Tonge
ren, geb. 15 nov. '01; Jorritsma, Harmi-
na, geh. gew. met G. Jansen, geb. 6 apr.
"94; Henderika Beuker, e/v S. Kuiper,
geb. 21 sept. '07; Kittv E. Heijmering,
geb. 13 jan. '02; Tieka Visser, geh. gew.
met M. van Hunnik, geb. 19 aug. '90;
Jan Bunt, gen. 25 juni '96; Cornelia van
Woudenberg, geh. gew. met G. van der
Gaag, geb. 24 jan. '96; Johanna A. van
Winsen, geh. gew. met K. Boekhorst,
geb. 18 sept. '80; Dirkje Roseboom, e/v
H. Schrijver, geb. 6 okt. '13; Regina G.
Vlaanderen, e/v R. Coppens, geb. 22 dec.
'94; Adriana de Koning, geh. gew. met
P. Kooi, geb. 28 okt. '98; Jelis Leppers,
geb. 29 sept. '95; Hendrikus Kas, geb. 25
juni '91; Elizabeth Elbertsen, geh. gew.
met R. van den Berg, geb. 21 juni '86;
Gijsbert van Butselaar, geb. 31 mrt. '77;
Jan Pouwer, geb. 2 mei '81; Rutger
Grevestuk, geb. 21 apr, '99.
Tot nu toe is het mogelijk gebleken
per jaar 1000 tot 1500 hypofysen bijeen
te brengen, waarmee echter slechts 10
tot 15 patiënten per jaar kunnen wor
den behandeld. Vanwege de lange duur
der behandeling kunnen voorts per jaar
maar één of twee nieuwe patiënten
worden aangenomen. Het is uitgesloten,
tenzij het aantal jaarlijks verzamelde
hypofysen drastisch wordt uitgebreid,
meer patiënten aan te nemen.
Het moet echter mogelijk zijn, aldus
dr. Stoelinga, in deze tijd, waarin het
steeds duidelijker wordt, dat het men
selijk lichaam ook na de dood nog
waarde heeft voor de medemens, jaar
lijks een veel groter aantal hypofysen
bijeen te brengen.
De Nederlandse Groei-Stichting on
derzoekt thans een aantal mogelijkhe
den, zoals meer officiële contacten met
de patholoog-anatomen, die de noodza
kelijke hersenobducties moeten verrich
ten, om dit doel te bereiken.
Groeihormonen zijn soortspecifiek,
d.w.z. dat ieder diersoort alleen re
ageert op zijn eigen groeihormoon. Bij
de mens is dus alleen het menselijk
hormoon werkzaam. Ook het syntheti
seren van de biologisch actieve kern
behoort nog niet tot de reële mogelijk
heden. Het is niet bekend of slechts
een deel van het molecuul, en zo jt
welk, verantwoordelijk is voor de sti
mulering van de groei.
De noodgedwongen selectie van de in
aanmerking komende patiënten berust
op leeftijd, psychische ontwikkelings
mogelijkheden en een overigens goede
gezondheid. Vooral bij een goede intel
ligentie hebben deze kinderen grote
geestelijke moeilijkheden bij het ver
werken van hun dwerggroei.
Voorlopig begint de behandeling van
af ongeveer tien jaar. Om gelijkvor
migheid te verkrijgen in het onderzoek
en een objectieve keuze mogelijk te
maken uit de patiënten worden allen
volgens een vast schema onderzocht.
Zeer belangrijk hierbij zijn gegevens
omtrent de geboorte, omdat men aan
neemt, dat de stoornis hierbij is opge
treden. Verder zijn de gegevens over de
lichamelijke en geestelijk ontwikke
ling in de kleuter- en schooljaren van
veel belang.
Jaarlijks wordt de toestand van alle
patiënten in Nederland, die onder be
handeling zijn, door de groep van be
handelende artsen besproken. Wanneer
blijkt, dat een patiënt niet meer vol
doende in lengte toeneemt, zal de be
handeling worden gestaakt om een an
dere patiënt de kans te geven.
De Nijmeegse kinderarts wijst in zijn
artikel in het bijzonder op de winst
voor de geestelijke gezondheid van het
kind bij elke cm lengtetoeneming. Dit
kan soms belangrijker zijn dan de tota
le lengtewinst.
Dit groeihormoon werkt uitsluitend
bij de reeds genoemde beperkte groep
kinderen. Bij volwassenen, die aan
dwerggroei lijden, heeft het geen ef
fect. Dit een gevolg van het feit dat de
groeischijven waarop zich de cellen be
vinden, die voor het lengtegroei verant
woordelijk zijn, aan de boven- en on
derkant van de lange botten, gesloten
zijn. Dit proces, dat zich in de puberteit
voltrekt, verhindert een verder door
groeien van de mens, dat ook niet meer
door het toedienen van groeihormoon is
op te heffen.
De Nederlandse Groei-Stiohting is de
voortzetting van een informele groep
wetenschappelijke onderzoekers, die
zich sinds 1964 bezighouden met proble
men betreffende groei en ontwikke
ling. De stichting, die de studie van
deze problemen wil bevorderen, zal ook
trachten de behandeling van groeistoor
nissen uit te breiden.
In opdracht en voor rekening van de
stichting, bereidt een Nederlandse far
maceutische onderneming het benodig
de groeihormoon uit de verzamelde hy
pofysen. De centrale medisch-farma-
ceutische commiseie gaat met deze
werkwijze akkoerd; ziekenfondsen en
verzekeringen vergoeden de kosten van
de behandeling.
Uit een nieuwe Amerikaanse studie
blijkt, dat de gemiddelde Amerikaan
se man dikker is dan zijn soortgeno
ten elders in de wereld. Vermoedelijk
is dit een gevolg van te zware voeding
en een zittend leven.
Buitensporig dikke armen, waaraan
zonder meer de vethoeveelheid van
het lichaam kan worden afgemeten,
zijn een van de voornaamste normen,
die voor het onderzoek zijn toegepast.
Op die basis zijn de Amerikaanse dikke
mannen nog dikker dan de Nederlan
ders, die algemeen worden beschouwd
als overvoed.
Deze conclusies worden getrokken in
een rapport, dat is voorbereid door
wetenschappelijke ambtenaren van
de Harvard-Universiteit en de rege
ring en dat is uitgegeven door de
Amerikaanse Dienst voor de Volksge
zondheid.
De Amerikaanse vrouw wordt uitslui
tend met haar Canadese lotgenoten
vergeleken, omdat vergelijkingsmate
riaal met andere landen niet beschik
baar is.
Maar de Amerikaanse vrouw blijkt wel
dikker te zijn dan de Canadese, aldus
het rapport.
VEENENDAAL De 71-jarige S.
kwam zondagmorgen voor de woning
van zijn zoon aan de Talmastraat zo
ongelukkig te vallen, dat hij met een
gebroken heup per ambulance naar het
Juliana-Ziekenhuis moest worden ver
voerd.
VEENENDAAL Voor het in Arn
hem gehouden examen voor lerares
slaagde mevr. J. Schoonderbeek uit
Ederveen. Voor costumière slaagden
mej. T. v. Amerongen, mej. D. Kleijer,
mej. R. Achterstraat. Zij werden opge
leid bij modevakschool „De Meent"
Willy v. Dijk.
EDE Voor het diploma Duitse con
versatie slaagden de volgende cursisten
van Magnolia te Ede: mej. F. Feenstra,
mej. A. Jansen, Mej. C. van Meerten,
mej. M. van Rinsum, allen te Ede ,en
mej. E. de Fluiter uit Veenendaal.
In de woestijn van Nevada heeft de
Amerikaanse commissie voor kernener
gie vrijdag een ondergrondse kernproef
uitgevoerd met een sterkte van 20 tot
200 kiloton. Het was de 22-ste proef van
dit jaar.
AMSTERDAM De herenploeg van
VZC heeft de competitie besloten met
een kleine nederlaag tegen het Y in
Amsterdam, een ploeg die op de rang
lijst van de eerste klas net boven de
Veenendalers staat geklasseerd. VZC
heeft de kans gehad om deze wedstrijd
in winst om te zetten. Het had het
grootste gedeelte van de match een
voorsprong, maar in de eindfase ging
het mede door slordigheid toch met 7-6
ten onder.
De Veenendaalse ploeg debuteerde dit
seizoen in de eerste klas van de KNZB
en eindigde de eerste de beste competi
tie nog op de fraaie 5e plaats.
Meteen had VZC succes. Wim van der
Meer bemachtigde bij" het uitzwemmen
de bal en plaatste op Van der Kolk, die
met een „taterbal" de verbouwereerde
Amsterdamse goalie verraste (0-1). De
zelfde speler ondernam vlak daarna
MIDDELBURG De groepscommandanten van de rijkspolitie in Zeeland
zoeken onder de burgerij mannelijke en vrouwelijke hulpkrachten voor het va
kantieseizoen. Het ministerie van Justitie in Den Haag heeft onlangs bepaald,
dat over het hele land honderd burgers ter assistentie van de politie mogen
worden geworven. Districten met het grootste tekort aan mankracht hebben
voorrang.
Een aantal sollicitanten heeft zich al
gemeld op het districtsbureau in Mid
delburg, maar geen van hen werd ge
schikt bevonden.
„Het is jammer, dat wij nog geen
succes hebben gehad. De meeste men
sen begrijpen, geloof ik, niet precies
waar het om gaat", aldus opperwacht
meester J. Dommisse in Middelburg.
De politiehulpen moeten ten minste
21 jaar zijn, ongehuwd of gehuwd zon
der kinderen, en wonen in of bij de
plaatsen waar zij nodig zijn. Een spe
ciale opleiding of diploma is niet nodig,
want het werk is vrij simpel.
De belangrijkste taken zijn: telefoon
dienst, licht administratief werk, ont-
DEN HAAG Het bedrag op giro
777 voor hulpverlening aan de slachtof
fers van de enorme aardbevingsramp
in Peru is de 1,5 miljoen gepasseerd
en op weg naar de 2 miljoen. De ne
gen Nederlandse organisaties, die zich
hebben verenigd in de nationale actie
Peru, zijn reeds bezig de binnenkomen
de gelden zo snel en efficient mogelijk
te besteden.
Zo steunen de protestantse kerken
het werk van de Wereldraad van Ker
ken, die 82 personen in verschillende
teams in Peru in actie heeft. De katho
lieke organisaties staan de national Ca-
ritas-organisatie in Peru financieel bij.
Unicef helpt o.m. bij de watervoorzie
ning in een gebied, waar veel kinderen
in nood zijn en de N.O.V.I.B. bereidt
een bijdrage in een F.A.O.-project voor.
Volgende week zaterdag zal een van
de K.L.M. gecharterde DC-8 een nieuwe
voorraad van ruim 25.000 dekens van
het Rode Kruis naar het geteisterde ge
bied brengen. Op korte termijn zal uit
Engeland het m.s. Totopaxi vertrekken
met o.a. 199 grote familietenten, die
met geld van het Nederlandsche Roode
Kruis door de Liga van Rode Kruisver
enigingen te Genève zijn aangekocht.
PHNOM PENH (Cambodja) Bij het krieken van de dag, twee uur voor
dat het uitgaansverbod voor Vietnamese vluchtelingen eindigde, hebben ze de
vijf jaar oude Hoean Tri begraven. ,£eer discreetzei de Franse verpleeg
ster, „om geen onrust te verwekken onder de 12500 vluchtelingen, die kam
peren op de binnenplaats van het Klooster van de Voorzienigheid. Slechts de
naaste familieleden mochten bij de begrafenis zijn.
Zeven weken heeft Hoean met zijn
familie geleefd op het modderige bin
nenplein onder een lek stuk zeildoek,
nauwelijks groot genoeg om er een
klein autootje onder te parkeren. Het
was het begin van de natte moesson.
Hij is gestorven aan t.b.c., longontste
king, ondervoeding of pleuritis. „Of
misschien wel aan alle vier", zei de
Franse verpleegster. „Dat doet er ook
niet toe, want voor geen enkele ziekte
zijn er medicijnen".
Later die middag werd op een hand
kar met grote witte houten wielen
ook discreet het lijk weggevoerd van
een oude man die schoenlapper was ge
weest en van een vrouw, waarschijnlijk
een metlaatse, wier gezicht zo grijs was
als de muren van het klooster.
„Drie per dag. Dat is het gemiddelde
hier. Ik heb gehoord dat het in andere
kampen, waar meer kinderen zijn, nog
erger is", zo vertelde de verpleegster.
Bij de Cambodjaanse regering of de
onlangs heropende Zuidvietnamese am
bassade weet men niets steekhoudends
te zeggen over het groeiende sterftecijfer
onder de 93.000 vluchtelingen in de ne
gentien kampen rond Phnom Penh,
maar Franse doktoren en verpleegsters
die vrijwillig voor de vluch
telingen zorgen, waarschuwen, dat
de vliegen en de regen wel eens voor
epidemieën in de overvolle kampen
kunnen zorgen. „De Cambodjanen kan
het niet schelen. Zij haten de Vietna
mese vluchtelingen", aldus de verpleeg
ster. „Zij noemen ons communisten en
linkse elementen omdat wij onder hen
werken. Soms gebruiken de militairen
zelfs nog ergere scheldwoorden".
Een andere verpleegster vertelde, dat
zij en een dokter bij het Cambodjaanse
Rode Kruis hadden gebedeld om wat
geneesmiddelen voor één kamp langs de
rivier, waar op een kerkhof 19.000
vluchtelingen kamperen onder wat blik
en zeildoek. „Zij zonden ons drie hart-
pillen en je kunt het ze nog niet eens
kwalijk nemen, want zij hebben haast
It
et het naderen van de zomer, komen in Nederland de kaarten weer op ta
fel. Autokaarten, routekaarten, fietskaarten en wandelkaarten, in alle
soorten en maten. In gigantische oplagen gaan ze door de handen van vakan
tiegangers en dagjesmensen.
Tot in de kleinste details is ons land in kaart gebracht. Geen huisje, boompje
of heggetje in dit land blijft ongeregistreerd. Daarvoor zorgt de in Delft ge
vestigde Topografische Dienst.
De aan de hand van haarscherpe
luchtfoto's minutieus uitgetekende
kaarten van deze dienst zijn de basis
van elke kaartenmaker. Ook voor de
cartografische dienst van de ANWB
met een produktie van bijna twee mil
joen kaarten sinds de oorlog een van de
grootste leveranciers van kaarten in ons
land.
„Die topkaarten", zegt Theo Bos (33),
chef van de cartografische dienst van
de bond, „daar staat gewoon alles op.
Aleen duurt het uittekenen zo lang, dat
er twee jaar zitten *ussen de luchtfoto
en de kaart".
„Daarom gebruiken we die kaarten
wel als ondergrond, maar tekenen we
zelf alles wat er erop willen hebben
opnieuw. Voor het eindprodukt gebrui
ken we nu acht kleuren."
Zo werden, in de afgelopen 25 jaar,
enkele tientallen kaarten gemaakt. Zon
der aarzelen somt Theo Bos op:
„Drie autokaarten met een shaal van
1 op 200.000, dertien toeristenkaarten
van 1:100.000, zeventien waterkaarten
van 1 50.000 en achttien waterkaarten
van 1 10.000. In samenwerking met
Staatsbosbeheer, maakten we nog 25
voetspoorkaarten en samen met de Ver
eniging tot behoud van natuurmonu
menten in Nederland vijf wandelkaar
ten.
„Sterk in opmars zijn de laatste jaren
de kaarten voor toeristische rondritten.
Daarvan hebben we nu 32 autoroutes,
vijftien fietsronuten en vijf grensrou-
tes".
„Eigenlijk", zegt Theo Bos, „is het grote
werk van het kaarten maken zo'n beet
je achter de rug. Nieuwe dingen om in
kaart te brengen zie ik niet meer.
Tegenwoordig hebben we alleen de re
gelmatige herzieningen van de bestaan
de kaarten".
Daaraan werken bij de ANWB vijf
mensen. Twee van hen, Theo Bos en
zijn assistentent Tom Klok, trekken er
elke week wel een dag op uit om bij te
houden wat er in ons land verandert.
Na enkele jaren praktijk kennen ze ons
land als hun achtertuintje.
„Aan de hand van de verkoopcij
fers," legt Theo Bos uit, „kunnen we
zien wanneer een kaart opnieuw moet
worden gedrukt. Acht maanden tevoren
gaan wij aan de slag. We schrijven een
hele reeks instanties aan om te horen
wat er allemaal is veranderd. Vervol
gens gaan we de boel verkennen".
„We rijden alle belangrijke wegen af
en dan zien we wel wat er is veran
derd. Dat kan een molen zijn die is ver
dwenen of een recreatieoord dat erbij
is gekomen. De kleinste kaart kost al
een maand verkennen.
Dank zij dit minutieuze speurwerk
zijn de kaarten van de ANWB de popu
laire en betrouwbare wegwijzers van
miljoenen Nederlanders geworden. De
Nederlandse Consumentenbond stelde
vorig jaar vast dat geen concurrent ze
kan overtroeven.
geen medicijnen en zeer weinig dokto
ren om de militairen te behandelen. In
ieder ziekenhuis in Phnom Penh liggen
de gewonde militairen in de gangen,
onder de bedden en in de magazijnen
en iedere dag komen er nog meer uit
Siem Reap en Kompong Speu".
„Er is gewoon van niets voldoende",
zei een veelgeplaagde medewerker van
het Rode Kruis. „Zij hebben vooral in
secticide nodig tegen de vliegen, verse
melk voor de baby's, beschutting tegen
de regen en de modder en latrines. Het
stinkt nu langs de rivier reeds zo erg,
dat bijna een officiële receptie voor
bezoekende generaals uit Thailand in
het regeringspaleis moest worden afge
last, toen de wind plotseling draaide".
De vluchtelingen weigeren de hoop
op te geven, dat misschien al morgen
boten zullen komen om hen terug naar
Zuid-Vietnam te brengen.
In de afgelopen drie weken zijn er
slechts twee Zuidvietnamese marine-
vaartuigen gekomen om een 2.000
vluchtelingen terug te brengen. De
Zuidvietnamese vice-president Ky
heeft onlangs bij een staatsbezoek de
vluchtelingen de verzekering gegeven,
dat zijn regering voor het transport zal
zorgen van allen, die willen vertrekken
en dat de Cambodjaanse regering zou
zorgen voor de bescherming van al
len die wensen te blijven.
De vluchtelingen kunnen onbedaar
lijk lachen over de door Phnom Penh
beloofde bescherming. De meesten zijn
bang om in Cambodja te blijven
bang voor de Cambodjanen, die Viet-
Cong en de Noordvietnamezen. Als
Phnom Penh valt, dan weten zij wat
hun toekomst zal zijn. Als Saigon hen
overlaat aan de regering van generaal
Lon Nol, dan behoeven zij slechts over
de rivier te kijken naar de torens van
de kerk van St. Petras en Paulus. In
deze parochie van vissers worden nog
400 Vietnamezen vermist. Het waren
waarschijnlijk hun lijken, die in april
de rivier de Mekong kwamen afdrij
ven.
vangen van gevonden voorwerpen en
allerhande boodschappen.
De Zeeuwse rijkspolitie heeft de as
sistentie hard nodig. Al jaren kampt zij
met een ernstig personeelstekort. In de
zomermaanden, als Zeeland over
stroomd wordt door vakantiegangers,
moeten zelfs nog politiemensen aan
Amsterdam „geleend" worden.
De vakantiehulpen, die beloond wor
den als schrijver (ongeveer zeshonderd
gulden per maand) volgens een monde
linge arbeidsovereenkomst, zijn het
hardst nodig langs de kust met name in
de badplaatsen Brouwershaven, Veere,
Domburg, West- en Oost-Kapelle,
Haamstede, Cadzand en Sluis.
„We moeten hen voor het eind van de
maand nog hebben", zegt de heer Dom
misse. „Het is dus kort dag".
een snelle rush, maar zijn felle drukbal
teisterde het houtwerk van het Y-doel.
Via een snelle uitval tekende het Y 1-1
aan, maar Evert van den Dikkenberg
scoorde vanaf de middenvoorplaats met
een harde draaiworp 1-2 voor VZC.
Beide ploegen togen vervolgens om
beurten in de aanval. Nadat een Y-spe
ler voor een minuut naar de kant moest
was het Wim van der Meer die keihard
in de uiterste hoek knalde (1-3). Het Y
deed er van alles aan om de achter
stand in te lopen, met name via inter
national Wim Vriend, maar verder dan
een schot over het VZC-doel kwam het
in het eerste spelgedeelte niet.
In de tweede spelfase had Wim
Vriend echter wel succes met een prach
tige boogbal (2-3). Daarna brak er een
pechvolle periode voor VZC aan. Evert
van den Dikkenberg zag een hard schot
naast gaan en een schot van de mee
naar voren gekomen Carel van Velsen
werd gestopt. Keeper Henk van der
Meer kon in deze fase een slap schot
niet onder controle krijgen en de bal
verdween via zijn vingers achter de lijn
(3-3). Toen er wederom een Y-speler
voor een minuut naar de kant moest
had Carel van Velsen wel succes uit de
vrije worp (3-4).
Het Y ging er in de derde spelfase al
snel tussenuit en weer caramboleerde
een effectvol schot via de vingers van
de VZC-goalie in de touwen (4-4). Wim
Vriend trachtte daarna met veel af
standsschoten een voorsprong te ver
overen, maar zijn kanonskogels gingen
alle naast of werden goed gestopt. In
eens zag het Y kans er met een man
meer tussenuit te gaan en dat betekende
5-4. In dit spelgedeelte had de Veenen
daalse voorhoede geen succes in de af
werking.
Het laatste spelgedeelte begon goed
voor VZC. Gerard van der Kolk om
speelde op meesterlijke wijze zijn di
recte belager en zijn schot bracht VZC
op gelijke hoogte (5-5). Even daarna
schoot hij zwaar gehinderd achter
waarts op het doel en de bal dobberde
via de 'arm van de keeper in het doel
(5-6). Weer was het Wim Vriend die als
antwoord keihard op het VZC-doel
knalde, maar Henk van der Meer ver
werkte het schot tot corner. Toch moest
hij even daarna zwichten (6-6). Er ont
spon zich daarna een verwoede strijd
om de winnende treffer. Het Y had
daarbij het meest geluk. Een prachtige
aanval werd in laatste instantie door
Wim Vriend van zeer dichtbij fraai af
gerond (7-6). VZC bezondigde zich in de
eindfase aan zeer slecht plaatsen,
waardoor het niet meer aan de gelijk
maker kwam. Het had vlak voor tijd een
levensgrote kans toen er weer een Y-
speler voor 1 minuut naar de kant
moest, maar Wim van der Meer knalde
van te grote afstand op de lat.
Rond de kampen hoort men verhalen,
waarvan men geen bevestiging kan
krijgen, maar die niettemin zo alge
meen zijn, dat 1'* moeilijk is er geen ge
loof aan te hechten. Men hoort verha
len over lijken, die 's avonds laat ver
wijderd worden. Men hoort verhalen
over Viet Cong-agenten, die in de kam
pen zijn betrapt en 's nachts doodge
ranseld zijn door een kampcommissie,
die waakt tegen verraders.
Maar laat de nacht haar gruwelen,
want overdag is het al erg genoeg. Over
al ziet men de ratten, het ongedierte,
de met grijze vlekken bedekte melaat
sen, de baby's die om voeding gillen, de
vliegen die overal op zitten en de men
sen, die onder de blote hemel leven met
even weinig ruimte als de krioelende
vliegen.
Eens heeft een vuilniswagen afval
weggehaald uit het kamp, dat het St.
Josef-Seminari wordt genoemd. Dat
was toen maarschalk Ky het kamp zou
bezoeken. De wagen is sindsdien niet
meer gezien.
DINSDAG
500 gram
0.98
0.98
DINSDAG EN WOENSDAG
HEEL KILO
0.58
0.78
HEEL KILO
WOENSDAG
5Q0 gram
500 gram
1.98
1.88
0.98
