Zucht naar avontuur deed drietal moorden TV-programma zette politie eindelijk op spoor daders Wilson nu van meer zuiveringen in Tsjecho-Slowakije Nog Luns optimistisch over Engeland en de E.E.G. Congres Amerikanen dag te vroeg uit Cambodja terug Over de grenzen Proces overval munitiedepot Lebach INDO-CHINA IN SENAAT DUBCEK BLIJFT NOG HOPEN OP BETER Amerikaans journalist moet Rusland verlaten j: VS breidt aantal raketbatterijen in Duitsland uit Moskou juicht voor Nasser PRETTIG DIENSTJE Ondatiks trap na Fransen mogen weer luchtpostpakjes naar Israël verzenden Nareotica- smokkelaars terechtgesteld Ook in wereld van onderwijs Luchtmacht blijft aanvallen DINSDAG 10 JUNI 1970 BONN. De grote congreszaal in Saarbriicken is vol tot de laatste plaats wanneer daar het proces begint over één van de bloedigste misdaden in het na-oorlogse Duitsland: de overval op het munitiedepot bij Lebach. waarbij vier jeugdige parachutisten werden doodgeschoten en één levensgevaarlijk ge wond. Enkele vrouwelijke familieleden van de slachtoffers barsten in snikken uit als de drie verdachten onder zware bewaking de zaal worden binnengeleid: de bankemployé Hans-Jürgen Fuchs (27), de gerechtsambtenaar Wolfgang Ditz (27) en de tandtechnicus Gemot Wenzel (25), allen uit Landau. De drie jongelieden gedragen zich kalm en beheerst. Ditz heeft modieuze bakkebaarden laten staan, Fuchs draagt een elegant crème sportcolbert. Hans-Jürgen Fuchs is de sterke man, en Ditz de ijverige meeloper in dit drie tal dat samen in aLndau op de HBS zat en onafscheidelijk werd in dweperige vriendschap. Voor de drie jongelui, die zich na hun schooljaren meer en meer aLconderen van de gewone maatschappij, is Landau een stoffig provincienest. Zij dromen van een avontuurlijk le ven in een gemeenschap van „harde mannen" aan boord van een zeezeil jacht, of nog beter: op een hacienda er gens in Zuid-Amerika Maar zoiets kost geld, veel geld.... Op een van hun zwerftochten door de bossen zegt Fuchs, de leider: „De wereld is wreed en wij moeten ons daarop instellen. In de oorlog moet je vechten voor een twijfelachtig doel. Dan dood ik nog liever voor een doel waar ik zelf wat aan heb. Zo rijpt het plan voor de aanslag in Lebach by Saarbrücken. Door soldaten, parachutisten nog wel, in koelen bloede af te slacliten, willen ze paniek zaaien en rijke zakenlieden murw maken voor grootscheepse afpersing. Bij het parachutistenbataljon in Le bach geldt het wachtlopen bij het mu nitiedepot als een prettig slap dienstje. Van de vijf man slapen er meestal vier. Eén loopt nu en dan wat rond; officie ren komen maar zelden controleren. Zo is het ook in de nacht van de 20e januari 1969. Korporaal Sc'hhulz, de eni ge die wakker is, zit in de barak te dommelen boven een boek, als Fuchs en Ditz het gebouwtje binnendringen. Ditz, die altijd de volgzame slappeling was, is nu haantje de voorste om zijn flinkheid te bewijzen. Hij knalt vier man in hun slaapzakken neer. Fuchs worstelt met de korporaal, en Schultz blijft ogenschijnlijk dood liggen, met twee kogels en dertien messteken in het lichaam. Dat is vier uur 's nachts. Pas over .achten komt een controlerende onder officier het wachtgebouwtje binnen. Hij ziet de uitgestrekte lichamen, en denkt eerst nog: „Ze zijn allemaal stomdronken..." Korte tijd later krijgt een miljonair in München een afpersingsbrief, met als visitekaartje van de moordenaars een bladzijde uit het verdwenen wachl- regeister van Lebach, Honderd recher cheurs werken dag en nacht aan de zaak. Ze vangen terloops 150 kleine mis dadigers, maar de daders van Lebach blijven spoorloos. Ondertussen heeft de prominenten- waarzegster Buchela, een bekende fi guur in Bonn, bezoek gekregen van een man die zich voorstelt als „Dr. Sardo". De 69-jarige waarzegster vertrouwt de man niet, en noteert stiekum zijn autonummer, maar vergeet de zaak verder. Een dag of w«t later kijkt Buchela voor de televisie naar het bekende op sporingsprogramma ..Dossier XY-onop- gehelderd" en ziet: een zekere „Dr. Sar do" wordt gezocht als afzender van het afpersingstelegram. Het autonummer de rest is kinderspel. Na zijn arrestatie weigert Fuchs om te praten. Hij zegt in de moordnacht de verjaardag van zijn moeder te hebben gevierd. Wenzel. die van het plan wist maar uiteindelijk niet meedeed, ver schuilt zich achter de bewering, dat hij de moordideeën nooit serieus had geno men. Alleen Ditz bekent, maar zijn ad vocaat heeft al sterke psychiatrische argumenten in petto. Nu, op de eerste procesdag distan tieert Ditz zich opeens van zijn beken tenis en kondigt aan dat hij zal zwijgen. In de rechtzaal zal daarom het steno grafisch verslag van zijn verhoor ter tafel komen. Daarin heeft hij gezegd: ,Ik ging naar het munitiedepot met de I vaste wil om te doden". WASHINGTON De Amerikaanse Senaat heeft maandag met 62 tegen 29 stemmen een republikeinse motie ver worpen, waarin er op werd aangedron gen, nu ai te stemmen over het amen dement inzake het terugtrekken vol gend jaar van alle Amerikaanse strijd krachten uit Zuid-Vietnam. In het door de democratische senator George McGovern en de republikein Mark Hatfield ingediende amendement, wordt voorgesteld, geen gelden meer uit te trekken voor het handhaven van Amerikaanse strijdkrachten in Zuid- Vietnam na 30 juni volgend jaar. Als het amendement zou worden aan genomen, dan houdt dit in dat president Nixon het Congres zou moeten vragen, na die datum Amerikaanse troepen in Vietnam te mogen handhaven. Ter ondersteuning van dit amende ment wordt in geheel Amerika' een grootscheepse publiciteitscampagne ge voerd. Senatoren die tegen het amende ment zijn, hebben op deze campagne, die volgens hen al meer dan 720 mil joen gulden heeft gekost, felle kritiek geuit. Als er maandag over het amendement zou zijn gestemd, hadden de indieners op slechts 35 stemmen kunnen rekenen. Zij hopen - mede door de publiciteit - meer senatoren aan hun zijde te krij gen. BOLOGNA Een Italiaanse jour nalist, Giancarlo Zanfrognini, heeft naar zijn zeggen maandagmiddag enkele woorden kunnen wisselen met de voormalige Tsjecboslowaakse partijleider Alexander Dubcek. Dat gebeurde aan de voordeur van de villa in Misikowa Ulitza. waar het vorige week uit de partij gestoten „idool van de Praagse lente" mo menteel verblijft. Zanfrognini is speciaal verslagge ver in Praag van de in Bologna ver schijnende krant „11 resto del Carli- no" (centrum-rechts). Volgens hem scheen Dubcek in goede gezondheid te verkeren. Hij maakte geen depres sieve indruk, terwijl sommige ge ruchten van een zenuwinzinking en zelfs behandeling in een inrichting hadden gesproken. De journalist had hem gevraagd hoe hij Ket maakte. „Goed", luidde het antwoord. Het korte gesprek verliep verder als volgt ..Kunt u mij niet ontvangen en wat met mij praten? Dat zou ik wel willen, maar dat kan niet. Ik heb pas nog met Smrkofsky gesproken. Hij scheen me optimis tisch toe ten aanzien van de toe komst Dat is dan terecht. Ook ik ben optimistisch. Voor wat uw land betreft, of voor uzelf? PARIJS Het Franse ministerie van PTT in Parijs heeft maandag het ver bod om luchtpostpakjes van meer dan 50 gram naar Israël te sturen, opgehe ven. Het verbod werd 8 juni van kracht, nadat een aantal bommen ontdekt was in luchtpostpakketten voor Israël uit verscheidene Europese landen. In Saarbriicken zitten v.l.n.r. Wolf gang Ditz, Gemot Wenzel en Hans- Jürgen Fuchs tussen politiemannen in de verdachtenbank. Zij worden be schuldigd van moord op vier West- duitse soldaten bij een overval op een munitiedepot in Lebach. TEHERAN Sinds in Iran de dood straf is gesteld op het in bezit hebben van meer dan een kilo opium of meer dan tien gram herione, zijn in dat land in totaal 39 narcoticasmokkelaars voor het vuurpeleton terechtgesteld. Maandag werden vier mensen om dit feit terechtgesteld, twee in Teheran en twee in Zanjan. PRAAG Van de 587 hoogleraren in het Marxisme-Leninisme aan de Tsje chische universiteiten, hebben er slechts 287 een plaats gekregen op de nieuwe instituten voor het Marxisme- Leninisme, die zijn opgericht nadat de desbetreffende afdelingen aan de uni versiteiten waren opgeheven. Dit heeft maandag de Tsjechische minister van onderwijs prof. Jaromir Hrbek in een radio- en televisierede verklaard. Hij zei dat de universiteiten de groot ste bron van zorg voor de leiding van de communistische partij vormen, om dat daar „vele ideologen van het revi sionisme, anti-communisme en anti- Sovjetisme te vinden zijn". De slaapza len van de Tsjechische universiteiten noemde hij „centra van anarchie en terreur". Van de 16.000 universiteitsdocenten waren er 322 naar het buitenland uitge weken, 154 ontslagen ep 134 gepensio neerd. Van de 140.000 studenten hadden er 1.036 het land verlaten, 66 waren van de universiteit verwijderd en 199 op TRIER De Amerikaanse lucht macht gaat binnenkort de verdediging van haar luchtbases Bitburg, Spang- Dahlem en Hahn versterken met mo derne raketbatterijen van het type Chaparral-Vulcan. Deze batterijen, die elk 140 man per soneel hebben, komen uit de VS. Daar mee stijgt het aantal Amerikaanse ra ketbatterijen in de Bondsrepubliek tot 54. De drie genoemde batterijen zijn be doeld om een „gat" in de verdedigings gordel in het gebied van de Eifel en de Moezel te dichten, aldus een woord voerder van de Amerikaanse lucht macht in Trier. lichtere wijze gestraft. In hoeveel ge vallen er sprake was van afwijkende politieke opvattingen, deelde de minis ter niet mee. Wel zei hij, dat er van de 200.000 on derwijzers 734 waren gevlucht en zeven ontslagen. Volgens prof. Hrbek worden de stu denten „met verdraagzaamheid" door de autoriteiten behandeld. Deze hielden rekening met de neiging van de jonge ren naar radicalisme. Zelfs degenen die waren verwijderd, konden nog de hoop koesteren, dat zij eens hun studie zullen kunnen voortzetten, aldus de Tsjechi sche minister van Onderwijs. MOSKOU William Cole, de cor respondent in de Sovjet-Unie van de j Columbia Broadcasting System, zal uit j Rusland worden uitgewezen. In een korte bekendmaking wordt ge zegd, dat men Cole had „voorgesteld heen te gaan, omdat hij zich bezighield met dingen die niet verenigbaar zijn met de status van een buitenlandse journalist". Cole is de tweede Amerikaanse cor respondent die deze maand wordt uit gewezen. Eerder moest Stanley Cloud van Time het land verlaten, nadat men had geweigerd zijn verblijfsvisum te verlengen. Het bericht over Cole werd bekend gemaakt kort nadat de Amerikaan zich op het ministerie van Buitenlandse Za ken had moeten vervoegen. Cole was, met vrouw en dochter, in Moskou sedert 1 augustus 1968. LUXEMBURG De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken mr. J. M. A. H. Luns, heeft maandag in Luxemburg blijk gegeven van zijn opti misme over de komende onderhandelin gen van de EEG met Engeland, vooral nu Heath premier is. „Ik ben wel een beetje bezorgd over berichten uit Enge land, die erop wijzen dat de Britse vak bonden een negatief standpunt gaan innemen", aldus de Nederlandse be windsman. Minister Luns verklaarde, dat aan het einde van een bijeenkomst van de Eu ropese ministerraad, die o.m. gediscus sieerd had over politieke samenwerking in Europa, over de toekomstige band met Oostenrijk en over het non-proli feratieverdrag. Over dat laatste zei hij dat experts van mening zijn, dat tussen nu en 21 juli een overeenkomst uit de bus kan rollen, die de moeilijkheden om de Euratomcontrole te verbinden met de door het non-proliferatieverdrag voorgeschreven controle van het inter nationaal atoomagentschap in Wenen, uit de weg kan ruimen, „Ik ben daar niet optimistisch over", aldus minister Luns. In de raad is verder besloten dat de permanente vertegenwoordigers voor 21 juli een formule zullen zien te vinden voor onderhandelingen van de EEG op basis van artikel 24 van het GATT, dat wil zeggen, dat een eventueel preferen tieel akkoord met Engeland een tijd schaal, moet bevatten voor onderhande lingen die leiden tot wat in de praktijk neerkomt op eer) douane-unie. De Fran se delegatie die zich daar lang tegen verzette was ook akkoord. Jean Rey, die deze week vervangen wordt als voorzitter van de Europese Commissie door de Italiaan Malfatti, heeft in een verklaring in de raad (zijn „politiek testament") o.m. gezegd, dat de raad in de toekomst zal moeten af zien van de procedure van unanimi- teitsbeslissingen (het akkoord van Luxemburg van '69), omdat unanimiteit in een raad van tien (als de vier kandi daat-leden zijn toegetreden) een steeds groter struikelblok voor het nemen van besluiten zal blijken te zijn. Minister Luns verklaarde het daar van harte mee eens te zijn. In de ochtenduren waren in Luxem burg preferentiële akkoorden tussen de Gemcensehap en Israël en Spanje gete kend. Het akkoord met Israël heeft een looptijd van vijf jaar, waarbij bepaald is dat 18 maanden voor afloop nieuwe onderhandelingen gevoerd kunnen wor den voor een nieuw akkoord op bredere basis. In het kader van dit akkoord zullen de tarieven tenslotte met vijftig pro cent verminderd worden, nl dertig pro cent op het moment dat het akkoord van kracht wordt en verder met jaar lijkse verminderingen van vijf procent per jaar. Het akkoord met Spanje voorziet in geleidelijke uitschakeling in twee etap pes van de wederzijdse handelsbelem meringen. De eerste etappe neemt zes jaar. De overgang naar de tweede etap pe zal bij gemeenschappelijk overleg worden geregeld. Anthony Barber, de nieuwe Britse minister voor Europese Aangelegenhe den, heeft bij aankomst in Luxemburg gezegd, dat hij in de heden beginnende onderhandelingen over de Britse toetre ding tot de EEG ook de kwestie van Europa's verdediging aan de orde zal stellen. LONDEN De voormalige premier van Engeland. Harold Wilson, is maan dag op de eerste vergadering van de nieuwe Labourfractle, herkozen als lei der van de Labour Party. Hij wordt daarmee automatisch leider van de op positie in het parlement. De bijeenkomst ve"liep niet zonder strubbelingen. Enkele afgevaardigden eisten uitstel van de stemming. Zij le verden felle kritiek op de vorm van Wilsons verkiezingscampagne, die huns inziens tot de nederlaag van Labour bij de algemene verkiezingen van 18 juni heeft geleid. Zij vroegen om een „lijk schouwing" van de partij. Wilson riep hen op de eenheid in de partij te hand haven. De verkiezing van de plaatsvervan gend partijvoorzitter zal 8 juli plaats vinden. Men geeft de voormalige mi nister Roy Jenkins de meeste kans op deze functie. Voor beide. Volgens de journalist had Smrkofsky hem gezegd, geen proces tegen zichzelf of andere leidende hervormers uit 1968 te verwachten. „Zij weten dat wij teveel zouden zeggen, en zullen liever minder be langrijke personen nemen", aldus de vroegere parlementsvoorzitter. Hij verklaarde dat men er nu op uit is het Tsjechoslo waakse volk in een soort „kudde" te veranderen. „Maar daar zal twintig jaar voor nodig zijn, en twintig jaar zullen ze niet de tijd hebben. Zelfs geen tien jaar, dat kan ik u verzekeren. De Sovjet-Unie zelf zal haar politiek jegens Tsje cho-Slowakije moeten veranderen. De leiders van ons land zouden de Russische leiders om bilateraal over leg over een nieuwe formule moeten verzoeken, anders dan die welke ons land in een kolonie zal veranderen. Maar zij moeten snel zijn, willen zij een catastrofe voorkomen", zo zou Smrkofsky hebben gezegd. Door de hele nationale intelligent sia brodeloos te maken, door via zui veringen een wanhopige massa ge leerden. intellectuelen en journalis ten te creëren, bevstigen zij slechts de juistheid van onze politieke koers. Deze koers dit terzijde heeft geen wraakoefeningen ge kend. Momenteel zijn er topmensen die geen werk kunnen krijgen om zichzelf en hun gezin te onderhou den". Volgens de Rude Pravo heeft men Alexander Dubcek uit de partj ge stoten wegens zijn „ideologische ca pitulatie" voor het anti-communis me. Zelfs als ambassadeur in Tur kije, had hij niet voldaan, aldus liet officiële blad der communistische partij. De schrijver van het artikel, hoofdredacteur Miroslaf Moe heeft Dubcek een „januspolitiek" ge volgd. Hij was verantwoordelijk voor „ideologische en organisatori sche wanorde". Hij was een man zonder principes en hij had gebrek aan kracht getoond waardoor de po litieke organisatie in de soep draaide en grote schade werd toegebracht aan de economie van het land. Ook was Dubcek verantwoordelijk voor het schenden van de betrekkingen met de Sovjet-Unie en de andere communistische landen en had hij gecapituleerd voor de „contra-revo lutie". dat wil zeggen de anti-com munistische krachten. IJ etfen stemt naat President Nasser, die op het ogenblik een bezoek aan Moskou brengt, viel een enthousiast welkom ten deel bij zijn aankomst op het vliegveld van de Russische hoofdstad. Een grote menigte juichte hem toe en zwaaide met vlaggetjes. SAIGON Onder een beschermende paraplu van artillerievuur en bommen werpers, hebben de laatste Amerikaan se troepen gisteren Cambodja verlaten, ruim 24 uur eerder dan de door presi dent Nixon gestelde tijdslimiet. Volgens een Amerikaanse woordeer der in Saigon zijn er zelfs geen Ameri kaanse adviseurs achtergebleven bij de bijna veertigduizend man Zuidvietna- mese troepen die nog in Cambodja blij ven. Hiermee is een einde gekomen aan de Amerikaanse interventie in Cambodja die op 1 mei begon en die de Amerika nen 339 doden en 1.501 *gewonden heb ben gekost. De Cambodjaanse premier Lon Nol had enige uren eerder tegen verslagge vers verklaard te hopen dat de Ver enigde Staten de Cambodjaanse en Zuidvietnamese troepen vanuit de lucht zouden blijven steunen in hun strijd te gen de Viet-Cong en de Noordvietna- mezen. Lon Nol hoopte ook, dat de Ameri kaanse troepen naar Cambodja zouden terugkeren wanneer de toestand in het land daarom zou vragen. Volgehs de premier was de vijandelijke bedreiging van de hoofdstad Phnom Penh de laat ste paar weken afgenomen. De Cambodjaanse regering-in-bal- lingschap van het afgezette staatshoofd prins Sihanoek heeft haar strijdkrach ten opdracht gegeven een algemeen of fensief te beginnen tegen bases, ze nuwcentra en verbindingslijnen van de huidige regering in Cambod De Amerikaanse opperbevelhebber in Vietnam, generaal Abrams, bereidt een officieel protest voor tegen de gerap porteerde slechte behandeling van Cambodjaanse burgers door Zuidviet namese troepen. Dit meldt het Ameri kaanse weekblad Newsweek. In Washington heeft het Amerikaan se ministerie van Defensie meegedeeld dat de Verenigde Staten in Vietnam in totaal 6.592 vliegtuigen en helikopters hebben verloren. De kosten hiervan be dragen ruim vijf miljard dollar (bijna twintig miljard gulden). De Amerikaanse minister van Bui tenlandse Zaken William P. Roger heeft verklaard, dat de Verenigde Sta ten geen grondtroepen meer naar Cam bodja zullen zenden, maar wel d< luchtmacht zullen blijven inschakelen voor aanvallen op opslagplaatsen van de communisten in dat land. Rogers verklaarde op een conferentie over het Amerikaanse buitenlandse be leid, georganiseerd door pers en om roep. dat de Verenigde Staten streven naar de vervanging van de Amerikaan se troepen in de strijd in Indo-China door Aziatische troepen. de Amerikaanse Se- over de vraag, wie de macht heeft oorlog te voeren. Het is eigenlijk een nieuwe stap in een de bat dat begonnen is toen 183 jaar ge leden de basis voor de Amerikaanse grondwet werd gelegd. Het was de bedoeling van de mensen die de Amerikaanse grondwet hebben opgesteld, dat het Congres zou beslis sen wanneer het land ten oorlog zou trekken. De oorlogsbevoegdheden van de president zouden beperkt blijven, tot die van opperbevelhebber. Zfj waren even bezorgd over de kwestie bij wie de oorlogsbevoegdheden zou liggen, als de senatoren die nu deba teren over de kwestie van de grond wettelijke bevoegdheid. Zij steggel- den over het verschil tussen oorlog „voeren" en oorlog „verklaren", vreesden een machtige uitvoerende macht, die op eigen houtje oorlog zou beginnen en bereikten een compromis dat een eeuw lang dienst deed voor dat het uitgehold werd door agressie ve presidenten. Toen het ondeerwerp aan de orde kwam op de constitutionele conventie in Philadelphia, stelde Pierce Butler van Zuid-Carolina voor de bevoegdheid om oorlog te voeren aan de president toe te kennen. „Hij was er voor de bevoegdheid aan de president toe te kennen", zo merkte James Madison op, „omdat deze over alle vereiste kwaliteiten dient te beschikken en geen oorlog zal voeren als het land er niet achter staat". Roger Sherman stelde tenslotte het aanvaarde compromis voor: „De uit voerende macht moet in staat zijn om een aanvaller terug te slaan, maar niet de bevoegdheid hebben om een oorlog te beginnen." Het congres kreeg als bevoegdheid „le zorgen voor de defensie... oorlog te verklaren... legers op de been te bren gen en te bevoorraden... te zorgen voor een marine." „De president", aldtis de grondwet, „zal opperbevelhebber van leger en vloot zijn en van de militie van de ver schillende staten wanneer deze voor dienst voor de VS worden opgeroe pen". Toen Thomas Jefferson, die toen ge zant in Parijs was, van de regeling hoorde, was hij opgetogen dat de wetgevende macht „de oorlogshonden in toom zou kunnen houden". Maar als president zou hjj een van de eer sten zijn die aan de regel ging tornen. [Yïaarmate het Congres in de zomer van 1782 vorderde, begon Butler bezwaar te maken tegen de macht die aan het staatshoofd werd toegekend. Nadat het jonge Amerika zich ont worsteld had aan het juk van een ko ning, was het beducht voor een mo narchie en was het huiverig aart een president uitvoerende bevoegdheden te geven welke traditioneel aan ko ningen toebehoorden. De constitutionele conventie begon ga ranties in te bouwen om te verzeke ren dat het Kapitool greep op de pre sident zou hebben en omgekeerd. Be paald werd, dat het Congres het be sluit moest nemen een oorlog te ver klaren, maar dat de president leiding aan deze oorlog moest geven. Tegen het eind van de conventie werd nog een poging gedaan om de presi dentiële oorlogsmacht aan banden te leggen. Het voorstel hield in, dat een meerderheid van twee derde in het Congres nodig was om vredesverdra gen te sluiten tegen de wil van d'e president in. Betoogd werd. dal de president zoveel macht en belang uit de staat van oor log zou putten, dat hij de neiging zou kunnen hebben weinig voor een vre desverdrag te voelen. De motie werd niet aangenomen. IJe eerste oorlog, die de nieuwe repu- bliek voerde, werd niet ver klaard. Bijna drie jaar lang voerden de VS een zee-oorlog tegen Frankrijk, zonder dat deze formeel was ver klaard. Maar het Congres gaf wel zijn machtiging aan de maatregelen Aangezien in de grondwet het woord „verklaren" op de eerste plaats was opgenomen om een verschil te maken lussen het ontketenen en het voeren van een oorlog, werd aangenomen dat het enige wat noodzakelijk was, de toestemming van het Congres was. Toch wordt de afwezigheid van een oorlogsverklaring op het ogenblik door sommigen gebruikt, om de rechts geldigheid van de Vietuumese oorlog te betwisiten, terwijl anderen dit juist gebruiken ter ondersteuning van de theorie, dat een president zonder het congres oorlog kan voeren. efferson stelde een ander prece dent, toen hij in 1801 een vloot naar de Middellandse Zee stuurde* om de Amerikaanse scheepvaart te beschermen tegen zeeschuimers. Aangenomen werd dat geen oorlogs verklaring nodig was voor een defen sieve actie. Zijn precedent leidde in de 19e eeuw tot de opvatting, dat pre sidenten de bevoegdheid hebben Amerikaanse levens en eigendommen te beschermen. Evenzeer werd het traditie dat Amerika direct militaire represailles nam en de opvatting dat presidenten de be voegdheid hebben om vijandelijkhe den te ontkennen om Amerikaanse troepen te beschermen. LVn teken van de veranderde tijden kwamen in 1900 toen president William McKinley, betogend dat hij de bevoegdheid had Amerikaanse le vens te beschermen, troepen naar China zond om te helpen de Bokser opstand neer te slaan. De deur stond nu open en Theodore Rooseveld, die McKinley opvolgde, maakte daar dankbaar gebruik van. Roosevelt beroemde zich er op dat hij er niet over dacht het Congres toe stemming le vragen voor zijn inter venties in de Caraïbische Zee. Toen president Harry S. Truman de VS in de Koreaanse oorlog stortte om voor wat een „politionele actie" heet te, raadpleegde hij de leiders van het Congres, maar handelde geheel op ei gen houtje zonder enige officiële machtiging van het Congres, l'oen president Dwight 1). Eisenhouwer Amerikaanse militairen als adviseurs naar Vietnam stuurde en toen presi dent John F. Kennedy hun aantal uil breidde handelden zij ook geheel on afhankelijk. Maar toen Johnson in 1964 besloot op grond van de „Tonkin-resolutie" Amerikaanse troepen in de strijd te sturen, handelde hij met machtiging van het Congres evenzeer als John Adams in 1798 voor de zee-oorlog te gen Frankrijk. vraag is wat vandaag Iv< congres over al deze dingen /.al zeggen in het licht van Vietnam en Cambodja.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1970 | | pagina 8