Korstmoswoestijnen in ons land worden steeds groter f40.- „VPRO-Vrijdag" deels in de Engelse taal RONOtitie Schaep" komt niet terug Tijdige waarschuwing kan groot voordeel zijn Kris-Kras-Kaart NS-Vakantie - dagtochten „PLANTENSOCIOLOOG" HANTEERT UITERST GEVOELIGE GRAADMETER VOOR LUCHTVERONTREINIGING Heer Bommel en de BhjJ schap per Liesbeth List met Ekseption en Buffoons programmaos Leven tussen mos Akelige vlekken Zomeraanbiedingen voordelig uit met NS Het klopt Veel verdmnieu Planologie voordelig uit met NS len behoeve van buitenlandse toeristen: MARTFN lOONDbR S1 KIP DONDERDAG 2 JULI 1970 ^0^at zou het mooi zijn wanneer over het hele land een dicht net van uiterst gevoelige metertjes zou kunnen - worden gespreid om de toenemende luchtverontreiniging in de gaten te houden. Metertjes waarop planologen kunnen aflezen waar nog industrie gevestigd kan worden en waar beslist niet meer. Metertjes zoals zij nu alleen nog maar staan in het Waterweggebiedéén van de sterkst verontreinigde gebieden van ons land. Het zou een uiterst kostbare zaakTwente (de laatste twee onder de rook worden, menen de deskundigen, en bo- van het Roergebied). vendien zouden al die apparaatjes een maal per week gedurende een reeks van jaren moeten worden afgelezen om betrouwbare gegevens te krijgen. En toch zijn die metertjes er al, van Zuid- Liniburg tot in Oldenzaal. Ze zitten be vestigd aan de stammen van bomen, zijn grijsgroen van kleur en haast on zichtbaar. Ze kosten bovendien niets en kunnen de deskundigen onmiddellijk vertellen hoe hoog de graad van lucht verontreiniging ter plaatse is. „Korstmossen", zegt dr. J. J. Bark man. dagelijks beheerder van het biolo gisch station in het Drentse Wijster, on derdeel van de Landbouwhogeschool in Wageningen. Zo'n antwoord behoeft wel enige toe lichting en de 48-jarige bioloog (plan- tensocioloog", noemt hij zichzelf) is graag bereid die te geven. Hij heeft bijna zijn leven op en tus sen het mos doorgebracht, werd met de loep voor het oog gesignaleerd tussen de bomen van het Londense Hyde Park, in de Jardin du Luxemburg in Parijs en in Newyorks Central Park, promoveer de aan de Leidse universiteit op mosge zelschappen op bomen in heel West-Eu ropa en schreef 165 publikaties. die voor een groot deel hetzelfde vakgebied bestrijken. De mossen komen hem bij wijze van spreken zijn oren uit. In 1958 verschenen de resultaten van onderzoekingen in dikke boekvorm, waarmee zijn naam als mossenexpert was gevestigd. Juist dezer dagen kwam er een herdruk van dat boek, dat „slechts" honderd gulden per exemplaar kost. Pplaag vijfhonderd stuks. ..Korstmossen zijn uiterst gevoelig voor luchtverontreiniging", zegt de heer Barkman. „Veel gevoeliger dan hogere planten, dieren of mensen. Daarom kun je aan de soorten korstmossen, die in een gebied nog voorkomen, aflezen hoe de luchtverontreiniging er is". Hij laat een kaartje zien uit een van zijn boeken. Ene kaartje van Nederland met akelig grote vlekken rondom Rot terdam en Amsterdam, Zeeuws-Vlaan- deren, Zuid-Limburg, de Achterhoek en AMSTERDAM Liesbeth List is be zig aan de voorbereid/ng van een lang speelplaat waarop zij zal worden bege leid door de Nederlandse popgroepen Ekseption en de Buffoons. De teksten van de liedjes op deze LP zijn van Hugo Claus, Remco Campert, Cees Nooteboom en Lennaert Nijgh. De muziek is gecomponeerd door Boude- wijn de Groot. Thijs van Leer en Rik van der Linden van de Ekseption. De plaat, die „Victoria" gaat heten, wordt dit najaar in de handel gebracht. ADVERTENTIE 8 dagen 8 dagen Pasfoto voor N S-Identiteitsbewijs meebrengen. „Die vlekken noemen wij kortmos- woestijnen. Ze liggen in en rond de sterk geïndusrialiseerde steden en ge bieden en ten noordoosten daarvan, als gevolg van de meest voorkomende wind richting in ons land. Rotterdam lag in 1952 al in een woestijn van achttien bij veertig kilometer. „In de jaren tussen 1840 en 1870 is er in Nederland veel gedaan aan korst - mossenonderzoek. Daarna kwam er de klad in totdat er in 1930 hernieuwde belangstelling ontstond. Vergelijking tussen die perioden bracht aan hel licht, dat er bijvoorbeeld in en rondom Amsterdam sinds 1900, 55 van de 80 soorten mossen en korstmossen wa ren verdwenen, terwijl de bomen, waarop deze voorkwamen, er nog wel stonden. „Op grond van al deze feiten ontwik kelde ik een theorie, dat korstmossen heel gevoelig moesten zijn voor lucht verontreiniging. Dit is eigenlijk wel be grijpelijk omdat ze, in tegenstelling tot hogere planten, al hun voedsel uit de lucht halen". „Bovendien zijn korstmossen altijd groene planten, die dus ook 's winters moeten ademen, wanneer de kolen- en oliekachels in de woningen de veront reiniging van de lucht nog verergeren en de rook vaak blijft hangen. e. „Mijn theorie bleek te kloppen, even als mijn hypothese dat dan ook hei- deachtige platen en naaldbomen gevoe liger voor luchtverontreiniging zouden moeten zijn. In het centrum van Rot terdam kun je nu geen zilverspar meer in je tuintje zetten. Die gaat dood". Het bleek de heer Barkman verder, dat naarmate men zich van de bron van luchtverontreiniging verwijdert, soort na soort korstmos verschijnt, altijd in dezelfde volgorde, afhankelijk van de graad van gevoeligheid. „Wat wij nu willen weten is bij wel ke dosis luchtverontreiniging welke soort kapot gaat. Een instituut in Essen zoekt dat voor mij uit. Met één soort zijn zij net klaar. Die lijdt schade wan neer er achttien delen zwavel-dioxyde voorkomen op een miljard delen lucht. ..Hogere planten, zoals tuinplaten en landbouwgassen. lijden schade als er 170 tot duizend delen zwaveldioxyde per miljard delen lucht voorkomen en aangenomen wordt, dat de mens schade ondervindt van vijfduizend delen op één miljard". Korstmossen zijn dus wel heel erg gevoelig. Dat kan een nadeel worden genoemd, maar dat heeft ook het voor deel van een zeer tijdige waarschuwing. Als de mossen eenmaal massaal gaan afsterven, is het te laat! Van de drie honderd soorten korstmossen, die rond 1900 nog in ons land voorkwamen, is nu 27 procent verdwenen, de meeste ande re zijn zeldzaam geworden „In een om Rotterdam is de situatie voor de korstmossen al fataal geworden. De minst gevoelige soort kan zich daar al niet meer voortplanten". SOp verzoek van het instituut Stad en Landschap in Rotterdam is onder lei ding van de heer Barkman nu begon nen met een nieuw onderzoek naar het voorkomen van deze mossoorten in Ne derland. Een 25-tal jonge natuurlief hebbers offert twee jaar lang vele vrije weekends op om na te gaan hoe het er met 38 van de naar schatting nog tweehonderd hier aanwezige soorten mossen om bomen voorstaat. Het onderzoek wordt gesubsidieerd Dr. Barkman, studerend op een korstmos. Kaartje hier naast: De zwarte plek ken geven de be langrijkste indus triegebieden in ons land aan. De gespikkelde ruim en daaromheen iijv rJe ..woestij nen" waarin Wei nig of geen mos sen en korstmos sen groeien. In de witte gedeelten groeien deze mos sen zeer matig tol vrijwel nor maal: in de en kelvoudig ge streepte delen normaal en in de dubbel gearceer de gebieden is er een weelderige mossenvegetatie. door het Rijksinstituut voor de Volks gezondheid in Bilthoven. Eind volgend jaar moet het klaar zijn. „Ik verwacht dat de „woestijnen'' zich aardig zullen hebben uitgebreid sinds mijn laatste onderzoek in 1952. Dat werkt dan lekker alarmerend op de publieke opinie!" Overigens koestert deze mossenmin- naar wel hoop, dat de situatie voor mens, dier en hogere plant in ons land niet verder hoeft te verslechteren. ADVERTENTIE „Mits er snel en krachtig wordt inge grepen. Een planologie op basis van korstmossen, geen industrie meer die lange schoorstenen bouwt en daarmee de moeilijkheden alleen maar ver schuift maar die de afvalstoffen fil tert. industrieterrein omgeven niet gro ter dan een half miljoen inwoners." Dr. Barkman is nu bezig om de mate van luchtverontreiniging en de „erbij horende" korstmossen in een reeks ge tallen vast te leggen. Daar kunnen de planologen beter mee werken dan met korstmossen. Een dagje naar Schevenlngen of de Efteling, naar Volendam of Avifauna, naar Giethoorn of Texel. Keuze uit meer dan 30 mogelijkheden. Alle informatie in de brochure Vakantiedag tochten op de stations. liet laatste uur van het radiopro gramma VPKO-vrijdag (20 tot 21 uur) /al van morgen at' aan in het Engels uitgezonden worden. Dit zal de hele zomer duren. De VPRO wil niet deze service vooral aan de wensen van de vele Engels talige vakantiegangers in Nederland tegemoet komen. Zij kunnen weliswaar de BBC en de Amerikaanse zenders in Duits land beluisteren, maar dan blijft er nog voor de vele vakantiegangers een hiaat in de nieuwsvoorziening bestaan. „De BBC en de Amerikaanse zen der geven bijvoorbeeld geen achter grond-informatie over het ver schijnsel de kabouters", zegt de VPRO. Het Engelse programma wordt verzorgd door Jim Ridder, een in Amerika uit Oostenrijkse ouders ge boren man van achter in de twintig. Verslaggevers van de VPRO ont moetten hem in Londen, waar hij drie jaar gewoond heeft. Jim Ridder zal de ANP-berichten uit binnen- en buitenland voor zijn luisteraars vertalen. Hij geeft ach tergrond-informatie over Neder landse manifestaties, maar ook over het aantal beschikbare slaappplaat- sen in een stad als Amsterdam. De teksten wisselt hij af met mu- 1 ziek, waarbij enkele speciale, nog nooit eerder uitgezonden Bob Dy- lan-opnamen zullen zijn. Verengelst de VPRO niet met een uur zendtijd in die taal? „Tussen de Engelse teksten door zullen ook Nederlandse vertalingen gegeven worden. Van een vervreem ding van het Nederlands is geen sprake. De uitzendingen in een an dere taal zien wij als service aan de vakantiegangers". Is het de bedoeling dat VPRO vrijdag, evenals VPRO-Piknik, het televisie-programma, speciaal voor jongeren gemaakt wordt? „Wij willen voor iedereen, die geïnteresseerd is in de samenleving het radio-programma VPRO-Vrijdag samenstellen. Niet alle onderwerpen, die aan de orde komen, spreken jon geren aan. Wat VPRO-Piknik be treft. dit is een serie van zeven uit zendingen. speciaal gemaakt voor het zomerseizoen", aldus een woord- In het muziekprogramma „Zo maor der tussendeur" wordt vrijdag aandacht geschonken aan een aantal nieuwe Gelderse platen. Het pro gramma wordt samengesteld door Bert Witteveen. In hetzelfde pro gramma wordt de laatste aflevering uitgezonden van het vervolghoorspe! „Tronsler en Co." Het wordt ge bracht door de hoorspelgroep Win terswijk onder regie van Tob de Bordes uit Gorssel. In een drietal re portages worden regionale Gelderse zaken aan de orde gesteld. voerder van de VPRO. Ook de Engelstalige vakantiegan gers zullen naar de samenstellers van dit programma kunnen opbellen tijdens de uitzending. Een wagen uitgerust met een mobilofoon zal uitrijden om buitenlanders naar hun eventuele reacties op het nieuws en hun ervaringen in Nederland te vra gen. Fans van Juliette Gréco moe ten vooral niet vergeten, van avond om 21.40 uur af te stemmen op Nederland 2, want dan herhaalt de TROS-tv haar uitzending van de tour-de-chant die de grote Franse chansonnière op 30 maart 1969 in schouwburg Orpheus te Apeldoorn liet opnemen. Het was een van de beste tour-de-chants van Gréco die tot dan toe op de Nederlandse te levisie te zien waren geweest. On vergetelijk waren haar vertolkin gen van ,.Peut ètre que", ,,Trois petites notes de musique" en ,,Je Vattends a Charonne". U kunt er vanavond opnieuw van genieten. ,,'t Schaep met de Vijf Pooten" wordt het komend televisieseizoen niet voortgezet. De N.V. Gamma Films, die de suc cesvolle serie voor de KRO heeft gemaakt, heeft deze omroepvereni ging- gisteren laten weten dat er definitief geen sprake zal zijn van een vervolg van „'t Schaep" in het seizoen 1970-1971. Mr. Hans Keuls, directeur van de Seba, het bureau voor--auteursrech ten van de vereniging van letterkun digen en toneelschrijvers, die bj de besprekingen voor tekstschrijver Eli Asser is opgetreden, zei gisteravond: „Het is een organisatorische kwes tie. We hopen dat de serie het sei zoen '71 -'72 wel weer door zal gaan. Joes Odufré. durecteur van de N.V. Gamma Films: „Ik wil niemand de schuld geven. Wij zijn maanden bezig geweest om alles tot een rede lijke oplossing te brengen. Het is niet mogelijk gebleken. Dat is ont zettend jammer. Maar wij hebben er geen verantwoording voor durven nemen, om op dit moment nog door te gaan". Adèle Bloemendaal, die in de, serie Tante Door speelde, had al voordat het bekend was dat ,,'t Schaep" niet door zou gaan gezegd: „Ik had eind mei gevraagd waar ik op kon reke nen. Toen ze het mij toen niet kon den zeggen heb ik mijn plannen ge maakt. En die laat ik niet dwarsbo men. Ik kan mij niet steeds maar beschikbaar houden. Ik ga voor een jaar of langer reizen en laat mij door 't Sdhaep niet weerhouden. l fcLt VISIE NEDERLAND I 18.25 NOS: samenvatting Tour de France. 18.45 Pipo de Clown. 18.55 NOS: Journaal. 19.04-22.30 VPRO: VPRO-Piknik Live reportage, die het midden houdt tussen 'n Engelse coutry- fair, een klein popfestival en een piknick. 20.00 NOS: (K) Journaal. gü.ü a-22.35 NOS: (K) Journaal NEDERLAND II 18.45 NOS: Pipo de Clown. 18.55 NOS: (K) Journaal. 19.04 NOS: Den Haag Vandaag. 19.09 Van gewest tot gewest. 19.49 ANVV-tips en verkeersinfor matie. 20.00 NOS: (K) Journaal. 20.20 TROS: Tussen de wal en het schip: muzikaal progr. met Metro- pole-orkest en solisten. 22.30-22.35 NOS: (K) Journaal, the sea, TV-film. 21.40 Juliette Greco-Tour. 22.30-22.35 NOS: (K) Journaal. DUITSLAND I (Regionaal progr.: NDR: 18.00 (K) Informatief progr. 18.30 (K) Actua liteiten. 18.45 (K) Zandmannetje. 18.55 Nordschaumagazine. 19.26 (K) Lautlose Jagd, Tv-serie. 19.59 Pro grammaoverzicht. WDR: 8.20-8.45 10.20-10.45 en 12.10-12.35 Schooltele visie. 18.00 (K( Air Taxi, Tv-serie. 18.30 (K) voor de kleuters. 18.40 Ac tualiteiten en nieuws. 19.25 (K) Voor de jeugd.) 20.00 (K) Journ. en weer- ber. 20.15 (K) und Scotland Yard schweigt, Engelse speelfilm. 21.50 Discussie. 22.40 (K) Journaal, com mentaar en weerber. 23.00 Filmver slag Ronde van Frankrijk. DUITSLAND II 18.05 (K) Actualiteiten en muziek 18.40 Miss Molly Mill TV-film. 19.10 Evarella 68, TV-spel. 19.45 (K) Nieuws en actualiteiten en weerber. 20.15 (K) Het Gulden Schot. Aanslui tend: Nieuws. 22.00 Economische kroniek. 22.45 (K) Nieuws en weer ber. Televisie Morgen 6937 „Mijn maal is vol", sprak heei Ollie. terwijl hij plassend zijn ondergelo pen weg vervolgde. „Ik wil niets meer u maken hebben met jou en je blijdschap Toen ik op het dieptepunt van mijn loop. baan was aangekomen heb je me lafhartu in de steek gelaten en zoiets vergeeft Bommel niet licht. Vooral niet nu hei land begint te overstromen door die mis selijke regen die je met de je mee voert.' ..Het is een ongemak", gaf de heer Zwad der toe. „En zo'n overstroming lijkt erg Een oppervlakkig iemand zou in weninge neer gaan zitten. Maar wij niet! Laten wij denken aan de zegeningen van dit hemel water. dat reinigend langs de wegen en >ver de landerijen trekt, en dat een mooie les te bieden heeft aan de ontevreden ho aardige" Heer Bommel schonk gec landacht aan de woorden van zijn metge cl. Wrevelig sjokte hij door de scheme ing die viel, evenals de regen. „Weet je wat ik dacht, toen ik onbc niddeld over de velden zwierf?" vervolg Je hij op sombere toon. „Als ik di Zwadderneel ooit weer ontmoet zal hij de loom van een heer voelen! Dat dacht ik En als ik niet zo moe was zou ik mij er tan ho <l»n" 'i denk dan eens aan het geluk, wanneer het water weer terug trekt en als de zon weer gaat schijnen!" maande Cornel is Zwadder met een bleke dimlach. „Allerwegen blijdschap en ver 'ustiging!" „Bah"! riep heer Ollie uit. Hij ting op een steen aan de kant van de weg zitten omdat het pootje baden hem tegen oegon te staan en wrong zijn jas uit. „Zo- 'ang jij er bent is er geen geluk. Zonder lou was het leven vreugdeloos en met jou is het een ramp. Hoe kom ik van je al met mijn zwakke krachten? „Het gaal niet", verklaarde de heer Zwadder. „Er is iets wat me hier houdt". TELEVISIE DUITSLAND I 10.00 Nieuws. 10.05 Journ. van gis teravond. 10.30 Economische kroniek. 11.20 Weh' dem, der erbt, TV-film. 12.50 Internationaal persoverzicht. 13.00-13.30 Journaal. 16.35 (K) Nieuws. 16.40 (K) Voor de kinderen. 17.25 Filmrep. 17.55-18.00 (K) Nieuws. DUITSLAND II 16.55 Brüder im All, serie 17.25 (K) Weerber. voor vakantiegangers. 17.30 (K) Nieuws en weerber. 17.35 (K) Sport. «ADIO HILVERSUM I AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend gymnastiek. 7.20 Lichte grammo- monmuz. (8.00 Nieuws; 8.11 Radio- journ. 8.30 De groenteman). NOS: 9.00 Internationaal Spectrum: mo derne mu/.. (opn). (9.35-9.40 Water standen. AVRO: 10.00 Voor de kleu Iers. 10.10 Arbeidsvitaminen (gr. (11.00-11.02 Nieuws). 11.30 Alt-mezzc en piano: klassieke en moderne lie deren. 11.55 Beursber. NOS 12.0f Blik op de wereld: populair progr over ontwikkelingshulp. Overheids voorlichting. 12.30 Uitzending voo: de landbouw. NOS: 12.40 Stereo .ichte grammofoonmuz. 12.5C Rechl en slecht, praatje. 13.00 Nieuws. VARA: 13.11 Actualiteiten. 13.20 Ste reo: Klassieke romantische muziek (gr.) E.O.: 14.00 Ruimte: Radio-ma gazine: 1. Zingend getuigen: gewijde muziek (gr); 2. Instrumenten van God: 3. Meer dan een lied: geschie denis van een bekend lied; 4. Ac tueel neuws over zending en evange lisatie; 5. Overdenking. NOS 15.00 Stereo: Aspekten van de kamermuz.: Strijkkwartet: klassieke en moderne muziek. 15.45 Toerisme informatie uit binnen- en buitenland. VPRO: 16.00 VPRO-Vrijdag( gevarieerd progr. (16.00 Nieuws; 17.55 Medede lingen; 18.00 Nieuws. Tussen 19.00- 19.30 Nabeschouwing Tour de Fran-* ce; 19.30 Nieuws). VARA: 21.00 Ste reo: Radio Filharmonisch Orkest; Groot Omroepkoor en solist moder ne en klassieke muziek. 22.40 Nieuws. 22.50 Mededelingen. 22.55 Actualiteiten. 23.05 Stereo: Prettig weekend: licht gevarieerd platen - progr. 23.55-24.00 Nieuws. HILVERSUM lis KRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Het leven de woord. 7.16 Badinerie: klassieke muziek (gr.). (7.30 Nieuws; 7.32 Acu- taliteiten: 7.50 Overweging; 8.00 Nieuws. (8.11 Voor de kinderen. 8.30 Nieuws. 8.32 Voor de huisvrouw. (9.00-9.10 Gymnastiek voor de huis vrouw). 9.45 Wie is in goedsnaam Je zus Christus?, lezing. 10.00 Stereo: Aubade: klassieke orkestwerken (gr.). 11.00 Nieuws. 11.03 Vooi de zie ken. 11.55 Mededelingen. 12.00 Ste reo: Van twaalf tot twee, gevarieerd programma. 14.00 Suzanne in het park, hoorspel. TROS: 14.55 Stereo: Concert a la Carte: verzoekplateen- prógramma van klassieke muziek. 16.00 Nieuws. 16.03 Disco-drive in: De showbusiness op de korrel geno men. 17.30 Sportkompas. NQRV: 18.00 Stereo: Bussumse koopvereni ging en licht orkest. 18.30 Nieuws. 18.41 Hier en nu: actualiteiten. 19.00 Wereldpanorama. 19.1-0 Veel ge vraagde gewijde muziek (gr.). 19.40 Wijd als de wereld: wekelijkse in ternationale oriëntatie in kerk, zen ding en oecumene. 19.50 Stereo: Lichte muziek (opn.). 20.00 Holland Festival: Haarlemse Orgelmaand 1970: Internationle orgelimprovisa tie wedstrijd. 21.30 Stereo: Mètropole orkest en solisten. TROS 22.00 Aktua: radio magazine met rep. comm. en muz. 22.30 Nieuws. 22.40 De Beyaard-Hier, abaretprogr. 23.10 Apollo XXI (deel 5), ruimtevaart mysterie. 23.30 Ste reo: Midnight special: licht muziek- nrogr. 23.55-24.00 Nieuws. HILVERSUM III VARA: 9.00 Nieuws. 9.02 De Eddy ecker Show. (10.00 Nieuws.) NOS: 1.00 Nieuws. 11.03 De Felix Meur- isrs Show. VPRO: 12.00 Nieuws. 12.03 Top-30. NOS: 13.00 Nieuws. 13.03 Radio Tour de France: popmu- 'iek in 4 etappes, afgewisseld met rlirekte reportages van het Franse etsfeest. (14.00. 15.00 en 16.00 Nieuws.) AVRO 17.00 Nieuws. 17.02 Radiojourn. 17.05-18.00 Zingende bougie: gevarieerd platenprogr. voor automobilisten.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1970 | | pagina 7