De houtsnip houdt het
allemaal héél rustig
Vlaggen voor
Overloon
notities
Een kluizenaar
in de nacht
Stempel voor
honderd jaar
luchtpost
DENEN OP
CURSUS BIJ
VIER
DAAGSE
KR UIZEN"HELPEN OOK
DE VAKANTIEGANGERS
1
W'
w
'0
Natuur Na 70 in Deventer
i
ér
Éi
i
i
1
Hf
m
lil
it
if
A
iff
JL
n
üt
iff
fff
i
s
1
SCHAKEN 'door R Kramer
Te eenzaam
Geen hooiland
In de marge
Sensatie
Sterren D
DAMMEN
BRIDGE
KRUISWOORDRAADSEL
/Jns dorp wordt bevolkt
door vele honderden pen
siongasten, maar nog veel gro
ter is het aantal toeristen en
dagjesmensen, bezoekers in
touringcars, kampeerders en
noemt u maar op. Zij zwermen
uit naar bossen en velden, fo
tografen de jeneverbessen
in het stuifzand of lopen te
hoop, als de rode dos van
rees- of edelwild tussen het
dennegroen kleurt. Vooral de
grote viervoeters van het hei
de- en molinia-landschap heb
ben het in de zomervakantie
kwaad te verduren, want over
al stoten ze onverwacht op
rondzwalkend volk, worden
van hot naar haar gejaagd en
pas als het veld de kobalt
blauwe pelerien van de
avondschemering om berk en
vliegmast slaat, kunnen ze
rustig uitwisselen naar de kos
telijke weligheid van de
brandheide of het frisgroene
beslag der wildakkers, die
dank zij de regen verse, zachte
la vei bieden. Overal ontmoet
men de „homo vacantius", te
voet, gemotoriseerd en trap
pend, maar toch zijn er geluk
kig nog gedeelten, waar hij
geen leger maakte tussen het
gewemel der bochtige wind-
halmen, waar zelden pick
nick-resten op het kraakloof
vlekken, schaars een voetstap
anders dan van everzwijn
of reebok in het zand staat
afgedrukt en de kuirmees on
gestoord haar tweede broedsel
in de verweerde windworp
kan verzorgen.
TVeen, in het uitgestorven
Siberië vindt men het te
eenzaam, te droog en te eento
nig uitgestorven, laagten
met enkele heuvels, die weer
stand konden bieden aan de
verstuiving, met humus pod-
zolen en bruine banken, puin-
waaiers en karig begroeide
bodem, alles onstaan door de
invloed van de mens, die tot
ver in het grijs verleden de
oorspronkelijke vegetatie on
achtzaam verwoestte door
afplaggen, branden, schapen
houden en veeweiden. Aldus
verdween het eiken-berken-
bos, verkeerde tot heide en
deze op haar beurt tot stuif
zanden. Ijverige bos ha zen en
rentmeesters met goede wil
probeerden hier en daar in Si
berië wat bos „aan de gang te
krijgen", zoals men dat noem
de, maar haast overal leden
hun pogingen schipbreuk en
slechts de zomen en randen
konden zij baas worden.
tiet dennezaad vloog van
daar op de wind veder
licht naar de woestenij of
wist er via een vogelmaag te
ontkiemen en omdat het tal
rijk is als het zand der zee,
kon er veel van verloren gaan
om niettemin geleidelijk bos
schages en alleenstaande
vliegmast te vormen, hier en
daar onderbroken door berk
en juniperus. Armoedig korst
en pinmos, schape- en pijpe-
gras, grijsgroene matjes van
heidespurrie, tasjes- en vilt-
kruid, geel muizenoor en hei-
deperceeltjes vormen het ver
dere decor, dus geziet wel, dat
die vegetatie niet halen kan
bij de bloemenweelde van het
Hollandse hooiland of een
vochtige duinvallei en dat we
ons geenszins behoeven te
verwonderen, dat de vreemde
ling dit oord mijdt. En even
min bevreemdt het mij, dat
zwart- en reewild zich gaarne
in deze rustige achterafwereld
terugtrekt, dat de nachtzwa
luw er haar weversspoel laat
snorren en de vos er een veili
ge hoek vindt. Want ge weet
niet half hoe gauw het ge
dierte de vredige plaatsen
weet te ontdekken, waar
drukte en luidruchtigheid on
bekend zijn, ook de zangerige
boomleeuwerik en de stille
duinpieper, de teruggetrokken
dennemees en de winterse
sijsjes op het berkezaad de
goudhaantjes en de havik, de
zwarte specht evengoed als de
bonte.
I~)e oude bebossers hadden
meer succes in de marge,
waar het uitgestoven zand lage
heuvels vormde met een be
hoorlijk humeuze bovengrond
en een slecht doorlatende laag,
zodat bomen er op zekere diep
te water en voedsel vinden. Er
verscheen allengs een groen
feston van fijnspar, douglas,
vogelkers, beuk en larix. ter
wijl een veel dieper bodem
inzinking o.m. flinke eiken en
jeneverbessen met een fraaie
deken van bossebessen laat
zien. Het heet daar de Schuit.
Jaar en dag geleden haalden
de eerste pioniers uit het dorp
hier hun water, want pomp of
put was er toen nog niet. Deze
lijst vormt een loofhout-cadre
en ligt als een oase-achtige
barrière vóór de rimboe van
Siberië: het gevederde klein-
volk ^er zomerzangers is er
thuis en nu struik en boom
zich door de ondankbare be
ginperiode hebben heengewor-
steld, is er een gezellige jungle
ontstaan met bosbessen,
struisgrassen, vogelkersopslag,
verweerd snoeihout en denne-
naaHen op de grond, verende
moskussens, hengel, stinkende
gouwe, dovenetel, herderstas
je, krodde en kruiskruid. In
deze aangename wildernis tus
sen de verderop liggende wei
den en watertjes van het
jachthuis en de schrale gron
den had zich dit seizoen de
houtsnip gevestigd. Het man
netje hield langs de hoge eike
bomen van de schapenwei on-
der vreemd-knorrende en hoog
piepende geluiden zijn bolder-
vlucht, eerst in de vroege len
te toen de lammetjes van boer
Tjoonk nauwelijks geboren
waren, later in de voorzomer
nogeens. toen zij partner voor
de tweede keer, haar broed-
plichten vervulde. We konden
dus wel onderstellen, dat zich
ergens een nest van deze wei
nig bekende bewoner van het
Veluwse bos moest bevinden,
maar men kan met evenveel
of weinig resultaat naar de
spreekwoordelijke speld in de
hooiberg zoeken, want het kan
op duizend-en-één plaatsen
liggen.
naar toch bezit als typische
nachtvogel opvallend spreken
de, grote ogen, zwart als pru
nusbessen en ze zijn het enig
opvallende, als ge hem op een
meter afstand bekijkt. Dan
fonkelen de ver achter in de
kop staande kijkers als sterren
tussen de omringende wirwar
en we kunnen begrijpen, dat
de poëtische Fransman de
houtsnip „la dame aux yeux
de velours" noemt en dit is
nog aardiger dan „la dame au
long bec" of (voor de vos) „la
dame en rouge" en (voor de
wezel): „la dame au museau
pointu".
De houtsnip wordt geken
merkt door de vrij plompe
figuur, de lange snavel, de
ver naar achteren staande
grote ogen en het roestig
bruine, grauw-grijs gemêleer
de gevederte. Doordat het
milieu van loof- en gemengd
bos, gevarieerd plantsoen etc.
beter past dan eertijds de
monotone denneakkers,
neemt de soort als broedvo-
gel toe, vooral op de Velu-
we maar toch ook in de bos
sen van het Sticht, de duinen
en nog wel hier en daar.
Niettemin blijft het een bui
tenkansje er hqt nest van te
ontdekken.
stoethaspel bleef, anders zou
het gedierte des velds een nog
veel zwaarder dobber hebben,
dan thans al het geval is.
lVooit heb ik van een snip-
penhome gehoord, dat
gevonden werd door stelsel
matig zoeken zelfs een ex
pert als Bruce Campbell houdt
zich in „Finding Nests" op de
vlakte en met de geitemel
ker is dit nauwelijks anders.
De vogel pleegt pas op te
fladderen, wanneer ge hem
haast met de voet beroert, zo
zeer vertrouwt hij op de mira
culeuze schutkleuren dje in
derdaad volmaakt mogen he
ten. Stukje voor stukje en
beetje voor beetje is het ve
derkleed aangepast bij dorre
blaadjes .verteerde naalden,
beschimmelde takjes, verge
lend mos, een spinneweb, en
enkele dennekegels. Het wordt
in kleur, tint en toon opgelost
door lichtval en schaduwpar
tijen, vloeit onmerkbaar ineen
en valt tot een onsamenhan
gend patroon uiteen; ge moet
het niet beoordelen naar een
dode snip in de uitstalling van
de poelier, noch naar een op
gezet exemplaar, want de enig
juiste voorstelling is mogelijk
bij de vogel „in situ". Helaas
zult ge niet vaak in de gele
genheid wezen om oog in oog
met een houtsnip te staan en
dit in de meest letterlijke zin
van het woord. Deze kluize-
de lange snavel kre
gen we meermalen een
goede indruk van de snip, die
in de valavond soms op het
gazon van de tuin naar regen
wormen „steekt", want zo heet
dat in jagerstaal en de sneb
noemt men dan ook de steker.
Zo valt er allerlei genoeglijks
van'deze bijzondere figuur te
vertellen, maar liever was het
mij, als ik wist, waar onze
tuingenoot van composthoop
en grasveld huist in de groene
dichtheid rondom, Alevel ben
ik tevreden met het nest in de
zoom van Siberië, wat stellig
onbekend zou zijn gebleven,
wanneer niet Zita, de Duitse
korthaar, het had aangewezen.
Die snuffelt altoos naar bos
muizen of konijnen en kwam
daarbij door de feilloze neus
geleid op het spoor van de
houtsnip. De vogel verlaat nl.
nux en dan lopend de eieren en
de hond stuitte daarbij op zo'n'
onzichtbaar wisseltje. Vaak
heb ik gewenst zulk een reuk
orgaan te bezitten. De mens
is echter een stumper in het
rijk der natuur en moet bij
spieden en speuren allerhande
hulpmiddelen gebruiken, om
iets van haar geheimen ge
waar te worden en het zal
voor veel dingen trouwens wel
goed wezen, dat hij naar aard
en aanleg een sukkelaar en
W/el, we stonden op nauwe-
lijks een meter van de
aan de voet van een schriel
beukeboompje rustig broeden
de vogel en het duurde niette
min een halve minuut, eer ik
hem gedetailleerd, zag, zó vol
komen is de mimicry. Het
schenkt een zeer bijzondere
sensatie op deze wijze in het
stille vochtige bos niet een vo
gelsoort te verkeren, die wel
licht door zijn verborgen le
venswijs onbekend in aantal
is, maar waarvan we toch tot
onze voldoening weten dat er
op de Veluwe dank zij de
moderne boscultuur méér aan
wezig zijn dan eertijds, toen
de monocultuur van het
naaldhout haar onvoldoende
kansen voor voedsel en dek
king bood. Ge weet, dat ik
nogal een misschien niet
steeds gemotiveerde hang naar
vroeger bezit, maar wat de
toename der houtsnippen be
treft heb ik vree met de
nieuwmodische exploitatie.
A. B. Wigman
Honderd jaar geleden
kwam de eerste luchtpost in
Nederland aan en wel per bal
lon. Tijdens het beleg van Pa
rijs, toen Pruisen de hoofd
stad gehf: afgesloten hadden
van overig Frankrijk, zijn 66
ballons met passagiers en post
opgestegen. De meeste blok
kadebrekers landden in onbe
zet Frankrijk, maar enige bal
lons landden in België, Neder
land en zelf één in Noorwegen.
De ballon Archimedes die
bij Baarle-Nassau landde
voer met drie man een 220 kg
post aan boord in zes uur van
Parijs naar Brabant. Ter her
denking van deze snelle post-
vaart heeft de Nederlandse
PTT besloten op 15 augustus
post mee te geven aan de Ne
derlandse piloot Jan Boesman
Deze post krijgt een bijzonder
stempel en een aankomststem
pel van de landingsplaats. Het
bijzondere poststempel met de
afbeelding van een postballon
zal slechts één dag in gebruik
zijn. De Commissie Honderd
Jaar Ballonpost heeft speciale
enveloppen laten maken met
.afbeelding van de ballonlan
ding te Baarle-Nassau in 1870.
Alleen deze enveloppen
met een gelimiteerde oplage
van 2000 exemplaren zullen
worden voorzien van het
boordstempel en van de hand
tekening van de piloot.
De Baarle-Nassau-ballon zal
bij het vertrek de naam Ar
chimedes krijgen; de tocht
gaat naar onbekende bestem
ming.
Verzamelaars die verhinderd
zijn Baarle-Nassau zelf te be
zoeken, kunnen van deze post-
vaart de bijzondere envelop
pen met twee bijzondere stem
pels en met handtekening van
de piloot bestellen door stor
ting van 6,- per brief op
postgiro 2068300 ten name van
„Evenementen Comité Baar
le-Nassau, Gemeentehuis
Baarle-Nassau". Voor dit be
drag wordt een compleet ver
zorgde en door PTT per ballon
vervoerde enveloppen aan de
bestellers toegezonden.
"Pen deputatie uit de Deense
stad Viborg (Jutland) on
der leiding van de WV-direc-
trice Karin Uller komt naar
Nijmegen om deel te nemen
aan de Vierdaagse. De Nij
meegse VVV-directeur, de
heer J. C. Quint, heeft de De
nen uitgenodigd, nadat hij
eind juni als gast van Niborg
de tweede Hessenwegmars had
bijgewoond. De route van deze
tweedaagse wandelmars voert
over een oude hessenweg, die
Jutland nog rijk is. Er waren
ca. 2000 deelnemers. De Denen
komen speciaal naar Nijmegen
om iets van het organiseren
van een grote afstandsmars te
leren. De Hessenwegmars ont
stond namelijk naar aanlei
ding van het jaarlijkse succes
van de Nijmeegse Vierdaagse.
r\e vlag van ex-Dachauge-
vangene Jan Kanis uit 't
Harde heeft zijn definitieve
bestemming gevonden: in het
oorlogs- en verzetsmuseum
Overloon, waar dezer dagen
de aanbieding plaats vond tij
dens een sobere plechtigheid.
Zoals bekend, organiseerde
Jan Kanis de overkomst van
twee Amerikaanse militairen,
die in 1945 het Duitse concen
tratiekamp Dachau hielpen
bevrijden. Zij moesten bij de
herdenking in Amsterdam
zijn, aldus de Hardenaar, die
het inderdaad voor elkaar
kreeg. De Amerikanen brach
ten een verrassing mee voor
hun Nederlandse gastheren
van het Comité Dachau-Al-
lach: de Amerikaanse vlag, die
onmiddellijk na de bevrijding
van het kamp boven de appèl
plaats werd gehesen. Die vlag
ging eerst mee terug naar de
States, waar lt.-kolonel Wil
liam C. Webber het dundoek
aan zijn eigen woning hees op
nationale feestdagen. Toen hij
hoorde van de herdenking in
Amsterdam gaf hij de vlag
mee aan de twee naar Neder
land reizende oud-militairen
met de boodschap: „Er moet
nu maar eens een definitieve
plaats voor worden gezocht".
Jan Kanis ontving de vlag uit
handen van de Amerikaanse
gasten en na overleg met an
dere ex-Dachaugevangenen
werd besloten, contact op te
nemen met Overloon. Daar
wide men dit souvenir graag
hebben en zo is het ge
beurd.
Tegelijkertijd werd ook een
Nederlandse vlag aange
boden. De geschiedenis van
deze vlag is een geheel andere.
In de hoop op een spoedige
bevrijding hadden Nederland
se gevangenen van Dachau re
pen stof uit een SS-magazijn
„georganiseerd" en hiervan in
het diepste geheim een Neder
landse vlag samengesteld. Het
rood is wel niet helemaal rood,
maar de kleur van de reep
stof komt er wel dicht bij.
Op bevrijdingsdag, 29 april
1945 kwam de vlag tevoor
schijn en nadien werd zij da
gelijks gehesen op het repa
triëringsbureau, bezet door
Nederlanders. Op 20 juni 1945
vertrokken de laatste Neder
landse gevangenen met een
Rode Kruistransport naar Ne
derland. Tot deze laatsten be
hoorde een driemanschap, be
staande uit de heren Jo Vis,
pater Van Gestel en dr. Van
Dommelen. Dit driemanschap
heeft tot het laatst vrijwillig
gewerkt voor het zo soepel
mogelijk afvoeren en op
transport stellen van Neder
landse gevangenen naar hun
woonplaatsen. De vlag is toen
door Jo Vis uit Bussum mee
genomen en jaarlijks gebruikt
op de 4e en 5e mei.
"Vakantiegangers, die in hun woonplaats regelmatig hulp ont-
vangen van een kruisvereniging, kunnen deze verpleeghulp
in overleg met huisarts en wijkverpleegster en in overeenstem
ming met plaatselijke regelingen ook verkrijgen op het vakan
tie-adres. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn voor het geven van
injecties. De behandelende arts dient dan de vakantieganger een
briefje met enige gegevens mee te geven.
Wanneer iemand die met vakantie is, ziek wordt en er een
arts bijroept, kan, indien nodig, op vertoon van de lidmaatschaps
kaart van een kruisvereniging, ook de hulp van een wijkver
pleegster ter plaatse worden verkregen. Als de betrokkene nog
niet lid is van een kruisvereniging, zal een zogenaamd onodlid-
maatschap worden aangegaan.
Buitenlanders, die in ons land hun vakantie doorbrengen,
kunnen bij ziekte eveneens hulp van een wijkverpleegster ver
krijgen. Deze patiënten dienen evenwel eerst een arts ter plaatse
te consulteren. Hij kan de patiënt, zo nodig naar een wijkver
pleegster van een der kruisverenigingen verwijzen..
Tn het raam van het Euro
pese Natuurbescher
mingsjaar 1970 (N. 70) hebben
de drie Nederlandse jeugdbon
den voor natuurstudie en de
geestverwanten uit Vlaande
ren de handen ineengeslagen,
Tijdens een bezoek aan 't
Harde namen de bevrijde i *n
Jan Kanis (rechts op de foto)
het reliquie van Dachau sa
men nog eens in handen.
Deze jeugdbonden hebben als
wapen in de strijd tegen het
milieubederf een tentoonstel
lingsboot ontworpen, waarmee
diverse grote plaatsen in ons
land bezocht worden. Zeven,
nog schoolgaande jonge
lui besteden hun vakantie
door met deze boot „op pad"
te gaan.
De grote lijn die door de
tentoonstelling loopt, is de
verandering van het leefmi
lieu door de verstedelijking en
de verindustrialisering van
ons land. De lucht-, bodem- en
watervervuiling nemen hand
over hand toe en zo wij ons
voortbestaan niet op het spel
willen zetten, zullen wij de
nodige veel geld vergende
voorzieningen moeten treffen
om het milieubederf tegen te
gaan.
De tentoonstelling bevat een
bibliotheek waar de bezoeker
informatie kan opdoen. Op de
wal in een paar kraampjes is
dat eveneens mogelijk. En wie
het goed meent met de na
tuurbescherming kan een aan
tal stellingen ondertekenen,
die na rijp beraad door de
jeugdnatuurbonden zijn opge
steld.
De tentoonstellingsboot
heeft ligplaats gekozen aan
het Pothoofd bij de Raams-
brug, van 18 t/m 21 juli, ope
ningstijden van 10 uur tot 22
uur.
De hieronder weergegeven partij is
niet nieuw; hij werd in 1952 ge--
speeld in de wedstrijd om het kam
pioenschap van Moskou. Maar het
thema dat in deze partij aan de orde
komt is altijd weer nieuw, de aanval
op een verzwakte koningsstelling.
De witspeler behandelt de opening
slap waardoor de tegenstander een
variant bereikt van het aangeno
men Damegambiet, echter met een
vol tempo meer. Zwart krijgt als ge
volg daarvan het initiatief. Het lijkt
al^of wit met zijn combinatie, inge
leid met 20.d5, de moeilijkheden
overwint, maar dan volgt een over
val die tot een bekoorlijk slot leidt.
Wit: GUSEF, zwart: ANTOSCHIN.
TMoskou 1952).
Damegambiet.
1. d2-d4, Pg8-f6 2. c2-c4. e7-e6 3.
Pgl-f3, d7-d5.4. e2-e3, Lf8-e7 5.
Pbl-c3,0-0 6. Lfl-d3.
(Stelt zwart in staat met tempo
winst een variant van het aangeno
men Damegambiet te bereiken. Be
ter is 6. b3,^b4 7. Ld2.)
6d5xc4 7. Ld3xc4, c7-c5 8. 0-0,
a7-a6 9. Ddl-e2, b7-b5 10. Lc4-h3,
Lc8-b7 11. Tfl-dl, Dd8-c7 12.
Lb3-c2
(Eenvoudiger is 12. Ld2 In verbin
ding met 13. Tacl.)
12Pb8-c6 13. a2-a4, b5-b4 14.
Pc3-e4, Pf6xe4 15. Lc2xe4, Pc6-a5 16.
Le4-d3!?
(In het besef dat 16. Lxb7, Dxb7 17.
dxc5, Tfd8 18. Ld2, Pb3 tot een zeer
slechte stelling leidt, lokt wit 16
c4 uit. De zwartspeler maakt echter
geen gebruik van de uitnodiging.)
16Pa5-b3 17. Tal-bl, c5xd4 18.
e3xd4, Ta8-c8 19. Lcl-e3, Dc7-c6 20.
•d4-d5.
(Ziet er bijzonder goed uit omdat
het gevaarlijke zwarte paard on
schadelijk wordt gemaakt.)
20e6xd5 21. Ld3xh7f, Kg8xh7 22.
De2-d3f, Dc6-g6 23. Dd3xb3,
d5-d4i!
(Opent de diagonaal b7-f3. Het
zwarte loperpaar begint nu op volle
toeren te draaien.)
24. Le3xd4. Tc8-c3!?
(Een prachtige zet, maar toch ver
dient de zet naast een uitroepteken
ook een vraagteken. De kwestie is
namelijk dat 24Le4 niet alleen
eenvoudiger maar ook sterker zou
zijn geweest.)
25. b2xc3, Lb7xf3 26. g2-g3, Tf8-h8
(De zwartspeler gaat er van uit dat
de loper op f3 sterker is dan de toren
op dl. Hij hoopt via de h-lijn tot een
snel beslissende aanval te komen.)
27.Tdl-el(?)
(Veel moeilijker had zwart het ge
had na 27. cxb4, Dh5 28. h3.)
27Dg6-h5!
(Dreigt 28Dh3 met ondekbaar
mat. Op 28. h4 wint 28Lxh4!)
28. Db3-c2f Kh7-g8 29. h2-h4
Nadat het nationale team verleden
jaar in Riga zijn geduchte Russische
opponent op de rand van de neder
laag had gespeeld, waren de ver
wachtingen in de vierde ontmoe
ting, nu op eigen bodem te spelen,
hoog gespannen. Helaas, na de de
ceptie, dat Sybrands niet de uitda
ger werd van Andreiko, moest de
dambond bij het sluiten van het sei
zoen de vlag halfstok hangen.
Ondanks het voordeel van eigen
terrein, ondanks de mogelijkheid,
door de kleine Russische afvaardi
ging, met wisselspelers aan te tre
den, leed Nederland zijn vierde ach
tereenvolgende nederlaag, zonder
ook maar een enkele reële kans op
een goed resultaat gehad te hebben.
Hieronder het begin van de ramp
spoed uit de tweede ronde, toen de
(hier!) minder bekende Sovjet-in
ternationale meester Davidov zijn
team op prachtige wijze aan een
voorsprong hielp:
WIT: Ir. S. Davidov; ZWART: A.
Schotanus; Rotterdam, 25-6-70.
1. 31-26 19-23; 2. 37-31 14-19; 3.
41-37 10-14; 4. 46-41 5-10; 5. 31-27
17-22; Een slappe voortzetting, die
wit goedkoop aan een ideale ont-
wikkeling helpt. Scherper is (20-24)
of ook (20-25) 6. 32-28 23x21 7. 26x28
19-23; Het natuurlijke vervolg van
zwarts opening, maar het is de
vraag of (20-25) dan wel (16-21) niet
tactischer ware geweest. 8. 28x19
14x23; 9. 37-32 10-14; Simplistisch;
beter is eerst (13-19).
10. 34-30 13-19; 11. 40-34 20-25;
zich nü inlaten op het "Rozenburg-
Vorige week gaf ik u een biedpro-
bleem, dat voorkwam in de World
Olympiade Pairs die in 1966 te Am
sterdam werden gespeeld en die nu
net in Stockholm voor de nodige
verrassingen hebben gezorgd.
Niemand is kwetsbaar en noord is
gever. U raapt als zuidspeler op:
Sch A B 8
Ha A V 84 2
Ru -
KI A V 108 2
Uw partner^pent 3 Ru en oost past.
Wat biedt u met dit spel? Er is
eigenlijk maar één bod, dat in aan
merking komt: pas. Dit vindt u mis
schien wel een erg eigenaardige uit
spraak, want met 17 fraaie punten
maar direct het bijltje erbij neerleg
gen is misschien niet uw gewoonte.
Er zijn echter situaties, waarin u er
goed aan doet er wel een gewoonte
van te maken. Wat mag u bij uw
partner verwachten? Tenminste een
zevenkaart ruiten en laten we zeg
gen een punt of 8 a 9. Redelijkerwijs
zal uw partij toch wel over 25 pun
ten of meer beschikken, maar dat is
lang niet altijd genoeg voor hogere
aspiraties. Het spel van uw partner
en het uwe passen niet bij elkaar en
zodra u zo'n misfit ruikt, is het op
passen geblazen, dan doet u er goed
aan zo spoedig mogelijk het woord
je „pas" uit te stoten.
Stel eens dat u niet zoudt willen
passen, wat kan dan uw alternatief
zijn? 3 Ha? Als partner geen aan
sluiting in harten heeft, zoudt u zich
daarmee wel eens in een lelijk wes
pennest kunnen steken. 3 SA dan?
Eigenlijk het enige bod dat wellicht
nog in aanmerking lijkt te komen,
maar toch een akelig bod. De rui-
tenkleur van uw partner zal in een
SA contract van weinig nut zijn,
want u brengt zelf een renonce mee.
U zoudt dus van uw eigen kleuren
moeten leven, maar de vooruitzich
ten daarin zijn nu ook bepaald niet
•riant te noemen.
Neen, 3 SA zal vermoedelijk niet
plezierig aflopen. Of liever gezegd,
het loopt wel plezierig af, maar dan
voor de tegenpartij. Het meest ac
ceptabele bod is nog 4 Ru, maar met
een renonce is dat nu ook niet direct
aantrekkelijk te noemen. U moet
dus passen. Het pasbod werd door
het zitsel beloond, want de kaarten
lagen als volgt:
Sch 6 3
Ha B
Ru AB 1076542
KI B5
Sch V 7 52
Ha H 10 6 3
Ru H9
KI H 9 7
Sch H 1094
Ha 975
Ru V83
KI 64 3
Sch A B 8
Ha A V 84 2
Ru -
KI A V 1082
Noord zat wel wat krap in de pun
ten, maar daar staat tegenover dat
hij acht ruitens had. 3 Ru kan vlot
gemaakt worden én zonder schop
penstart is er zelfs een overslag be
schikbaar. Elke poging om iets an
ders te ondernemen strandt en zij
strandt verdiend. Het passen op zo'n
preëmptieve opening heeft dikwijls
nog een voordeel, dat tot nog toe
niet ter sprake is gekomen.
De tegenpartij laat zich er niet
graag uit bieden en wje weet meent
west nog iets van zich'te moeten
laten horen. Als dat zöü gebéuren,
staat u natuurlijk met een gezellig
doublet klaar. De kans dat er iets in
die trant gaat gebeuren, is natuur
lijk klein, maar je weet maar nooit.
Als u het niet over uw hart kon ver
krijgen met deze 17 punten te pas-
ANTOSCHIN
GUSEF
(Nu faalt 29Lxh4 op 30. Te8
mat.)
De opgave: zwart speelt en wint.
OPLOSSING
Wit (Bhend): Kfl, Dg3, Tel. Lhl,
Pf4, pionnen a3, b3.
Zwart (Lombard): Kg8, Df5, Tc2,
Ld7, pionnen a6, b5, f7, g7, h2.
Er volgde: 32Df5xf4f! 33.
Dg3xf4, Ld7-h3t 34. Lhl-g2, Lh3xg2
mat.
door j.'M. Bom
-systeem" is, gezien zwarts opzet,
minder aantrekkelijk.
12. 33-29 8-13; 13. 41-37 16-21??
Een ernstige fout, waarvan wit
krachtig profiteert: 14. 30-24! 19x30;
15. 35x24 14-20; Er dreigde 24-19 en-
op (14-19) volgt 47-41! en 32-27
winst.
16.45-40! Zeer fraai. Voortdurend
wordt (25-30) belet op dit moment
door 34x14 (23x45) 24-20! (15x24)
36-31 (9x20) 44 -40 (45x34) 39x26! 16.
2-8; 17. 47-41! 21-26 (of?) 18.
39-33! (zie diagram). Schitterend
heeft wit geprofiteerd van zwarts
zwakke opening.
Er dreigt 33-28 (25-30) is nog
steeds belet, nu wegens: (34x14)
23x45 (14-10!) en zwart verliest een
schijf. Zwart had wel graag (9-14)
gespeeld maar...: AAN ONZE LE
ZERS DEZE WEEK DE OPGAVE:
WAAROM LIET ZWART DIT
(WIJSELIJK) NA?
18. 4-10; 19. 43-39! 12-17; 20.
49-43! 7-12; 21.33-28! De aanval te
gen de zwakke centrumschijf be
gint. 21. 9-14; 22. 28x19 14x23; 23.
39-33! 3-9; Op (10-14) volgt 43-39!!
met de dreiging 24-19 en 37-31 en
'14—19) faalt dan op 32-27 en 27-22!
24.43-39 1-7; 25.33-28 17-22.
Hoopt de witte voorpost weer te
kunnen terugwinnen maar deze
.loop blijkt ijdel: 26. 28x19 11-16: 27.
36-3116-21; 28.41-36 21-27.
Op (9-14) volgt voortdurend 38-33
en 33-28 29. 32x21 26x17; 30. 37-32
6-11; 31. 42-37 11-16; 32. 48-42 7-11;
33. 31-26 9-14; Op (22-27) volgt
32x21 (16x27) 29-23! (18x29) 34x23!
(20x18) 37-31 (13x24) 31x4!
Ook na de tekstzet maakt wit een
eind aan zwarts lijden: 34. 50-45!
14x23; 35. 26-21! 17x26; 36. 24-19!
13x33; 37. 39x6 en na enkele zetten
capituleerde zwart! Meesterlijk
door wit gespeeld!
OPLOSSING
De stand was:
WIT: (Casemier): 23, 24, 25. 26, 29,
30,33, 35,36,38,43,46,46 (13 st)
ZWART (Sybrands): 2, 3, 5, 6, 9, 10,
12,14.15,17,20.22,26, 27 (13 st.)
Na 46-41 vervolgde zwart met:
(14-19!) 24x4 (17-21) 28x8 (3x12)
25x14 (10x39) 43x34 (15-20) 4x31
(26x46) en hoewel wit weigerde hier
de strijd te staken, was hij verder
kansloos!
door G. J. R. Förch
sèn kunt u misschien troost putten
uit het feit dat zelfs op de wereld
kampioenschappen, waar dit spel
voorkwam, sommige spelers met dit
spel nog de bieding in kwamen,
waarna de tegenpartij in de handjes
kon wpijven.
Het zal u niet verbazen dat ik het
probleem voor deze week ontleen
aan de Wereldkampioenschappen,
•die net in Stockholm zijn gespeeld.
O-W zijn kwetsbaar en u raapt als
westspeler op:
Sch A 5
Ha H
Ru A H V10 8 6
KI A V 103
Zuid is gever en het biedverloop
gaat:
noord
oost
zuid
west
2 Sch
3 Sch
4 Sch
pas
pas
6 Ru
pas
pas
pas
Een nogal ongecontroleerd biedver
loop, maar dat. is bij dit storende
bieden van N-Z onvermijdelijk. De
2 Sch opening van zuid was een
zwakke twee. Noord komt uit met
ruiten 4 en Uw partner legt op tafel:
Sch 10 4
Ha A9853
Ru B73
KI 87 5
U neemt deze eerste slag in de hand.
U speelt harten heer, waaronder bij
noord de 10 valt. Vervolgens steekt
u over naar ruiten boer. Tot uw on
genoegen renonceert zuid. U speelt
harten aas en ruimt uit de hand
schoppen 5 op; bij noord valt harten
vrouw. Nu speelt u klaver van tafel
en bij zuid verschijnt de heer. Hoe
gaat u dit spel verder spelen?
Horizontaal:
1. verpakkingsmateriaal, 4. verpak
kingsmateriaal, 8. verpakkingsma
teriaal, 11. costume, 12. Bijbelse fi
guur, 13. muziekinstrument, 14. ver
oordeling, 16. afsluitingsmiddel, 17.
zoogdier, 19. niet keurig, 21. meisjes
naam, 22. vogel, 23. wolpluisje, 25.
jongensnaam, 28. uitkrassen. 33. lek
kernij, 36. gebergte in Azië, 37. land
schap in de Peloponneus, 39. bladtin,
40. hier noch daar, 41. vogel, 42.
vooraf, 44. zoogdier, 45. edelstenen,
48. bloem, 49. baat, 52. grondvlak, 54.
internationale organisatie vofK.), 56.
vruchten, 59. eenheid (Eng.), 60.
plaats in Frankrijk, 61. buis, 62. Ri
vier in Nederland, 63. plaats in
Drenthe, 64.-plaats in Overijssel, 65.
godheid, 66. plaats in Groningen, 67.
vogel.
vet ticaal:
1. ungestorven dier, 2. toegankelijk,
3. bijeen, 5. onbepaald telwoord, 6.
grondsoort, 7. meisjesnaam, 8. deel
van een huis, 9. rivier in Duitsland
10. toef, 15. bezitt. vrnwrd., 18. wig,
20. insekt, 22. iedereen, 24. Aziatische
stam, 25. gescheurd, 26. plaats in
Duitsland, 27. houding, 29. plaats in
Brabant, 30. zurige, 31. onbehouwen
kerel, 32. deel van Azië, 34. godin, 35
stuk touw, 37. pers. vrnwrd., 38. deel
van een fuik, 43. in orde brengen, 45.
noot, 46. verwaand meisje, 47. oude
maat, 48. maat, 50! voorzetsel, 51.
aanw. vrnwrd., 52. Auteursrechtor
ganisatie, 53. bergplaats, 54. huldi
gen, 55. gindse, 57. plaats in Brabant,
58. deel van een huis.
Oplossing
Horizontaal: Verticaal;
1. bezeten, 3. opgezet, 6. verstaander, 1. blootje, 2. terdege, 4. godin, 5. ta-
10. twijfels, 11. zondaar, 12. idem, 14. verne, 6. vrijwilliger, 7. test, 8. afzet,
status, 17. Lappen, 19. stee, 23. af- 9. raadskelder, 13. mop, 15. aas, 16.
gunst, 25. amandel, 26. ramenlapper, vaardig, 18. enten, 20. trapper, 21.
27. gemengd, 28. oordeel. balspel, 22. lama. 24. Namen-
