Veenendaals
dagblad
DEN TOOM ERKENT:
Buiten
DODE IN
BELFAST
Nixon: „Israël kan
zonder gevaar
instemmen"
Internationale
samenwerking
waterleiding
bedrijven voor
schoner Rijn
Sov j et-ruimteschip
met A-wapens
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Dirigent Szell
overleden
„Leger sloeg te laat alartn
bij bosbrand in A Harde
STRAKKERE ORGANISATIE IN
T VOORUITZICHT GESTELD
Vluchteling
verdronken
in de Ri jn
Proteststaking in Amman
Zenuwgas in de
Oceaan
KORPSCHEF EPE BEPLEIT
SCHOOL VOOR OPLEIDING
MIDDENKADER POLITIE
Jongens leggen
balk op weg:
bromfietser
omgekomen
Mooi weer met
weekeinde
Vrij warm
DEN HAAG Omdat onzeker is of schietoefeningen
brand kunnen veroorzaken zal voor plaatsen waar bij zeer
grote droogte brandgevaar bestaat voor die perioden een
schietverbod worden afgekondigd.
Dit deelt minister Den Toom (Defensie) de Tweede
Kamer mee in antwoord op vragen over de bosbrand
bij 't Harde op 18 juni.
UITGESLOTEN
Rijk der heide 4 j
Op 5 september
beraad Gelderse
PvdA-bestuurders
samenwerking
met KVP
STAKING
MIG
OLIE
AAN BANDEN
Bur. voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Teiet 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 red.). Giro 1321600.
Losse nummers f 0,25; Abonnement
1,13 p.w.j 4,85 p.m., 14,30 p.k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
i
VRIJDAG 31 JULI I970 - 44e JAARGANG no. I76
Schietverbod
grote droogte
Een strakkere organisatie bij bosbranden zou tot een efficiëntere inzet van de
hierbij betrokken korpsen kunnen leiden, concluderen de ministers Den Toom
en zijn collega van Binnenlandse Zaken, Beernink.
Dat geldt in het bijzonder t.a.v. mel
ding. alarmering, onderlinge afspra
ken. verbindingen en commandovoe
ring. De ministers beloven dat maatre
gelen zullen worden getroffen om een
zo goed mogelijk functioneren van de
bijstandregeling tussen het artillerie
schietkamp en de bosbrandweerorgani-
satie te garanderen.
De oorzaak van de brand bij 't Harde
kon niet met zekerheid worden vastge
steld, maar wel staat vast dat de mili
taire brandweer de burgerbrandweer te
laat heeft gewaarschuwd.
Het is zeker dat de brand voor het
•erst is waargenomen tussen 12.45 uur
tn 12.55 uur. Het exacte tijdstip kan
niet worden achterhaald. Eveneens
staat vast, dat de Civiele brandweer om
13.30 uur om assistentie is gevraagd. De
brand was op dat moment reeds over
geslagen naar de bossen buiten het
schietkamp. Achteraf kan hieruit wor
den afgeleid, dat de brand niet door de
militaire brandweer alleen kon worden
geblust en reeds in een vroeger stadium
bijstand nodig was.
Over het vraagstuk van de vergoeding
der geleden schade aan natuurschoon,
aan woningen en aan huisraad, beraadt
defensie zich nog. oZ spoedig mogelijk
zal het resultaat daarvan worden be
kendgemaakt, aldus minister Den Toom.
In het antwoord wordt meegedeeld,
T1engevoige der zeer oude exploi-
tatie door de mens van het
bos, ontstonden de heidevelden door
l roofbouw en werden ze min of
meer kunstmatig in stand gehou-
l den door er dag-in dag-uit schaaps-
kudden op te drijven, alsook door
er dagelijks plaggen te steken voor
l de stal van het wolvee, ja zelfs
l door dit gewas voor veevoeder te
maaien. Dit laatste heb ik in schra-
le zomermaanden zelf wel zien
doen, terwijl tenslotte het gebruik
voor de bezembinderij (méér dop-
clan struikhei) nog altoos viet vol-
j komen tot de verleden tijd behoort,
evenmin als de imkerij. Prof. dr.
V. Westhoff noemt de heide dan
ook terecht ..agrarisch gezien een
cultuurrelict, een museumstuk
l dat in hoofdzaak nog voor de re-
creatie van belang is, nu haar
voortbestaan voor het noodzakelijke
menselijke bedrijf een eind heeft
genomen, tenzij ge er de militaire
oefenterreinen toe wilt rekenen,
Willen wij haar in goede staat hou-
den, dan blijft deskundig afbran-
i den de enige doeltreffende metho-
l de en deze zal het meest worden
toegepast om zich geregeld van be-
weiding door rood-, ree- en muf-
felwild te kunnen verzekeren. Ook
spraken de levensbehoeften van de
korhoenders en konijnen een woord-
je mee. Over het niet langer in
z zwang zijnde afplaggen zijn de ken-
z ners unaniem in hun afwijzend oor-
li deel. Hoe vaak immers werd de
z humuslaag mee afgestoken, zodat
de calluna zich slechts moeizaam
i kan herstellen en zeker niet in de
luttele jaren van Oosting in de
z ,.Geld. Volksalmanak" (7 a 10 jaar)
op het grauwe, onvruchtbare lood-
zand kan de plant nauwelijks meer
aanslaan en het duurt wel tiental
len jaren vóór het veld weer een
gesloten dek vertoont. Tenslotte
wordt door geregeld maaien de
grond uitgeputdaar zien wij de
struikhei zich armoedig ontwikke
len en zo blijft dan slechts het af
branden van het oude stronkige
„heet", zoals reeds eeuwenlang
werd toegepast door de schepers,
als enige goede maatregel om de
zeven of acht jaar over.
31 juli 1970 A. B. Wigman.
••••(••■If II tllilllilMtMIIIXIIIIIIMIIIIIIMOf
dat in een ander, niet-brandgevaarlijk
gebied gedurende de ochtend van de
18de juni een schietoefening is gehou
den met brisantgranaten. doch deze zijn
alle terecht gekomen in een grote zand
vlakte, ongeveer twee kilometer verwij
derd van de plaats waar later de brand
is ontstaan. Het is uitgesloten, aldus de
minister, dat deze oefening de brand
heeft veroorzaakt.
Om 12.45 van dezelfde dag is er een
schietoefening begonnen met oefengra
naten van een type dat geen brisantla-
dingen bevat en waarin ook geen licht
spoor is opgenomen zodat er in het ge
heel geen brandveroorzakend middel in
aanwezig is. Na 23 schoten werd een
begin van brand geconstateerd binnen
het doelgebied op ongeveer 3300 meter
van af het schietpunt.
Munitiedeskundigen, aldus minister
Den Toom, achten de kans op oorzake
lijk verband bijzonder gering en zonder
precedent. Theoretisch zou het mogelijk
zijn dat de brand door een ricochet zou
zijn ontstaan. In dat geval zou dan een
ricochetterende granaat in zeer brand
bare omgeving door het treffen van
harde voorwerpen vonken of wrij-
vingshitte moeten hebben veroorzaakt,
dan wel niet-gesprongen munitie heb
ben doen exploderen.
ARNHEM De gewestelijke be
stuurders van de PvdA in de provincie
Gelderland en Gelderse leden van de
partijraad van de PvdA zullen op een
op zaterdag 5 september te houden ver
gadering het punt van de samenwer
kingsmogelijkheden tussen PvdA en
KVP op de agenda aantreffen. Het be
stuur van het gewest Gelderland van de
PvdA kwam donderdagavond in verga
dering bijeen naar aanleiding van pers-
publikaties over die mogelijkheden.
De voorzitter van het gewest, de heer
H. Staneke, gaf een toelichting op het
ontstaan van de kwestie en van zijn uit
latingen daarover. In zijn uitlatingen
had de heer Staneke gewezen op veran
derde omstandigheden, sinds het
PvdA-congres in maart 1969 de anti-
KVP-motie aannam. De veranderingen
waren volgens hem bij de KVP te vin
den: het naar voren schuiven van mi
nister dr. G. H. Veringa als leidende fi
guur en de publikatie van het ont-
werp-program.
Op de vergadering van het bestuur
van het gewest Gelderland kwam naar
voren, aldus blijkt uit een na afloop
uitgegeven communiqué, dat de heer
Staneke uitsluitend voor persoonlijke
rekening heeft gesproken. Van enige
binding met het gewestelijk bestuur
was geen sprake. Hetzelfde geldt voor
de reacties van andere gewestelijke be
stuurders. Vanzelfsprekend erkende de
vergadering het recht van ieder lid van
de PvdA over ai dan niet over politieke
vraagstukken zijn mening te uiten. Net
zo vanzelfsprekend vond het bestuur
het, dat congresresoluties van kracht
blijven totdat een volgend congres, met
inachtneming van de in de PvdA gel
dende procedures, een ander standpunt
inneemt.
BELFAST Britse soldaten hebben
hedenmorgen vroeg de 19 jaar oude Da
niel O'Hagan neergeschoten, toen zij
het vuur opende om een rel van r.-k.
demonstranten de kop in te drukken.
Volgens het leger kreeg de jongen een
schot in de nek en werd hij naar een
ziekenhuis overgebracht, nadat een ge
vechtswagen door benzinebommen io
brand gevlogen was.
Het Mater ziekenhuis maakte later
bekend, dat Daniel O'Hagan bij zijn
aankomst dood was.
A RN HEM Op deze plek ver-
dween in Arnhem een door de poli-
z tie achtervolgde Duitser in de Rijn.
Hij verdronk in de golven die dóór
een passerende rijnaak werden ge- pj|
maakt. De chef-verkoper van Gara-
j ge Sanders. B. R. J. Jansen (foto),
had de Duitser herkend, nadat hij in
de krant had gelezen dat de man
werd gezocht voor een roofoverval
m
in Rijswijk. Voor verslag zie ook
z elders in deze editie.
LOS ANGELES President Nixon
heeft donderdagavond op een door de
televisie uitgezonden perconferentie
verklaard, dat Israël inct een staakt-
het-vuren in het Midden-Oosten kan
instemmen, zonder zijn positie aan het
Suez-Kanaal in gevaar te brengen.
Nixon zei te hopen, dat na Egypte en
Jordanië, ook Israël akkoord gaat met
een tijdelijk bestand, als inleiding tot
diplomatieke contacten die een oplossing
van de crisis mogelijk moeten helpen
maken.
Hij merkte op, dat Israëlische func
tionarissen de vrees hadden uitgespro
ken dat de Arabieren tijdens een be
stand met hun militaire opbouw door
zouden gaan, en hij voegde eraan toe:
„Wij en anderen hebben hun proberen
te verzekeeren dat dit niet het geval zal
zijn". Een logisch uitgangspunt is, dat er
gedurende die periode geen militaire op
bouw mag plaatsvinden, aldus de Ame
rikaanse president. Hij verklaarde
voorts, dat hij al eerder de Amerikaan
se gehechtheid aan Israëls veiligheid en
handhaving van het machtsevenwicht
in het Midden-Oosten had onderstreept.
Het Israëlische kabinet is donderdag
voor de derde maal deze week bijeen
gekomen om te beslissen over de aan
vaarding van het Amerikaanse vredes
plan. De rechtse coalitie-partners in de
regering hebben gedreigd uit het kabi
net te treden als het plan wordt aange
nomen.
Op een bijeenkomst van de fractie
voor de kabinetsvergadering heeft de
rechtse Gahal partij bekendgemaakt, de
medewerking aan de regering van na
tionale eenheid onder premier Golda
Meir op te zullen zeggen, als het Ame
rikaanse vredesplan zou worden aange
nomen.
In een officiële verklaring van par
tijleider Menahem Begin werd gezegd,
dat de Gahal-partij niet in de regering
zou kunnen blijven als het vredesinitia
tief werd aanvaard, omdat dit zou be
tekenen dat de Israëlische troepen moe
ten worden teruggetrokken uit de Ara
bische geb'eden die in de juni-oorlog
van 1967 werden veroverd.
De Gahal-partij bezet zes-van de 24
posten in het kabinet.
Tot de verkiezingen van negen maan
den geleden had de partij slechts twee
zetels in het kabinet. Na de aanzienlijke
stemmenwinst in de verkiezingeen
kreeg de partij er vier regeringsposten
bij.
De staking van twee uur waartoe de
Palestijnse verzetsbeweging donderdag
had opgeroepen om te protesteren tegen
de aanvaarding van het Amerikaanse
vredesplan door koning Hoessein en pre
sident Nasser, is een groot prestige suc
ces voor de Palestijnen geworden.
Met uitzondering van het Jordaanse
overheidspersoneel, legden op het mid
daguur alle werknemers in de Jordaan
se hoofdstad het werk neer. De meeste
winkels en cafés hadden al eerder hun
deuren gesloten. In het centrum waren
vele Jordaanse militairen en leden van
de Palestijnse verzetsorganisaties op de
been. Politie en militairen van het Jor
daanse leger patrouilleerden door de
straten. In het bijzonder werden ban
ken en de wijk waar de meeste ambas
sades zijn gevestigd, in het oog gehou
den.
Aan de andere kant moest het centra
le comité van het Palestijnse verzet, dat
de staking had georganiseerd, een te
genslag incasseren doordat twee
kleine Palestijnse verzetsgroepen
hun steun betuigden aan president Nas
sers besluit om het Amerikaanse vre
desplan te aanvaarden.
Vier Egyptische MIG-21-vliegtuigen
zijn donderdag neergeschoten, toen zij
poogden Israëlische jachtbommenwer
pers te onderschappen die Egyptische
stellingen aan het Suez-Kanaal aanvie
len. zo heeft een militaire woordvoerder
in Tel Aviv meegedeeld. Volgens de le
zing van Cairo zyn by Israëlische aan
vallen met 22 toestellen in het gebied
van het kanaal, twee Egyptische solda
ten gedood, maar werden geen materiële
verliezen geleden.
Eeh Egyptische militaire woordvoer
der maakte wel melding van zware
Egyptische beschietingen van Israëli
sche stellingen en troepenconcentraties
langs de gehele kanaal-zone, waarbij «de
Israëliërs zware verliezen aan mensen
en materiaal zijn toegebracht. De be
schietingen tot diep in de Sinai hadden
verscheidene branden en explosies van
ammunitie tot gevolg.
WASHINGTON Het Amerikaanse
leger zal binnenkort 2675 ton zenuwgas
uit de tweede wereldoorlog vernietigen.
Een woordvoerder van het leger heeft
donderdag meegedeeld, dat de met een
laag beton omgeven granaten met het
dodelijke gas op een plaats ongeveer
450 kilometer voor dé kust van Florida
in de Atlantische Oceaan tot zinken
zullen worden gebracht. De Oceaan is
daar ongeveer 4800 meter diep.
Uit uitgebreide onderzoekingen en
proefnemingen van het Amerikaanse
ministerie van Volksgezondheid is vol
gens de woordvoerder gebleken, dat de
kans dat de granaten zullen gaan roes
ten en dat het gas kan ontsnappen
„praktisch nul" kan worden genoemd.
DEN HAAG Waterleidingsbedrijven uit Nederland. West-Duitsland en Zwit
serland gaan samen strijden voor een schone Rijn.
Zij maken z.ich ernstig ongerust over de steeds verder gaande vervuiling van
het water, en vrezen voor de kwaliteit van het drinkwater voor 3,5 miljoen
Nederlanders.
Zes grote waterleidingbedrijven in
West-Nederland hebben al met zuster
bedrijven in het stroomgebied van de
Rijn een internationale werkgemeen
schap opgericht, die met vereende
krachten bij de nationale regeringen zal
aandringen op ingrijpende maatregelen.
„De maat is vol en de toestand onhoud
baar. Het is nu tijd voor harde actie",
aldus ir. C. Lugthart, diriecteur van de
Rotterdamse Drinkwaterleiding.
Berekend is, dat in de eerste helft
van dit jaar in totaal ruim 1225 ton olie
en benzine in de Rijn is terechtgekomen.
Meestal betrof het lekgeslagen, gezon
ken of bij aanvaringen betrokken
tankschepen. Soms is de oorzaak vol
strekt onbekend, zoals bij de enorme
olievlek van vier kilometer die eind mei
bij Mühlheim werd gesignaleerd.
De waterleidingbedrijven hebben ge
merkt dat acht soorten vervuiling het
Rijnwater en daarmee het drinkwater
voor een groot deel van Nederland be
dreigen. Dat zijn verzilting (zoutmijnen
in de Elzas), organische verontreiniging
(lozing van rioolvocht), olie en benzine,
synthetische wasmiddelen, giftige stof
fen (landbouwbestrijdingsmiddelen),
ziektekiemen, radio-actieve stoffen en
het warme koelwater van elektrische
centrales.
Al deze vervuilingen zijn aan banden
te leggen als de lozing van afvalstof
fen aan strenge vergunningen wordt
gebonden, en scherpe controle wordt
uitgeoefend op het vervoer van gevaar
lijke stoffen.
De waterleidingbedrijven hebben
grote bewondering voor de activiteiten
van staatssecretaris Kruisinga (Volks
gezondheid) die onlangs zijn wet op de
watervervuiling door het parlement
heeft gesleept.
Behalve over de Rijn maken de Ne
derlandse waterleidingbedrijven zich
ook zorgen over de kwaliteit van het
Maaswater. Direct na het passeren van
de Nederlandse grens wordt het Maas-
WASHINGTON De Sovjet-Unie
heelt het proefmodel van een ruimte
schip gelanceerd van waaruit dc aarde
met atoomwapens onder vuur kan wor
den genomen, zo heeft het Amerikaan
se ministerie van Defensie bekendge
maakt.
Het ruimteschip heeft na een omloop
rond de aarde, die 19 minuten duurde,
een landing gemaakt in het gebied na
bij het Aral-meer. waar ook de lance
ring had plaats gehad. Het ruimtevaar
tuig, dat de Amerikanen FOBS (Frac
tional Orbital Bombardment System)
noemen, werd dinsdag gelanceerd.
Éen woordvoerder voor het Pentagon
noemde de lancering van het ruimte
vaartuig „een nieuw bewijs voor het
voortduren van het Russische program
ma voor de ontwikkeling en beproeving
van strategische wapens".
Delen van de S-89 raket, die het
ruimteschip in zijn baan rond de aarde
Van één onzer verslaggevers.
EPE Hoofdinspecteur-korpschef
van gemeentepolitie Epe, dc heer J. C.
Osscweijcr heeft kritiek oj de oplei
ding van politiepersoneel. Bij Je reor
ganisatie van het politie-apparaat
waardoor verscheidene gemeentelyke
korpsen zullen worden omgezet tot re
gionale eenheden komt de opleiding
voor brigadiers- en adjudant-rangen
tussen dc wal en het schip, indien er
niet een definitieve school voor dit
midden-kader komt.
De he- - Osseweijer wil de opleiding
van het personeel geregeld zien naar
de trant van de mammoet-onderwijs
wet. Wanneer de politiescholen en ka
deropleidingen hun toelatingseisen af
stemmen op mavo, havo, gymnasium,
atheneum enz. zal het tekort aan bri
gadiers, adjudanten, inspecteurs en
hoofdinspecteurs geleidelijk vermin
deren.
Anderzijds zal het aantal kandida
ten voor de politie-academie eveneens
kleiner worden, wannee. de rangen in
het midden-kader gemakkelijker te
bereiken zijn. De starre grens tussen
lagere en hogere rangen kan op die
manier worden doorbroken, zo meent
de hoofdinspecteur. Voor het laatste
opleidingsjaar van de politie-academie
te Apeldoorn bestond een lijst van ge
gadigden met 600 namen, hoewel er
maar 40 geplaatst konden worden. De
huidige opleiding van midden-kader
personeel is afgestemd op het B-
politiediploma, waarna men via een bij
(her)scholingscursu.-: in Hilversum de
brigadiers- en adjudantrangen kan
bereiken. De heer Osseweijer uitte zijn
kritiek tijdens een interne bijeen
komst van 't gemeentelijk politiekorps
Epe.
hebben gebracht, zijn in latere banen
boven de Verenigde Staten voorbij ge
komen, aldus de woordvoerder.
Volgens de woordvoerder hebben de
Russen sinds 1967 vier maal proeflan-
ceringen met de FOB ondernomen. De
Verenigde Staten houden zich niet bezig
met de ontwikkeling van een dergelijk
ruimtevaartuig, zo werd donderdag na
drukkelijk door de woordvoerder ver
klaard, die er op wees, dat de vroegere
minister van Defensie, Robert Macna-
mara dit reeds in een rede in 1967 had
gezegd.
De FOBS worden beschouwd als een
minder doeltreffend wapen dan de in
tercontinentale raketten, omdat zij een
geringere lading aan atoomwapens
kunnen vervoeren.
De FOBS zouden gebruikt kunnen
worden tegen uitgebreide doelen zoals
steden en vliegvelden, maar volgens de
woordvoerder zijn de wapens niet zo
nauwkeurig als de Amerikaanse Minu-
temen raketten.
CULEMBORG De politie van Cu-
lemborg heeft drie jongemannen aan
gehouden, die ervan worden verdacht
een dodelijk ongeluk te hebben veroor
zaakt.
De jongelui hadden woensdagavond
op een weg in Culemborg een balk op
de weg gelegd. Een eindje verder waren
ze in hun auto gaan zitten kijken wat
er zou gebeuren.
Hun slachtoffer werd de negentien
jarige bromfietser J. van Zanten uit
Culemborg. Hij zag in het donker de
balk niet, en viel, waarbij hij ernstig
hersenletsel opliep.
Gistermiddag overleed hij in het zie
kenhuis.
De drie jongelui, G. J. v. d. H. (16) en
D. C. R. (19) beiden uit Culemborg, en
Th. i. d. E. (20) uit Beesd zijn opgeslo
ten.
water van betrekkelijk schoon tot ge
vaarlijk vuil.
Als oorzaken worden onder andere de
lozing door dc Staatsmijnen en een
zinkfabriek in Eijsden genoemd. De
Maas is echter nog niet zo vuil als de
Rijn.
CLEVELAND De wereldberoemd*
dirigent George Szell is donderdag
avond op 73-,jarige leeftijd in een zie
kenhuis in de Amerikaanse stad Cleve
land overleden. Hij stierf aan compli
caties na een hartaanval.
Szell heeft sinds 1946 de leiding ge
had over het symfonieorkest van Cle
veland. In februari werd hij na zijn te
rugkeer met het orkest van een tournee
door het verre oosten ziek. Hij herstel
de niet en werd op 16 juni getroffen
door een hartaanval.
Szell zou deze zomer dirigeren op de
festivals van Salzburg, Luzern en Edin
burgh. Hij is de tweede grote dirigent
die deze week is heengegaan. Woensdag
overleed zijn Britse collega Sir John
Barbir.olli.
Dr. Szell gold als de laatste van de
„oud maestro's" uit het tijdperk Bee-
cham-Toscanini. Hij was op 7 juni 1897
in Boedapest geboren en studeerde in
Wenen en Leipzig, waar hij als wonder
kind furore maakte aan de piano. Na
dat hij een keer was ingevallen voor de
ziek geworden dirigent van het Weens
filharmonisch orkest, haalde de compo
nist Richard Strauss hem over tot een
carrière als dirigent. Zijn eerste aan
stelling als zodanig kreeg hij in
Straatsburg in 1917.
(Van onze weerkundige medewer
ker)
TAe weerkaart ziet er veelbelo
vend uit. Een belangrijk hoge-
drukzone van de Azoren tot Mid
den- en Oost-Europa zal het mooie
vakantieweer met overwegen zon
neschijn gedurehde het komende
weekende doen aanhouden.
De thermometer in Gelderland
zal weldra de grens van 25 gr. C.
overschrijden.
Het is best mogelijk dat het kwik
in de eerste dagen van augustus
naar de tropische grens van 30 gr.
C. zal streven, waarna er in de loop
van volgende week weer een koele
terugslag volgt.
Juli. was niet zo'n beste maand
met slechts twee zomerse dagen
tegen 7 normaal 100-15G mm regen
tegen 80 normaal en 60-60 uur zon
neschijn te weinig.
Weersverwachting van het KNMI van
vrydagavond tot zaterdagavond. Opge
maakt te 11.15 uur:
Droog weer met tydeiyk enkele wol
kenvelden. Zwakke tot matige wind uit
uiteenlopende richtingen.
Morgen: Zon op 05.01, onder 20.31 uur.
Maan op 03.40, onder 20.31 uur.