Veenendaals
dagblad
Buiten
Schip met zenuwgas
naar bodem Oceaan
Benaming ,bank'
moet beschermd,
vindt Kamerlid
Geen
kwade
ruil
Fusie
code
is een
flop
Vete met
dodelijke
schoten
beslecht
lekker lui to Treffer
uniön
hermocel de luxe
NIEUWE SPANNINGEN
TUSSEN ARABIEREN
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Mosterdgas misschien vrijgekomen
TUPAMAROS
DREIGEN
OPNIEUW
Bouwvakkers
pensioen
Echtpaar Boesman maakte
vlucht in hetelucht-hallon
Japans vliegtuig
ekaapt
MR. W. SCHOLTEN KRITISEERT
TRANSACTIES CENTRUM RANK
Gevaarlijk virus
in Franse rivier
In Zevenaar
Zsa Zsa Gabor
beroofd
Arafat sprak met Baath
Brand in
Antwerpen
Bladvulling
MOEILIJK
OSLO De Noorse marine heeft de Britse admiraliteit
verzocht een onderzoek in te stellen naar de juistheid van
berichten, dat de geallieerden in 1946 tientallen met Duits
oorlogsgas geladen schepen in het Skagerrak en de Noord
zee tot zinken hebben gebracht.
<r
M. Zondervan (NW)
De vier-
miljoenste
bezoeker
in Expo-
paviljoen
Bretonse vissers
blokkeerden haven
VERKENNING
Weinig verandering
Bur. voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers 0,25: Abonnement
1.13 p.w., 4,85 p.m., 14,30 p.k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad ,,De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
WOENSDAG 19 AUGUSTUS I970 - 44e JAARGANG no. I92
MONTEVIDEO De Tupamaros-
organisatie heeft opnieuw gedreigd
met de moord op de ontvoerde Brazili
aanse consul Diaz Gomides en de Ame
rikaanse landbouwdeskundige Claude
Fly. In twee nieuwe communiqués, die
in Montevideo werden gevonden, werd
de vrijlating van 183 leden van de Tu-
pamaros geëist.
De politie heeft bij haar zoeken naar
de beide ontvoerde diplomaten meer
dan 5000 huiszoekingen verricht. Ruim
200 mensen zijn gearresteerd. Aan de
speuractie wordt deelgenomen door
14.000 politiemannen, militairen en ma
riniers.
Uruguay zal in Bonn protesteren te
gen een uitlating van de Westduitse
ambassadeur in Brazilië, Ehrenfried von
Holleben. Hij heeft tot een verslaggever
gezegd, dat slechts een regering die
zich niet kan verplaatsen in de toestand
van een ontvoerde, kan blijven weige
ren aan de eis van de ontvoerders te
voldoen. Von Holleben is zelf ontvoerd
geweest, maar vrijgelaten toen de Bra
ziliaanse regering de gevraagde poli
tieke gevangenen in vrijheid stelde. De
regering van Uruguay vindt, dat de
ambassadeur zich met haar zaken be
moeit.
Ai moeten wij helaas de Ooie
vaar nagenoeg als Nederland
se broe&vogel afschrijventoch.
blijft hij zich min of meer handha
ven in volksgeloof en oude folklore
van het platteland, omdat men
sinds eeuwen het leven van de mens
aan deze figuur verbonden dacht.
Het primitieve voorstellingsvermo
gen van vorige geslachten meende,
dat de uivers in het land waar ze
overwinteren menselijke wezens
zijn. Schutspatroon van het ooie
vaarsnest is de H. Agricolus en mis
schien even oud is de herkomst van
de vogel in het stadswapen van
's-Gravenhage. Op vele oude zegels,
schilden en wapens wordt hij aan-
getroffen. Men heeft de vermaarde
Haags ooievaar in verband ge.
bracht met de patroon der parochie
kerk van de residentie, de H. Ja
cobus, in welk gebouw Anno 1550 de
preekstoel zwaar beschadigd werd
door het verwijderen van de daarop
gebeeldhouwde ,,Tien Geboden"
waarboven een ooievaar prijkte,
wijl men dit tot de z.g. ,.Paepse su
perstitiën" rekende. Een aardig
verhaal staat in Die So,gen der Ju-
den; volgens deze overlevering was
de jonge Mozes als 18-jarige aan
voerder in Ethiopië, toen hij op
dracht kreeg een stad te veroveren,
die al negen jaar belegerd was ge
west. Hij liet zijn manschappen
ieder een ooievaar vangen en af
richten voor de jacht: vervolgens
gaf Mozes opdracht de vogels drie
dagen te laten hongeren. De toe
gang tot de stad werd door een
moeras versperd, dat wemelde van
ongedierte en slangen. De hongeri
ge ooievaars werden op deze buit
losgelaten, daarna kon het leger der
Israëlieten zonder moeilijkheden
passeren en werd aldus met de hulp
der goede vogels de stad tot over
gave gedwongen. (De Hebreeuwse
naam voor de ooievaar is „Chasi-
dah", d.w.z. de vrome of de goede).
19 aug. '70
A. B. WIGMAN
Volgens Hoevding hadden de geal
lieerden alle mogelijke veiligheidsmaat
regelen getroffen, o.a. door de schepen
in vijftig tot tachtig meter diep water
te laten zinken. Deze diepte was toen
voldoende zolang de dodelijke ladingen
maar ongestoord op de bodem van de
zee konden blijven liggen. Er bestaan
thans echter plannen voorbaggerwer-
zaamheden met het oog op de diepgang
van de steeds groter wordende schepen.
„Er is niets nieuws aan", aldus
Hoving, „hoe geallieerden zich van het
Duitse gas ontdeden, is nooit gehiem
gehouden". Schout-bij-nacht Skjöng
merkte evenwel op, dat het hem nim
mer bekend is geweest, dat met strijd
gas geladen schepen voor de kust van
Noorwegen liggen.
Maandag zijn zoals gemeld
Westduitse deskundigen begonnen met
een onderzoek van watermonsters uit
drie plaatsen in de Oostzee, waar de
Duitse strijdkrachten voor het einde
van de laatste wereldoorlog monsterd-
gasbommen hebben laten zinken. Dit
gebeurt naar aanleiding van berichten
dat deze bommen een gevaar voor va
kantiegangers in dit gebied zouden
kunnen opleveren. De bommen zijn ten
zuiden van de Deense eilanden Airo en
Bornholm en ten zuiden van het
Zweedse eiland Gotland in zee gegooid.
Onlangs werd in een televisieprogram
ma gezegd, dat aan de kust van Slees-
wijk-Holstein kinderen brandwonden
hadden opgelopen, waarschijnlijk door
uit de bommen ontsnapt mosterdgas.
Niemand kan met zekerheid zeggen
of in deze gasvaten lekken zijn gesla
gen, omdat mosterdgas zwaarder is dan
water en op de zeebodem blijft liggen.
Vandaar kan het vissen en vistuig bes
metten, of door de wind en de stroming
aan de oppervlakte komen. Verscheide
ne incidenten, variërend van dode vis
die aan land aanspoelde, tot brandwon
den die vissers en zwemmers in zee
hadden opgelopen, zijn aan het gevaar
lijke gas toegeschreven.
Dit zou echter geen uitzondering zijn.
De Duitsers hebben vermoedelijk in al
le landen die zij bezet hielden, voorra
den mosterdgas achtergelaten. Het is
redelijk om te veronderstellen, dat men
als simpelste wijze om hiervan af te
komen, de zeebodem gekozen heeft.
Volgens Johannes Barstad, directeur
voor het toxicologisch onderzoek aan
het Noorse instituut voor defensie
onderzoek, is mosterdgas tamelijk sta
biel en zeer moeilijk oplosbaar. Begint
op grote diepten te lekken, dan lost het
zeer langzaam op en tast het alleen de
naaste omgeving aan. Ligt het minder
diep, dan kan het naar d ekust gespoeld
worden.
Je schroothandelaar Hövding be
weert, dat in de Oostzee sommige sche
pen met mosterdgas in betrekkelijk on
diep water tot zinken waren gebracht.
Sommige daarvan zijn later naar grote
re diepten gesleept en opnieuw tot zin
ken gebracht.
Het veroorzaken van stekende blaren
op de huid, die zeer langzaam genezen,
is nög maar een van de minst ernstige
eigenschappen van mosterdgas. Krijgt
men het in de ogen, dan kan het blind
heid veroorzaken en het gas kan zelfs
zonder inademing dodelijk zijn.
Volgens Barstad zijn de vaten met
mosterdgas vermoedelijk ernstiger aan
getast door het zeewater aan de buiten
kant dan door het gas zelf.
Vrees voor gas
in Noord
en Oostzee
Deze mededeling werd gedaan door schout-bij-nacht Hans Skjöng van de Noorse
marinestaf.
De reactie van de marineleiding volgt op een verklaring van Einar Hövding, di
recteur van de gelijknamige scheepssloperij in Noorwegen. Deze had tegenover
journalisten verklaard over een lijst van 26 schepen te beschikken, variërend van
duizend tot achtduizend ton, die vlak na de Tweede Wereldoorlog met Duits strijd
gas geladen tot zinken zijs gebracht. Dit Is in de Noordzee, het Skagerrak en de
Golf van Biscaje gebeurd, zei hij.
Het ging o.m. om mosterd- en zenuwsgas. dat in blokken beton was verpakt.
De boeg van het oude libertyschip ,,Le baron Russell Briggs" verheft
zich nog eenmaal als het vaartuig, geladen met zenuwgascontainers
in de Atlantische Oceaan ten onder gaat. Het schip werd door de Ameri
kaanse marine tol zinken gebracht. Rechts op de achtergrond een sleep
boot. (voor uitvoeriger nieuws hierover, zie elders in dit blad).
TOKIO Een Japans lijntoestel
met 75 passagiers aan boord is tijdens
een binnenlandse vlucht van Nagoya
naar Sapporo gekaapt, aldus heeft de
Japanse nationale omroep, NHK, be
kend gemaakt.
Volgens de eerste berichten was het
gekaapte toestel een Boeing-727 van de
All Japan Airlines. De kaper zou een
man zijn die was gewapend met een
revolver en een blik benzine.
De kaper heeft de piloot van het
vliegtuig opdracht gegeven koers te zet
ten naar het vliegveld van de Japanse
luchtmachtbasis Hammamatsu in Cen-
traal-Japan.
De Boeing-727 zou daar inmiddels
zijn geland.
DEN HAAG Het Tweede-Ka
merlid mr. W. Scholten (CHU) heeft
de minister van Financiën verzocht de
aanduiding bank alleen nog maar te
laten voeren door ingeschreven kre
dietinstellingen. Dit met het oog op
de activiteiten van de Centrum Bank.
Mr. Scholten vindt dc gang van za
ken bij de Centrum Bank verre van
bevredigend. „Geheimzinnige krachten
kopen links en rechts gerenommeerde
detailhandelsbedrijven op. Dc toekomst
van duizenden werknemers is hierbij
betrokken. Wat precies de bedoeling is
van al deze transacties, blijft voor ie
dereen verborgen".
De heer Scholten vroeg zich af waar
de Centrum Bank het geld vandaan
haalt. Hij nam aan, dat de fiscus hierop
wel een antwoord zal vinden. „Wat
mij bijzonder hindert, is, dat wordt
geopereerd onder de naam van Cen
trum Bank. Het gebruik van het woord
Bank suggereert, dat hier een instelling
aan het werk is, die valt onder de wet
toezicht kredietwezen.
In deze wet is wel een bepaling opge
nomen dat financiële instellingen, die
niet geregistreerd zijn verboden kan
worden het woord spaarbank te gebrui
ken", aldus mr. Scholten
ANGERS De rivier de Maine die
door de Franse industrie- en toeristen
stad Angers loopt, bevat een gevaarlijk
virus
In een korte bekendmaking van het
gemeentehuis werden de 135.000 inwo
ners van Angers gewaarschuwd elk
contact met het water van de Maine te
mijden. Het water bevat een „dodelijk
gevaar" en men moet het zelfs niet ge
bruiken voor het wassen v«n auto's of
het begieten van planten.
De politie wist vanochtend vroeg
echter van niets en gemeente-ambtena
ren waren op dit tijdstip onbereikbaar
voor de pers die meer bijzonderheden
wilde weten.
CORK (Ierland) Omdat de Ierse
banken nog steeds in staking zijn,
heeft een kassier in een duur waren
huis in Cork een bankbiljet van
10.000 Reichsmark aangenomen van
een klant met een Amerikaans ac
cent.
De klant verliet het warenhuis
met 1090 Ierse ponden (ongeveer
8000 gulden) in zijn zak, geen gekke
wisselkoers, want toen de kassier het
bankbiljet gisteren wilde omrekenen
kwam hij tot de ontdekking dat de
Duitsers tegenwoordig in Duitse
marken rekenen.
Het bankbiljet was waardeloos.
Zelfs toen het in 1922 in Berlijn
werd uitgegeven, op het hoogtepunt
van de inflatie, kon men er nauwe
lijks een brood mee kopen.
DEN HAAG De fusiecode van
de Sociaal-Economische Raad, die
werknemers moet beschermen tegen de
kwalijke gevolgen van fusies, is van
daag twee maanden oud. De code
schrijft voor dat personeelsvertegen-
woordigers worden geraadpleegd voor
dat een fusie tot stand komt.
In de afgelopen week is tegen deze
fusiecode. waarover donderdag een
hoorzitting wordt gehouden, nogal eens
gezondigd. Te denken valt aan de af
faires Cenffcumbank, Etna Daalderop-
DRU en SHV-Geveke Groenpol.
Voor voorzitter M. Zondervan van
de Metaal bedrijf sbond (NVV) was dit
woensdagmorgen aanleiding in de
VAR A-actualiteitenuitzending „Dingen
van de dag" te verklaren, dat hij maar
tot één conclusie kan komen: deze fu
siecode is een flop en moet veranderen.
„Er zijn mogelijkheden voor een lan
delijke regeling. In het kader van het
opschorten van de beursnoteringen kan
een zodanig tijdstip worden gecreëerd,
dat de bonden niet alleen gehoord kun
nen worden en mededelingen in ont
vangst kunnen nemen, maar ook tot een
duidelijke oordeelsvorming kunnen ko
men. Daar moeten structuren voor te
vinden zijn," aldus de heer Zondervan.
UTRECHT Het bedrijfspensioen
fonds voor de bouwnijverheid gaat de
uitkeringen verhogen. Tevens krijgen
pensioentrekkers voortaan een vakan
tietoeslag van zes procent, die dit na
jaar voor het eerst zal worden uitbe
taald.
Met terugwerkende kracht tot 1 ja
nuari 1970 zullen de sinds 26 mei 1968
ontvangen pensioenpremiezegels recht
geven op een ouderdomspensioen van
18,8 (was 17,8) en op een weduwenpen-
sioen van 11,3 (was 10,7) cent per zegel
per jaar.
ZEVENAAR Met twee schoten
uit een revolver heeft gisteravond de
44-jarige fabrieksarbeider I. B. in de
P. C. Hooftstraat in Zevenaar zijn
overbuurman, de 41-jarige invalide
J. M. EIwuar doodgeschoten. Een al
weken durende familievete was daar
mee tot een dramatische uitbarsting
gekomen.
Gisteravond tegen een uur of zes
kregen B. en E. het weer eens met el
kaar aan de stok. De ruzie speelde zich
af voor de voordeur van B.
Aanvankelijk bleef het bij een felle
woordenwisseling, maar toen de emo
ties hoog gingen oplaaien, verscheen E.
met in zijn ene hand een mes en in de
andere een stuk ijzer. Toen hij daarmee
dreigend op B. afliep, ging deze zijn
huis binnen. Even later verscheen hij
met een revolver, waarvoor hij, volgens
de politie, geen wapenvergunning had.
B. vuurde onmiddellijk twee schoten
af. Eén ervan trof E. in de borst, het
volgende schot in een been.
Het slachtoffer, dat nog leefde, werd
onmiddellijk naar een ziekenhuis ver
voerd voor operatief ingrijpen. Maar
voordat de operatie kon plaatsvinden,
stierf hij.
B. werd direct gearresteerd door de
rijkspolitie. Hij is opgesloten in het
huis van bewaring in Arnhem. De
zer dagen zal hij worden voorgeleid
voor de officier van justitie. Hij zal
waarschijnlijk worden vervolgd wegens
doodslag.
Zowel slachtoffer als dader zijn af
komstig van de Kei-eilanden in de In
donesische Archipel.
Omtrent de achtergronden van de ve
te wisten politie en officier van justitie,
mr. J. A. Kopp, gisteravond nog niets te
vertellen.
NEW YORK De actrice Zsa Zsa
Gabor is hedenmorgen vroeg in haar
suite in het Waldorf Astoria Hotel door
een gewapende man beroofd van ju
welen ter waarde van ruim 500.000
dollar.
OSAKA De
Nederlandse com
missaris - generaal
mr. J. M. L. Th.
Cals ontving giste
ren de 63-jarige In
donesiër Mangkoe
1jedetdie als vier-
miljoenste bezoe
ker het Nederland
se paviljoen op dc
Expo binnentrad
ADVERTENTIE
lakens
en slopen
EINDHOVEN Het echtpaar Nini en
Jan Boesman, leden van de Haagse bal
lonclub, hebben dinsdag voor de eerste
keer in Nederland een instructicvlucht
met een heteluchtballon gemaakt. Dat
gebeurde vanaf het West-Brabantse
viegveld Seppe naar Geertruidenberg.
Op de vaart, die een primeur voor
ons land betekent, werd het echtpaar
Boesman begeleid door een construc
teur van de balon, de Engelsman Don
Cameron. De heteluchtballon is in feite
een grote parachute met daaronder de
gondel voor de passagiers. Fen door
propaangas gevoede vlam verhit de
lucht in de parachute tot een tempe
ratuur van 100 tot 110 graden en zo
doende kan worden opgestegen.
Dit principe, dat reeds in de acht
tiende eeuw bij de Franse ballonvaar-
ders bekend was. vindt de laatste tijd
opnieuw toepassing doordat gebruik
kan worden gemaakt van nylon chutes,
die niet kunnen branden. In Amerika
en Engeland maakt de heteluchtballon
steeds meer opgang.
PARIJS Vijftien treilers hebben
dinsdag de haven van de Bretonse
stad Lorient geblokkeerd, waardoor
twee vrachtschepen niet konden bin
nenlopen. De vissers wilden protesteren
tegen de huns inziens te geringe con
trole op de maasgrootte van de netten.
Zij eisen de totstandkoming van een
bindende overeenkomst over de mini
mumgrootte van de mazen.
'n luxe matras voor redelijke prij
BAGDAD Het hoofdbestuur van de „Palestijnse bevrijdingsorganisatie" heeft
dinsdagavond geconfereerd met het nationale bestuur van de Arabische Baath -
partij. Vqpgens het Irakese persbureau, hebben heide partijen thans hun drie da
gen van besprekingen besloten.
Het persbureau meldt dat Jasser Arafat, hoofd van de Palestijnse bevrijdings
organisatie, gewag heeft gemaakt van het welslagen van de besprekingen. De
grondslag is gelegd voor een verzet tegen de „overgave-oplossing" zoals
sommige Arabieren hel Amerikaanse vredesplan voor het Midden-Oosten zien.
Fatach, het blad van de Palestijnse
verzetsbeweging, meldt dat er maandag
bij een vuurgevecht in het gebied van
Naper bij Amman, een officier van het
Jordaanse leger en een officier van de
commando's gewond zijn geraakt.
Het vuurgevecht was uitgebroken
toen een gemeenschappelijke patrouille
van het leger en de commandostrijders
onderling slaags raakte.
Zoals bekend zijn er in juni bij ge
vechten tussen Jordaanse troepen en
Palestijnse commandostrijders, ruim
1.000 mensen gedood of gewond.
Irak heeft dinsdag het nauwelijks
verhulde dreigement tegen koning
Hoessein geuit, dat de 12.000 man
Iraakse troepen, die in Jordanië zijn
gelegerd, de Palestijnse guerrillero?
zullen steunen in het geval van een
conflict met hét Jordaanse leger.
De Iraakse waarschuwing volgde na
dat de commando's hadden beweerd dat
Hoessein troepen en pantserkolonnes
samentrok rond Amman.
De Iraakse troepen aan het oostelijke
front zijn al ter beschikking gesteld
van het hoofdkwartier van de Pales
tijnse verzetsbeweging in Amman, zo
heeft een Iraakse regeringswoordvoer
der in een verklaring gezegd, die door
radio-Bagdad werd uitgezonden.
Amerikaanse vliegtuigen voeren op
grote hoogte verkenningen uit boven
het gebied aan het Suez-Kanaal dat in
Israëlische handen is, om te controleren
of het bestand wordt nageleefd, zo is
dinsdag door het ministerie van Bui
tenlandse Zaken in Washington meege
deeld. Egypte is ervan in kennis ge
steld. Amerika zou er geen bezwaar te
gen hebben als de Russen boven Egyp
tisch gebied hetzelfde deden.
Een woordvoerder van het ministerie
zei, dat Amerika spoedig zijn standpunt
zal bekendmaken wat betreft de Israë
lische beschuldigingen aan het adres
van Egypte. Aan de ambassadeur var
Israël is dat standpunt dinsdag al mee
gedeeld.
Weersverwachting van het KNMI tort
donderdagavond
Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk
buien. Zwakke tot matige wind uit uit
eenlopende richtingen. Weinig veran
dering in temperatuur.
Morgen:
Zon op: 5.31 uur onder: 19.55 uur
Maan op: 20.53 uur onder: 10.09 uur
ANTWERPEN Dinsdagnamiddag is
brand uitgebroken in de Esso-petro-
leumraffinadcrij in het Antwerpse ha
vengebied. Er is een dode en twee
zwaargewonden.
De brand in Esso-Noord werd vooraf
gegaan door een ontploffing. Te 19.30
uur waren de bedrijfsbrandweer en de
Antwerpse brandweer het vuur mees
ter.
ADVERTENTIE
