Veenendaals
dagblad
Ernstigste rellen sinds bouwvakopstand van 66
VAN KWAAD
TOT ERGER
Gezondheid
bij Britten
Schoten
treffen
drie man
duurder
Buiten
Vredesgesprek
begint heden
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Relmakers vernielden en
plunderden winkels
zingende dolfijnen...
Lid van DS'70 in
Prov. Staten
EERSTE INCIDENT
SCHOTEN
DOLFINARIUM VTBN.V.
AMSTERDAM Amsterdam beleefde gis
teravond en vannacht de ernstigste rellen
sinds de „beurwvakopstandvan 1966.
Terwijl politiewagens en ambulance-auto's met huilende
sirenes af en aan reden door de binnenstad, probeerde een
politiemacht van ongeveer 150 man, aangevuld met 37 mare
chaussees, wanhopig te voorkomen, dat met zware straatkeien,
houten latten en ijzeren staven gewapende groepen jongere
en oudere rellenmakers alle winkels in de winkelstraten rond
om de Dam plunderden.
Manna II
Iets warmer
Vrij zonnig
Over Midden-Oosten
B«r. voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Tèief. 08385-10550 (adm.). 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losee nummers 0,25; Abonnement
1.* P-w., 4,85 p.m., 14,30 p.k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad ,,De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1970 - 44e JAARGANG no. 197
lage kant; negen mensen werden door
de politie wegens verzet, vernieling of
plundering aangehouden.
Het begon gisteravond om zes uur
allemaal heel rustig op de Dam rond
om het monument. Om deze tijd zou
het slaapverbod op de openbare weg
in de binnenstad van kracht worden,
maar er was geen grote politiemacht
op de been. Slechts de agenten van de
speciale „Dambrigade" maakten hun
rondjes om het monument. Hoofdin
specteur Lagerweij had 's middags al
verklaard: „Wij willen geen moeilijk
heden en beslist geen rellen. Als we
gaan optreden, doen we dat door mid
del van overreding".
Dit rustige politie-optreden was
blijkbaar niet naar de zin van de vele
Amsterdamse jongeren, die uit alle
delen van de stad na hun werk of hun
school naar de Dam getrokken waren,
terwijl ook vele duizenden oudere
Amsterdammers, die zoals vanouds
weer naar het Centrum waren geko
men om „relletje te kijken" kennelijk
graag meer actie wilden.
Terwijl de tweehonderd Damsla-
pers, die rond het monument verza
meld waren, verbaasd toekeken, be
gonnen groepen Amsterdamse jonge
ren het verkeer te hinderen door op
de rijweg te gaan zitten. De politie
trad hier niet direct tegenop, maar
probeerde het verkeer om te leiden.
Het eerste incident gebeurde onge
veer om kwart over acht, toen twee
agenten een ijsman wilden verbalise
ren, omdat hij op een verboden plaats
stond. Onmiddellijk kwamen grote
groepen jongeren opzetten, die de ijs
man ontzetten, de agenten bekogelden
en hun auto trachten te vernielen. De
politiemannen trokken daarop haastig
terug.
Jonge relmakers er waren veel
14- en 15-jarigen onder van wie
sommigen met spandoeken, begonnen
daarop onder veel gejuich met het uit
de grond trekken van verkeersborden,
ijverig gefilmd door een Italiaanse
tv-ploeg, die met grote provocerende
spandoeken op een Volkswagenbusje
door het centrum reed. Om half tien
verschenen als reactie daarop de eer
ste wagens van de mobiele brigade op
de Dam. Hoewel zij werden bekogeld
met stenen van één auto werden
zelfs de banden lekgestoken bleef
de Amsterdamse politie rustig. Uit de
commandowagen werd herhaaldelijk
omgeroepen: „Werk mee, mensen, er
zijn nog helemaal geen problemen of
moeilijkheden. En ze komen ook niet,
als de rijweg wordt ontruimd".
Op dat tijdstip sneuvelde de eerste
ruit van de Bijenkorf, en toen volgde
de eerste charge van de met de lange
wapenstok uitgeruste politie. Sinds
dat moment tot ongeveer twee uur
's nachts veranderde de Amsterdamse
binnenstad in een chaos. Hier en daar
werden barricades opgericht, er werd
met molotov-cocktails gegooid, met
stenen, stukken (jzer en hout.
De rellenmakers waren voor de po
litie bijzonder moeilijk te bestrijden.
Zij trokken in groepen op, en wan
neer de agenten probeerden te char
geren om hen uit elkaar te drijven,
werden zij in de rug aangevallen door
een groep, die een omtrekkende be
weging had gemaakt via dc kleine
steegjes en zijstraatjes van Damrak,
Rokin, Kalverstraat en Nieuwendijk.
Volgens een politiewoordvoerder tra
den de relmakers dit keer bijzonder
fel op. „Zij waren niet bang meer",
verklaarde hij. „Soms moesten wij
ons zelf verdedigen. In plaats van dat
we konden optreden".
Omstreeks half elf klonken er scho
ten over de Dam. Een hoofdagent van
de motorpolitie, Jongbloed, was met
zijn motor door een grote groep afge
sneden van zijn collega's. Hij trok
zijn pistool en schoot zijn wapen leeg
in de menigte.
Drie mensen de 29-jarige persfo
tograaf David Koning, de 24-jarige
student Patrick Raken en de 21-jarige
Fransman J., M. Bourgignon werden
geraakt, waarvan Koning een ernstige
schotwond in de rug opliep. „Ik kon
niet anders meer", verklaarde agent
Jongbloed later in de nacht. „Ik was
volkomen ingesloten en ze deden zo
dreigend, dat er geen andere moge
lijkheid meer overbleef dan te schie
ten. Ik wil ook veilig thuiskomen bij
mijn gezin".
De relmakers waren intussen bezig,
van de winkels in het centrum de eta
lage-ruiten te vernielen en de etala-
ADVERTENTIE
...in bet dolfinarium Harderwijk
In het grootste overdekte Dolfijnensta
dion ter wereld met 2500 zitplaatsen
ziet u een unieke show van zeeleeuwen
en dolfijnen in één programma. Tijden:
10.00, 11.30, 13.00,14.30,16.00
en 17.30 uur (op zondag niet om 10
uur).
SPEELTUIN RONDVAART VELUWESTRAND
Tel. 03410-6041.
Het Is niet de eerste rel die Amster
dam gisteren beleefde ditmaal
echter zjjn er twee elementen aan te
wijzen die dit aoort trieste gebeurte
nissen nog beoenkeiyker maken. En
die voor een juiste beoordeling meker
gesignaleerd behoren te worden.
Allereerst de „vakbekwaamheid" van
de relmakers bleek aanzienlijk groter
te zijn dan vorige malen. Nu niet meer
een opwerpen van barricades en hard
weglopen als de politie naderde - nu
was er van een soort „krijgsplan"
sprake, een omslngelingstaktiek die
de politie soms zelfs in de verdediging
drong. En op dezelfde manier bena
derde men de polltie-auto's niet al
leen meer op een afstandje met stenen
gooien, maar nu oprukken en de ban
den en alles vernielen. Men kan het
ook zo zeggen enige angst voor do
politie was er nauwelijks meer bij -
het leek meer op een door „legeraan
voerders" geleld gevecht.
De plunderingen van winkels vormen een
ander nieuw element. Ook tijdens de
beruchte „bouwvakopstand" van 1968
sneuvelden er etalageruiten, maar
toen werd er zelden iets uit de etala
ges weggehaald. Nu was het zo dat
men doelbewust op plundertocht uit
ging.
Misschien zou men het ook een nieuw
element kunnen noemen dat de politie
bijzonder lang bijzonder terughoudend
optrad. Tè lang misschien waardoor
de zaak meer uit de hand is gelopen
dan nodig is geweest. Maar na alle*
wat er in het verleden al gebeurd Is
kan men deze politiehouding aller
minst kwaiyk nemen - integendeel
Echter, dis deze elementen inderdaad
aanwezig zyn bewuste anarchie, van
bovenaf geleid en als het ware be
oefend, èn de wil om van die gelegen
heid gebruik te maken om te plunde
ren, dan is naar ons gevoel lankmoe
digheid niet meer op zijn plaats. Dc
burger heeft er recht op beschermd
te worden tegen anarchie en tegen
plundering - als welke organisatie ook
zieh op deze dingen gaat toeleggen
dan zal die organisatie moeten worden
aangepakt, hoe dan ook. En niet „als
het weer eens gebeurt" maar nu.
SCHEPT CHAOS IN AMSTERDAM
(Van een onzer redacteuren)
BIJ DE FOTO'S:
if De politie voert een charge
uit bij het Nationaal Monu
ment op de Dam (links),
if De etalages van de winkels in
de omgeving van de Dam wer
den vernield en geplunderd. Ook
die van C A (rechts boven),
if Het waterkanon kwam vele
malen in actie (rechts),
if Voor de Bijenkort vielen enke
le schoten, waardoor o.m. pers
fotograaf David de Jong werd ge
wond. (links onder),
if Een „jongedame"de klinker
die zij wilde gooien nog in de
hand, rent weg voor een politieman
die een charge uitvoert (hieronder).
COMPLEET OPROER
Omstreeks twee uur vannacht leek Amsterdam op een Zuidamerikaanse
stad, waar net een revolutie had gewoed. Alle verkeerspalen waren uit de
grond, getrokken, etalageruiten vernield, winkels geplunderd, wachthuisjes
in puin geslagen, straten opengebroken.
Omstreeks die tijd waren in het
Binnengasthuis en het Wilhehnina-
gasthuis artsen en verpleegsters nog
druk bezig, eerste hulp te geven aan
de ruim 45 gewonden, onder wie drie
mensen, die waren geraakt door de
kogels uit het dienstpistool van een in
het nauw gedreven motor-agent.
Het aantal arrestaties was aan de
KV bestaanonderscheiden secre-
ties van de door versleping
met plantendelen over de ganse
aarde thans kosmopolitisch voorko
mende schildluizen. Zij produceren
b.v. in Afrika en op de Bahama's
de z.g. grondparelsandere bedek
ken zich met een spoedig hard wor
dende hars- of laklaag, welke al
sinds de middeleeuwen verzameld
wordt en dient bij de fabricage van
vernissen. Het grote insektenboek
van prof. dr. J. Wilcke geeft aan,
dat jaarlijks 40 miljoen kg van deze
stoklak (later gereinigd tot schel
lak) wordt geoogst. Hoezeer hier
de macht van het kleine geldt moge
blijken uit de berekening van
330.000 insekten, nodig voor 1 kg!
Echter gaan de synthetische plas
tics zwaar concurreren met het
oude natuurprodukt. Voorts levert
een andere soort een rode kleur
stof, de cochenille, welke de Azte
ken reeds lang kenden, voor de
Spanjaarden Zuid-Am erika ontdek
ten. Men, placht de wijfjes met een
borstel van de plant in zakken te
vegen en gedroogd fijn te wrij
ven; er waren 150.000 van deze
cocci nodig voor 1 kg en men
paste het produkt toe in cosmetica,
medicijnen en fraaie kleurstof. Ze
wordt eveneens meer en meer ver
vangen door synthetische voort
brengselen. In China vindt men een
groepwaarvan de uitgescheiden
„was" gebruikt wordt bij het ver
vaardigen van kaarsen en een der
meest schadelijke luizen is de San-
José-schildluis, die in Californië en
elders honderden hectaren fruitbo
men vernielde. Zij was 1870 voor 't
eerst gevonden op planten, die uit
China waren ingevoerd. Eén wijfje
zou onder optimaal gunstige om
standigheden 30 miljoen nazaten
in 1 jaar kunnen hebben! Dit over
wegende, kunnen wij de manna
regen, waarmee de voorttrekkende
Israëlieten dag-aan-dag werden ge
spijzigd, in een ander licht zien.
25 aug. 1970 A. B. Wigman.
LONDEN De conservatieve re
gering van Engeland overweegt een
belangrijke verhoging van dc bijdragen
die men zou moeten betalen aan de
door de regering geleide nationale ge
zondheidsdienst, aldus hebben welin
gelichte kringen vandaag meegedeeld.
Mogelijkheden die overwogen wor
den zijn onder meer een verhoging met
2 shilling en 6 pence (1 gulden 25)
voor een recept en een verhoging van
de wekelijkse bijdrage met 3 shilling
en 2 pence (f 1.40).
ges ie piunaeren. vrroie zdKen his oe
Bijenkorf en de Hema, maar ook klei
nere als parfumeriezaken en juweliers
werden zwaar beschadigd en gedeel
telijk leeggeroofd. Pas tegen twee uur,
toen de meeste aanwezigen hun bed
opzochten, werd het rustig in de stad.
Onmiddellijk kwamen herstelploe-
gen van gemeentewerken in actie, om
de grootste rommel op te ruimen en
de leeggeplunderde etalages voorlopig
te dichten. De Damslapers, om wie
het allemaal begonnen was, waren
toen voor het grootste gedeelte al
weggetrokken, naar de goedkope
slaapplaatsen, die de gemeente Am
sterdam dit jaar voor hen gereed had.
Tijdens een bijeenkomst op het
hoofdbureau werd medegedeeld, dat
minstens 15 agenten verwondingen
hadden opgelopen. De schade in de
stad was nog niet te schatten.
.■•••■■•■■••■■•■■■■■•■■■•■■•••■••ia
s
(Van onze weerkundige
medewerker)
De luchtdrukverdeling blijft gun-
stig voor aanhouden van het over-
wegend zonnige zomerweer. Er zijn j
aanwijzingen, dat de temperatuur l
de komende dagen nog iets verder
omhoog gaat.
Het zwaartepunt van hogelucht-
druk verplaatst zich van Schotland
naar Midden-Europa, waardoor de
temperatuur in de tweede helft van
deze week bij luchtaanvoer uit oost
tot zuid wat gemakkelijker boven
de grens van 25 graden Celsius kan
komen.
Gistermiddag is in Deelen al 24
j graden waargenomen.
Een lokale bui met plaatselijk on-
weer bracht in Gelderland neer- j
slaghoeveelheden tussen 1 en 8 mm.
Weersverwachting van het KNMI van
dinsdagavond tot woensdagavond. Op
gemaakt te 11.15 uur:
Droog en vry zonnig weer met ongeveer
dezelfde temperaturen als vandaag en
een zwakke tot matige oosteiyke wind.
Zon op 05.41, onder 19.42. Maan onder
17.38 uur.
De Gezondheidsdienst, die vrije me
dische verzorging biedt kost ongeveer
800 miljoen pond (1.920 miljoen dollar)
per jaar. Bijna 75 procent van dit be
drag wordt betaald uit belastingop
brengsten van de overheid. Slechts vier
procent wordt gedekt door de persoon
lijke bijdrage van de mensen die een
beroep doen op de dienst. De rest van
de gelden komt uit lokale belastingen.
De conservatieve regering heeft be
loofd de belastingen te verlagen. De
enige manier waarop zij de belastingen
kan verlagen en toch de gezondheids
dienst handhaven, is door de bijdragen
die betaald wordt door individuele per
sonen te verhogen.
NEW YORK De vredesbespre
kingen over het Midden-Oosten, waar
toe de Verenigde Staten het initiatief
hebben genomen en die gevoerd zullen
worden tussen V.N.-bemiddelaar Gun
nar Jarring en de vertegenwoordigers
van Israël. Egypte en Jordanië, zullen
vandaag in het hoofdkwartier van de
Verenigde Naties beginnen.
Jarring deed zijn bekendmaking op
een bijeenkomst met correspondenten
bij de Verenigde Naties. Het was de
eerste officiële persconferentie van de
Zweedse diplomaat, sinds hij in decem
ber 1967 belast werd met zijn vredes
missie in het Midden-Oosten.
Jarring zei te hopen dat „met goede
wil" een overeenkomst kon worden be
reikt.
Hij maakte een en ander bekend, na
dat Israël hem er officieel van op de
hoogte had gebracht, dat het als verte
genwoordiger op de besprekingen de
minister van Buitenlandse Zaken Abba
Eban had aangewezen en Josef Tekoah,
de Israëlische ambassadeur bij de VN,
was benoemd tot plaatsvervanger. Aan
de eerste besprekingen zal worden
deelgenomen door Tekoah, de Egypti
sche ambassadeur Mohammed Hassan
El-Zayatt en Abdoe Hamid Sharaf, de
Jordaanse ambassadeur in Washington.
Muhammed h. El-Farra, de Jordaanse
ambassadeur bij de VN, is op het ogen
blik niet in New York.
De bekendmaking van Jarring kwam
na meer dan drie weken Van intensieve
onderhandelingen. Israël had de voor
keur gegeven aan Nicosia, de hoofdstad
van Cyprus, als plaats voor de onder
handelingen en verlangde bovendien
dat de besprekingen op het niveau van
de ministers van Buitenlandse Zaken
zouden worden gevoerd.
De Egyptische minister van Voorlich
ting, Heykal, heeft maandag voor de
Britse televisie in Londen, Israël van
bestandsschendingen beschuldigd.
Egyptische militaire deskundigen heb
ben de afgelopen drie dagen bij het
Suez Kanaal gezien dat Israël nieuwe
versterkingen en wegen daarheen in de
bestandszone aanlegt.
Israël heeft bij de bestandsorganisa
tie der VN geprotesteerd, dat Egypte
het bestand schendt door Israëlische
krijgsgevangenen te mishandelen. Het
was de zesde Israëlische klacht over
Egyptische schendingen van het be
stand dat 7aug. is ingegaan.
ARNHEM D '70 krygt binnenkort
een vertegenwoordiger in de Provincia
le Staten van Gelderland.
Mevrouw Keuning, die enkele maan
den geleden de PvdA verliet en over
ging naar de Democratisch Socialisten,
is de opvolgster van de heer H. H. Ve-
luwekamp, een vakbondsbestuurder die
naar Den Haag verbuist.
