„We zeiden al maanden tegen elkaar:
Laten ze er ons maar heensturen 99
Zulke acties zijn gevaarlijl
en ontoelaatbaar
Chauffeurs
vrij op
borgtocht
Soldaat in de knoei
door valse aangifte
van geboorte
Juristen vragen
vervolging van
mariniers
Kapitaalvoorziening
gemeenten weegt
zwaar voor Witteveen
Verban na
slapers
ook auto's
COMMANDANT KORPS MARINIERS:
Volgende week
Kamerdebat
Niet alle schade
wordt vergoed
INVOERING
SLAAPVERBOD
WAS FOUT"
VVD wil niet in
Amsterdams
college B. en W.
Echtpaar dood
na botsing
ROTTERDAM
NIET BEREID
POPFESTIVAL
BELASTING
TE SCHENKEN
Groningen wil
deel opbrengst
aardgas voor
eigen pro
bleemgebied
Golden American - groot van smaak en zo zuiver als goud!
GEVAARLIJK
GETRAIND
MARINE
Een platenbon
is altijd raak
VERDACHTEN VAN
MENSENSMOKKEL
GEMEENTERAAD
AMSTERDAM:
Commissie oneens
over rente voor
studietoelagen
99
Een platenbon
is altijd raak
Met een plaat
vindt iedereen z"n draai
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1970
DOORN „We hebben het gedaan
omdat die lui en ook die buitenlanders
op ons Nationaal Monument een troep
maken", zegt een 22-jarige beroeps-
marinier uit de Van Braam Houck-
geestkazerne in Doorn. Hij is een van
de vijftig Doornse mariniers, die dins
dagavond met collega's uit Amsterdam
en Den Helder de Dam schoonveegden.
Maar er komt nog iets bij. Een kwart
van de mariniers uit deze kazerne is
afkomstig uit Amsterdam. „Als we
thuiskwamen hoorden we dat onze
meisjes waren lastig gevallen door die
vetlappen", zegt er een. „We hebben
over het algemeen niets tegen langha-
rigen en zo. Maar we zeiden al maan
denlang tegen elkaar: Laten ze er ons
maar heensturen Daar zaten we om te
springen".
„Kijk, we hebben niets tegen langha-
rigen, dat ze daar zitten is akkoord,
slapen is ook goed. Maar ze moeten
niets beschadigen, plunderen en win
kelruiten ingooien".
De organisatie was perfect. In de ka
zerne gingen intekenlijsten van hand
tot hand en dinsdagavond liepen de as
pirant-strijders gewoon de poort uit als
of ze normaal gingen passagieren. Bui
ten de poort groepeerden ze zich en ver
trokken ze in auto's en met de trein
naar Amsterdam.
„Niemand van de officieren of onder
officieren wist er iets van; het kwam
als een volledige verrassing", vertellen
de mariniers, die in hun stamcafé al
„Damrakkers" genoemd worden. „Onze
superieuren moeten het nu wel open
lijk afkeuren, maar in hun hart vinden
zij het wat prachtig."
„Er wordt ook niemand gestraft",
weten ze te voorspellen. „Het is toch
niet uit te zoeken wie er naar Amster
dam geweest is. De jongens die
's nachts laat thuis waren gekomen,
zijn van hun bed gelicht en onder
vraagd door de marechaussee. Maar ze
hebben er niets uitgekregen, want ie
dereen helpt iedereen. Gistermorgen
moesten we aantreden en de comman
dant gaf ons een vermaning. Hij had
het over discipline en korpseer en zo..."
De meeste mariniers in Doorn voelen
niets voor nog zo'n wilde actie. „Maar",
zegt er een, en zijn collega's knikken
instemmend, „laten ze ons officieel in
zetten voor zoiets. We zitten in de ka
zerne en doen niets, terwijl er overal
rotzooi is. Laten ze ons gebruiken voor
politiediensten". De Doornse mariniers
zijn overigens van plan een gelukstele
gram te sturen aan de Boerenpartij,
omdat het de enige partij is die met
hun optreden heeft ingestemd.
ROTTERDAM Op het hoofd
kwartier van het korps mariniers be
leefde de commandant, generaal-ma-
joor C. C. Schoenzetter, gisteren geen
r ou tinedag.
De actie van enkele tientallen mari
niers en marine-mensen, die dinsdag
avond in Amsterdam er op los giingen,
is aanleiding tot veel onderzoek en
overleg in de hoogste top van de on
derdelen. Na besprekingen in Den
Haag vindt de generaal in de namid
dag tijd voor «en kort vraaggesprek.
Werden de militairen die op de Dam
vochten, naar uw mening geïnspireerd
door bravoure, door wrevel jegens de
Damslapers of door hun opvatting over
de openbare orde?
„Zover als het onderzoek tot nu toe
heeft uitgewezen, werden de meesten
tot hun afkeurenswaardige actie
geïnspireerd door de overtuiging dat de
orde op de Dam hersteld moest wor
den".
Verraadt deae actie niet een gevaar
lijke mentaliteit van onverdraagzaam
heid?
„We moeten afwachten inhoeverre
hier van een min of meer gecoördineer
de actie sprake is geweest. Voor zover
ons tot nu toe gebleken, is het plan tot
de actie bij twee verschillende onder
delen in Den Helder en Doorn, spon
taan ontstaan. Zij hebben elkaar als bij
toeval in Amsterdam ontmoet. Het zijn
overwegend jonge mensen geweest die
spontaan plegen te reageren op situa
ties".
Volgens ooggetuigen is er door de
militairen met kennelijke geestdrift ge
slagen met riemen en fietskettingen.
„Daarover bestaat nog geen duidelijk
beeld. Als dit zo is, dan wordt het voor
ieder weldenkend mens wel helemaal
duidelijk hoe gevaarlijk dergelijke ac
ties zijn. Door het ontbreken van lei
dinggevend kader kunnen dergelijke
acties inderdaad gemakkelijk ontaar
den".
Zijn de mariniers mentaal getraind
om, wanneer dat nodig zou zijn, derge
lijke acties onder leiding en op verzoek
van de wettige overheid uit te voeren?
„De marinier wordt getraind om op
te treden in verband van de VN-troe
pen. De acties van de VN-troepen ver
gen het uiterste aan takt en zelfbeheer
sing".
Zijn de jongens niet aangemoedigd
door een bepaalde mentaliteit onder de
officieren met wie zij dagelijks te ma
ken hebben?
„Ik meen dit ten stelligste te kunnen
ontkennen. De hele leiding van het
korps mariniers is er naar mijn vaste
overtuiging van doordrongen dat derge
lijke acties ontoelaatbaar, onduldbaar
en zeer gevaarlijk zijn".
Wordt ook de gewone, jonge mari
nier vertrouwd gemaakt met het gis
tingsproces in onze samenleving, zodat
hij althans op de hoogte raakt van de
mentaliteit bij jeugdgroepen die zich
tegen de bestaande orde verzetten?
„In de afgelopen jaren is er tijdens
de opleiding en de training steeds meer
aandacht geschonken aan de stromin
gen die onze tegenwoordige samenle
ving beïnvloeden. Gebeurtenissen, zoals
die van dinsdagavond, inspireren ons
uiteraard om het in het korps nog meer
aan maatschappij-voorlichting te doen".
Acht u het niet betreurenswaardig
dat er blijkbaar zo'n geestelijke muur
tussen jonge mensen onderling bestaat,
dat bij de tachtig militairen kennelijk
geen enkel erkennen, begrip of respect
bestond voor de mogelijk eerlijke le
vensvisie van de Damslapers?
„Een militair verkeert natuurlijk al
tijd in een wat moeilijke positie. Hij
dient, wanneer de wettelijke overheid
hem dat op draagt, mee te helpen aan
het handhaven van de bestaande orde.
En tegelijk leeft hij in een zich snel
veranderende maatschappij".
„Ik betreur de geestelijke afstand
tussen leeftijdsgenoten, zoals die uit de
actie zou kunnen blijken. Los van deze
overweging wil ik echter graag nog
eens duidelijk stellen: in een democra
tie zijn dergelijke acties ontoelaatbaar
en gevaarlijk".
ADVERTENTIE
f5,- 7,50 10,-15,-20,-25,-
DEN HAAG De Tweede Kamer
gaat volgende week woensdag of don
derdag met de regering debatteren over
de jongste ongeregeldheden in Amster
dam.
Zij is dan in het bezit van een schrif
telijke uiteenzetting van het kabinet
daarover. In dat stuk gaat de regering
in op de troebelen van maandag en op
het optreden van marinepersoneel de
dag daarna.
Dat laatste was gisteren voor de so
cialistische fractieleider drs. Den Uyl
aanleiding om de regering opnieuw om
inlichtingen te vragen.
„In de gebeurtenissen van dinsdag zit
een element dat ik als bijzonder ernstig
beschouw. Daar heeft marinepersoneel
de wettige organen van de rechtsorde
terzijde geschoven", zei de heer Den
Uyl. Deze „hoogstgevaarlijke inbreuk
op de democratische rechtsorde" was
voor hem genoeg om de regering om-
volledige opening van zaken te vragen.
Met name wilde de heer Den Uyl een
inzicht in de wijze waarop de mari
ne-actie is georganiseerd. Wie zijn voor
die organisatie verantwoordelijk en hoe
hoog is het niveau waarop het plan
voor de actie bekend was?
Drs. Den Uyl vroeg ook naar maatre
gelen die op grond van het optreden
van mariniers en matrozen zullen wor
den getroffen. De Kamer zou niet later
dan dinsdag het stuk van de regering
in huis moeten hebben, meende hij.
LONDEN De twee van mensen
smokkel verdachte Nederlandse vracht
wagenchauffeurs de 41-jarige B. S.
en J. van B. (31) zijn gisteravond op
borgtocht uit hun Londense gevangenis
ontslagen.
Na talloze pogingen die mislukten of
omdat de borgsteller op het laatste mo
ment niet kwam opdagen of omdat de
rechter de borg niet wilde accepteren,
zijn gisteren vier mensen gevonden die
elk voor duizend pond (3.500 gulden)
borg wilden staan.
De twee Nederlanders kwamen in ju
ni met een verhuiswagen vol tweede
hands televisietoestellen in Londen aan.
De politie vond achter hun lading ne
gen Pakistanen die geen geldige ver
blijfsvergunningen hadden.
De Rotterdammer Van der Staay ver
klaarde dat hij de Pakistanen in de
vrachtwagen had gestopt en dat de
chauffeurs onschuldig waren. Van der
Staay beloofde ook zo snel mogelijk
voor een borgstelling te zullen zorgen.
Zover is het echter niet gekomen en
daar zijn beide Nederlanders bijzonder
kwaad over. De heer Van B: „Ik heb
die Van der Staay nooit gezien, maar
hij heeft ons er wel goed ingedraaid".
De heer S.: „Wij zijn honderd pro
cent onschuldig en dat zal wel blijken
ook. Maar intussen hebben we hier din
gen mee moeten maken, waar ze in Ne
derland nog niet eens van gehoord heb
ben".
Intussen zitten beide Nederlanders
ook nog in andere, financiële zorgen.
De heer Van B.: „We zitten hier zonder
een cent. Ik heb misschien zes shilling
(ongeveer drie gulden) op zak. We moe
ten leven. Onze vrouwen die we in ze
ven weken niet hebben gezien, moeten
we ook hier zien te krijgen. Maar geld
hebben zij ook niet. Ze trekken op het
ogenblik van sociale zaken".
DEN HAAG „Mijn vrouw heeft
een zoon gekregen en daarom ben ik
een paar dagen weggeweest", zo
meldde de 22-jarige dienstplichtig
soldaat Fred O. op 18 december aan
zijn kapitein. Deze verwees de sol
daat naar diens commandant in Am
sterdam en om met bewijzen aan te
kunnen komen, spoedde Fred zich
naar de burgerlijke stand in Haarlem
om aangifte te doen van de geboorte
Onder de naam Edward liet hij zijn
nakomeling inschrijven en met
trouwboekje en geboorte-akte in de
hand stapte hij bij zijn commandant
binnen, die hem prompt met terug
werkende kracht verlof verleende.
Voor het Hoog Militair Gerechts
hof gaf Fred nu echter toe dat de
aangifte vals was geweest. Alles was
uitgekomen toen Fred's echtgenote in
maart in werkelijkheid van een zoon
beviel. Vader Fred durfde nu geen
aangifte te doen. Dat werd pas later
rechtgezet.
De krijgsraad in Den Haag veroor
deelde Fred in mei tot acht maanden
voorwaardelijk militaire detentie met
proeftijd van drie jaar. De advocaat
fiscaal bij het Hoog Militair Ge
rechtshof vorderde nu vier weken
militaire detentie. De raadsman vroeg
een straf die eindigt op of omstreeks
11 september. Uitspraak 9 september.
•jr Generaal-majoor C. iC.j Schoen-
zetter, commandant van het korps
mariniers sinds W aprilvér oord eelt
de actie van de mariniers.
AMSTERDAM De schade die
maandag- en dinsdagavond in Amster
dam is aangericht wordt maar gedeel
telijk gedekt door verzekeringen.
De gesneuvelde ruiten leveren geen
probleem op: die vallen onder de glas-
verzekering. Dat bespaart b.v. de Bij
enkorf een strop van bijna zestigdui
zend gulden.
De uit winkels en etalages gestolen
goederen zijn gedekt in de schadepolis-
sen met een uitgebreide gevarendek-
king en verzekeringen tegen inbraak,
als niet duidelijk schade door oproer op
rellen is uitgesloten. Deze schade loopt
in de tonnen.
Zeker is, dat niet iedereen die schade
heeft geleden voldoende is verzekerd
tegen schade door rellen. Waarschijn
lijk zullen de verzekeringsmaatschap
pijen de schadeclaims echter vrij soepel
behandelen.
Het moet niet uitgesloten worden
geacht dat zeker voor zaken aan de
Dam en het Rokin in de naaste toe
komst de premie zal worden verhoogd.
AMERSFOORT De gemeenteraad
van Amersfoort heeft besloten de ver
makelijkheidsbelasting voor het plaat
selijke dierenpark af te schaffen. Dat
scheelt het park twintigduizend gulden
per jaar.
AMSTERDAM De Amsterdamse
gemeenteraad heeft gistermiddag in de
rumoerige bijeenkomst vrijwel una
niem de invoering van het slaapverbod
op en om de Dam veroordeeld.
Er was vooral kritiek op het tijdstip
van invoering: aan het eind van het
zomerseizoen. De meerderheid der
raadsfracties veroordeelde tevens het
marine-optreden op de Dam.
Burgemeester Samkalden noemde dat
optreden ontoelaatbaar. Hij onthield
zich evenwel van een verdere veroor
deling met het oog op het onderzoek
van de marine-leiding.
De socialistische fractieleider drs. Ed
van Thijn wilde dat de raad van het
resultaat van dat onderzoek op de
hoogte wordt gesteld. De heer Van
Thijn: „Het onderzoek naar een soort
gelijke marine-actie in het Centraal
Station in 1967 is om mij .onbekende
reden nimmer afgerond. De resultaten
zijn de raad in ieder geval niet meege
deeld".
Burgemeester Samkalden kondigde
een onderzoek aan naar het gebruik
van een vuurwapen door een motor
agent, waardoor drie mensen werden ge
wond. De burgemeester die vanaf de
publieke tribune herhaaldelijk werd
onderbroken bleef er bij dat het ge
meentelijke jeugdbeleid is geslaagd.
„Wij blijven dit beleid voeren in over
leg met de organisaties die zich op dat
gebied bewegen".
Er wordt op korte termijn in de Am
sterdamse raad een speciaal debat over
de onlusten gehouden.
ADVERTENTIE
Een platenbon
is altifd raak
15,-7,50 10,-15,-20,-25,-
AMSTERDAM Een aantal juristen,
verbonden aan de Universiteit van Am
sterdam heeft in een telegram aan de
ministers van Justitie en Defensie ge
vraagd een strafvervolging te doen in
stellen tegen de mariniers en matrozen
die dinsdagavond iedereen met harde
hand van de Dam verwijderden.
De Vereniging van Dienstplichtige
Militairen heeft het eigenmachtige op
treden van mariniers en matrozen afge
keurd. „Iedere normale en weldenkende
Nederlandse staatsburger kan begrijpen
dat dergelijk ingrijpen niet mag voor
komen", aldus de VVDM, die onder de
ruim vijfentwintigduizend leden onge
veer driehonderd dienstplichtige matro
zen en mariniers telt.
De bevelhebber der Zeestrijdkrach
ten, vice-admiraal J. B. M. J. Maas,
heeft gisteren in een schriftelijke order
iedere actie verboden die tot ordever
storing zou kunnen leiden.
De zeventien jongelui die maandag
en dinsdagavond tijdens de ongeregeld
heden in Amsterdam werden gearres
teerd worden voorgeleid.
De meesten zeiden tegen de recher
che dat zij uit wraak met stenen hadden
gegooid, bijvoorbeeld omdat ze bij een
charge waren geslagen.
AMSTERDAM De VVD zal niet
deelnemen aan een nieuw te vormen
college van burgemeester en wethou
ders in Amsterdam. Dit heeft fractie
voorzitter E. Jacobse gistermorgen tij
dens het laatste openbare overleg over
de verdeling van de wethouderszetels
meegedeeld.
De VVD meent dat de PvdA met de
CPN samen met vijf zetels een te
zwaar accent leggen op het komende
bestuurscollege. „Wij willen niet met
een wethouder als raadversiering fun
geren", aldus de heer Jacobse, die twee
wet-houderszetels had geëist.
In het oude college had de VVD één
wethouder. Als de VVD niet van haar
besluit terugkomt, zal Amsterdam om
politieke redenen niet kunnen overgaan
tot de door alle fracties gewenste uit
breiding van het aantal wethouderze
tels van zeven tot acht.
De situatie is nu zo dat de nieuwe
raad op 1 september moet stemmen
over de volgende kandidaten: Polak,
Kuijpers en Lammers PvdA), Verheij
en drs. Van der Velden (CPN). Rossen
(KVP) en Bootsman (AR).
•VVVVVVVVVVWWWWWWWWSAA/WWWWVS/WWVWVVWWSAAAAAA/WWW^AAAAAAA/V
DEN HAAG Minister Witteveen van Financiën is bereid de kapitaalvoor
ziening van de gemeenten een zwaar gewicht te geven in zijn beleid. Zo staat in
de woensdag aan de Tweede Kamer overgelegde brief, die de minister zond
aan de Vereniging van Nederlandse gemeenten in antwoord op een brief van
deze vereniging over de financiering van de gemeentelijke voorzieningen.
Minister Witteveen zegt, dat hij er
begrip voor heeft dat de vereniging
zoekt naar wegen om de omvang van
de financieringsmiddelen ten behoeve
van de gemeente te versterken. Toch
kon hij bezwaarlijk gevolg geven aan
het voorstel van de VNG de gemeente
lijke bijdragen aan het Algemeen Bur
gerlijk Pensioenfonds aan de centrale
financiering ter beschikking stellen.
„Zulks zou n.l. grotendeels gaan ten koste
van de financiering van particuliere
woningbouwprojecten en het verstrek
ken van leningen aan nutsbedrijven,
instellingen van gezondheidszorg e.d.",
aldus de minister. „Slechts een beschei
den gedeelte van de vrij belegbare
middelen van het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds wordt bestemd voor be
legging in aandelen en leningen aan het
bedrijfsleven."
DEN HAAG Een meerderheid in
de commissie Andreissen, die sinds 1967
de commissie Andriessen, die sinds 1967
denten studeert, meent dat de stu
dietoelagen tegen rente moeten worden
verstrekt, en dat de collegegelden ten
minste tot 1500 per jaar moeten wor
den opgetrokken.
Dit plannetje heeft de commissie zo
danig verdeeld, dat voorzitter dr. J. An
driessen met de gedachte speelt de op
dracht aan de minister van Onderwijs
terug te geven.
Vorig jaar dacht de commissie nog
ernstig over een stelsel van leningen
zonder rente en zonder collegegeld. De
leningen zouden, uitgesmeerd over vele
jaren, soepel moeten worden terugbe
taald. Mede doordat sinds kort de com
missie versterkt is met een hoge amb
tenaar van het ministerie van Finan
ciën, drs. J. Middelhoek, heeft een groot
deel van de commissieleden deze ge
dachte losgelaten.
ADVERTENTIE
99
AMSTERDAM Veertien juristen van
de juridische faculteit van de univer
siteit van Amsterdam hebben B. en
VV. van Amsterdam gevraagd of het
slaapverbod voor de Dam en omge
ving ook betekent dat het autover
keer in deze straten binnenkort ver
boden zal worden.
In een brief aan het gemeentebestuur
stellen de juristen dat het B. en W.
bekend is dat giftige en stinkende
uitlaatgassen een ernstige aantasting
betekenen voor de hygiëne en volks
gezondheid. Zij schrijven verder, dat
het voetgangersverkeer in de betrok
ken straten bij herhaling ernstig
wordt gehinderd door op verboden
plaatsen geparkeerde auto's en dat
ieder dagelijks de wetsovertredingen
van de automobilisten kan constate
ren.
Deze drie punten waren voor B. en W.
aanleiding om het slaapverbod in te
stellen. De juristen vragen B. en W.
wanneer zij denken over te gaan tot
een „slaapverbod" voor auto's.
ADVERTENTIE
Ga mee naar het land van prairies, paarden,
Bonanzas en wijde velden vol
gouden amerikaanse tabak!
Golden American. Voor wie de wereld nog
een avontuur is. De echte smaak.
De echte tabak. Gouden tabak.
f 5,- 7,50 ÏO,-15;- 20,- 25,-
ZEIST Het echtpaar A. van den
Berg-Wesel uit Hilversum is gister
middag in Zeist verongelukt.
Het ongeluk gebeurde doordat me
vrouw S. van den Berg (54) met haar
auto op een kruispunt geen voorrang
gaf aan een vrachtwagen die van rechts
kwam. De heer Van den Berg (64) was
op slag dood.
ADVERTENTIE
25 King Size Filter voor F. 1.50
ROTTERDAM De gemeente Rot
terdam is niet van plan om de Stichting
Holland Pop Festival, die na het Pop
festijn in Rotterdam-Kralingen in ern
stige financiële moeilijkheden verkeert,
ruim twee ton vermakelijkheidsbelas
ting kwijt te schelden.
Burgemeester W. Thomassen zei ons
daar gisteren over: „Wij zouden een
strop lijden als we de vermakelijk
heidsbelasting niet zouden innen. De
gemeente heeft erg veel kosten voor
het Holland Pop Festival moeten ma
ken, en die moeten er op deze manier
uitkomen. Dat is een redelijke zaak".
Wel zal de gang van zaken rond het
festival in het Kralingse Bos en rond
een eventueel nog eens te organiseren
popevenement in het najaar een punt
van discussie kunnen worden in de
nieuwe raad. De heer Thomassen:
„Maar dan moeten we wel de exacte
cijfers en gegevens hebben waar we om
hebben gevraagd".
Wethouder Reehorst van financiën en
kunstzaken liet zich in dezelfde zin uit,
al beschouwt hij het Popfestival als een
„positief gebeuren".
„Wat de organisatoren verzuimd heb
ben, is tijdig een garantiesubsidie aan
te vragen.
„Hoezeer ik de gang van zaken met het
popfestival ook betreur, op het ogenblik
hebben alleen de sponsors het woord".
GRONINGEN Het provinciaal be
stuur van Groningen vindt dat een deel
van de aan het Rijk toevloeiende baten
uit de winning van het Groningse aard
gas voor de oplossing van de problemen
in oostelijk Groningen zal kunnen wor
den gebruikt. De baten worden voor
1970 op 187 miljoen gulden geraamd.
„Ondanks onze waardering voor de
tot nu toe getroffen maatregelen, stelt
het teleur dat de regering de toch zeker
niet overtrokken aanbevelingen van de
werkgroep slechts gedeeltelijk heeft
overgenomen."
Naar de mening van Gedeputeerde
Staten van Groningen is in de brief van
24 juli aan de Tweede Kamer een te
optimistisch beeld gegeven van de
stand van zaken.
„Het heeft ons bijzonder teleurgesteld
dat in deze brief niet wordt gerept over
de noodzaak om te komen tot een her
inrichting van het gebied Oost-Gronin-
gen."