Economie maakt 't moeilijk
de apartheid in Zuid-Afrika
helemaal door te voeren
ELECTRO BEHEER N.V.
ELECTRO BEHEER N.V.
MANNELIJK PERSONEEL
In Florida en Texas leven
seizoenarbeiders als slaven
Directeur van Madame Tussauds Wassenbeeldenkabinet
in Londen vindt A msterdam er de ideale stad voor
SOUS-CHEF
ADMINISTRATIEF MEDEWERKER (STER)
Finata Bank,
als er geld
voor moet zijn.
Leidsche Wolspinnerij N.V.
Veenendaal
Leidsche Wolspinnerij N.V.
Producer
Ander.
Protest
Ziekten
Kamp
Bij Finata Bank gaat lenen
plezierig en snel. Tot nu toe hebben
daar al zo'ri 150.000 mensen
gebruik van gemaakt. Ook u kunt dus
gerust bij Finata Bank binnenlopen.
Aan welk bedrag denkt u?
Duizend? Vierduizend? Elk
bedrag is mogelijk bij Finata Bank.
Zonder informatiekosten en voor
alle prive-doeleinden.
Voorbeeld: u leent f 2.200,- en
lost af in 24 maanden a f 109,20
per maand.
Dat is in totaal f 2.620,80. Dus
f 420,80 aan financieringskosten,
inch rente, administratiekosten en
overlijdensrisico. Dat is maandelijks
slechts f 17,53.
Geld lenen is niets bijzonders
bij Finata Bank.
't Is dan ook de grootste en
modernste maatschappij
voor privé-leningen in Nederland.
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1970
NEDERLAND
KRIJGT ZIJN
EIGEN
PANOPTICUM
LONDEN „Goedenmorgen", zegt
de lange, zwaargebouwde jeugdig
uitziende, gebrilde man in het bruinge-
blokte pak en blauwe overhemd.
Hij zegt het in goed Nederlands
terwijl hij zijn koffertje uitpakt na de
vliegreis uit Amsterdam, waar hij toe
zicht houdt op de inrichting van Ma
dame Tussauds Nederlandse Panopti
cum in de Kalverstraat.
Dit is E.V. Gatacre, Brits onderdaan.
42 jaar geleden geboren in Vorden in
de Achterhoek (hij spreekt dat prima
uit) als zoon van een Nederlandse moe
der en Engelse vader. Zijn grootvader
van moederszijde was Victor de Stuers,
de man die Monumentenzorg opzette en
die de bouw begon van het Rijksmu
seum. Zes jaar geleden werd de heer
Gatacre directeur van Madame Tus-
saud in Londen. Hij heeft altijd een
Nederlandse secretaresse. Het is bijna
logisch dat hij met zijn sterke Neder
landse bindingen, nu ook in Amsterdam
begint. „Amsterdam is er precies de ge
schikte plaats voor", zegt hij. „Leven
dig internationaal, met een lange tradi
tie die al in de zeventiende eeuw begon
met panopticums".
E. V. Gatacre is erg gesteld op dit
oude woord panopticum. „Amsterdam
krijgt traditionele figuren en beelden
en andere voorstellingen zoals in een
oud panopticum", vertelt hij. „Een erge
vreemde mengeling, niet encyclopedisch
en niet noodzakelijk alleen van mensen
die goed zijn of waren, of aardig of
zelfs maar belangrijk. Ze komen er in
omdat ze interssant zijn en natuurlijk
belangrijk omdat ze menselijke wezens
zijn".
„Tussaud voorziet in deze behoefte,
maar zonder de verantwoordelijkheid
te hebben van een museum dat vooral
een bepaald moment moet tonen".
Tussaud, het museum Grevin in Pa
rijs, en het Tivoli in Kopenhagen zijn
als enige overgeblevene van de vele
panopticums der vorige eeuw. op wat
onbelangrijke kleintjes na in Engeland
en Amerika. De bioscoop deed de mees
te de das om.
Madame Tussaud was sinds 1928 in
geslapen. Er was weinig veranderd
sinds dat jaar tot de heer Gatacre er in
1964 directeur werd. „Ik was erg geluk
kig, het was precies het goede mo
ment", zegt hij. „Men stond toen nog
wat schuw tegenover de gedachte dat
wij een grote opvoedende waarde heb
ben". Hij vergelijkt dit met de populai
re encyclopedieën uit de vorige eeuw.
Onder Gatarec keerde Tussaud terug
naar wat het was in het begin van deze
eeuw. „Maar", zegt de huidige directeur
bescheiden, „ik geloof niet dat ik iets
heb gedaan, wat niet eerder werd uit
gevoerd".
„Het imago van de mens stelde ons in
de staat ons in stand te houden. Men
kan daar niet aan ontsnappen, zelfs
niet in dit tijdperk van non-realisme".
Amsterdam wordt anders dan Lon
den. De technieken zijn er gebaseerd op
nieuwigheden, die men hier sinds de
laatste jaren onder E.V.G. atacre begon
toe te passen. Als uitgangspunt geldt
voor beide wassenbeeldenkabinetten:
vermaak is het belangrijkste doel er
van.
Tussauds directeur zegt: „Amsterdam
zal niet in het kielzog varen van Lon
den. Ik hoopt dat het een eigen leven
krijgt. Wij worden geïnspireerd door de
reactie op onze ideeën van allerlei
mensen in Nederland. Ik hoop dat het
zich zal ontwikkelen tot iets dat echt
Amsterdams is".
Mr. Gatacre heeft een sterk artistieke
inslag. Hij reageert vaak erg geestig,
heeft iets dromerigs, soms het vage van
de kunstenaar. Maar tegelijk moet hij
zakenman zijn. Voor een gesprek over
het Amsterdamse Panopticum zit hij
niet achter zijn enorme met bruin leer
beklede bureau, maar ernaast.
Hij studeerde geschiedenis en archi
tectuur. Daarna ging hij in de zakelijke
kant van de krantenwereld in West-
Afrika, later in Londen. Nu en dan
schreef hij ook zelf. Het vermaak dat
Tussaud wil bieden, vergelijkt de heer
Gatacre graag met dat van het toneel.
De reacties van het publiek zijn erg
belangrijk, vooral als die levendig zijn.
„Wij voelen dat hier net als in een
theater. Soms is het publiek levendig,
anderen keren doods".
De kunstenaar in de zakenman legt
er telkens veel nadruk op dat hij zijn
wassen beelden in de eerste plaats ziet
als kunstwerk. „Driedimensionale por
tretten van mensen". Hij zegt dan ook:
„Als een wassen beeld erg goed is, dan
is het niet belangrijk al is de gelijkenis
niet goed".
Maar welke hoge maatstaven de heer
Gatacre ook aanlegt, hoeveel kans er
ook is bij Tussaud kunst te zien, doel
blijft toch het scheppen van vermaak.
..Kunstenaars werken graag voor
ons", vertelt hij verder. „Hun werk
wordt door zeer velen bekeken zonder
enige remming. Het publiek wil grote
spektakelstukken zien", meent E. V.
Gatacre, „zoals veel films van tegen
woordig".
De heer Gatacre ziet zichzelf als een
producer bij het maken van zijn nieu
we wassen beelden. „Ik bekijk ze graag
in de verschillende stadia. Het is dan
als een spel van actie en reactie tussen
mij en de kunstenaar. Net als het werk
van een hoofdredacteur van een krant
of tijdschrift. Een goede hoofdredacteur
kan ook helpen".
Madame Tussaud gaat in bepaalde
afdelingen mee met haar tijd. Zal men
er ook overgaan tot het uitbeelden van
wat Londen nu zo sterk beheerst met
stukken als „Oh Calcutta", naakt.
E. V. Gatacre: „Daar heb ik nooit
over nagedacht, het zou iets heel
nieuws zijn voor ons maar bedenk wel
dat beeldhouwers het altijd deden.
Denk maar eens aan Victor Hugo van
Rodin'"
Dan lacht hij uitbundig en zegt: „Als
wij een man kunnen vinden die we zo
kunnen uitbeelden, dan zullen we het
zeker doen".
Wassen beelden van beleende Nederlanders in Amsterdum
Johan Cruijff (boven in de maak), Rembrandt (hieronder in
handen van Liesbeth List), Karei Appel, Van Gogh en vele
anderen
perkt tot de begane grond van het wa
renhuis, dat kantines heeft voor blan
ken en niet-blanken.
De blanke verkoopsters werken op
andere verdiepingen.
INDUSTRIEWEG 2 DEVENTER
zoekt enkele grote en kleine rechterhanden,
en wel
Hij krijgt een belangrijke taak, omdat de chef-administratie overbelast
is.
Het bezit van praktijk-diploma boekhouden is vereist en zij die studeren
voor MBA genieten de voorkeur.
met MAVO-opleiding, studerende voor het praktijk-diploma boekhouden
strekt tot aanbeveling.
Wij bieden een voortreffelijk salaris, gezellige werksfeer, reiskosten
vergoeding, pensioenregeling, studiekosten enz.
U kunt telefonisch nadere inlichtingen verkrijgen bij de heer Bosch.
INDUSTRIEWEG 2 DEVENTER TELEF. 05700 -16644
Geld lenen
gaat snel en
makkelijk.
U bent van harte welkom! Ook opvrijdagavond van 6.30tot8.00 uur. Een uitgebreidefolder ligtvoor u klaar.
AMERSFOORT, H v. Viandenstraat 28. (03490) 30141 APELDOORN. Kapelstraat 7,(05760) 18108.
HILVERSUM. Smidsteeg 1. (h. Groest),(02150) 40355. UTRECHT, Biltstraat 33, (030) 27557. 33
Wegens uitbreiding der ververij-produktie hebben wij mogelijk
heden tot plaatsing van
voor werkzaamheden in ploegendiensten in de afdelingen
„mengerij", „ververij" en „magazijn/expeditie".
Gegadigden nodigen wij uit zich te wenden tot onze afdeling
Personeelszaken ter bespreking van onze - gunstige - voorwaar
den.
Aanmelding dagelijks aan ons kantoor
SPOORLAAN 2
VEENENDAAL
Fabrikante van NEVEDA-WOL
JOHANNESBURG De Zuidafri-
kaanse theorie van de gescheiden raci
ale ontwikkeling botst dikwijls met de
economische noodzekeRjkheid. De blan
ke regering bevordert in haar streven
naar volledige raciale indelingen de
verhuizing van Afrikanen uit de steden
naar de gesegreerde „thuislanden"
buiten de steden.
Haar theoretici beweren, dat de
zwarten slechts tijdelijke inwoners zijn
van „blanke" gebieden en dat zij door
betere economische mogelijkheden in
hun stamlanden uit de steden moeten
worden weggelokt. Maar de werkgele
genheid die zij daar zouden moeten
bieden bestaat grotendeels op papier.
Ondanks alle officiële pogingen om de
toestroming van werk zoekende zwar
ten naar de steden te stuiten is de na
tionale economie onontwarbaar multi-
raciaal gebleven.
Dit zal nog sterger worden naarmate
ten chonisch tekort aan geschoolde ar
beiders de blanke industrie en handel
dwingt om steeds meer gekleude (de
officiële naam voor Mulatten), Afrika
nen en Aziaten aan te stellen op hoger
betaalde posten, die vroeger uitsluitend
voor de blanken waren gereserveerd.
Niet-blanken werken steeds meer als
monteurs, schrijnwerkers, voormannen
in de fabrieken, opzichters, machinis
ten. kantoorbedienden en schakelbord
bedieners.
Vijf jaar geleden hadden servicesta
tions van blanke eigenaars op zijn
hoogst niet-blanken in dienst als pomp
bedienden en autowassers. Thans wer
ken zo'n 800 zwarte monteurs onder
blank toezicht in de autoreparatiebe
drijven.
Enige tijd geleden heeft de regering
ermee gedreigd duizenden niet-blanken
te verbieden bepaalde werkzaamheden,
variërend van schakelbordbedieners
tot bankkassier, te verrichten.
De blanke werkgevers protesteerden
en minister van Arbeid Marais Viljoen
moest in juni met tegenzin toegeven,
dat de regering het werkkrachtentekort
niet alleen met haar campagne om
blanke immigranten aan te trekken kon
oplossen. Hij zei dat de gekleurde en
Afrikaanse werknemers hun banen
konden behouden zolang geen blanken
daardoor benadeeld werden.
Gesterkt door deze verklaring, nam
een groot warenhuis gekleurde cassiè-
res en verkoopsters in dienst om een
nieuw filiaal in Kaapstad van personeel
te voorzien.
Omdat Viljoen had bepaald, dat er
geen vermenging mocht zijn van blanke
en niet-blanke werknemers „op hetzelf
de arbeidsniveau", bleef het arbeidster
rein van de gekleurde verkoopsters be-
WASHINGTON Een Ameri
kaans artsenteam is tot de conclusie
gekomen, dat in de zuidelijke staten
Florida en Texas duizenden seizoen
arbeiders in de landbouw op eoda-
nige wijze gemanipuleerd worden,
dat zij niet meer de status van een
menselijk wezen bezitten.
De seizoenarbeiders zijn gevestigd
in middeleeuws aandoende verblij
ven, werken onder gevaarlijke om
standigheden en de sterfte onder
hun vrouwen en baby's is soms een
derde hoger dan het Amerikaans ge
middelde.
De artsen die dit meldden aan een
subcommissie van de Senaat maken
'deel uit van dezelfde stichting, die
drie jaar geleden de V.S. opschrikte
met een rapport over honger en on
dervoeding in de staat Mississippi.
„De drie afgelopen jaren hebber,
bescheiden verbeteringen te zien ge
geven, maar nu hebben wij in Flori
da zo'n vernedering en uitbuiting
van mannen, vrouwen en kinderen
ontdekt, dat wij ons zouden schamen
om die te beschrijven, als Avij niel
zo geschokt waren door het bestaan
ervan", zo staat in het rapport.
schurft, pellagra, abiboflavinosis en
tekorten aan vitaminen en eiwitten
waren opvallend".
Volgens dr. Henry Lipscomb van
de medische faculteit van de Baylor
Universiteit in Houston zijn in de
omgeving van Houston de laatst*
tijd drie dodelijke gevallen van po
lio bekend geworden, wat volgen.1
hem een duidelijke aanwijzing was
dat het in die streek ontbreekt aar
medische bas is verzorging en aan he'
inenten van de bevolking.
In Texas ontdekte het team onder
de rondreizende arbeiders en hun
gezinnen allerlei ziekten: „parasie
ten in de ingewanden, rachitis,
Dr. Ray Wheeler had aan de rand
van een moeras in Florida een ar
beiderskamp ontdekt, dat naar zijn
vaste overtuiging „van alles wat kan
bestaan in wat wij een vrije maat
schappij noemen, een slavenkamp
het allerdichtst benaderde".
Fabriekswoningen waren op
vrachtauto's aangevoerd en op blok
ken beton neergezet. Zijn gids had
hem verteld, dat het kamp pas ge
opend was en binnen enkele maan
den weer zou worden afgebroken
om inspectie te vermijden.
Dr. Gordon Harper merkte op, dat
hij in McAllen in Texas gezien had,
dat een baby na behandeling van le
vensgevaarlijke cellulitis en bloed
vergiftiging naar huis werd gezon
den. terwij) vlakbij een ziekenhuis
lag, waarin het kind opgenomen htd
moeten worden.
