Feilloos
Vrije toegang
Vuurvliegje
Van auto af
Niets
Roerloos
Tijd
Samen
zwering
Onze aarde is
een open boek
I
Door alle eeuwen heen hebben geheime verspieders op inlichtingen en in
formaties van vriend en vijand geaasd. Sinds het einde van de Tweede
Wereldoorlog is een opmerkelijke opleving ontstaan in het werk van de
geheime diensten. Er wordt nu zelfs openlijk gespioneerd in het Midden-
Oosten, waar de Amerikanen het bestand tussen Israël en de Arabische
staten controleren. Daarbij zijn de allernieuwste „hemelspionnen'"' inge
schakeld.
Met de erkenning, dat eenheden van de geheime dienst en inlichtingen
officieren meewerken aan de controle op het bestand in de zone van het
Suezkanaal, zijn de Amerikanen in feite een nieuw hoodfdstuk begonnen
in de geschiedenis van de spionage.
Geen land ter wereld is openhartig als het om spionage gaat. Spionnen
komen over het algemeen pas in de publiciteit als zij fouten hebben ge
maakt en daardoor werden ontmaskerd. In zo'n geval zal geen enkele
regering toegeven, dat de spion door haar op informaties was uitgezonden.
Uitzonderlijk is daarom de mededeling van de VS, dat in het Midden
oosten spionnen zijn ingezet.
Zij spioneren echter voor de vrede. De verkenningsvluchten met de nieuw
ste snufjes der spionagetechniek hebben ten doel het uitbreken van een
atoomoorlog te voorkomen. Ook dat is uitzonderlijk, omdat spionage van
oudsher verbonden is met oorlog. Spionage is van militaire oorsprong.
Naïef is het te veronderstellen, dat
de Amerikanen alles aan de open
baarheid hebben prijsgegeven wat zij
bij hun Juchtverkenning" boven de
zone van het Suezkanaal gebruiken.
Er is echter wel zoveel losgelaten,
dat daaruit een vrij volledig beeld
kan worden opgebouwd van de toe
stellen en apparaten die zijn ingezet
bij de ononderbroken observatie van
het gebied, waarin het bestand wordt
gecontroleerd. Het is wel zeker dat
daarnaast nog wel meer elektronische
wonderdingen worden benut. Het be
kende is al fascinerend genoeg
Fantasie schiet tekort om zich dat
allemaal voor te stellen. Sinds de nog
altijd onbegrijpelijke Russische ma
noeuvre waarmee het geduchte U-2
spionage-vliegtuig van de Amerika
nen naar beneden werd gehaald, is
over de werking daarvan veel bekend
geworden. In de kanaalzone opereert
thans ook de U-2.
Zijn prestaties bij deze hooggeper-
fectioneerde vorm van „luchtkarte-
ring" zijn indrukwekkend. Objecten
niet groter dan een kopspijkertje
kunnen feilloos worden herkend op
foto's door de U-2 op tien kilometer
hoogte gemaakt. Op foto's genomen
van vijftien kilometer hoogte waren
de koppen in kranten op de stan
daards van lectuurkiosken goed lees
baar.
De monsterachtig opgeblazen ver
grotingen van negatieven op 25 kilo
meter hoogte belicht, leveren voor de
deskundigen geen enkele moeilijk
heid op om daarop merk, type en
bouwjaar vast te stellen van de auto's
die erop voorkomen. Voetafdrukken
en andere sporen van dien aard kun
nen eveneens worden geïdentificeerd
op foto's uit de U-2 spionagevliegtui-
gen.
De lenzen van de elektronisch be
stuurde camera's, die deze haarscher
pe opnamen van zulke enorme af
standen mogelijk maken, zijn uit
Delft afkomstig.
De optische industrie De Oude
Delft heeft ook voor aardsatellieten
objectieven ontwikkeld, die tot nog
grotere prestaties in staat zijn bij het
maken van opnamen uit de ruimte.
Wolken en duisternis vormen daar
bij geen belemmering. Met infra-rode
stralen dringt de hemelspion door
heel veel heen. dat voor de normale
fotografie een onoverkomelijke hin
dernis is.
Het verschil tussen echt en camou
flage wordt daarbij ook opgemerkt.
I .evend hout, bomen, planten, loof en
dennegroen komen bij deze vorm van
fotografie in rode kleur over. Gekapt
hout en afgerukte takken en twijgen
die ter camouflage over lanceerplaat-
sen e.d. zijn heengelegd, verschijnen
op deze foto's in groengrijze kleur.
Ook wordt zichtbaar wat daaronder
is verborgen.
Tn ons land wordt deze vorm van
fotografie o.m. gebruikt bij de con
trole uit de lucht van het onder
grondse buizennet van de Nederland
se Aardolie Maatschappij. Uit heli
kopters worden daarvan regelmatig
dergelijke opnamen gemaakt boven
de landerijen waarin de buizen lig
gen. Op de foto's kan nauwkeurig
worden bekeken of alles in de grond
nog in perfecte staat verkeert.
Boven het gebied van het Suezka
naal opereert niet alleen de U-2.
Sinds vorige week, is bekend dat daar
ook de SR-I in actie is. Dat is de
code-aanduiding voor een geheel an
der type spionagevliegtuig, dat ook
wel „vuurvliegje" wordt genoemd.
Tn tegenstelling tot de U-2, waarbij
het werken op grote hoogte het be
langrijkste is. scheert de vuurvlieg
met een snelheid van duizend kilome
ter per uur zeer laag over het object
dat gefilmd moet worden. De Ameri
kanen hebben hem zwart geverfd,
wat hem met de geringe hoogte waar
op hij opereert vrijwel onbereikbaar
maakt voor de radarschermen. De
snelheid waarmee wordt gewerkt,
maakt het onderscheppen van de
SR-1 extra moeilijk.
Het zwarte luchtmonstertje heeft
geen startbaan of vliegveld nodig.
Het kan van een platte vrachtauto
opstijgen. Het heeft een actieradius
van een paar honderd kilometer. Op
de automatisch afgestelde radiografi
sche besturing keert het bliksemsnel
naar zijn uitgangspunt terug, waar
het een zachte landing maakt aan
zijn automatisch te voorschijn sprin
gende parachutes. De hele operatic
duurt enkele minuten en levert ont
zaglijk veel materiaal op
Dit razende spionage-insekt is ont
vikkeld uit oefen toestellen die wer
den gelanceerd door bommenwer
pers. Jachtvliegers en afweerraketter
moesten de vuurvlieg bij die oefenin
gen neerschieten. Voor zijn spionage -
taak is het monstertje volgestouwd
met automatisch werkende elektroni
sche apparatuur. Daarmee worden
niet alleen beelden opgenomen, maar
ook geluiden, temperaturen, radar
en andere signalen worden geregis
treerd.
De kreet: „Niets ter wereld blijft
verborgen voor de hemelspionnen"
slaat ook op de Russische Kosmossen
en de Amerikaanse Discoverers, die
bij tientallen de ruimte worden inge
zonden. Deze ruimteverkenners be
spieden alles op aarde, waarvoor op-
Jrachten zijn geprogrammeerd in
ïun mini-computers.
Wat deze ruimteverspieders alle-
uaal kunnen, grenst aan het wonder
baarlijke. Op een radiografisch bevel
kunnen zij zelfs de gesprekken aftap
pen die met een bepaalde telefoon fa'
welke plaats ter wereld worden ge
voerd. Men kan veilig aannemen dat
Russen en Amerikanen met deze he
melspionnen over en weer alles aan
de weet komen wat zij weten willen.
Midas is de naam van zo'n Ameri
kaanse hemelspion, die nu ook boven
de zone van het Suezkanaal is inge
schakeld. Deze kleine ruimte-satelliet
is uit het Samos-project voortgeko
men, dat met de code E-5 wordt aan
geduid.
Evenals het riet dat in de Midas-
sage alle geheimen in zijn geritsel
rondfluistcrde. zo geeft ook de elek
tronische hemelspion Midas alle ge
heimen door die hij opvangt.
Op een hoogte van vierhonderd ki
lometer lijkt Midas roerloos te blij
ven hangen boven het gebied waar
hij zijn waarnemingen moet doen.
Deze vaste plaatsbepaling is het ge
volg van zijn snelheid die overeen
komt met de vaart waarmee de aarde
rondwentelt.
Hij is zeer compact gebouwd en
weegt samen met de apparatuur en
de beeld- en geluidscassettes waar
mee hij is volgestouwd, ruim ander
halve ton.
Op radiografische impulsen van de
aarde stoot hij de volle cassettes af.
die dan als zelfstandige ruimtecap-
suultjes in hun hittebestendig omhul
sel, op het signaal van een automati
sche richtingzoeker naar de aarde te
rugkeren. Hun landingsplaats ligt in
een afgebakend gebied in de Stille
Oceaan, waar speciaal uitgeruste
vliegtuigen ze met vangnetten uit zee
opvissen om ze naar de laboratoria
over te brengen waar Nasa en CIA
(de Amerikaanse geheime dienst) sa
menwerken.
Zwakke schakel in dit vernuftige
geheel is nog altijd de tijd die nodig
is om de films te ontwikkelen, de
banden te decoderen en de massa ge
gevens die zijn verkregen te interpre
teren en te verwerken.
Daar zijn nog altijd vier dagen tot
soms twee weken mee gemoeid. Veel
te lang otn effectief te kunnen reage-
.ren op de beschuldigingen over ge
constateerde of vermeende schendin
gen van het bestand. Dit is herhaal
delijk tot uitdrukking gekomen in
mededelingen uit de VS, dat pas na
een bepaalde datum geantwoord kon
worden.
Op die ogenblikken was de post uit
de hemel nog niet binnen of nog niet
helemaal verwerkt", aldus het com
mentaar van een der betrokkenen.
Israël heeft in de succesrijke zes
daagse veldtocht het bewijs geleverd
wat de waarde en betekenis zijn van
een modern toegeruste inlichtingen
dienst. Deskundigen schrijven de
bliksemsnelle overwinning van Israël
op de Arabische strijdkrachten in
eerste instantie toe aan het uitmun
tende werk Van de Israëlische inlich
tingendienst.
Deze werkte zo perfect, dat de Is
raëlische luchtmacht al op de eerste
dag van de veldtocht de hele lucht
macht van de Arabische staten bui
ten gevecht kon stellen. Daarmee was
het lot al bezegeld.
Een andere illustratie van de tover
kunsten der spionage was, dat de Is
raëlische geheime dienst met behulp
van de hoogontwikkelde elektroni
sche apparatuur in staat bleek in het
radiografisch verkeer van het Arabi
sche legercommando te komen.
De Israëliërs kwamen zo niet alleen
op de hoogte van de Arabische troe
penbewegingen, maar bovendien ga
ven zij met Arabische medewerkers
valse bevelen door aan de Arabische
troepen. Het gevolg daarvan zou o.m.
zijn geweest, dat 2 Arabische tank
eenheden elkaar in de pan hakken.
Het doorspelen van valse inlichtin
gen naar de andere partij is een be
langrijk aspect van de spionage. Het
meest duivelse voorbeeld ervan heb
ben Hitier en Heydrich geleverd.
Reinhardt Heydrich, hoofd van de
SD, de beruchte Sicherheits Dienst
van Hitler-Duitsland, kwam op de
onmogelijk schijnende gedachte Sta
lin zelf als beul te gebruiken bij het
afslachten van de leiding van het Ro
de Leger.
Heydrich kreeg deze inval toen hij
in 1936 dus voor het uitbreken
van de Twëede Wereldoorlog en zes
jaar voor Duitsland de toenmalige
bondgenoot Rusland zou aanvallen
in contact kwanf'met de wit-Rus-
sische generaal Nicolay Wladimir
Skoblin. Deze woonde in Parijs. Van
1928 af was hij medewerker geweest
van de Russische geheime dienst
GPOE. Skoblin bood Heydrich be
wijsstukken te koop aan over een sa
menzwering tegen Stalin.
Onmiddellijk zag Heydrich zijn
kans. Hij speelde op listige wijze ge
ruchten over deze samenzwering
door naar Rusland. Niet rechtstreeks,
maar via vertrouwelingen van de
Sovjet-Unie in Tsjecho-Slowakije en
zelfs via de Franse minister-president
Daladier. Uit Duitsland zelf hoorde
Stalin niets.
Daladier vernam iets over de sa
menzwering op een cocktailparty in
Parijs. Hij liet het gerucht weer door
sijpelen naar de Russische ambassa
de in Parijs en zo kreeg Stalin van
twee onverdachte zijden de waar
schuwing binnen, dat een aantal van
zijn generaals hem naar het leven
stonden.
Toen uit de inlichtingen die hij liet
verzamelen, bleek dat Heydrich
waarschijnlijk over bewijsstukken be
schikte, een bijzonderheid die Hey
drich de Sovjetleider juist wilde laten
weten, liet Stalin Heydrich polsen
over een eventuele verkoop van de
documenten.
Heydrich had intussen een indruk
wekkende hoeveelheid vervalste do
cumenten laten vervaardigen, die een
veel omvangrijker komplot deden
vermoeden dan er misschien was ge
weest. Bij die stukken waren zelfs
met de hand geschreven brieven van
generaals van het Rode Leger, waar
in in code sprake was van de be
raamde aanslag.
Heydrich verkocht dit materiaal
aan de Russische onderhandelaar
voor driemiljoen goudroebel. Stalin
reageerde als een dolleman nadat hij
er kennis van had genomen. Temeer
omdat Hitier en Heydrich hun beste
vriend als leider van de samenzwe
ring aan Stalin uitleverden, namelijk
maarschalk Tuchatschewsky, de
plaatsvervangend commandant van
de Russische verdediging.
Een speciaal zuiveringsbureau voer
de een snelle actie uit. Aan deze door
Heydrich uitgedachte moordpartij
waarin Stalin door zijn toekomstige
tegenstanders als beul werd gebruikt,
vielen 24.000 officieren en onderoffi
cieren van het Rode Leger ten offer.
Ze
z°
zatbfdag 5 september 1970
