Veenendaals
dagblad
Troonrede en miljoenennota
stellen in vooruitzicht:
Een greep uit de nieuwe plannen
REGELS EN
STRAFREGELS
Stakers
in haven
weer aan
het werk
Wegenbouw moest
keuze maken
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Bouwvakkers
spanning
tn
Aannemers
verliezen
kort geding
r
zingende dolfijnen...
GIROKAARTEN
VOOR
BELASTING
BETALERS
HOE KOMT HET GELD BINNEN
Opklaringen
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG De regering heeft besloten krachtige maat
regelen te nemen om aan de uiterst gespannen situatie
waarin de Nederlandse economie verkeert het hoofd te bie
den. In de vanmiddag door de Koningin uitgesproken
Troonrede en de door minister Witteveen aan de Staten-
Generaal aangeboden miljoenennota wordt een fors pak
ket maatregelen aangekondigd die beogen de inflatie
krachtig te bestrijden door een programma tot afremming
van de bestedingen en beperking van de loonontwikkc-
ling:
TE SJSEL
■■790
BOVWHEFFITSG
Minister Bakker meent:
Rijksweg 15 enkelbanigtot Doetinchem
Apeldoorn-Zwolle niet bij plannen
DOLFINARIUM VTBN.V.
Wij houden steeds
hardnekkig vol
dat zelfs een
simpele krentenbol
zoals die heden
wordt gemaakt
van Bums het
allerbeste smaakt.
Bur. voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaaf.
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
1,13 P-W., 4,85 p.m., 14,30 p.k.
VALLEB
Voortzetting van het nieuwsblad „De
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
DINSDAG 15 SEPTEMBER I970 - 44e JAARGANG no. 2I5
Krachtige
medicijnen
nProonrede en rijksbegroting maken
opnieuw gewag van een groot
aantal plannen van de regering. Tot
de belangrijkste horen:
de regering kondigt maatregelen
aan die willen bevorderen dat de
positie van de werkende jongeren
gelijkwaardig wordt aan die van
leeftijdgenoten die nog voortgezet
onderwijs ontvangen. In een nota
van minister Roolvink en staats
secretaris Grosheide worden de
maatregelen toegelicht (o.a. het
toewerken naar een nieuw soort
part-time-onderwijs, verlenging
per 1 augustus 1971 van de leer
plicht van acht tot negen jaar en
invoering van een gedeeltelijke
onderwijsplicht van één dag per
week gedurende een jaar voor wie
nog géén 16 jaar maar wél leer-
plichtvrij is);
opvoering van de woningbouw;
minister Schut maakt gewag van
een woningbouwprogramma voor
1971 van ca. 130.000 woningen.
5.000 meer dan vorig jaar in zijn
begroting werden aangekondigd;
de formele toeneming van het
aantal woningen bedraagt 2.000;
de hyurharmonisatie wordt nieuw
aangepakt en de huurliberalisatie
wordt voortgezet;
de leerlingenschaal bij het basis
onderwijs wordt met ingang van
1 augustus 1971 verlaagd tot 36
leerlingen en bij het kleuteronder
wijs tot 37 leerlingen per klas;
in de begroting-1971 wordt het
voor deze kabinetsperiode gestel
de doel om de Nederlandse ont
wikkelingshulp in dat jaar op 1
procent van het nationaal inko
men te brengen bereikt;
de regering komt met voorstellen
met betrekking tot de instelling
van regionale bestuurseenheden;
de status van de P.T.T. wordt
gewijzigd; overwogen wordt van
dit staatsbedrijf een N.V. te ma
ken;
de post op de rijksbegroting ten
behoeve van de instanthouding
en ontwikkeling van het openbaar
vervoer is weer aanzienlijk ver
hoogd;
de uitgaven van het ministerie
van Onderwijs en Wetenschappen
worden opnieuw het hoogst be
groot: 8,95 miljard (incl. aan
vullende posten); daarna volgen
Defensie met 4,2 miljard, So
ciale voorzieningen met 3,9 mil
jard en Verkeer en Waterstaat
met f 3,4 miljard. Het totaal van
de uitgaven komt voor het eerst
boven de 30 miljard.
Zie voor uitvoeriger nieuws over d«
rijksbegroting en troonrede de pagina's
7, 8. 9 en 11.
voor koortsige economie
J^e verleiding ligt voor de hand om
van de Troonrede alleen maar
het middeltste deel als belangrijk te
beschouwen: de maatregelen die een
bestedingsbeperking moeten afdwin
gen, omdat de regering van oordeel is
dat de wagen van onze economie uit
het spoor dreigt te lopen. Ontegen
zeglijk zulen in het politieke debat
dat straks volgt deze maatregelen de
meeste stof doen opwaaien. En ver
moedelijk zullen de leden van dit ka
binet De Jong heel wat van dat
sto£ slikken krijgen. Dat ze dit risico
hebben genomen pleit voor de inte-
griteit van deze ministersploeg: ze
voeren door wat ze in 's lands belang
noodzakelijk achten, èn het pleit voor
hun politieke moed, want de verkie
zingen staan voor de deur!
Deze Troonrede wekt dan ook helemaal
niet de indruk dat ze geschreven is
door een bijna demissionair kabi
net integendeel. Er worden begin
selverklaringen in uitgesproken die
getuigen van de wil om, als dat nodig
zou zijn, nog vele jaren door te gaan.
Direct in de aanvraag al wordt cen
traal gesteld wat de grote uitdaging
ls van onze tijd: de snel verschuiven
de normen die spanningen opwekken
tussen behoud en vernieuwing. En de
regering aarzelt niet om in dat veld
van spanningen zichzelf de plaats aan
te wijzen die zij meent te moeten in
nemen: enerzijds is het haar taak de
wetgeving aan te passen aan de zich
wijzigende omstandigheden, ander
zijds rekent zij het zich tot plicht
krachtig op te treden tegen misbruik
van de geboden vrijheid en tegen on
verdraagzaamheid. Zeggen we het
met andere woorden: de regering is
er voor de spelregels en voor de
strafregels. De spelregels die binnen
dat spaningsveld de goede gang van
zaken moeten waarborgen en de
strafregels voor wie zich niet aan die
spelregels wil houden.
Dat uitgangspunt kunnen we volledig
onderschrijven en als we ook even
vooruit mogen lopen op de komende
verkiezingen: we hopen dat het Ne
derlandse volk opnieuw een regering
zal kiezen die haar taak op deze wij
ze opvat. Waarbij er dan altijd wel
verschil van mening zal blijven over
de vraag of elke spelregel op zichzelf
wel deugdelijk is en of het aantal
strafregels soms niet te laag of te
hoog is!
T^e vraag die ons op dit moment
bezig houdt is of de serie beste-
dingsbeperkende maatregelen die de
regering nu heeft aangekondigd tot
de spelregels dan wel tot de strafre
gels gerekend moet worden. We nei
gen tot het laatste want de klap komt
in alle sectoren van ons maatschap
pelijk leven nogal hard aan: de
werknemers krijgen een loonstop
voorgezet, de werkgevers worden ste
vig beperkt in hun investeringsactivi-
tetien en iedere burger krijgt de
belastingrekening gepresenteerd.
Straf veronderstelt schuld kan men
er iemand de schuld van geven dat
onze economie oververhit is geraakt?
Is het de schuld van de werkgevers
die zich wat al te ongeremd aan uit
breidingen hebben overgegeven in
hun verlangen naar meer produktie
zo zelfs dat ze de woningbouw in
het gedrang gebracht hebben? Is het
de schuld van de werknemers die een
steeds groter stuk van de welvaarts-
koek vragen? Of moet men de schul
digen in het buitenland zoeken waar
een grote vraag naar Nederlandse
produkten blijkt te bestaan? Afijn, u
kunt het zelf allemaal lezen in de
macro-economische verkenning van
het Centraal Planbureau.
Er is nog een andere mogelijkheid: dat
de strafregels noodzakelijk zijn ge
worden omdat de spelregels niet he
lemaal goed zijn geweest. En dan
komt men bij de loonwet, op dit
ogenblik eigenlijk de spil waar om
heen dit hele bestedingsbeperkings
complex draait. Is die loonwet niet de
oorzaak van veel ellende? En lijkt de
chaos niet nog groter te gaan worden
als minister van Sociale Zaken ook
inderdaad die loonwet zal gaan han
teren en een loonstop zal gaan afkon
digen? Het ziet er naar uit en de par
lementaire opppositie lijkt niet te
Op de rijksbegroting 1971 zal een
bedrag van 140 miljoen gulden
worden geblokkeerd;
Op korte termijn wordt een wets
ontwerp ingediend dat een voorstel
bevat tot het „conjunctureel han
teren" van de tarieven van enkele
belastingen. Op basis van deze wet
telijke bevoegdheid wil de regering
per 1 januari a.s. voor de duur van
twaalf maanden de tarieven van de
loon- en inkomstenbelasting, de
vennootschapsbelasting, de benzi-
ne-accijns en de bijzondere verbrui-
kersbclasting op personenauto's
met 3 procent van de dan geldende
tarieven verhogen;
Overgegaan zal worden tot een
beperking van het consumptief kre
diet en van het door de overheid
garanderen van leningen buiten de
woningbouwsector;
de regering is van mening dat de in
artikel 10 van de Loonwet vermel
de voorwaarden zijn vervuld; zij
heeft op dit punt vandaag een ad
viesraad aan de SER gericht; de
adviesaanvraag betreft de moge
lijkheid om in 1971 een loonpauze
in te stellen;
de beoogde matiging van de loon
ontwikkeling zal door voortzetting
van een krachtig prijsbeleid wor
den ondersteund.
AMSTERDAM De vakbonden in
de bouw behoeven zich niet te onthou
den van acties die de werknemers stij
ven in hun streven een extra uitkering
van 400 gulden te verkrijgen. Dit blijkt
uil de uitspraak die de president van
de Amsterdamse Rechtbank mr. U. W.
H. Stheeman vanmorgen heeft gedaan
in het kort geding dat de in de raad
van bestuur bouwbedrijf verenigde
aannemersbonden tegen de drie bouw
vakbonden maandag hadden aange
spannen.
Mr. Stheeman wees de eis van de
werkgevers om steunacties aan de bon
den te verbieden van de hand, omdat
naar het hem voorkwam de acties van
de bonden niet duidelijk in strijd zijn
met de bewoordingen van de CAO en
ook geen geweld doen aan de bij de
uitvoering ervan in acht te nemen goe
de trouw.
De president overwoog dat de acties
een reactie zijn op de weigering van de
werkgevers om over de 400 gulden te
onderhandelen, terwijl in de cao de
mogelijkheid wordt gegeven de arbeids
overeenkomst tussentijds te wijzigen.
De bouwwerkgevers worden veroor
deeld in de kosten van het geding, be
groot op 500 gulden.
ROTTERDAM De havenarbei
ders in Rotterdam hebben dinsdag
morgen in zeer groten getale h$t werk
hervat. Alleen op de rechter Maas
oever is de discussie bij de poorten nog
niet geheel geëindigd.
De bedrijvencommissie verspreidde
vanmorgen vroeg pamfletten onder de
arbeiders, waarin zij zich achter de vi
sie van de erkende vakbonden stellen.
Dit houdt in dat een concreet eisenpak
ket voor 1 november moet zijn gereali
seerd. Als dit niet het geval is, dan
zullen de bonden "vooropgaan en niet
achteraanlopen".
Algemeen wordt dit in de haven uit
gelegd als een stakingsdreiging, (zie
verder pag. 2.)
aarzelen in het opstoken van dit
vuurtje.
Dit willen we ervan zeggen: die loon
wet ligt er, goedgekeurd door de ver
tegenwoordigers van het Nederlandse
volk. En dus zal de minister die wet
moeten gebruiken als dat in het be
lang van ons volk is. Maar...regeren
is meer dan het toepassen van wet
ten. Als in de Troonrede gesproken
wordt over spanningen tussen behoud
en vernieuwing dan moet er ook be
grip zijn voor de psychologische ver
schijnselen van die spanningen. Be
grip dat er soms onredelijkheid is.
Daarom hopen we één ding: dat de
regering vóór alles al het mogelijke
zal doen om de verbroken contacten
met een deel van het bedrijfsleven te
herstellen, waarbij het ons onver
schillig is wie er een knieval moet
doen. Spelregels moeten passen in de
sfeer van het spel blijkt dat niet
het geval te zijn dan moeten ze ver
vangen worden. En pas daarna ko
men de strafregels aan de beurt.
De regering vindt deze bijsturings
maatregelen noodzakelijk ter verzeke
ring van de toekomstige werkgelegen
heid, de welvaart en het welzijn in ons
land.
Verder is de regering in het kader
van het „gewone" begrotingsbeleid van
mening dat de verhoging van de omzet
belasting (BTW) per 1 januari anders
moet geschieden dan aanvankelijk het
plan was. Aan het parlement zal wor
den voorgesteld het verlaagde tarief
(globaal: voor eerste levensbehoeften)
op 4 procent te houden (en dus niet,
zoals in de wet was voorzien, op 4,3
procent te brengen) en het normale ta
rief niet van 12 op 13 maar op 14 pro
cent te brengen.
Een aantal artikelen gaat van het
normale naar het verlaagde tarief om
de invloed op de kosten van levenson
derhoud beperkt te houden.
Daarnaast vinden een verdere verla
ging van de invoerrechten en een ver
lenging van de tijdelijke verlaging van
de suikeraccijns plaats. De inkomsten
belasting op het privé-gebruik van au
to's dat door de onderneming wordt be
kostigd zal worden verzwaard door een
meer op de werkelijkheid afgestemde
waardering.
Nog een nieuwe maatregel: rentever
rekening zal worden ingevoerd bij be
paalde te innen en terug te betalen be
lastingen.
In de Troonrede staat dat de sterke
expansie van de economie zich ook dit
jaar in een belangrijke toeneming van
de produktie, in- en uitvoer en werkge
legenheid manifesteert. De verbetering
van het reëel vrij besteedbaar loon is
aanzienlijk; het uitkeringsniveau van
AOW en AWW is extra verhoogd. „De
laatste maanden voltrekt zich echter de
groei van de totale nationale economie
in een té snel tempo, met name als
gevolg van de ontwikkeling van de in
vesteringen in bedrijven en van de par
ticuliere consumptie. Hierdoor loopt de
spanning op de arbeidsmarkt en de ka
pitaalmarkt verderop en tekent zich
sinds kort een gevoelige verslechtering
van de handelsbalans af. De spannin
gen ontladen zich nu bovendien in on
verwachte. aanzienlijke extra loonuit-
keringen. De versnelling in de loon- en
prijsstijgingen die al werd gevreesd
krijgt daarmee een zeer gevaarlijke im
puls; de betalingsbalans zal nog veel
ongunstiger worden. Delen van het be
drijfsleven zullen in ernstige moeilijk
heden kunnen geraken, wat zijn effect
op de werkgelegenheid niet zal missen,"
aldus de Troonrede, waarin daarna de
al vermelde maatregelen worden
opgesomd.
De tweede tranche van de inflatie-
«NYQE»«EC*TC\
correctie (verlaging van de loon- en in
komstenbelasting) tot een totaal van
300 miljoen gaat door. Zij staat
buiten de speciale maatregelen; de dek
king van dit bedrag is al in het beleid
ingebouwd, aldus minister Witteveen.
De minister vindt dat de bijsturing in
de eerste plaats via de overheidsfinan
ciën moet geschieden. Een krachtig
vasthouden aan het stringente begro
tingsbeleid en vermijding van inflatoire
financiering moeten onder de gegeven
omstandigheden als een eerste vereiste
worden gezien. Een beperking van de
rijksuitgaven zal plaatsvinden door een
aantal posten op de begroting 1971 in
hoofdzaak ten aanzien van de investe
ringen te temporiseren.
De omzetbelasting wordt van de
voorgenomen 3 procent-verhoging van
een aantal belastingen uitgezonderd
omdat er al een andere omzetbelas
tingsmaatregel wordt genomen. Met de
3 procent-verhoging van de genoemde
belastingen is een bedrag op jaarbasis
gemoeid van 550 a 575 miljoen.
De middelen die door al deze maatre
gelen ter beschikking komen (op basis
van 1971 600 miljoen) zullen niet
worden gebruikt ter vermindering van
het beroep van het rijk op de kapitaal
markt (dat in vergelijking tot 1970 toch
al aanzienlijk geringer zal zijn). Om het
gewenste effect te bereiken vermin
dering van de geldsomloop zullen zij
worden gestort op een geblokkeerde re
kening of moeten worden gebruikt voor
aflossing van vlottende schuld.
Vooral om de woningbouw veilig té
stellen is al overgegaan tot een herin
voering van het vergunningenbeleid
voor bedrijfsgebouwen in de sector nij
verheid, handel en verkeer. Het kabinet
stelt zich voor deze maatregel in 1971
te vervangen door een tijdelijke heffing
op de aannemingssom van deze bouw
werken (naar wij vernemen zou het bij
deze heffing gaan om een percentage
van 10 k 15).
ADVERTENTIE
De eerste winnaar van
1000 gulden
in het grote kolenspel is
EU Buitink, Srautslaan 2, Baarn.
Doet u dit najaar ook mee?
DEN HAAG Minister Bakker (Verkeer en Waterstaat) heeft, zo blijkt uit
de begroting van het Rijkswegenfonds, verdere doortrekking van rijksweg 15
van rijksweg 52 tot rijksweg 12 zij het voorlopig enkelbanig voorbij
weg 12 tot Doetinchem in het programma opgenomen. Dit laatste deel wordt
krachtens een regeling met de provincie Gelderland in eerste instantie als pro
vinciale weg (enkelbaans en kruisingvrij) aangelegd.
Het in Gelderland tot nog toe in het
programma ontbrekende deel van
weg-75 (Wijchem - Valburg) is even
eens in het programma opgenomen.
Andere urgente projecten zoals de ge
deelten Arnhem-Ape) doorn en Apel
doorn-Zwolle van Rijksweg 50 en de
brug over de IJssel bij Zutphen in
weg-47 konden dit keer nog niet in het
programma worden opgenomen; opne
ming in het uitvoeringsprogramma
1971-75 van deze naast genoemde Gel
derse projecten is om financiële rede
nen niet mogelijk. Hier moest een prio
riteitenkeuze worden gemaakt, aldus
minister Bakker.
Gelet op de verkeerssituatie in Nij
megen en de vorderingen die met de voor
bereiding en uitvoering van weg-75
worden gemaakt, is het vanzelfspre
kend dat de brug over de Waai bij
Ewijk met de aansluitende weggedeel
ten in het programma moet worden op
genomen.
De keuze tussen de wegen -15 en -50
is moeilijker; de minister hecht een
groot gewicht aan een snelle voltooiing
van de verbinding van de Rotterdamse
haven met het achterland. Daarnaast
geeft weg-15 een zeer directe verbin
ding met het hart van de Gelderse
Achterhoek.
De verbinding over de IJssel bij Zut
phen is in dit verband eveneens van
belang, maar door het gereedkomen
van de E8 tot Holten omstreeks eind
1971 krijgt het noordelijke deel van de
Achterhoek al een aansluiting op het
landelijke autosnelwegennet. „Het niet
opnemen van genoemde delen van de
weggen -47 en -50 en in het bijzonder
het deel van de weg-50 tussen Apel
doorn en Zwolle betekent niet dat
ondergetekende de urgentie onvoldoen
de inziet; er moet evenwel een keus
worden gedaan. Zoals bij de mondelin
ge behandeling van de begroting 1970
al is toegezegd streeft ondergetekende
ernaar de brug over de IJssel bij Zut
phen met toeleidende wegvakken in het
programma 1972-1976 op te nemen", al
dus minister Bakker.
Aan de E8 en rijksweg 15 zullen vol
gend jaar resp. f 62 miljoen (incl. brug
over de IJssel) en 22 miljoen worden
besteed.
Ook staat o.m. op het programma
voor volgend haar de voltooiing van de
IJsselweg (weg-48), gedeelte Arn-
hem-Dieren met inbegrip van de bouw
van een brug over de afgesneden IJssel
te De Steeg, alsmede de aankoop van
gronden voor de doortrekking naar
Zutphen. Verder worden uiteraard gel
den gevoteerd voor rijksweg 50 in het
rivierengebied en ten oosten van Apel
doorn.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM: Bouwvakarbeiders
lieten zich gisteren voor het ge
rechtsgebouw voorlichten over het
verloop van het kort geding, dat
de werkgevers in de bouwnijver
heid tegen de drie bouwvakbonden
hadden aangespannen. De werk
gevers eisen, dat de werknemers
zich onthouden van acties om de
uitkering van 400,- te verkrijgen.
De rechtbank doet volgende week
dinsdag uitspraak.
...in bet dolfinarium Harderwijk
-
In het grootste overdekte Dolfijnensta
dion ter wereld met 2500 zitplaatsen
zietu een unieke show van zeeleeuwen
en dolfijnen in één programma.Tijden;
10.00, 11.30, 13.00,14.30,16.00
en 17.30 uur (op zondag niet om 10
uur).
SPEELTUIN RONDVAART VELUWESTRAND
Tel. 03410 - 6041.
DEN HAAG Het ligt in het voor
nemen aan iedere belastingplichtige
aan wie een aanslagbiljet met een te
betalen saldo wordt toegezonden, een
stortings-/overschrijvingsgirokaart te
sturen.
Na iedere betaling op de aanslag zal
een nieuwe kaart worden toegezonden
met vermelding van het resterende, nog
openstaande saldo. Aldus wordt meege
deeld in de toelichting bij de begroting
van het ministerie van financiën.
ADVERTENTIE
2r:fTT77T5r
DWARSGEBAKKEN
Weersverwachting van het KNMI tot
woensdagavond:
Opklaringen, maar ook plaatselijk eea
bui. Vannacht hier en daar mist. Ieti
lagere temperaturen dan vandaag.
Zwakke tot matige, overdag tijdelijk
vrij krachtige westelijke wind.
Morgen:
Zon op: 6.14; onder: 18.56.
Maan op: 18.45; onder: 6.03.