Premier de Jong:
kritiek oppositie
bijna karikatuur
Schildwacht schoot
op wachthuisje
Ambonezen nemen „overval" niet
„POLITIE LOKT OP DEZE
MANIER DE RELLEN UIT"
Consumentenbond
dient klacht in
tegen reclame van
verzekeraars
Betere scholing
vakbondsleden
noodzakelijk
ÉT DRAKfl
VEL
FLORYN
Algemene beschouwingen beëindigd
Lewenstein nv
Bouwvakkers
willen volgend
jaar 7 pet.
meer loon
Hafijn...eenborre
van floryn!
Ook sabotage
op \penburg
-bewakingsdiensten beu-
Vragen over
loodjjehalte
autobenzine
Ploegkampioen
l>ehield titel
Nederlandse
leden popgroep
veroordeeld
FORMATEUR
ffÜANClËiy
Meer naaimachine
voor uw geld.
VOOR KRIJGSRAAD BOETE GEËIST
TE VEEL
MOIAER
MI JI\ DETECTORS
VERONTWAARDIGD
OORLOG
GESCHOPT
de „harde" matras met
alle comfort van een „zachte"
VRIJDAG 16 OKTOBER 1970
DEN HAAG Minister-president De Jong heeft gisteren in de Tweede Kamer
de >erdraagzaamheid vooropgesteld. „De beslissende vraag voor de toekomst
van onze samenleving is of de meerderheid ten opzichte van minderheden zich
zelf kan beheersen of tolerant kan blijven", zo zei de premier in zijn antwoord
op de algemene beschouwingen van de Kamer.
Hij wees de kritiek op de houding van het kahinet op het punt van orde en
gezag van de P.v.d.A. en D'66 met beslistheid van de hand.
„Over welk land hebben de heren
Den Uyl en Van Mierlo het? Niet over
het onz. Dit kabinet nam het initiatief
om over een breed front tot openheid te
komen. De heren Den Uyl en Van
Mierlo maken het toch wel te bont als
zij zeggen dat dit kabinet de tegenstel
lingen toespitst door niet voldoende
vernieuwingen te bevorderen. Hun be
togen doen bijna karikaturaal aan", ai-
dus premier De Jong.
In een democratische rechtsorde mag
iedereen in „geboden" vrijheid naar
verandering streven, mits hij daarbij de
geldende rechtsregels in acht neemt.
Volgens de pre*mier betekent dat niet
dat de regering kan volstaan met het
handhaven van orde en gezag.
Premier De Jong zag als kracht en
waarde van de democratie dat zij ver
anderingen in levensopvatting, levens
stijl en normen langs vreedzame wegen
verwerkt.
Omdat het kabinet het recht van vrije
meningsuiting hoog houdt treedt het
met grote terughoudendheid op tegen
over „uitingen of afwijkende levensstij
len die ons niet aanstaan."
Het gezamenlijke plan van PvdA.
D'66 en PPR om de kabinetsformateur
rechtstreeks te laten kiezen, en een di
strictenstelsel in te voeren vindt bij de
regering geen genade.
Volgens premier De Jong is voor een
vereiste grondwetswijziging (in tweede
lezing) niet een tweederde meerderheid
in de Kamer te verwachten. Hij wees
gisteren in dit verband op het verdeel
de advies van de staatscommissie-
Cals-Donner, waar negen van de ze
ventien leden zich voor deze gedachte
hebben uitgesproken.
Voor de suggestie van KVP fractie
leider drs. Schmelzer, om de Kamer in
een speciaal debat direct na de verkie
zingen de kabinetsformateur te laten
aanwijzen, voelde de minister-president
wel wat. Hij vreesde echter dat het ge
zag van het parlement wordt aangetast
als de Kamer er niet in slaagt om een
formateur aan te wijzen.
Volgens premier De Jong is de kans
van slagen van de formateur door een
openbaar debat gering.
Premier De Jong gaf vervolgens de
Tweede Kamer een duidelijk antwoord
op de vraag waarom de regering niet
eerder tot het afremmen van de beste
dingen is overgegaan. „Bij de beoorde
ling in juni speelde ook een rol dat de
groei van de investeringen in 1969 ma
tig was geweest. Ook moest de compen
satie daarop in 1970 niet direct als alar
merend worden gezien. Dat gold ook
voor de particuliere consumptie. Het
beeld van de versnelde staging van de
investeringen tekende zich pas de laat
ste maanden merkbaar af", zo zei de
premier.
Minister Witteveen (financiën) ver
weerde zich daarna tegen de aandrang
van de oppositie om de verhoging van
de BTW niet te laten doorgaan, maar in
plaats daarvan onder meer het af
braakschema voor de heffing op inves
teringen opnieuw te verschuiven. De
afbraak kan niet voortdurend op de
lange baan worden geschoven, zei de
minister, maar zijn voornaamste be
zwaar tegen de voorstellen van de op-
pisitie was dat daardoor een permanen
te dekking zou worden vervangen door
een tijdelijke.
Minister Witteveen wees op de fun
damentele keus die moet worden ge
daan en waarover met name de anti
revolutionair dr. Goudzwaard en de
KVP'er drs. Notenboom hadden gespro
ken.
Hij doelde op de berichten over het
initiatief binnen de vakbeweging waar
bij deze keus (meer werkelijk loon of
meer gemeenschappelijke voorzienin
gen) met zoveel woorden aan de leden
wordt voorgelegd.
De minister betreurde het dat zijn
voorganger de socialist dr. Vondeling,
deze keus ontwijkt, zoals hij zei en
zelfs als mogelijkheid ziet dat tekorten
op de Nederlandse betalingsbalans die
daarvan het gevolg zijn, door over
schotten in andere E.E.G.-landen zou
den moeten worden opgevangen.
Een consequente keus wordt volgens
minister Witteveen moeilijker naarmate
ADVERTENTIE
reeds vanaf 285,-
Dealerlijst op aanvraag:
POSTBUS 9045
AMSTERDAM
DEN HAAG De veiligheidsdienst
van de vliegbasis Ypenburg heeft ont
dekt dat een installatie voor het opvan
gen van straaljagers in het weekeinde
van 18 september is vernield.
De installatie, die straaljagers op
vangt bij het te ver uitlopen op de lan
dingsbaan, heeft een aantal kabels van
rubber. Deze kabels waren tot op enke
le milimeters na doorgesneden. De da
der van deze opzettelijke vernieling is
niet bekend.
ARNHEM Voor de Arnhemse krijgsraad stond donderdag terecht de 21-jarige
adjunct-laborant L. B. van R. uit Mierlo. Hfj moest zich verantwoorden we
gens vernieling van een wachthuisje op 21 mei jl. waar hfj in Bueren (Duitsland)
als schildwacht de geheime opslagplaats van de NAVO moest bewaken. Hij schoot
60 kogels af uit een automatisch wapen. B. van R. is in september afgevoerd uit
de militaire gelederen.
Beklaagde behoorde tot de bewakings
troepen van het Van Heutsz regiment
en zijn compagnie was belast met de
bewaking van het depot te Bueren.
Prof. dr. K. Hutte, hoogleraar in de
sociaal-psychologie aan de Rijksuniver
siteit van Groningen, was als getuige a
décharge gedagvaard. Hij ging uitvoe
rig in op de psychische factoren, die in
het geding komen bij het wachtlopen in
het algemeen en bij de situatie te Bue
ren. De ouditeur-militair, mr. J. van
den Berghof, hield zich evenwel aan
een psychiatrisch rapport van overste
C. J. A. Somers, die beklaagde vermin
derd toerekeningsvatbaar had ver
klaard en eiste wegens vernieling 75
gulden boete. Hij distantieerde zich in
zijn requisitoir van de z.i. overdreven
eisen, die aan militaire autoriteiten
worden gesteld. Militairen moeten niet
worden behandeld als oude dames,
maar als mannen. De situatie te Bueren
was niet ideaal, maar paradijselijk in
vergelijking met de wrede werkelijk
heid in dé tijd van oorlog.
Beklaagde heeft de kogels door het
wachthuisje gejaagd op een moment,
dat het voortdurend wachtkloppen zon
der ontspanning, zonder hoegenaamd
contact met de buitenwereld, hem te
veel werd. Hij had eerst verklaard
schimmen te hebben gezien. Later zei
hij hiermee zijn overplaatsing te heb-
ven willen forceren. Hij had al geruime
tijd vruchteloos geprobeerd van de be
wakingsdiensten bevrijd te worden.
Prof. Hutte kenmerkte het wachtlo
pen in het algemeen als .geestelijk af
stompend" en het geval van beklaagde
(in de cirkelgang van twee uur op twee
uur af en twee uur ter beschikking
zonder de vrijheid meer dan uur buiten
de standplaats te vertoeven) als onmen
selijk. In Bueren heeft de wacht vijf
meter loopruimte op een zandweggetje.
Omringt door prikkeldraad kan de
schildwacht de situatie beleven als
„concentratiekampachtig". Soldaten, die
voortdurend wacht moeten doen, staan
bloot aan vervreemding, aldus prof.
Hutte. Zij beginnen zich los van de sa
menleving te voelen als gevolg waar
van sommigen hun geweren leegschie-
ren of met dingen gaan smijten.
De raadsman, mr. M. Schutte, wees
erop, dat beklaagde als zoon van een
marine-officier met plezier de militaire
dienst is begonnen en aanvankelijk uit
stekend voldeed. Vorig jaar heet hij al
enkele maanden in Duitsland opslag
plaatsen bewaakt, maar toen had hij
meer bewegingsvrijheid en hij kon een
hobby het bekijken van oude stadjes
in zijn vrije tijd uitleven. Dit voor
jaar moest hij vrijwel onafgebroken
wachtlopen.
Ontspanningsmogelijkheben waren er
niet en zijn actieradius was zeer be
perkt.
Staatssecretaris Haex heeft onlangs
m de Kamer op vragen geantwoord dat
wachtlopen inderdaad saai en geestdo
dend is. Hij zou bevorderen, dat er
meer ontspanning zou komen, maar
volgens mr. Schutte is daar in de prak
tijk nog niets van gebleken. Pleiter
vroeg tenslotte vrijspraak. De uitspraak
volgt op 29 oktober.
de spanning op de arbeidsmarkt groter
wordt. Vandaar de eis van een conjunc
turele begrotingspolitiek die dat voor
komt, aldus de minister.
De replieken en duplieken leverden
weinig nieuwe gezichtspunten op. Com
munist Bakker wond zich hierbq op
over wat hfj noemde het „NOS-beleid",
waarbij in de rechtstreekse TV uitzen
dingen van het debat dc kleine partijen
er zeer bekaaid waren afgekomen.
De oppositiewoordvoerders dienden
verschillende moties in, die zoals te
verwachten weer alle werden verwor
pen.
De twee moties van mr. Van Mierlo
(D'66) over respectievelijk sabotage-acti-
viteiten en over de departementale or
ganisatie werden beide ingetrokken,
omdat minister-president De Jong de
indiener „volkomen had tevreden ge
steld". De motie van de heer Wiebenga
(PSP) over de bewapeningssituatie
werd aangehouden, zulks op verzoek
van de socialistische afgevaardigde drs.
H. M. Franssen.
De motie van de heer Den Uyl over
de hoogte van de bijstandsuitkeringen
verkreeg in de Kamer de steun van de
fracties van de PvdA, D'66 CPN, PSP,
de groepen-Goedhart en Aarden en van
de heer Kronenburg (Onafhankelijk).
Dezelfde groeperingen, met uitzonde
ring van de heer Kronenburg, spraken
zich ook uit voor de aanvaarding van
de motie-de Goede (D'66), waarin de
regering wordt gevraagd haar belas
ting-voorstellen te herzien. Verworpen
werd ook de motie-Vondeling M.B.T. de
prioriteits-vaststelling van de volks
huisvesting.
De motie-Janssen (groep-Aarden)
tenslotte, waarin gepleit wordt voor on
dermeer heffingen in de vermogens-
sfeer verkreeg alleen de steun van dei
fracties van de PVdA en van de groe-
pen Aarden en Goedhart.
CAPELLE a d IJSSEL Een wat
oudere man staat bij de ingang van
het Ambonezenkamp IJsseloord. Hij
verwelkomt de politiemacht met:
„We hebben jullie al lang verwacht.
We wisten alleen niet dat jullie van
daag zouden komen."
Er kan op de strakke gezichten
van de politiemensen geen lachje af.
Uit enkele luidsprekerwagens klinkt
in het Maleis: „Gaat allen uw huis
binnen. Er zal bij iedereen huiszoe
king worden verricht". De man sjokt
gelaten naar zijn woning.
Zoals bij elk van de 150 woningen
staan even later vier politiemannen
Een woedende Ambonese vrouw
lucht haar hart na het vertrek van
de politiet roepen.
voor de deur bij de Matulessy. De
predikant is niet thuis. Zijn vrouw
en drie kinderen wel.
Domineeszoon Johannes (21) ver
telt „Drie uur lang hebben vier
mensen bij ons in huis gezeten. Ze
hebben alles overhoop gehaald. We
mochten geen thee zetten. We moch
ten niet telefoneren. We mochten
zelfs niet naar de wc.
„Ik wilde een keer naar buiten,
maar onmiddelijk werden er twee
wapens op me gericht. Daarna vroeg
ik of we de radio mochten aanzet
ten. Ook dat werd verboden. Ze
zochten het hele huis af met mijnde-
tectors. Bij ons hebben ze niets ge
vonden.
„Mijn buurvrouw mocht niet eens
de was buiten hangen. De stemming
in het kamp was slecht. Je weet ook
nooit of zo'n actie kwaad bloed zet
bij de jongeren. We moeten de toe
stand goed bespreken. Bij tegenac
ties zijn we niet gebaat.
In die mening lijkt Johannes Ma
tulessy vooralsnog alleen te staan.
Onmiddellijk nadat de imposante
politiemacht het kamp heeft verla
ten stromen de bewoners van het
kamp de straat op
De verontwaardiging is groot. Er
wordt als het ware geschreeuwd om
actie. Een wel wat erg jonge Ambo
nees zegt: „We gaan actie voeren.
We denken daarbij aan Shell, Esso.
Philips of Unilever". Hij weet nog
niet precies wat voor actie dat moet
worden. „Maar", zegt hij. „daar
komt men snel genoeg achter".
De voorzitter van de Vrije Zuid-
molukse jongeren, afdeling Capelle,
heeft een korte verklaring gereed.
Met luide stem formuleert zij: „Wij
keuren de actie op zich niet af. Al
leen, de manier waarop vinden wij
belachelijk en afkeurenswaardig.
Pantserwagens, honderden politie
mensen. helikopters. Waarvoor is
dat nodig. Wij jongeren nemen dat
niet. Dat zullen we ook laten blij
ken".
Een naar schatting dertigjarige
Ambonees vraagt de aandacht „Als
de Nederlandse regering ons zo
blijft behandelen komt er oorlog. De
politie lokt op die manier relletjes
uit. Tanks, helikopters, duizend man
politie, bah". Hij spuwt venijnig op
de grond. Zijn naam zegt hij niet.
*w,m»
W'T
Een gedeelte van het politieleger, dat om en in het Ambonezenkamp
was gestationeerd.
„Ik ben Zuidmolukker. Ik vecht
voor mijn land en mijn volk."
Tijdens een persconferentie later
op de middag, zou de Rotterdamse
officier van justitie, mr. Van der
Hoeven het onmogelijk noemen,
maar mevrouw E. Nussy vertelde
gistermiddag dat zij door een poli
tieman was geschopt.
„Toen ze bij mij aan de deur kwa
men zei ik de politie dat ik niets in
huis had. Ik stond buiten, maar ik
werd meteen naar binnen geduwd.
Daarbij kreeg ik ook een schop on
der mijn zitvlak. Vervolgens werd ik
gefouilleerd door een vrouwelijke
agent. In mijn huis vonden ze 2 pisto
len. Mijn man hebben ze meegeno
men, maar die wapens waren hele
maal niet van hem. Hij had ze van
anderen afgepakt. Hij was bang dat
ze gebruikt zouden worden", aldus
mevrouw Nussy.
DEN HAAG De Consumentenbond heeft bij de codecommissie voor de recla
me een klacht ingediend over de misleidende reclame van enkele levensverzeke
ringsmaatschappijen.
Het betreft advertenties van de Nationale Nederlanden, Stad Rotterdam en De
Waerdve van de Eerste Nederlandsche en de Nillmü.
Het bezwaar van de Consumentenbond
geldt de mededeling van de levensverze
keringsmaatschappijen dat er bij hen kan
worden gespaard, zonder dat erop
wordt gewezen dat een deel bij de be
legging opgaat aan risicodekking. Dat is
meestal twintig tot dertig procent.
Het volle bedrag kan niemand die op
de advertentie ingaat nooit sparen.
Meestal komt hij tot slechts driekwart
van hetgeen hij heeft ingezet. Afgezien
van de lage rente, die de levensverze
keringsmaatschappijen nog maar heel
voorzichtig aan het aanpassen zijn,
vindt de Consumentenbond dit een on
juiste gang van zaken.
De Stad Rotterdam en De Waerdye
zeggen: „Alle rentebaten en koerswin
sten komen aan de verzekerden, minus
een half procent voor onze bemoeiin
gen."
Eerst wordt van de premie de twintig
a dertig procent afgetrokken, zo zegt
de Bond weer.
De Eerste Nederlandsche en de Nill-
mij spreken over een spaarplan waar
van een klein deel is bestemd voor de
Gekleed in een bruine midi-
japon met een goudgerande
ceintuur en met haar thans bijna 9
maanden oude zoontje Carlos Xa-
vier Bernardo op de linkerarm is
prinses Irene gistermiddag van
Schiphol per KLM-lijntoestel naar
Madrid vertrokken, waar zij nog
steeds over een huis beschikt. Haar
echtgenoot, prins Carel Hugo, is
eerder deze week naar Frankrijk
teruggekeerd. Hij mag zich, naar
bekend, sinds hij eind 1968 door
Spanje werd uitgewezen, niet meer
naar dit land begeven.
DEN HAAG Met verwijzing naar
een wetsontwerp, dat in Duitsland wordt
voorbereid en waarin wordt voorgesteld
met ingang van 1 oktober 1975 de bo
vengrens van het loodgehalte van auto-
bezine op 400 mg per liter te bepalen,
heeft het Kamerlid dr. ir. J. P. Oele
(PvdA) staatssecretaris Kruisinga van
volksgezondheid en drs. J. A. Bakker
van Verkeer en Waterstaat gevraagd of
het Duitse initiatief door Nederland zal
worden gevolgd, of op andere wijze in
bilateraal of internationaal verband tot
overeenkomstige acties wordt besloten.
Tevens vraagt het Kamerlid of de
minister en de staatssecretaris bereid
zijn stappen te ondernemen die het mo
gelijk maken de in de Bondsrepubliek
beoogde beperking van het percentage
giftige stof in de autobenzine in het
ruimere verband van de EEG door te
voeren.
LUNTEREN Wil de „onderne
mingsraad nieuwe stijl" waarbij de
werknemer een stuk bedrijfsmedezeg-
genschap wordt toegekend goed kunnen
functioneren, dan zal de scholing en
vorming niet alleen van de kaderleden
maar ook van de gewone leden van de
vakbeweging sterk moeten worden ver
beterd en geïntensiveerd.
Dit zei de tweede voorzitter van het
CNV, de heer A. Borstlap, gisteren aan
het begin van een tweedaagse algemene
vergadering van de christelijke be
drijf sbond HBV in Lunteren.
Met name sprekend over de christe
lijke vakbeweging zei hij, dat een re
cent sociologisch onderzoek heeft uitge
wezen dat slechts 30 procent van de
CNV-leden warm kan lopen voor zaken
als medezeggenschap binnen het be
drijf. De zorg voor de materiële veilig
heid staat bij hen op de voorgrond.
„De vakbeweging zal kapot gaan als
we er niet in slagen via een intensieve
re vorming de instelling van onze leden
te veranderen en hen te doordringen
van het belang van het verkrijgen van
het recht van medeverantwoordelijk
heid. Het punt is niet het veiligstellen
van het eigen natje en droogje, maar
het veranderen van de principieel on
juiste verdeling van de macht binnen
het bedrijf. Is dat laatste eenmaal ge
lukt dan komt de rest vanzelf wel, al
dus de heer Borstlap.
Hij vroeg zich af wat er bijvoorbeeld
zou gaan gebeuten bij bedrijven waar
geëxperimenteerd gaat worden met ar
beiders-zelfbestuur als de huidige in
stelling van vele werkenemers niet snel
veranderd. „Dan vrees ik voor terug
keer naar onverhuld kapitalisme voort
gekomen uit groepsegoïsme en gebrek
aan visie op het algemeen belang ver
klaarde hij.
dekking van overlijdensrisico en kos
ten. Het overgrote deel is het spaarbe-
drag. Dat eerste deel is weer de twintig
a dertig procent, aldus de Consumen
tenbond.
„Ik heb de indruk dat de Consumen
tenbond de zaak overtrekt", zegt de
heer »T. C. Braakman, directeur van het
levenbedrijf van de Nationale Neder
landen, veruit het grootste levensverze
keringsbedrijf in ons land.
„Het percentage van de risicodekking
varieert sterk naar het risico, de leeftijd
van de verzekeringnemer en de duur
van de verzekering. Die twintig a dertig
pet. die wordt genoemd, zal wel onge
veer juist zijn", aldus de heer Braak
man.
De heer A. W. Dek, lid van de hoofd
directie van de Nillmij, bevestigt dat in
één van de advertenties van zijn be
drijf wordt gesproken over het „over
grote deel van het spaarbedrag voor-
belegging wordt gebruikt", maar hij
acht dat niet in strijd met de twintig
dertig procent voor risicodekking en
kosten. Dat percentage noemt hij onge
veer juist. De Nillmij spreekt in haar
advertenties niet van aftrekbaarheid
van de premies voor de belasting.
DRONTEN De heer A. Havermans
uit Zevenbergschehoek is, evenals vorig
jaar, ploegkampioen van Nederland ge
worden. De tweede plaats (ook evenals
vorig jaar) was voor de heer R. van
Putten in Dirksland, de derde plaats
voor de heer P. C. Jongejan uit Texel.
De eerste en derde prijswinnaars zul
len aan de wereldkampioenschappen
ploegen deelnemen, die volgend jaar in
Engeland worden gehouden. De heer
Van Putten mag volgens de reglementen
niet meer aan de wereldkampioenschap
pen deelnemen, omdat hij dat al drie
keer heeft gedaan.
Aan de kampioenschappen, die woens
dag en donderdag in Oostelijk Flevo
land werden gehouden en zijn georgani
seerd door het nationaal ploegcomité,
hebben bijna honderd ploegers uit het
hele land meegedaan.
ADVERTENTIE
UTRECHT De drie werknemers
bonden in het bouwnijverheid verlan
gen met ingang van 1 januari aan
staande voor de ruim 300.000 bouwar
beiders een loonsverhoging van zeven
procent en een jaar later vier procent
meer.
In het tweejarige contract willen
zij voorts elk jaar een uitbreiding van
de zomervakantie met een dag realise
ren. De bonden verlangen een arbeids
tijdverkorting met een kwartier per
dag ingaande 1 oktober 1971. De voor
stellen voor de nieuwe cao zijn al bij
de werkgevers ingediend.
Essentieel voor de bonden is de opne
ming in de tweejarige cao van een in
dexeringsclausule. Aanpassing van de
lonen aan de opgetreden prijsstijgingen
wensen zij per 1 juli 1971, 1 januari
1972, 1 juli 1972 en 31 december 1972.
BRUSSEL Twee Nederlanders, Jo-
han B. en Petrus van den K„ leden van
de popgroep „The Obsession" zijn in
België ieder tot twee maanden gevan
genisstraf en een boete van ruim 200
gulden veroordeeld. Een Brusselse recht
bank legde hen die straf op wegens
„openbare schending van de goede
zeden".
De twee Nederlanders werkten op 5
september van dit jaar mee aan een
popfestival, dat gehouden werd in een
grote hal op het vliegveld bij Wevel-
gem.
Omdat de jongelui in het bezit ge
vonden werden van wat pilletjes, werd
hen eerst het hebben van verdovende
middelen in de schoenen geschoven.
Toen later bleek dat het hier om een
onschuldig kalmeringsmiddel ging, werd
die aanklacht ingetrokken. Daarvoor in
de plaats kwam toen de beschuldiging
van de „schennis der goede zeden", om
dat zij, de lange mantels, waarin zij
optraden en die in brand waren geraakt,
terugsloegen, een ogenblik poedelnaakt
op het toneel hadden gestaan.
ADVERTENTIE
