GROMYKO IN REDE VOOR V.N.: Akkoord over Berlijn tussen „Grote Vier" is mogelijk Brazilië verbiedt verklaring kardinaal Alfrink DE ENGELSEN ZIEN SPOKEN IN DE INDISCHE OCEAAN .,FOLTERHEKS" VAN FRANKFURT VOOR HAAR RECHTERS Frankrijk beperkt wapen leveranties aan Z.-Afrika Benua caballero. de sigaret Reclame op hoog niveau Weer vliegtiii" gekaapt Tsjechische intellectuelen Concorde vloo£ 2000 km per uur CELLULAIRE DRUGHANDEL SVCCES PRESIDENT ZAMBIA Een van deprachtige NEW YORK De Russische minister van Buitenlandse Zaken Andrei Gromyko heeft gisteren in een toespraak tot de alge mene vergadering der V.N. verklaard, dat een akkoord tussen de vier grote mogendheden over Berlijn tot de mogelijkheden be hoort. anders dan andere. DONDERDAG 22 OKTOBER 1970 In zyn rede zei Gromyko letterlijk: „Momenteel onderhandelen vertegenwoordigers van de vier grote mogendheden over de kwestie West-Berlyn. Wij benaderen deze onderhandelingen ernstig, en zijn van mening dat overeenstemming over de vraagstukken die aan de orde ko men mogelijk is. Het spreekt vanzelf dat positieve resultaten van de onderhande lingen en wij verlangen naar zulke resultaten afhankelijk zijn van de goede wil van alle betrokkenen." Gromyko verklaard, dat door geza- menlijkec inspanning van de Sovjet- Unie en West-Duitsland beide landen een verdrag hadden kunnen onderteke nen, hetgeen niet alleen door de Sov jet-Unie en de Bondsrepubliek, maar ook in de hele wereld als een daad van groot belang is beschouwd. Hij vervolgde dat het van grote bete kenis was, dat Moskou en Bonn een „realistischer" benadering hebben laten zien van vraagstukken die ernstiger ge worden waren, met name door het ge praat in sommige Europese kringen over grenswijzigingen. MIDDEIS-OOS TEN Over het Midden Oosten zei Gromy ko, dat de terugtrekking van de Israëli sche troepen uit de Arabische gebieden, die in de junioorlog van 1967 werden bezet, zeker gesteld moest worden. „Israël mag niet worden beloond voor zijn agressie. Sinds München weten de staten van de wereld wat de loop der gebeurtenissen is, als de agressor be loond wordt voor wat hij heeft gedaan. Tel Aviv houdt er niet van wanneer de Israëlische politiek wordt vergeleken met die van Hitier, maar dan moet de Israëlische regering anders optreden," aldus Gromyko. Hij drong aan op de onmiddellijke hervatting van de vredesmissie van VN-bemiddelaar Gunnar Jarring, zon- O SAN JOSE Een vliegtuig van de Costaricaanse vliegtuigmaatschappij is woensdag door twee gewapende man nen gekaapt en gedwongen naar Cuba te vliegen. Het toestel had 27 passagiers en een bemanning van drie koppen aan boord. De kaping vond plaats vlak voor het vliegtuig in San José zou landen. De piloot heeft gemeld voldoende brand stof te hebben om Cuba te bereiken. PRAAG Twee prominente Tsje- rhoslowaakse intellectuelen zijn uit de gevangenis ontslagen nadat de regering haar plan om een proces tegen hen en nog zes anderen aan te spannen, had laten varen. De historicus Jan Tesar en de socio loog Rudolf Battek zijn volgens mede delingen van hun kennissen dinsdag vrijgelaten. Zij hebben zonder enige vorm van proces sinds november 1969 gevangen gezeten. Samen met zes ande ren waren Tesar en Battek beschuldigd van subversieve activiteiten nadat zij een petitie hadden gericht aan de rege ring en de partij, waarin zij om terug trekking van de Russische troepen en opheffing van de censuur vroegen. Van gezaghebbende zijde werd ver nomen dat het proces tegen deze acht geen doorgang zou vinden. Deze beslis sing werd beschreven als een overwin ning van de meer gematigde fractie in het bewind van partijleider Gustav Hu- sak. Een van de acht was de schaakgroot meester Ludek Pachman, die na 15 maanden gevangenis een zenuwinzin king zou hebben gekregen- Hij is on langs in zorgwekkende toestand opge nomen in een burgerziekenhuis. der daar allerlei „kunstmatige" eisen en voorwaarden aan te verbinden. CUBA Gromyko bracht verder de Ameri kaanse beschuldiging ter tafel als zou de Sovjet-Unie bezig zijn een onderzee bootbasis aan te leggen op Cuba. Hij noemde deze aantijgingen onderdeel van een „propaganda campagne", die het moet doen voorkomen alsof de Rus sische werkzaamheden in Cuba een be dreiging vormen voor de Amerikaanse veiligheid. Gromyko zei verder dat de oorlog in Vietnam „een Amerikaanse oorlog" was en dat het jongste Amerikaanse vredes voorstel door Noord-Vietnam en de voorlopige revolutionaire regering van Zuid-Vietnam werden geacht gericht te zijn op een voortzetting van de oorlog. EENZIJDIG De uitlatingen van de Russische mi- TOULOUSE Het Franse prototype van het Brits-Franse supersone passa giersvliegtuig de Concorde heeft giste ren voor de eerste maal met een snel heid van 2000 km per uur gevlogen. Het prototype Concorde 001 maakte de vlucht van het vliegveld in Toulouse af, kort nadat de Fransec president Georges Pompidou had verklaard, dat Frankrijk besloten heeft door te gaan met de bouw van zowel de Concorde als de Europese bus „Luchtbus" A 300 B". Beide projecten noemde hij goede voorbeelden van Frans-Britse (Concor de) en Europese (de „Luchtbus") sa menwerking. STOCKHOLM Vanuit zijn cel in Nörrkoeping heeft een Zweedse groot handelaar in verdovende middelen de laatste jaren toch nog een belangrijk deel van de illegale drug-markt in zijn land gedirigeerd. Volgens het in Stock holm verschijnende blad „Dagens Ny- heter" heeft de 30-jarige „drug-koning" Per Aake Nicklasson, die wegens de handel in verdovende middelen al tot enkele jaren gevangenisstraf is veroor deeld, via de telefoon van de gevange nis en met behulp van een bezoekster, die als koerier optrad, zijn vroegere werkzaamheden normaal voortgezet. Hij zou zich daarbij van een code hebben bediend waardoor de bij de telefoonge sprekken aanwezige bewaker nooit arg waan heeft gekregen. De delink went Nicklasson had zich in de gevangenis tot nu toe zo voorbeeldig gedragen dat hij van de autoriteiten al verscheidene malen „op erewoord" ver lof had gekregen. «:?V. ANDREI GROMYKO nister Gromyko over Vietnam en het Midden-Oosten in zijn toespraak tot de algemene vergadering zijn even ver trouwd als incoVistructief, zo zei gister avond de Amerikaanse VN-gedelegeer- de Charles Yost in Gromyko's rede. De Russische bewindsman had naar zijn oordeel een eenzijdige voorstelling van zaken gegeven. RIO DE JANEIRO De verklaring over martelingen van priesters in Bra zilië, die de Nederlandse kardinaal Al frink na een bezoek aan dat land heeft afgelegd, zijn op last van de Brazi liaanse regering uit de kranten gehou den. De kardinaal had veertien dagen in Brazilië doorgebracht en daar vastge steld, dat de berichten over martelin gen van priesters juist zijn. Een vrouwelijke arts heeft tijdens een proces in Rio de Janeiro verklaard, dat ze in voorarrest was gemarteld- „Ik kreeg elektrische schokken door mijn lichaam", aldus de 28-jarige Maria Lui- za de Araujo Lins. Zij en drie andere vrouwen werden ervan verdacht, dat ze lid zijn van de verboden katholieke Volksactie. Me vrouw Lins zei verder, dat ze psycholo gisch was gemarteld en dat haar man in de gevangenis was mishandeld. Een studente in de rechten, Julietta Men- donca Viana, zou in het hoofdkwartier van de militaire politie verschrikkelijk zijn mishandeld. Bovendien kreeg ze drie maanden eenzame opsluiting. Paus Paulus heeft gisteren de marte lingen in Brazilië veroordeeld. Hij noemde het land niet met name, maar sprak van „een groot land dat gebukt gaat onder de spanningen van economi sche en sociale ontwikkelingen en dat tot nog toe werd beschouwd als vrij en wijs." Tussen Engeland en het Gemenebest dreigt een breuk als gevolg van het plan van de Britse Conservatieve regering om weer wapens voor defensiegebruik te leveren aan Zuid-AfrikaI)e regering-Heath vindt dat noodsakelijk met het oog op de dreiging van de Russische vloot in de Indische Oceaan. Amerika en veel andere landen zijn er fel tegen. Brigadegeneraal b.d. Kenneth Huntplaat ver vang end directeur van het in Londen gevestigde onafhanke lijke Instituut voor Strategische Studiestilt niet zo zwaar aan die Russische dreiging. In onderstaand vraaggesprek geeft hij zijn visie over deze kwestie. Kernachtig brengt generaal Hunt de geruchten over de dreigende Russische aanwezigheid in de Stille Oceaan tot de juiste proporties te rug. Duidelijk en zakelijk benadert hij het probleem met uitsluitend strategische argumenten. Krijgen de Russische vlootbe- wegingen in en rond de Indische Oceaan een permanent karakter, zoals die in de Middellandse Zee? Hunt: „De Indische Oceaan als ge bied is geen strategische eenheid. Het is een lege zee tussen twee gebieden met verschillende pro blemen, de Arabische wereld en Zuidoost-Azië met Indonesië en China." „Het kan zijn dat de Russen daar nu een „nexus" van maken, een verbinding." De generaal wijst ter verduidelijking met een metalen stok op de kaart achter zich. „De Russische aanwezigheid is er meer potentieel dan feitelijk, nooit meer dan twaalf schepen tegelijk, waar van niet meer dan vijf of zes wer kelijke gevechtsschepen. Een es kader dat bezoeken brengt aan havens in Indië, Pakistan, Irak, Ceylon, Singapore. Erg klein dus, een vredesaanwezigheid." Gene raal Hunt wijst er bovendien op dat dit eskader niet over vliegdek schepen beschikt, dus afhankelijk is van landbases voor bescherming uit de lucht. Het raketarsenaal er van heeft een bereik van ongeveer 220 mijl. Werkelijke bases hebben de Russen nog niet in de Indische Oceaan, misschien bouwen zij er een op het eiland Socatra aan de ingang van de Golf van Aden. Wel be schikken zij over de normale faci liteiten die elk land geniet in vreemde havens. „Dan hebben de Russen nog an kerplaatsen afgebakend, onder meer bij Mauritius waar zij een visserij akkoord mee afsloten en bij de Seychellen. Die kunnen die nen voor hun bergingen in het raam van het ruimte-onderzoek en als ontmoetingsplaatsen voor tankschepen en als herkennings punt voor hun vele trawlers vol af luisterapparaten Wat zijn de Russische oogmer ken? „Er is een hele reeks. Zij willen in de eerste plaats uiteindelijk in vloed uitoefenen aan beide zijden van de Rode Zee, zij leveren al wapens aan Zuid-Jemen (het vroegere Aden). Dit is voor de Sovjetunie de snelste zeeroute tus sen de beide delen van hun land." „Het. kan Russische vlootpolitiek zijn om de Indische Oceaan te ontzeggen aan andere landen, op dat die deze wateren niet kunnen beheersen. Verder willen de Rus sen misschien Engeland vervangen als dominerende invloed in de Perzische Golf. wellicht hopen zij hierdoor de olie in hun macht te krijgen, hoewel zij dat beter langs commerciële wegen kunnen doen." „Dan is er hun streven naar samen werking op defensie en ander ge- biëti met landen als Indië en Pa kistan tegen China. Zij doen dit via de diplomatieke kanalen, want de communistische partijen in dit gebied staan onder Chinese in vloed. Wapenleveranties aan al deze staten horen erbij. En verder zijn de Russen bezorgd over UITDAGING de Amerikaanse Polarisonder- zeeërs in de Indische Oceaan die met hun raketten een groot deel der Sovjetunie kunnen bereiken en heel China. Ook hebben zij er natuurlijk handelsbelangen." Betekent dit alles een uitda ging aan het Westen? Hunt: „Dit is niet noodzakelijk on verenigbaar of in strijd met de Westelijke belangen. Amerika ziet graag dat ook andere landen hulp bieden aan een land als India dat zovéél hulp nodig heeft, maar Russische wapens voor Jemen is natuurlijk iets heel anders." Hebben mogelijke Britse wa penleveranties aan Zuid-Afrika erg veel zin in militair opzicht? Worden de Britse handelsroutes rond Kaap de Goede Hoop werke lijk bedreigd, zoals de Britse rege ring zegt? BLOKKADE Hunt: „Een kwart van de invoer van Noordwest-Europa komt via de Kaap, 85 procent daarvan is olie. Maar de Kaap is niet het kwets baarste deel der route, die is het verst van de Sovjetunie verwij derd. Zij kan veel gemakkelijker aanvallen in de Atlantische Oceaan, bij de ingang van het Ka naal, het begin van de Middel landse Zee of in de Arabische Golf. Ik vind het strategische ar gument dat wordt gebruikt erg zwak. Voor Zuid-Afrika is de werkelijke bedreiging een vlootblokkade door de Verenigde Naties op verzoek Zuid-Afrika die kan afwenden van de zwarte landen. Als dan is het erg onwaarschijnlijk dat men tot een blokkade besluit. Daarom ook wil Zuid-Afrika wa pens als fregatten, verkennings vliegtuigen voor maritieme doel einden. speciale helikopters voor gebruik op zee, luchtdoel- en an dere raketten voor oorlogsschepen. Ook natuurlijk omdat zijn prestige er in internationaal opzicht door stijgt." „Engeland heeft een overeenkomst met Zuid-Afrika voor het geza menlijk gebruik van de marineba sis Simonsstad in het zuiden van de Unie, onder meer voor Brits- Zuidafrikaanse vlootoperaties. Is het geen rare positie als Engeland dan de wapens voor het gebruik van die basis niet levert zoals nu. maar Frankrijk wel? Fregatten kun je niet gebruiken voor het on derdrukken van binnenlandse troebelen." De generaal doelt hier bij op het delicate element van de apartheidspolitiek. „Het politieke dilemma voor Enge land is dat het met wapenleveran ties de vijandschap riskeert van het Gemenebest. Maar mijn gevoel is dat dit zich zal neerleggen bij de levering van bijvoorbeeld al leen radarinstallaties. Engeland wil immers zwart Afrika niet van zich afgeren en daardoor openleg gen voor Russische infiltratie." Waarom schijnen de Verenigde Staten zo onverschillig over het geen er gebeurt in dit gebied? Hunt: „Er is in Amerika een sterke marinedrukgroep die wel degelijk aandringt op een Amerikaanse vlootaanwezigheid. GROOT GEBIED Ik vermoed dat Washington denkt zoals in het geval van India er is ruimte voor ons allebei. Dit is een groot gebied, je kunt er de ander niet stoppen. De Amerika nen gaan er met vlooteskaders heen als zij dat nodig vinden. Zij gaan er in en er uit. Bovendien hebben zij al zoveel verplichtin gen. En er blijft een Britse aan wezigheid in de Perzische Golf en in Zuidoost-Azië. Maar schakel de Amerikanen niet uit met hun Po- larisonderzeeërs. Zij behoeven niets dramatisch te doen." „Een Russische bedreiging? Die wordt in elk geval overal sterk overdreven." BONN Maria Laskawy, beter be kend als „De Folterheks" staat sinds gisteren in Frankfort voor haar rech ters. voor een van de gruwelijkste ge vallen van kindermishandeling in het naoorlogse Duitsland. De nu 43-jarige zakenvrouw heeft haar pleegkind-en- hulpje-in-de-huishouding, de toen ne gentien jarigec Adèle Jager, afgebeuld als een lijfeigene en op een barbaarse wijze mishandeld. Vijf jaar lang, van 1962 tot 1967 was Adèle in huis bij mevrouw Laskawy, een schatrijke groothandelaarster in kousen. Het kind moest sloven van vroeg tot laat, mocht het huis niet uit, en sliep in de kelder op een stuk kar ton en onder een paar jute zakken. Adèle werd vrijwel elke dag afgeran seld met een pollepel, een kachelpook of een schoen met spitsec naaldhak. Soms liet de „Folterheks" de waakhond op haar los. De politie werd pas gewaarschuwd toen een ander „pleegmeisje" wist te ontvluchten, nadat ze voor straf twee dagen en twee nachten zonder eten of drinken in een kelderhok was opgeslo ten. Adèle Jager werd op 12 januari 1967 bevrijd. Ze woog toen nog maar 36 kilo en had littekens en open wonden over haar hele lichaam. Het proces is twee keer uitgesteld: eerst omdat de medeplichtige echtge- ADVERTENTIE De Remia-DAF-combinatie. Een vrachtwagen met aanhanger die in het echt 15.000 kilo Rem ia margarine vervoert. 26 cm lang, solide stalen uitvoering met rubberbanden, glazen ramen en een kantelcabine. Voor 200 Pasteurmerken en f 5.50 maakt u een iongen dolge lukkig. Vraag het Remia geschenkenboekje. door pasteurisatie langer vers \véél lekkerderl PARIJS President Georges Pompi dou van Frankrijk heeft persoonlijk de uitvoer verboden van Franse wapens, die zouden kunnen worden gebruikt voor de onderdrukking van binnen landse opstandige bewegingen - en daarmee een belangrijke bron van wa penleveranties voor Zuid-Afrika afge sloten. Regeringsfunctionarissen in Parijs hebben verklaard dat Pompidou zijn besluit aan president Kenneth Kaunda van Zambia heeft medegedeeld, die met een Afrikaanse missie in Europa is om te proberen de wapenleveranties aan Zuid-Afrika te doen stopzetten. Franse helikopters en gevechtswa gens vallen ook onder het door de Franse president afgekondigde embar go. De Zuidafrikaanse strijdkrachten hebben grote aantallen Alouette heli kopters en Panhard gevechtswagens in gebruik. Nadat de vorige Engelse regering de wapenleveranties aan Zuid-Afrika had gestaakt, is dit land zich voor zijn be wapening in toenemende mate op Frankrijk gaan richten. In de afgelopen jaren heeft Frankrijk vliegtuigen, ra ketten, radar en andere installaties aan Zuid-Afrika geleverd, evenals drie on derzeeboten. De beslissing van Pompidou zou zijn gevallen na overleg met de „Afrikaanse vrienden" van Frankrijk - het blok van Frans-sprekende Afrikaanse staten, dat nog steeds nauwe economische betrek kingen met Frankrijk onderhoudt. Kaunda, die een delegatie van de Or ganisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) leidt, betuigde op een persconfe rentie -zijn erkentelijkheid voor „dit zeer belangrijke besluit". Het aantal hefschroefvliegtuigen dat Frankrijk volgens het lopende contract levert, is niet bekend gemaakt. Het zouden er ongeveer 60 zijn. De Zambiaanse leider sprak ook waarderend over het Amerikaanse em bargo op de verkoop van wapens aan Zuid-Afrika en over de beslissing van Italië en Zweden om niet mee te doen aan het project van de Carbora-Bas- sa-dam in Portugees Mozanbique. AGRESSIE De Zuidafrikaanse minister van bui tenlandse zaken Hilgaard Muller heeft gisteravond de Zambiaanse president beschuldigd van pogingen om de wa penverkoop aan Zuid-Afrika te verhin deren om zo Zuid-Afrika te verwakken en een agressie tegen ons voor te berei den". De Zuidafrikaanse minister vestigde er de aandacht op dat niet alle Afri kaanse landen achter Kaunda's missie staan. Malawi en Madagascar hebben geen bezwaar tegen wapenleveranties, zo zei hij. „Onze vijanden worden steeds vijandiger en overmoediger, ter wijl de communisten nog steeds in de frontlijn staan om de wereld te kunnen overheersen", aldus Muller. noot Laskawy stierf; daarna omdat een belangrijke getuigeddeskundige een ernstig ongeluk kreeg. Maria Laskawy, een vrouw met een verbeten mond en een fel geblondeerd hoog kapsel, ontkent alles, behalve af en toe een „gerechtvaardigde klap" we gens ongehoorzaamheid. De aanklacht wordt o.m. ondersteund door getuigen verklaringen van twintig meisjes en jongens, die in de loop der jaren alle maal „pleegkind" in huize Laskawy zijn geweest. CANBERRA De Australische omdat „commercie van deze soort" minister van het leger, Andrew naar haar mening niet in het lands- Peacock, heeft gisteren zijn ontslag aangeboden op grond van een advertentie, waarin zijn vrouw' is afgebeeld staande naast het echte lijk bed, terwijl ze een nieuw soort lakens aanbeveelt. Premier John Gorton heeft geweigerd het ont slag te aanvaarden. De socialistische oppositie had kritiek geleverd op de advertentie belang was. Gorton vond de kwes tie echter niet ernstig genoeg om het ontslag van Peacock te aan vaarden. Peacock (31) zei op een pers conferentie, dat hij de moed had gehad om zijn vrouw, Susan, te be velen het nooit meer te doen. „Maar ze is erg onafhankelijk," zei de minister. ADVERTENTIE MANILLA Het aantal slachtoffers tengevolge van de wervelstorm „Kate" is gisteren tot boven de 400 gestegen. Het blijkt dat maandag door de storm voor de kust van de provincie Cotabato, in het zuiden van de Phillippijnen, een passagiersschip met meer dan 23 perso nen aan boord is gezonken.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1970 | | pagina 11