GROMYKO IN REDE VOOR V.N.:
Akkoord over Berlijn
tussen „Grote Vier"
is mogelijk
Brazilië
verbiedt
verklaring
kardinaal
Alfrink
DE ENGELSEN ZIEN SPOKEN
IN DE INDISCHE OCEAAN
.,FOLTERHEKS" VAN
FRANKFURT VOOR
HAAR RECHTERS
Frankrijk beperkt wapen
leveranties aan Z.-Afrika
Benua
caballero. de sigaret
Reclame op hoog niveau
Weer vliegtiii"
gekaapt
Tsjechische
intellectuelen
Concorde vloo£
2000 km per uur
CELLULAIRE
DRUGHANDEL
SVCCES PRESIDENT ZAMBIA
Een van
deprachtige
NEW YORK De Russische minister van Buitenlandse Zaken
Andrei Gromyko heeft gisteren in een toespraak tot de alge
mene vergadering der V.N. verklaard, dat een akkoord tussen de
vier grote mogendheden over Berlijn tot de mogelijkheden be
hoort.
anders dan andere.
DONDERDAG 22 OKTOBER 1970
In zyn rede zei Gromyko letterlijk:
„Momenteel onderhandelen vertegenwoordigers van de vier grote mogendheden
over de kwestie West-Berlyn. Wij benaderen deze onderhandelingen ernstig, en
zijn van mening dat overeenstemming over de vraagstukken die aan de orde ko
men mogelijk is. Het spreekt vanzelf dat positieve resultaten van de onderhande
lingen en wij verlangen naar zulke resultaten afhankelijk zijn van de goede
wil van alle betrokkenen."
Gromyko verklaard, dat door geza-
menlijkec inspanning van de Sovjet-
Unie en West-Duitsland beide landen
een verdrag hadden kunnen onderteke
nen, hetgeen niet alleen door de Sov
jet-Unie en de Bondsrepubliek, maar
ook in de hele wereld als een daad van
groot belang is beschouwd.
Hij vervolgde dat het van grote bete
kenis was, dat Moskou en Bonn een
„realistischer" benadering hebben laten
zien van vraagstukken die ernstiger ge
worden waren, met name door het ge
praat in sommige Europese kringen
over grenswijzigingen.
MIDDEIS-OOS TEN
Over het Midden Oosten zei Gromy
ko, dat de terugtrekking van de Israëli
sche troepen uit de Arabische gebieden,
die in de junioorlog van 1967 werden
bezet, zeker gesteld moest worden.
„Israël mag niet worden beloond voor
zijn agressie. Sinds München weten de
staten van de wereld wat de loop der
gebeurtenissen is, als de agressor be
loond wordt voor wat hij heeft gedaan.
Tel Aviv houdt er niet van wanneer de
Israëlische politiek wordt vergeleken
met die van Hitier, maar dan moet de
Israëlische regering anders optreden,"
aldus Gromyko.
Hij drong aan op de onmiddellijke
hervatting van de vredesmissie van
VN-bemiddelaar Gunnar Jarring, zon-
O
SAN JOSE Een vliegtuig van de
Costaricaanse vliegtuigmaatschappij is
woensdag door twee gewapende man
nen gekaapt en gedwongen naar Cuba
te vliegen.
Het toestel had 27 passagiers en een
bemanning van drie koppen aan boord.
De kaping vond plaats vlak voor het
vliegtuig in San José zou landen. De
piloot heeft gemeld voldoende brand
stof te hebben om Cuba te bereiken.
PRAAG Twee prominente Tsje-
rhoslowaakse intellectuelen zijn uit de
gevangenis ontslagen nadat de regering
haar plan om een proces tegen hen en
nog zes anderen aan te spannen, had
laten varen.
De historicus Jan Tesar en de socio
loog Rudolf Battek zijn volgens mede
delingen van hun kennissen dinsdag
vrijgelaten. Zij hebben zonder enige
vorm van proces sinds november 1969
gevangen gezeten. Samen met zes ande
ren waren Tesar en Battek beschuldigd
van subversieve activiteiten nadat zij
een petitie hadden gericht aan de rege
ring en de partij, waarin zij om terug
trekking van de Russische troepen en
opheffing van de censuur vroegen.
Van gezaghebbende zijde werd ver
nomen dat het proces tegen deze acht
geen doorgang zou vinden. Deze beslis
sing werd beschreven als een overwin
ning van de meer gematigde fractie in
het bewind van partijleider Gustav Hu-
sak.
Een van de acht was de schaakgroot
meester Ludek Pachman, die na 15
maanden gevangenis een zenuwinzin
king zou hebben gekregen- Hij is on
langs in zorgwekkende toestand opge
nomen in een burgerziekenhuis.
der daar allerlei „kunstmatige" eisen
en voorwaarden aan te verbinden.
CUBA
Gromyko bracht verder de Ameri
kaanse beschuldiging ter tafel als zou
de Sovjet-Unie bezig zijn een onderzee
bootbasis aan te leggen op Cuba. Hij
noemde deze aantijgingen onderdeel
van een „propaganda campagne", die
het moet doen voorkomen alsof de Rus
sische werkzaamheden in Cuba een be
dreiging vormen voor de Amerikaanse
veiligheid.
Gromyko zei verder dat de oorlog in
Vietnam „een Amerikaanse oorlog" was
en dat het jongste Amerikaanse vredes
voorstel door Noord-Vietnam en de
voorlopige revolutionaire regering van
Zuid-Vietnam werden geacht gericht te
zijn op een voortzetting van de oorlog.
EENZIJDIG
De uitlatingen van de Russische mi-
TOULOUSE Het Franse prototype
van het Brits-Franse supersone passa
giersvliegtuig de Concorde heeft giste
ren voor de eerste maal met een snel
heid van 2000 km per uur gevlogen.
Het prototype Concorde 001 maakte
de vlucht van het vliegveld in Toulouse
af, kort nadat de Fransec president
Georges Pompidou had verklaard, dat
Frankrijk besloten heeft door te gaan
met de bouw van zowel de Concorde
als de Europese bus „Luchtbus" A 300
B". Beide projecten noemde hij goede
voorbeelden van Frans-Britse (Concor
de) en Europese (de „Luchtbus") sa
menwerking.
STOCKHOLM Vanuit zijn cel in
Nörrkoeping heeft een Zweedse groot
handelaar in verdovende middelen de
laatste jaren toch nog een belangrijk
deel van de illegale drug-markt in zijn
land gedirigeerd. Volgens het in Stock
holm verschijnende blad „Dagens Ny-
heter" heeft de 30-jarige „drug-koning"
Per Aake Nicklasson, die wegens de
handel in verdovende middelen al tot
enkele jaren gevangenisstraf is veroor
deeld, via de telefoon van de gevange
nis en met behulp van een bezoekster,
die als koerier optrad, zijn vroegere
werkzaamheden normaal voortgezet. Hij
zou zich daarbij van een code hebben
bediend waardoor de bij de telefoonge
sprekken aanwezige bewaker nooit arg
waan heeft gekregen.
De delink went Nicklasson had zich in
de gevangenis tot nu toe zo voorbeeldig
gedragen dat hij van de autoriteiten al
verscheidene malen „op erewoord" ver
lof had gekregen.
«:?V.
ANDREI GROMYKO
nister Gromyko over Vietnam en het
Midden-Oosten in zijn toespraak tot de
algemene vergadering zijn even ver
trouwd als incoVistructief, zo zei gister
avond de Amerikaanse VN-gedelegeer-
de Charles Yost in Gromyko's rede. De
Russische bewindsman had naar zijn
oordeel een eenzijdige voorstelling van
zaken gegeven.
RIO DE JANEIRO De verklaring
over martelingen van priesters in Bra
zilië, die de Nederlandse kardinaal Al
frink na een bezoek aan dat land heeft
afgelegd, zijn op last van de Brazi
liaanse regering uit de kranten gehou
den.
De kardinaal had veertien dagen in
Brazilië doorgebracht en daar vastge
steld, dat de berichten over martelin
gen van priesters juist zijn.
Een vrouwelijke arts heeft tijdens
een proces in Rio de Janeiro verklaard,
dat ze in voorarrest was gemarteld- „Ik
kreeg elektrische schokken door mijn
lichaam", aldus de 28-jarige Maria Lui-
za de Araujo Lins.
Zij en drie andere vrouwen werden
ervan verdacht, dat ze lid zijn van de
verboden katholieke Volksactie. Me
vrouw Lins zei verder, dat ze psycholo
gisch was gemarteld en dat haar man
in de gevangenis was mishandeld. Een
studente in de rechten, Julietta Men-
donca Viana, zou in het hoofdkwartier
van de militaire politie verschrikkelijk
zijn mishandeld. Bovendien kreeg ze
drie maanden eenzame opsluiting.
Paus Paulus heeft gisteren de marte
lingen in Brazilië veroordeeld. Hij
noemde het land niet met name, maar
sprak van „een groot land dat gebukt
gaat onder de spanningen van economi
sche en sociale ontwikkelingen en dat
tot nog toe werd beschouwd als vrij en
wijs."
Tussen Engeland en het Gemenebest dreigt een breuk als gevolg van het plan van de Britse Conservatieve
regering om weer wapens voor defensiegebruik te leveren aan Zuid-AfrikaI)e regering-Heath vindt dat
noodsakelijk met het oog op de dreiging van de Russische vloot in de Indische Oceaan. Amerika en veel
andere landen zijn er fel tegen.
Brigadegeneraal b.d. Kenneth Huntplaat ver vang end directeur van het in Londen gevestigde onafhanke
lijke Instituut voor Strategische Studiestilt niet zo zwaar aan die Russische dreiging. In onderstaand
vraaggesprek geeft hij zijn visie over deze kwestie.
Kernachtig brengt generaal Hunt
de geruchten over de dreigende
Russische aanwezigheid in de Stille
Oceaan tot de juiste proporties te
rug. Duidelijk en zakelijk benadert
hij het probleem met uitsluitend
strategische argumenten.
Krijgen de Russische vlootbe-
wegingen in en rond de Indische
Oceaan een permanent karakter,
zoals die in de Middellandse Zee?
Hunt: „De Indische Oceaan als ge
bied is geen strategische eenheid.
Het is een lege zee tussen twee
gebieden met verschillende pro
blemen, de Arabische wereld en
Zuidoost-Azië met Indonesië en
China."
„Het kan zijn dat de Russen daar
nu een „nexus" van maken, een
verbinding." De generaal wijst ter
verduidelijking met een metalen
stok op de kaart achter zich. „De
Russische aanwezigheid is er meer
potentieel dan feitelijk, nooit meer
dan twaalf schepen tegelijk, waar
van niet meer dan vijf of zes wer
kelijke gevechtsschepen. Een es
kader dat bezoeken brengt aan
havens in Indië, Pakistan, Irak,
Ceylon, Singapore. Erg klein dus,
een vredesaanwezigheid." Gene
raal Hunt wijst er bovendien op
dat dit eskader niet over vliegdek
schepen beschikt, dus afhankelijk
is van landbases voor bescherming
uit de lucht. Het raketarsenaal er
van heeft een bereik van ongeveer
220 mijl.
Werkelijke bases hebben de Russen
nog niet in de Indische Oceaan,
misschien bouwen zij er een op
het eiland Socatra aan de ingang
van de Golf van Aden. Wel be
schikken zij over de normale faci
liteiten die elk land geniet in
vreemde havens.
„Dan hebben de Russen nog an
kerplaatsen afgebakend, onder
meer bij Mauritius waar zij een
visserij akkoord mee afsloten en
bij de Seychellen. Die kunnen die
nen voor hun bergingen in het
raam van het ruimte-onderzoek en
als ontmoetingsplaatsen voor
tankschepen en als herkennings
punt voor hun vele trawlers vol
af luisterapparaten
Wat zijn de Russische oogmer
ken?
„Er is een hele reeks. Zij willen in
de eerste plaats uiteindelijk in
vloed uitoefenen aan beide zijden
van de Rode Zee, zij leveren al
wapens aan Zuid-Jemen (het
vroegere Aden). Dit is voor de
Sovjetunie de snelste zeeroute tus
sen de beide delen van hun land."
„Het. kan Russische vlootpolitiek
zijn om de Indische Oceaan te
ontzeggen aan andere landen, op
dat die deze wateren niet kunnen
beheersen. Verder willen de Rus
sen misschien Engeland vervangen
als dominerende invloed in de
Perzische Golf. wellicht hopen zij
hierdoor de olie in hun macht te
krijgen, hoewel zij dat beter langs
commerciële wegen kunnen doen."
„Dan is er hun streven naar samen
werking op defensie en ander ge-
biëti met landen als Indië en Pa
kistan tegen China. Zij doen dit
via de diplomatieke kanalen, want
de communistische partijen in dit
gebied staan onder Chinese in
vloed. Wapenleveranties aan al
deze staten horen erbij. En verder
zijn de Russen bezorgd over
UITDAGING
de Amerikaanse Polarisonder-
zeeërs in de Indische Oceaan die
met hun raketten een groot deel
der Sovjetunie kunnen bereiken
en heel China. Ook hebben zij er
natuurlijk handelsbelangen."
Betekent dit alles een uitda
ging aan het Westen?
Hunt: „Dit is niet noodzakelijk on
verenigbaar of in strijd met de
Westelijke belangen. Amerika ziet
graag dat ook andere landen hulp
bieden aan een land als India dat
zovéél hulp nodig heeft, maar
Russische wapens voor Jemen is
natuurlijk iets heel anders."
Hebben mogelijke Britse wa
penleveranties aan Zuid-Afrika
erg veel zin in militair opzicht?
Worden de Britse handelsroutes
rond Kaap de Goede Hoop werke
lijk bedreigd, zoals de Britse rege
ring zegt?
BLOKKADE
Hunt: „Een kwart van de invoer van
Noordwest-Europa komt via de
Kaap, 85 procent daarvan is olie.
Maar de Kaap is niet het kwets
baarste deel der route, die is het
verst van de Sovjetunie verwij
derd. Zij kan veel gemakkelijker
aanvallen in de Atlantische
Oceaan, bij de ingang van het Ka
naal, het begin van de Middel
landse Zee of in de Arabische
Golf. Ik vind het strategische ar
gument dat wordt gebruikt erg
zwak.
Voor Zuid-Afrika is de werkelijke
bedreiging een vlootblokkade door
de Verenigde Naties op verzoek
Zuid-Afrika die kan afwenden
van de zwarte landen. Als
dan is het erg onwaarschijnlijk
dat men tot een blokkade besluit.
Daarom ook wil Zuid-Afrika wa
pens als fregatten, verkennings
vliegtuigen voor maritieme doel
einden. speciale helikopters voor
gebruik op zee, luchtdoel- en an
dere raketten voor oorlogsschepen.
Ook natuurlijk omdat zijn prestige
er in internationaal opzicht door
stijgt."
„Engeland heeft een overeenkomst
met Zuid-Afrika voor het geza
menlijk gebruik van de marineba
sis Simonsstad in het zuiden van
de Unie, onder meer voor Brits-
Zuidafrikaanse vlootoperaties. Is
het geen rare positie als Engeland
dan de wapens voor het gebruik
van die basis niet levert zoals nu.
maar Frankrijk wel? Fregatten
kun je niet gebruiken voor het on
derdrukken van binnenlandse
troebelen." De generaal doelt hier
bij op het delicate element van de
apartheidspolitiek.
„Het politieke dilemma voor Enge
land is dat het met wapenleveran
ties de vijandschap riskeert van
het Gemenebest. Maar mijn gevoel
is dat dit zich zal neerleggen bij
de levering van bijvoorbeeld al
leen radarinstallaties. Engeland
wil immers zwart Afrika niet van
zich afgeren en daardoor openleg
gen voor Russische infiltratie."
Waarom schijnen de Verenigde
Staten zo onverschillig over het
geen er gebeurt in dit gebied?
Hunt: „Er is in Amerika een sterke
marinedrukgroep die wel degelijk
aandringt op een Amerikaanse
vlootaanwezigheid.
GROOT GEBIED
Ik vermoed dat Washington denkt
zoals in het geval van India
er is ruimte voor ons allebei. Dit
is een groot gebied, je kunt er de
ander niet stoppen. De Amerika
nen gaan er met vlooteskaders
heen als zij dat nodig vinden. Zij
gaan er in en er uit. Bovendien
hebben zij al zoveel verplichtin
gen. En er blijft een Britse aan
wezigheid in de Perzische Golf en
in Zuidoost-Azië. Maar schakel de
Amerikanen niet uit met hun Po-
larisonderzeeërs. Zij behoeven
niets dramatisch te doen."
„Een Russische bedreiging? Die
wordt in elk geval overal sterk
overdreven."
BONN Maria Laskawy, beter be
kend als „De Folterheks" staat sinds
gisteren in Frankfort voor haar rech
ters. voor een van de gruwelijkste ge
vallen van kindermishandeling in het
naoorlogse Duitsland. De nu 43-jarige
zakenvrouw heeft haar pleegkind-en-
hulpje-in-de-huishouding, de toen ne
gentien jarigec Adèle Jager, afgebeuld
als een lijfeigene en op een barbaarse
wijze mishandeld.
Vijf jaar lang, van 1962 tot 1967 was
Adèle in huis bij mevrouw Laskawy,
een schatrijke groothandelaarster in
kousen. Het kind moest sloven van
vroeg tot laat, mocht het huis niet uit,
en sliep in de kelder op een stuk kar
ton en onder een paar jute zakken.
Adèle werd vrijwel elke dag afgeran
seld met een pollepel, een kachelpook
of een schoen met spitsec naaldhak.
Soms liet de „Folterheks" de waakhond
op haar los.
De politie werd pas gewaarschuwd
toen een ander „pleegmeisje" wist te
ontvluchten, nadat ze voor straf twee
dagen en twee nachten zonder eten of
drinken in een kelderhok was opgeslo
ten. Adèle Jager werd op 12 januari
1967 bevrijd. Ze woog toen nog maar 36
kilo en had littekens en open wonden
over haar hele lichaam.
Het proces is twee keer uitgesteld:
eerst omdat de medeplichtige echtge-
ADVERTENTIE
De Remia-DAF-combinatie. Een
vrachtwagen met aanhanger die in
het echt 15.000 kilo Rem ia margarine
vervoert. 26 cm lang, solide stalen uitvoering
met rubberbanden, glazen ramen en een
kantelcabine. Voor 200 Pasteurmerken en
f 5.50 maakt u een iongen dolge
lukkig. Vraag het Remia
geschenkenboekje.
door pasteurisatie langer vers
\véél lekkerderl
PARIJS President Georges Pompi
dou van Frankrijk heeft persoonlijk de
uitvoer verboden van Franse wapens,
die zouden kunnen worden gebruikt
voor de onderdrukking van binnen
landse opstandige bewegingen - en
daarmee een belangrijke bron van wa
penleveranties voor Zuid-Afrika afge
sloten.
Regeringsfunctionarissen in Parijs
hebben verklaard dat Pompidou zijn
besluit aan president Kenneth Kaunda
van Zambia heeft medegedeeld, die met
een Afrikaanse missie in Europa is om
te proberen de wapenleveranties aan
Zuid-Afrika te doen stopzetten.
Franse helikopters en gevechtswa
gens vallen ook onder het door de
Franse president afgekondigde embar
go. De Zuidafrikaanse strijdkrachten
hebben grote aantallen Alouette heli
kopters en Panhard gevechtswagens in
gebruik.
Nadat de vorige Engelse regering de
wapenleveranties aan Zuid-Afrika had
gestaakt, is dit land zich voor zijn be
wapening in toenemende mate op
Frankrijk gaan richten. In de afgelopen
jaren heeft Frankrijk vliegtuigen, ra
ketten, radar en andere installaties aan
Zuid-Afrika geleverd, evenals drie on
derzeeboten.
De beslissing van Pompidou zou zijn
gevallen na overleg met de „Afrikaanse
vrienden" van Frankrijk - het blok van
Frans-sprekende Afrikaanse staten, dat
nog steeds nauwe economische betrek
kingen met Frankrijk onderhoudt.
Kaunda, die een delegatie van de Or
ganisatie voor Afrikaanse Eenheid
(OAE) leidt, betuigde op een persconfe
rentie -zijn erkentelijkheid voor „dit
zeer belangrijke besluit". Het aantal
hefschroefvliegtuigen dat Frankrijk
volgens het lopende contract levert, is
niet bekend gemaakt. Het zouden er
ongeveer 60 zijn.
De Zambiaanse leider sprak ook
waarderend over het Amerikaanse em
bargo op de verkoop van wapens aan
Zuid-Afrika en over de beslissing van
Italië en Zweden om niet mee te doen
aan het project van de Carbora-Bas-
sa-dam in Portugees Mozanbique.
AGRESSIE
De Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken Hilgaard Muller heeft
gisteravond de Zambiaanse president
beschuldigd van pogingen om de wa
penverkoop aan Zuid-Afrika te verhin
deren om zo Zuid-Afrika te verwakken
en een agressie tegen ons voor te berei
den".
De Zuidafrikaanse minister vestigde
er de aandacht op dat niet alle Afri
kaanse landen achter Kaunda's missie
staan. Malawi en Madagascar hebben
geen bezwaar tegen wapenleveranties,
zo zei hij. „Onze vijanden worden
steeds vijandiger en overmoediger, ter
wijl de communisten nog steeds in de
frontlijn staan om de wereld te kunnen
overheersen", aldus Muller.
noot Laskawy stierf; daarna omdat een
belangrijke getuigeddeskundige een
ernstig ongeluk kreeg.
Maria Laskawy, een vrouw met een
verbeten mond en een fel geblondeerd
hoog kapsel, ontkent alles, behalve af
en toe een „gerechtvaardigde klap" we
gens ongehoorzaamheid. De aanklacht
wordt o.m. ondersteund door getuigen
verklaringen van twintig meisjes en
jongens, die in de loop der jaren alle
maal „pleegkind" in huize Laskawy
zijn geweest.
CANBERRA De Australische omdat „commercie van deze soort"
minister van het leger, Andrew naar haar mening niet in het lands-
Peacock, heeft gisteren zijn ontslag
aangeboden op grond van een
advertentie, waarin zijn vrouw' is
afgebeeld staande naast het echte
lijk bed, terwijl ze een nieuw soort
lakens aanbeveelt. Premier John
Gorton heeft geweigerd het ont
slag te aanvaarden.
De socialistische oppositie had
kritiek geleverd op de advertentie
belang was. Gorton vond de kwes
tie echter niet ernstig genoeg om
het ontslag van Peacock te aan
vaarden.
Peacock (31) zei op een pers
conferentie, dat hij de moed had
gehad om zijn vrouw, Susan, te be
velen het nooit meer te doen.
„Maar ze is erg onafhankelijk,"
zei de minister.
ADVERTENTIE
MANILLA Het aantal slachtoffers
tengevolge van de wervelstorm „Kate"
is gisteren tot boven de 400 gestegen.
Het blijkt dat maandag door de storm
voor de kust van de provincie Cotabato,
in het zuiden van de Phillippijnen, een
passagiersschip met meer dan 23 perso
nen aan boord is gezonken.