Ex- wen toene reddend zwemmen: Paniek vaak oorzaak van verdrinking Heer Bommel en de Slijtmijt Kinderboekenweek start in Oebele Zestienjarige violiste op TR OS-podium „Kalmte kan je redden" Museum geopend met voorwerpen uit wrakken Nederlandse schepen Fluoridering (2) Fluoridering (3 dacht ik Z& programmaos VANAVOND MORGEN RONOtities Leren zwemmen Niet rustig In Australië MARTEN TOONDER STRIP ORGELCONCERT TELEVISIE TELEVISIE RADIO UIT DE KERKEN DONDERDAG 29 OKTOBER 1970 1c Analiste Matty van der Veen uit Nijmegen (links), ex-wereld kampioene zwemmend redden: „Hoe meer mensen leren zwemmend reddenhoe liever. Het is een zaak van leven of dood" Tussen 1 januari en 1 oktober van dit jaar zijn in Nederland 422 men sen verdronken. Bij het noemen van dit feit wordt een jonge vrouw in Nij megen plotseling erg fel. „Ik ben er van overtuigd", zegt de 26-jarige Matty van der Veen, „dat een hele boel van die mensen niet hadden hoe ven te verdrinken. Ook al konden ze niet zwemmen, ook al was er niet me teen redding." Matty van der Veen in Nijmegen behoort tot de groten op het gebied van reddend zwemmen. Dit jaar haal de zjj de zilveren medaille bjj de wereldkampioenschappen reddend zwemmen, die werden gehouden in de Bulgaarse plaats Varna. Zeven jaar geleden was ze zelfs wereldkampioen. „Stel", zegt ze, „dat je in het water raakt en je kunt niet zwemmen. Als er niemand in de buurt is, zou je dus gedoemd zijn te verdrinken. Maar niets is minder waar". „Kijk", zegt ze, „je hoeft in feite niets te doen om er levend van af te komen. Als je je helemaal stilhoudt in het water, dan blijf je nagenoeg drij ven". Dat is duidelijke taal, maar veel drenkelingen beginnen juist als wil den om zich heen te slaan. Ze raken, zo legt Matty uit, een boel energie kwijt, ze raken uitgeput en verdrin ken dan tenslotte. „Je moet je ontspannen", zegt ze, „je hoofd naar achteren leggen en blijf maar gewoon in het water lig gen. Als je wilt, kun je dan op je pinken vooruit komen. Alleen: pro beer de mensen nu maar eens te overtuigen dat ze zich juist rustig moeten houden". „Als we nu eerst maar eens zover waren, dat iedereen ging leren zwem men", zegt ze, „dan waren we al een heel eind op de goede weg. En dan ben ik natuurlijk de eerste die zegt, dat er ook een heleboel mensen red dend zwemmen moeten leren". Jawel, Matty, maar als je dat laat ste nu nog niet kunt en er is iemand onder je ogen aan het verdrinken, wat kun je dan toch doen? „Ik geloof niet, dat je je leven met een in de waagschaal moet stellen, door pardoes óók het water in te springen", zegt ze. „Hoe vaak is het niet gebeurd, dat de drenkeling keurig werd gered, maar dat de redder'aan zijn lot werd overgelaten?" „Ik zeg in zo'n geval: Blijf in prin cipe eerst maar even aan de wal, sla alram en probeer iets naar de drenke ling te gooien waaraan hij kan blijven drijven. Ben je met veel mensen, dan kun je een ketting vormen". „En spreek de drenkeling vooral bemoedigend toe, want hij verkeert in doodsangst. Lukt het zo iemand tot bedaren te brengen, dan kun je hem even later gewoon uit het water gaan halen". De praktijk heeft Matty echter ge leerd, dat de meeste drenkelingen niet rustig zijn te krijgen. „Ze klampen", zegt ze, „zich meestal op een ver schrikkelijke manier aan hun redder vast, zodat het redden een uiterst moeilijke zaak wordt. Nu zijn er een aantal bevrijdingsgrepen" die toege past kunnen worden. En» in het aller ergste geval zou ik de drenkeling ge woon een tik op zijn hoofd geven zo dat hij vanzelf wel rustig wordt". Tot slot nog een tip van Matty, ook voor de meest volleerde zwemmers. „Ga", zegt ze, nooit alleen lange af standen zwemmen. Al ben je nog zo bedreven, ieder mens kan een keer kramp krijgen, ende PERTH De gouverneur-generaal van het Australische Gemenebest, sir Paul Hasluck, heeft in Fremantle, de haven van de West-Australische hoofd stad Perth, in een gerestaureerd oud gebouw het nieuwe maritieme museum geopend waarin zwaar de nadruk wordt gelegd op voorwerpen welke afkomstig zijn uit wrakken van de Nederlandse schepen, die in de 17e eeuw voor de Wcstaustralische kust vergingen. In zijn openingswoord noemde de gouverneur-generaal het destijds in West Australië door Willem de Vla- mingh van Vlielandt aan een paal ge spijkerde tinnen bord, gedateerd 4 fe bruari 1697, het meest waardevolle be zit van het nieuwe museum. In platen en schilderijen kan men de geschiedenis van de Véreenigde Oost- Indische Compagnie en haar de kust van West-Australië ontdekkende sche pen volgen. Onder de voorwerpen welke een licht werpen op de Nederlandse ontdek kingsreizigers bevindt zich een bronzen kanon van de „Batavia" (vergaan in 1629), een prachtig klein bronzen kanon van de „Zuytdorp" (1712) en honderden munten, gebruiksvoorwerpen en wat dies meer zij uit genoemde schepen en uit de „Zeewijck" (1727) en de „Ver gulde Draeck" (1656). Voorts het skelet van één van de 125 slachtoffers van de muiterij aan boord van de „Batavia" in 1629 op de Abrol- hos Eilanden in precies dezelfde hou ding waarin het gevonden werd, en het 81 jaar na de landing door Willem de Vlamingh in 1697 van Dirck Hartog (in 1616) aan een paal gespijkerde tinnen bord. Het Westaustralische museum zal een ploeg van 4 duikers samenstellen om gedurende een periode van 2 jaar het wrak van de „Batavia" bij de Abrolhos Eilanden zorgvuldig te onderzoeken. Het wrak heeft sinds 4 juni voortdu rend onder bewaking gestaan, terwijl het museum en de recherche een on derzoek instellen naar vermeende plun deringen van het wrak door buiten staanders. O f} Bij een tijdschriftenhandel in Am sterdam-Zuid heeft de zedenpolitie zes tig tijdschriften, vier films en dertig foto's in beslag genomen. Volgens de politie ging het hierbij om „keiharde Deense pornografie". In een artikel getiteld „Zonder fluor straks al kinderen met kunstgebit" in uw editie van 21 oktober worden door de tandarts Sollewijn Gelpke vragen beantwoord. Wat de waarde is van de beweringen van deze tandarts kan goed getoetst worden aan zijn verhaal over de 38 „huisartsen" die in Zeist op hun verklaring tegen de fluoridering zouden zijn teruggekomen. De feiten zijn aldus: voordat het co mité tot behoud van zuiver drinkwater te Zeist overging tot het houden van een enquête onder de in de gemeente Zeist woonachtige specialisten en art sen, waren ons reeds 20 van hen be kend waaronder zes tandartsen die de fluoriderinig openlijk afwezen. Na de enquêtering verklaarden in to taal 40 specialisten en artsen inclusief de zes tandartsen schriftelijk de fluori dering ongewenst te vinden. Naar aanleiding van de door de heer Sollewijn Gelpke bedoelde voorlich tingsavond heeft zich slechts één arts teruggetrokken. Daartegenover staat dat later nog eens 2 artsen en 1 tand arts de verklaring ondertekenden, zo dat ons Comité op het ogenblik in het bezit is van de schriftelijke verklarin gen van twee en veertig specialisten, artsen en tandartsen in de gemeente Zeist. De bewering als zouden 38 van hen op hun verklaring zijn teruggekomen is in flagrante strijd met de waarheid en een ongehoorde belediging van de Zeis ter Artsenstand. J. Bergman, secretaris, Comité zuiver drinkwater in Zeist. Nadat in 1967 fluoridering met meer derheid van stemmen in de Apeldoorn- se Gemeenteraad werd afgewezen, be gint men hierop weer terug te komen (zie de twee artikelen in de Apeldoorn- se Courant van resp. 20 en 21 oktober). De tandartsen gaan uit van de veron derstelling dat toediening van fluor tandcaries tegengaat. Dit is echter nooit bewezen; ook niet in steden, waar reeds jarenlang gefluorideerd wordt hier te lande. Daarentegen is bewezen, bijvoorbeeld in Amerika, dat fluor zware schade voor gezondheid en zelfs het gebit kan veroorzaken. Men leze hiervoor van G. J. Idema, arts, „Fluoridering van drin kwater", en geve het publiek gelegen heid, van deze bezwaren kennis te ne men, zodat het niet eenzijdig wordt in gelicht. Daar wij via ons voedsel reeds fluor opnemen, behoeven slechts die mensen extra fluor te gebruiken, die volgens medische indicatie dit nodig hebben. Zo zou de persoonlijke vrijheid ook niet in het geding komen. Het wordt voorge steld, alsof zeer weinig mensen tegen de fluoridering zijn. Dit is echter even min waar. In Hilversum bijvoorbeeld heeft zich meer dan de helft der bevol king tegen fluoridering van het drin kwater uitgesproken. Mocht Apeldoorn tegen alle verwach ting in nag tot fluoridering overgaan, dan moet voldoende ongefluorideerd water (niet „ontfluorideerd" dus) aan iedere belangstellende aan huis gele verd worden tegen geen hogere prijs dan leidingwater, en dit ook in buurten, waar geen melkboer komt. Mevr. I. M. H. Auras-Howard Apeldoorn. Marjolein de Sterke en Hans Ou denaarden zijn de twee jonge toon kunstenaars, die respectievelijk van avond en op 3 december a.s. zullen optreden in het TROS-televisiepro- gramma PODIUM. Dit program ma Podium is bedoeld om aan jon ge mensen, die door hun werk al wat verwachtingen hebben gewekt, de gelegenheid te geven, zich aan een groter publiek te presenteren. Marjolein de Sterke is enige dagen geleden zestien jaar 6ud geworden en trad reeds in verschillende plaat sen op als violiste. Zo was zij soliste op concerten in Arnhem is Fries land, te Maastricht en in de Amster damse RAI, waar zij begeleid werd door plaatselijke orkesten. En vele televisiekijkers zullen zich haar her inneren uit de Vuist, waarin zij enige tijd geleden de gast van Wil lem Duys is geweest. Marjolein de Sterke kreeg haar muziekopleiding gedeeltelijk op het muzieklyceum te Hilversum en stu deert thans viool bij Theo Olof. Zij heeft geen speciale lievelingscompo nisten en dat is wel een volwassen standpunt voor een zo jonge violiste. Vanavond zal zij, begeleid aan de piano door haar moeder, Jetty de Sterke, ten gehore brengen Habane- ro en Pablo de Sarasate; Slavische dans in e kl. no. 2 van Dvorak- Kreisler en Nigum van Ernest Bloch (Nederland I - 22.05-22.20 uur). Hans Oudenaarden, die op 3 de cember in het TROS-programma Podium als pianist zal optreden, is 22 jaar en Studeert sinds hij eind examen gymnasium A heeft gedaan, notarieel recht aan de universiteit van Utrecht. Hij hoopt het volgend jaar af te studeren. Zijn pianostudie doet hij bij Marinus Flipse in Rotterdam, met wie hij binnenkort een plaat zal op nemen en wel van een concert voor twee piano's. Hij gaf reeds verschil lende recitals, trad enige malen op voor de radio en is een zeer gewaar deerd lid van het Nederlandse Stu denten Orkest, waarmee hij het vol gend jaar een pianoconcert van Beethoven zal brengen. Hans Ouden- naarden zal op 3 december a.s. spe len Prélude pour le piano van De bussy; Nocturne op 27 in cis kl. van Chopin en Hongaarse Rapsodie 6 in des gr. van Liszt. Vanavond om kwart voor zeven kan men luisteren naar een concert dat wordt gegeven door Jan Ooster beek op het nieuwe orgel van de Gereformeerde Maranathakerk te Ermelo. Deze uitzending is ook ste- reofonisch te ontvangen. (NCRV - Hilversum I). NEDERLAND I 18.45 NOS: (K) De Woefs en de La- maars. 18.55 (K) Journaal. 19.04 TROS: (K) Hoelabaloe: jeugd programma. 19.26 Met de kamera op jacht: 2. Koningin der wouden, na tui film. 20.00 NOSG (K) Journaal. 20.20 TROSG (K) De dief van Wa shington, T V-film. 21.10 De Jerry Lewis-show. 21.40 (K) Operatie Giraffe: filmvei slag van een rondreis door -Afria. 22.05 Podium: Presentatie van jong talent. 22.20 Waar gaat het om?: gesprek over actuele problemen. 22.35 NOS: (K) Journaal. 22.40-23.10 TELE AC: Dammen voor beginners - les 6 (herh.). NEDERLAND II 18.45 NOS: (K) De Woefs en de La- maars. 18.55 (K) Journaal. 19.04 Den Haag vandaag. 19.09 Van gewest tot gewest. 19.49 Tips van het Nationaal bureau voor Toerisme. 20.00 (K) Journaal. 20.20 VPRO: Was er nog wat op de Boekenmarkt in de RAI - Am sterdam. 7016 De regen had plaats gemaakt voor stil weer, waarin de bladeren dro merig van de takken dwarrelden en de herfstnevel kil om de heuvels trok. Heer Bommel had wat door de omgeving ge wandeld, en toen hij tegen het vallen van de avond huiswaarts keerde kwam hij professor Prlwytzkofsky tegen. De ge leerde naderde met een vastberaden uit drukking op het gelaat, terwijl hij een reageerbuisje voor zich uit droeg. „Wat hebt u daar?" vroeg heer OUie belangstellend. „Dit", sprak de hoogleraar stilstaan de, „is ener mutatie van der Prlwytkof- kymemel. Mijner assistent heeft hem ont dekt in der riviereswater, waar hij zich voedert met afvallingsstoffen. Der Alex ander sloeg voor hem Pieps-made te noemen, en dat was hij teweder, zodat ik een verzwijgen gebood. Ener begrijpelij ker zwakheid, die mij echter niet in der rust liet. Deshalve ga ik thans naar der stad om der behoorde te informeren". Heer Bommel verwerkte het gehoorde met enige moeite, en toen barstte hij in een gulle ach uit. „U bedoelt natuurlijk de slijtmijt!" riep hij. „Wat u daar hebt is geen Pieps- made. Haha! U zult de Bommel-memel bedoelen. Door mijn toedoen is dat in sect in het water in leven gebleven, ziet U? Een goed werk, al zeg ik het zelf. want daardoor is eindelijk een halt toege roepen aan de vervuiling!" De geleerde luisterde met open mond, doch voordat hij iets had kunnen zeggen werd hij gestoord door Tom Poes, die met Amos Steinhacker door de mist na derde. „AWS zoekt u!" riep Tom Poes. „Hij wil weten, wat u met die vuilnisaandelen gaat doen". De twee hier afgebeelde auteurs: rechts de schrijfster Harriet Laurey en hierboven, temidden van zijn fans, Frank Herzen, zal men zater dagmiddag op het televisiescherm kunnen zien; uit handen van Oebe- le-kinderen zullen zij de prijzen uitgereikt krijgen voor hun be kroonde boeken. Zaterdag namelijk begint de kinderboekenweek en ter gelegenheid daarvan is het boek van Frank Herzen „De- zoon van de woordbouwer" uitgeroepen tot jeugdboek van het jaar en „Verha len van de spinnende kater" van Harriet Laurey tot kinderboeg van het jaar. In Oebele, het zo populaire kinderprogramma van de KRO, wordt dusdoende voor deze kinder boekenweek het startsein gegeven. Voor de rest zal deze Oebele-uit- zending gewijd zijn aan avonturen rond smokkel en diefstal van dia manten door een internationaal be kende boef Maxim de Gapper (Maxim Hamel). Het verhaal speelt zich ge deeltelijk af aan boord van het stoomschip „Rotterdam" van de Hol land-Amerikalijn. De eerste stuur man Karei van Speijk (Willem Wag- ter) heeft de hulp ingeroepen van een aantal onverschrokken Oebe- laars onder leiding van Augustus Rozegeur (herman Vinck). Uiteinde lijk komt alles na veel spanning en romantiek weer op z'n pootjes te recht! 20.30 Blotto, film met Laurel en Hardy. 20.55 Terug naar de RAI. 21.30 Hemel of Hel, reportage over de Filippijnen. 21.57 Bloemenschikken en politiek op de boekenmarkt. 22.20 CVK/IKOR: Dubio: discussie programma. 22.50 NOS: (K) Journaal. 22.55-23.25 Onze landbouw nu en straks - les 1 (herh). DUITSLAND I (Regionaal programma: NDR 18.00 (K) Tips v.h. weekend. 18.3 (K) Actualiteiten. 18.45 (K) Zand mannetje. 18.55 (K) Nordschau Magazine. 19.26 (K) Graf Yoster gib sich die Ehre, tv-serie. 19.59 Progr.o verzicht. WDR: 8.20-8.45, 10.20-10.4; en 12.10-12.35 Schooltelevisie. 18.01 (K) Pater Brown, tv-serie. 18.30 (K) Voor de kleuters. 18.40 (K) Nieuws. 19.25 (K) Sie bauten ein Abbild des Himmels, tv-serie) 20.00 (K) Jour naal en weerbericht. 20.15 (K) Eine Rose f r Jane, film. 21.50 (K) Was ist mannlich?, reportage. 22.45 (K) Journaal, commentaar en weerbe richt. DUITSLAND 2 18.05 (K) Actualiteiten en muziek. 18.40 (K) Documentaire over Iran. 19.10 Arthur, Arthur, tv-spel. 19.45 (K) Nieuws, actualiteiten, en weerbe richt. 20.15 (K) Giuditta,' Freunde - das Leben ist lebenswert, operette. Aansl.: nieuws. 21.55 Discussiepro gramma. 22.40 (K) Nieuws en weer bericht. In het Gelders programma van de RONO wordt morgenavond de twee de aflevering uitgezonden van het hoorspel „Val-umme". In dit ver- volghoorspel worden door leden van een kegelclub algemene dorpszaken behandeld, zoals ze in elke plaats kunnen voorkomen. Het hoorspel wordt gebracht door de leden van de hoorspelgroep in Winterswijk onder leiding van Tob de Bordes in Gors- sel. pro- •lich- DUITSLAND 1 10.00 Nieuws. 10.05 Journaal van gisteravond. 10.30 Grafin Cosel, tv-feuilleton. ll.£0 Filmreportage. 12.25 Variétéprogramma. 12.50 Per soverzicht. 13.00-13.30 Journaal. 16.35 (K) Nieuws. 16.40 (K) Kinderprog. 16.50 Idem. 17.10 Idem. 17.25 Magazi ne voor scholieren., 17.55-18.00 (K) Nieuws. DUITSLAND 2 16.35 Alles unter einem Dach, tv-film. 17.00 Die Sozialwissenschaf- ten, tv-serie. 17.30 (K) Nieuws en weerbericht. 17.35 (K) Sportjournaal. HILVERSUM I KRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Het leven de woord. 7.16 (S) Badinerie: klas sieke en moderne muziek (gr). (7.30 Nieuws; 7.32-7.40 Actualiteiten; 8.00-9.10 Nieuws). 8.25 Overweging. 8.30 Nieuws. 8.32 Voor de huisvrouw. (9.00-9.10 Gymnastiek voor de huis vrouw). 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00 (S) Aubade: mo derne muziek (gr). 11.00 Nieuws. 11.03 Voor de zieken. 11.55 Medede lingen. 12.00 (S) Van twaalf tot twee: gevarieerd programma. (12.22 Wij van het land; 12.26 Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw; 12.30 Nieuws; 12.41 Actualiteiten; 13.00-13.05 Raden maar..., quiz). 14.05 Schoolradio. 14.30 (S) Musiësta: licht gevarieerd muziekprogramma, (opn). TROS: 14.55 Concert a la Carte: ver- zoekplatenprogramma. 16.00 Nieuws. 16.03 (S) Disco-Drive-In: de showbu siness op de korrel genomen. 17.00 Aktua/Sportkompas: (Sport) nieuws, reportages, commentaren en muziek. NCRV: 18.00 NCRV en Bloc: actuele kroniek met muzikale illustratie. (Politieke Partijen: 18.19 Uitzending van dec Boeren Partij. 18.30-18.41 Nieuws; 19.00-19.10 Wereldpanora ma). NCRV: 19.30 Veel gevraagde gewijde muziek (opn). 20.00 (S) Pro menade Orkest met zangsolisten: amusementsmuziek. 21.00 Kunst- en vliegwerk: informatie over actuele sntoonstellingen. 21.05 (S) De laat- te reis van dr. Falcon, hoorspel. I.53 (S) Lichte grammofoonmuziek. 'ROS: 22.00 Aktua-Magazine repor- ages, commentaren en muziek. 22.30 •lieuws. 22.40 Mededelingen. 22.45 Tuilen op de trap: muzikaal radio feuilleton. 23.05 Apollo XKI (4), een fantastisch ruimtevaart-mysterie, 23.30 (S) Toontje later: licht muziek programma. 23.55-24.00 Nieuws. HILVERSUM II AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend gymnastiek. 7.20 Dag met een gaat je: lichte grammofoonmuziek en re portages. (11.00 Nieuws). 11.30 Horle piep: volksmuziek uit Noord-Ameri- ka. 11.55 Beursberichten. NOS: 12.00 Blik op de wereld: informatief gramma. 12.30- Overheidsvoori ting: Uitzending voor de landbouw. 12.40 Stereo: Lichte grammofoonmu ziek. 12.50 Recht en slecht, praatje. 13.00 Nieuws. VARA: 13.10 Actuali teiten. 13.20 Voor de middenstand. 13.25 (S) Klavecimbelrecital: oude muziek. 13.40 (S) Collegium Musid cum AmstelodamenseItaliaanse madrigalen. EO: 14.00 Ruimte: ra diomagazine met gewijde muziek, lezingen en een korte overdenking. NOS: 15.00 (S) Aspecten van de ka mermuziek: hedendaagse kamermu ziek. 15.40 Toerismo: toeristische in formatie uit binnen./ en buitenland. VPRO: 16.00 VPRO-Vrijdag: muziek, commentaren, reportages, inter views, berichten en telefonische reacties. (16.00 Nieuws; 17.55 Mede delingen; 18.00 Nieuws; 18.20-18.30 De Vrije Gedachte: Humanisme en Democratie, lezing). VARA: 21.00 (S) Amati-kwartet, Ardito-kwintet en soliste (opn.): moderne muziek. 22.30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten. 22.50 (S) Prettig weekend: licht platenpro- gramma. 23.55-24.00 Nieuws. HILVERSUM III VARA: 9.00 Nieuwsm 9.02 De Eddy Becker show. (10.00 Nieuws). NOS: II.00 Nieuws. 11.03 De Felix Meur- ders Show. VPRO: 12.00 Nieuws. 12.03 Top-30. (13.00 Nieuws). TROS: 14.00 Nieuws. 14.03 Suzie Cream Cheese: licht platen programma. AVRO: 15.00 Nieuws. 15.03 Muziek Boetiek. (16.00 Nieuws). 17.00 Nieuws. 17.02 Radiojournaal. 17.05-18.00 Zingende Bougie: geva rieerd platenprogramma voor auto mobilisten. NED. HERV. KERK Teroepen te Brakel: D. v. d. Berg Huizen (N.H.) te Ridderkerk: J. C. Schuurman te Putten (Gld.) te Sleeuwijk: Joh. Richter te Zoelen. Aangenomen naar Zwartebroek Terschuur: A. Klein Kranenburg te Vinkeveen, die bedankte voor Zetten- Andelst.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1970 | | pagina 17