Geneesmiddelen
voor wereld
van morgen
Grote verbetering
van medicamenten
Oorzaak kanker
is nog steeds
duistere zaak
Jeugd maakt kans
op langer leven
vertraging ouderdomsproces
Hartinfarct laat zich
van te voren signaleren
Farmacie
steunt op
zeer dure
research
r
GROEPERINGEN
VERJONGING
WAARDEVOLLER
CHIRURGIE
KOSTBAARDER
(Van onze financieel-economische redactie)
Zullen onze kinderen omstreeks 2000 meer kansen hebben op
een langere levensduur dan wij? Dat schijnt er, met de voortschrij
dende vooruitgang op medisch gebied zoals nieuwe chirurgische
technieken en nieuwe geneesmiddelen, wel in te zitten. Tegen die
tijd zullen alle lichaamsdelen via transplantatie kunnen worden
vervangen, met uitzondering van hersenen en ruggemerg. In onge
veer 70 procent van de gevallen zal het ontwikkelingsproces van
kanker in de hand kunnen worden gehouden. Er zullen zich ook
nieuwe, bijzonder moeilijk te bestrijden soorten kanker open
baren. Het verouderingsproces zal men kunnen vertragen en mo
gelijk zal men zelfs een zekere verjonging kunnen bewerkstelligen.
Het zal over ongeveer twintig jaar ook mogelijk zijn patiënten
zonder schade weken of maanden in „kunstmatige winterslaap" te
houden.
(Van onze financieel-economische
redactie)
Het is voor de medische wereld nog
fteeds onmogelijk over „een oorzaak"
van kanker te spreken. De enige con
clusie die kan worden getrokken is dat
de functies van de tumorcel blijvend
gestoord zijn in vergelijking met de
normale. De aard van deze storing is
verre van duidelijk ook de normale
celfuncties zijn allerminst opgehelderd
ondanks de enorme vooruitgang in
vergelijking met slechts tien jaar gele
den.
De problemen van het kankeronder
zoek ontstaan in de eerste plaats uit de
grote verschillen in structuur en eigen
schappen van kwaadaardige gezwellen.
Afhankelijk van het celtype waaruit zij
bestaan, vertonen tumoren sterk uit
eenlopende eigenschappen in groeisnel-
heid, gevoeligheid voor bestralingen,
snelheid van infiltratie van omliggende
weefsels, om slechts een drietal eigen
schappen te noemen.
Er zijn enige factoren bekend die een
ontsporing van de celfuncties kunnen
bevorderen, zoal niet veroorzaken: be
stralingen en bepaalde chemische stof
fen. Erfelijke factoren worden in be
paalde gevallen vermoed. Van sommige
tumoren bij dieren is bekend dat ze
door een virus worden veroorzaakt en
mogelijk geldt dit ook voor althans eni
ge tumoren van de mens.
Onder deskundigen bestaat optimis
tische en pessimistische groeperingen
ten aanzien van de vooruitgang die in
de toekomst kan worden gemaakt.
Kenmerkend voor deze situatie is ook
de voorspelling dat toevallige ontdek
kingen op geheel ander terrein eerder
met grotere waarschijnlijkheid waarde
volle bijdragen aan de genezing zullen
leveren dan het systematische kanker
onderzoek zelf.
De optimistische voorspellingen kun
nen als volgt worden samengevat. Tus
sen 1980 en 1990 zal het onderzoek van
de celstofwisseling en van de erfelijk
heidsleer hebben geleid tot een goed in
zicht in de fundamentele processen bij
de celdeling. De invloed van chemische
stoffen, virussen en hormonen op deze
processen zal dan beter bekend zijn,
waardoor mogelijkheden tot effectieve
re medische behandeling ontstaan. In
1985 zullen stoffen verschijnen die op
meer bepaalde cellen een genezend ef-
fect kunnen uitoefenen: een aantal ver
bindingen derhalve, en niet één middel
tegen "de" kanker.
De specificiteit van deze middelen
kan weer licht werpen op de oorzaak
van een bepaalde tumor. Dit kan weer
leiden tot nog werkzamer geneesmidde
len. Het onderzoek naar het voorkomen
van afstoting van vreemde weefsels en
andere transplantaten en van de af-
weer-reacties op bepaalde tumoren zal
volgens optimistische voorspellingen op
korte termijn vruchten afwerpen. Door
verdiepte kennis zal ook bij de preven
tie van kanker een beter resultaat mo
gelijk zijn dan nu bijvoorbeeld bij de
campagne tegen het roken.
De pessimistische verwachtingen be
perken zich tot een geleidelijke verbe
tering van de huidige resultaten van
behandeling door vroegere diagnose en
verbeterde sterk selectieve toepassing
van gecombineerde methoden van be
handeling. Daarbij zal gebruik worden
gemaakt van meer verfijnde chirurgi
sche behandeling, bestraling, technie
ken ter voorkoming van afstoting van
nieuw ingebrachte organen en genezing
door toediening van chemische stoffen.
Een mogelijke bijdrage tot de behande
ling van sommige tumoren zou geleverd
kunnen worden door orgaantransplan
tatie.
Pessimistische voorspellingen houden
óók rekening met een mogelijkheid die
vaak - en niet alleen door leken - over
het hoofd wordt gezien. De frequentie
van vele ziekten, waaronder hart- en
vaatziekten en ook gezwellen, is een
hoofd-probleem geworden doordat de
sterfte aan infectieziekten sterk was
gereduceerd. Volgens deze pessimisti
sche verwachtingen zal het probleem
kanker niet in zijn geheel worden op
gelost, tenminste niet in deze eeuw. In
analogie hiermee zou volgens deze
voorspellingen de frequentie van tumo
ren wel eens kunnen toenemen.
Omstreeks deze tijd is er een effec
tieve „pil" voor mannen en een anti-
conceptioneel vaccin. Er zullen ook be
paalde tests zijn ontwikkeld waardoor
enkele dagen vóór een hartinfarct zich
zal openbaren, kan worden geconsta
teerd dat dit gevaar dreigt. Voor de be
handeling en voorkoming van geestelij
ke stoornissen zullen zeer werkzame
geneesmiddelen worden ontwikkeld,
terwijl voor rokerseen 100 procent
veilige filter voor het roken van siga
retten in het verschiet ligt.
Rond 1975 zien de deskundigen een
grote verbetering van allerlei nu reeds
bestaande geneesmiddelen, zoals nieu
we bloeddrukverlagende preparaten,
betere pijnstillers, en minder in het
menselijk organisme ingrijpende an
ti-conceptiemiddelen. Tegen 1980 wor
den geneesmiddelen verwacht die het
leerproces bevorderen, de ontwikkeling
vertragen van aderverkalking, de afzet
ting van vet in de weefsels tegengaan,
en middelen die de wondgenezing ver
snellen. Systematisch onderzoek in deze
richtingen is reeds begonnen, maar
heeft nog niet tot een basis voor bruik
bare geneesmiddelen geleid.
Voor de periode 1980-1990 wordt we
derom een stap vooruit verwacht. Fou
ten in de stofwisselinigprocessen van
het menselijk lichaam zullen dan wel
licht hersteld kunnen worden. Genees
middelen die door een correctie van be
paalde afwijkingen in de hersenen bij
voorbeeld schizofrenie (gespleten per
soonlijkheid) zullen kunnen genezen,
een werkelijk doeltreffend preparaat
tegen slijtage in de gewrichten, en
nieuwe substanties die de verstoorde
stofwisselingsprocessen van kankercel
len herstellen zonder schadelijk te zijn
voor de gezonde weefsels.
Tenslotte wordt rond het jaar 2000
een eerste helder inzicht verwacht in
de ingewikkelde stofwisselingsproces
sen die tot veroudering leiden, die de
erfelijkheid beïnvloeden en die de le
vende cel ontoeganelijk maken voor
kwaadaardige ontwikkeling, zoals bij
kanker het geval is. Kennis die genera
ties na ons in staat zullen stellen ver
oudering tegen te gaan, een bepaalde
mate van verjonging te bereiken, aan
geboren afwijkingen te voorkomen of
te corrigeren, kanker uit te roeien.
Omstreeks 1985 kan een beter inzicht
worden verwacht in de invloed van het
milieu en de leefgewoonten van de
mens op zijn gezondheid. Dit is een
voorspelling die reden geeft tot ernstige
bezorgdheid, gezien de grote problemen
die zich nu reeds voordoen. Men denke
hierbij aan de sterke toename in het
aantal gevallen van oog-irritaties in
Tokio en de laatste tijd sterk in ons
land tot de verbeelding sprekende
luchtvervuiling door de industrie in
vooral het Rijnmondgebied.
Binnen vijf jaar zal door vaccinatie
(inenting) mazelen tot het verleden be
horen. Ook vaccinatie tegen rode hond
(oorzaak van ernstige defecten bij het
kind als de ziekte zich tijdens zwanger
schap ontwikkelt), zal tegen die tijd al
gemeen zijn ingevoerd. Algemene vac
cinatie tegen bof is vóór 1980 te ver
wachten, terwijl algemeen ingevoerde
vaccinatie tegen influenza dan even
eens mogelijk zal zijn. al is het niet
zeker dat de noodzakelijke herhaalde
vaccinatie door iedereen zal worden
geaccepteerd.
Vaccinatie tegen ver
koudheid wordt sterk bemoeilijkt door
het feit dat er een zeer groot aantal
serologisch verschillende typen van het
virus bestaat, hetgeen trouwens ook het
geval is bij influenza. Een vaccin dat
bescherming biedt tegen één type virus
zal echter niet werkzaam zijn tegen een
ander type.
Een voorspelling die sterk relative
rend aandoet is dat transplantatie van
huid en tanden wel eens waardevoller
kan blijken voor de bestrijding van
menselijke ellende dan gemakkelijke
harttransplantatie. Op zijn vroegst om
streeks het jaar 2000 is het misschien
mogelijk door een bepaalde behande
ling het naar wens bepalen van het ge
slacht vóór de geboorte. In de komende
twintig jaar zal waarschijnlijk slechts
weinig vooruitgang worden bereikt bij
de behandeling van de gevolgen van
beschadiging van het zenuwgestel, zoals
verlammingen.
Op het gebied van hart- en vaatziek
ten bestaat nog een tekort aan funda
mentele kennis. Zeker is, dat hart- en
vaatziekten afhankelijk zijn van een
groot aantal factoren, die echter geens
zins voldoende bekend zijn. Ook de rol
van geestelijke factoren hierop is nog
verre van bekend. De vooruitzichten
voor de bestrijding van reumatische
aandoeningen zijn op dit moment, ook
tengevolge van een tekort aan funda
mentele kennis, nog niet bijzonder dui
delijk. Het zou een grote vooruitgang
betekenen als het mogelijk zou worden
bij dieren chronisch reuma te verwek
ken door middel van een proces dat
ook bij de mens zou kunnen plaatsvin
den. Mogelijk bestaat hierover in 1980
meer klaarheid.
Eveneens een schrijnend tekort aan
fundamentele kennis bestaat er ten
aanzien van de psychiatrie. Pas over
een tiental jaren kunnen effectievere
middelen tegen geestelijke afwijkingen
verwacht worden. Dit geldt met name
voor de geestelijke depressieve toestan
den. Het zal wellicht nog twintig jaar
duren voordat men doeltreffende medi
sche handelingen heeft ontwikkeld om
schizofrenie met succes tegen te gaan,
hoewel er verheugende ontwikkelingen
op dit gebied gaande zijn.
In de chirurgische techniek zijn vele
toekomstige ontwikkelingen te ver
wachten. Tegen het eind van deze eeuw
zullen vele organen kunnen worden
vervangen, met uitzondering van het
centrale zenuwstelsel. Voorbeeld zijn:
bloedvaten, de kleppen in hart- en li
chaamsslagader en gewrichten. Voor
vervanging van het hart zou een keuze
gemaakt kunnen worden tussen trans
plantatie en een mechanisch hart. Het
wegnemen van de maag door een
maagzweer zal overbodig worden.
In de eerstkomende jaren zal ook een
aanzienlijke vooruitgang worden be
reikt op het gebied van de kortwerken-
de narcose, met een sterke afname in
de nawerking. Daarna zullen de chemi
sche methoden van narcose geleidelijk
worden vervangen door elektrische.
Ook de functies van het lichaam zullen
tijdens de operatie beter kunnen wor
den beheerst. Daardoor kunnen shock
en andere complicaties worden voorko
men.
(Van onze financieel-econ. redactie
Hetlijkt wel of de patiënt niet
bereid is een hoge prijs voor zijn
gezondheid te betalen. De genees
middelenindustrie vecht nog steeds
tegen de image, dat men onnodig
enorme winsten zou maken. Het is
welhaast onbegrijpelijk dat bij tal
lozen de indruk is gewekt dat ge
neesmiddelen veel te duur zijn.
Over de honderden miljoenen die
door de olieindustrie van de win
sten worden afgetrokken om re
search te kunnen bedrijven zal nie
mand zich éi-géren. Op het resul
taat van deze research draait onze
industrie, rijden onze auto's eet.
Maar voor research door de genees
middelenindustrie ten bate van on
ze gezondheid hebben we in feite
geen stuiver over, aldus leidingge
vende figuren in de farmaceuti
sche industrie.
Deze aversie van het grote pu
bliek tegenover de prijs van een
geneesmiddel is misschien te wij
ten aan het feit, dat men veelal
een in volume kleine hoeveelheid
krijgt tegen een meestentijds hoge
prijs. Het komt enigszins overeen
met de gemoedstoestand bij vele
huisvrouwen, die op de toch zo al
lernoodzakelijkste levensmiddelen
proberen te bezuinigen om het be
spaarde geld daarna vlotweg aan
dure luxe goederen te besteden.
Aan het vinden van de meeste
geneesmiddelen gaat vaak een
enorme research vooraf die han
den met geld kost. De voorspellin
gen ten aanzien van nieuwe ge
neesmiddelen en de toekomst,
weerspiegelen dan ook enerzijds
de mogelijkheden die men ver
wacht van een steeds sneller
voortschrijdende wetenschap, en
anderzijds de behoeften van de sa
menleving in de toekomst, waar
aan de research zal moeten vol
doen.
Dat de research steeds kostbaar
der zal worden en langer zal duren
(tegen het eind van deze eeuw
duurt de ontwikkeling van een be
paald geneesmiddel wellicht 15 tot
20 jaar) is wel zeker. De computer
zal de farmaceutische industrie in
staat stellen om sneller te werken
maar de opgaven zullen steeds
moeilijker worden. In de toekomst
zal het ook meer moeite kosten
dan voorheen om die bewijzen van
veiligheid en doelmatigheid te le
veren die beschikbaar moeten zijn,
voordat een geneesmiddel in de
apotheek verschijnt.
Het is in dit opzicht belangrijk te
beseffen dat absolute veiligheid"
voor geen enkel geneesmiddel een
haalbare kaart is. Een zeker risico
is dus altijd inherent aan de voor
uitgang. Een nog sterkere interna
tionalisering van de farmaceuti
sche industrie zal steeds meer blij
ken, waarbij ook bruggen geslagen
zullen worden tussen industrieën in
Oost- en West-Europa. In toene
mende mate zal de farmaceutische
industrie het kenmerk van een
gezondheidsindustrie" gaan dra
gen.
Nagenoeg alle moderne genees
middelen zijn ontstaan door re
search die bekostigd werd uit de
winst van de omzet. Of de veel
grotere inspanningen die de toe
komst vereist eveneens geheel op
deze wijze zullen kunnen worden
gefinancierd is een vraag, waarop
op dit moment nog geen antwoord
te geven is.
De mens, die zijn gezondheid
blijkbaar ,,zo goedkoop mogelijk
wil, zal van de farmaceutische in
dustrie niet mogen verwachten dat
er een perfect geneesmiddel komt,
dat vrijwel niets kost, geen bijwer
kingen heeft, steeds effectief is en
weinig kritisch is in dosering en
toepassing. Met déze veronderstel
ling behoeft men niet tot het jaar
2000 te wachten. Dat staat nu
reeds vast.
Bovenstaande verwachtingen zijn een samenvatting van
de voorspellingen die de laatste jaren door groepen deskun
digen op dit specifieke gebied zijn gedaan. Rond 1975 wordt
verwacht dat we zullen kunnen beschikken over medica
menten tegen overspanning en oververmoeidheid, alsmede
over middelen om het opnemingsvermogen en de geestelijke
slagvaardigheid te vergroten.
In jaar 2000:
Angsttoestanden en neurotische depressies zijn mede de tol, die wij inde toekomst
zullen moeten betalen voor de toenemende bevolking en psychische spanningen der
moderne maatschappij. Moge dit voor deskundigen niet verrassend zijnvoor ons
allen en zeker voor onze kinderen is het een niet minder onheilspellend vooruit
zicht. Omstreeks het jaar 2000 zal ieder mens daardoor voortdurend of met on
derbreking gedwongen zijn hiertegen geneesmiddelen te gebruiken.
Dit is een van de conclusies uit de gebundelde voorspellingen van deskundigen die zijn samenge
bracht in het door de Stichting Voorlichtingscentrum Farmaceutische Industrie uitgegeven boekje
„Geneesmiddelen voor de wereld van morgen".
Wat de mensheid omstreeks het jaar 2000 te wachten staat ten aanzien van mogelijke ziektebedrei
gingen, maar ook met betrekking tot de vooruitgang op medisch gebied en de ontwikkeling van
nieuwe geneesmiddelen wordt op deze pagina aan de orde gesteld.