De kerk moet
naar grotere
eenheden
DE DANKBARE SAMARITAAN
Conclusie van de najaarszitting
HERVORMDE SYNODE ZAL
WERKWIJZE MOETEN VERBETEREN
Geen godsdienstoorlog!"
In gesprek met
drs. A. D. W. Tilanus
Vier Amsterdamse geestelijken (protestant èn
rooms-katholiek) op bezoek in Noord-Ierland
TER OVERDENKING
Ontwikkelingswerk
Ambonezen
,Kom over de brug
Twee procent
200.000 dollar
Schade
Er zijn weinig mensen
die zozeer in de voet
stappen van hun vader
zijn getreden als drs. A.
D. W. Tilanus (60), me
dicus van oorsprong
maar al lang alleen nog
maar politieus. Hij was
geruime tijd voorzitter
van de Christelijk-His-
torische Unie net als
zijn vader. Hij was te
vens enige jaren voor
zitter van de CHU-frac-
tie in de Tweede Kamer
net als zijn vader.
Hij heeft het alleen niet
zo lang kunnen volhou
den als zijn vader, want
een hartinfarct vorige
jaar noodzaakte hem
zijn activiteiten wat te
beperken hij is nu
alleen nog maar Kamer
lid.
Zo dringt zich wel
heel sterk de verleiding
op beide figuren te gaan
vergelijken. Zelf zegt
hij: „Mijn vader was
geloof ik rechtlijniger,
rechtser als u wilt, dan
ik ben!" Hoe hij zelf
denkt is uitstekend naar
voren gekomen in het
discussie-interview dat
Rik Valkenburg met
hem voerde: een begin
selvast man. maar met
een open oog voor de
bewegingen van deze
tijd en met een gelovige
visie op de toekomst.
Net als zijn vader!
Meneer Tilanus. bent u als her
vormde een bepaalde richting toe
gedaan?
Nee, gewoon recht toe recht aan
hervormd.
Bent u voor de Algemene Kerkver
gadering?
Ja en nee. Positief is dat er een
mogelijkheid bestaat dat nu het gewone
gemeentelid zich kan uiten. Aan de an
dere kant wil ik opmerken dat we een
bepaalde kerkorde hebben waarbij de
generale synode het wettelijk, ik zou
haast zeggen toporgaan is van de kerk.
Daarnaast komt nu de AKV.
De AKV wil toch geen toporgaan
zijn?
Er zijn stromingen die het er wel
degelijk van willen maken en daar ben
ik bepaald op tegen!
Vindt u het dan geen winstpunt dat
er actiegroepen zijn?
Als rood lampje hebben ze een
functie. Ze gaan branden als het ergens
knelt. Maar ze mogen het nooit voor
het zeggen hebben.
Is er aan het eind der dagen, de
verste „politieke" toekomst dus,
sprake van tweeërlei uitkomst?
Ja, dat is wel logisch, dacht ik. Het
is het typische van het christendom,
dat je een geloof hebt dat verder reikt
dan het tijdelijke leven.
Er dus ook een hel, om het belaste
woord maar te gebruiken?
Ik kan dat niet zo exact zeggen,
want dat heb ik nooit gezien.
Ik vraag ook niet of u het gezien
hebt, maar of u het gelooft?
- Nu ja, er zal wel zoiets zijn; dat
hoort bij beloften en geboden.
Moet dit ook in de christelijke pre
diking uitkomen, zoals ook Jezus
Christus en de apostelen dit deden?
Ja, maar het is de vraag of dat
waarschuwing of belofte moet zijn. Het
ls natuurlijk beide.
Volgens mij is het logisch voor een
straf te waarschuwen. Dat is toch
geen vraag?
Dat is een beetje een persoonlijke
smaak geloof ik. Vanuit de Schrift is
het waarschuwing en belofte. Beide
elementen moeten er uit komen. De ene
keer valt het accent op het ene, dan
weer op het ander! Het is als met de
slinger van de klok.
Veel predikers laten de waarschu
wingskant van de s'inger anders
maar blauw, blauw. Staat de klok
dan niet stil?
Men hoeft niet in elke preek ge
waarschuwd te worden. Dat is heus
niet zo erg. In de loop van het jaar
krijgt je toch wel een evenwichtig
beeld. Het hoeft niet elke zondag na
drukkelijk te gebeuren.
Vindt u dat ook de kerkdienst en
de kerkelijke organisatie geher
structureerd moet worden?
De kerkelijke organisatie past niet
meer in deze moderne samenleving. Het
is nu de tijd voor grotere eenheden,
fusies, samenwerkingsverbanden, di
stricten. etc. De kerk moet daar haar
les uit leren. Niet langer kleine wijkge-
meentetjes en dorpsgemeenten met zeg
200 zielen. We moeten naar grotere
eenheden. Dan zijn er ook mogelijkhe
den tot grotere verscheidenheid. Een
predikant heeft voor woordverkondi
ging en catechisatie geleerd. Geen vor
mingswerk. Dat moet een vormingslei
der zijn. Vervolgens is ook een jeugd
leider en een maatschappelijk werker
nodig. In grotere eenheden is de moge
lijkheid met hetzelfde geld een veel
meer deskundig team te laten werken.
Er zijn toch al mensen die in de
gemeente werken?
Jawel, maar er moet onderscheid
zijn tussen het gemeente-lid dat zich
inzet voor kerkwerk en een full-time
functionaris die een stuk deskundigheid
inbrengt. In het land van Maas en
Waal heb ik daarvan een voorbeeld ge
zien. Daar is nu een team mensen met
verschillende deskundigheden.
Wat is de taak van de predikant in
deze structuur?
Die vervult zijn taak dan in een
aantal dorpen tegelijk. De gemeentele
den moeten immers leren over de grens
van het dorpsleven heen te kijken.
De predikant kan op zondag toch
niet in drie kerken tegelijk spre
ken?
De vormingsleider, jeugdleider en
maatschappelijk werker kunnen even
tueel ook de kerkdienst leiden. De sa
cramenten moeten worden voorbehou
den aan de predikanten.
Wat vindt u van de bewindsman
Udink?
Ik vind hem een zeer bekwaam
man. Kijk eens, de eerste die als aparte
bewindsman iets aan ontwikkelingshulp
heeft gedaan was C. H.-staatssecretaris
Diepenhorst. Die heeft het fundament
gelegd. In de tijd van Bot (KVP) waren
er geen spectaculaire ontwikkelingen.
Udink heeft er een solide gebouw van
gemaakt. Zowel in financiële, economi
sche als mentale zin. Dat geldt niet al
leen voor Nederland, ook in het buiten
land geniet hij van collega's grote ach
ting cn waardering.
Hij heeft nu bereikt dat er 1 pet.
voor ontwikkelingshulp wordt ge
reserveerd. Is dat voldoende?
Voldoende is pas: „Wie twee rok
ken heeft..." Je zou dus eigenlijk 50
pet. moeten geven, maar dat is irre-
eol.
Er moet wel een groei zijn. In het vol
gende kabinet zouden we naar 2 pet.
moeten groeien. Ik stel dat niet als ab
solute eis, maar het zou mooi zijn.
Is het waar dat de arme landen
twee keer zoveel schulden hebben
als inkomsten en is dat mede een
gevolg hiervan, dat de rijkere lan
den aan hun ontwikkelingshulp
verdienen?
Voor een gedeelte is het een fabel
tje dat wij er beter van worden. Voor
een ander deel vind ik dat we de we
reldhandel, de wereld-arbeidsmarkt en
de wereldproduktie opnieuw moeten
bezien om tot rechtvaardige verdelin
gen te komen. Ik heb eens de volgende
suggestie gedaan in het kader van de
Wereldraad: Vanuit Nederland zouden
we het initiatief moeten nemen om te
komen tot een wereldraad voor ontwik
kelingssamenwerking, waar overheid,
kerken en particuliere organisaties uit
rijke en arme landen bij elkaar komen
om een wereldplanning te krijgen. Ver
gelijk de Nationale Adviesraad voor
Ontwikkelingssamenwerking.
U wilt de ideale wereld aan deze
kant van de grote horizon?
Als christenen hebben we de op
dracht de aarde zo goed mogelijk be
woonbaar te maken. Aan de andere
kant moet je je bewust zijn, dat het
absolute pas komt bij het einde der
dingen.
Bent u tegen elke revolutie?
Nee, dat zou ik niet willen stellen.
Onze 80-jarige oorlog was een vorm
van revolutie. Ik kan me voorstellen
dat er omstandigheden zijn waarin re
volutie geoorloofd is. Gewelddadige re
volutie zou ik liever niet zien .Ik zeg
niet, dat ik ze helemaal uit zou willen
sluiten.
Zou u op de aanslagers op het ge
zag met scherp willen schieten?
Nee, êh nou ja, dat hangt er van
af. Uit zelfbescherming zou ik het me
wel voor kunnen stellen, maar niet
zonder meer. nee! Als je de mensen
weg wilt hebben, kun je ze ook met
gummiknuppel, waterkanon, etc. weg-
krijgen. Meteen schieten lijkt met niet
.nodig.
Wat moeten we volgens u aan
het probleem van de Ambonezen
doen?
Er moet een oplossing komen, om
dat het probleem alleen maar groter
wordt. Ze kwamen met 13.000. Nu zijn
er 30.000. Er zijn twee oplossingen
denkbaar, a. Terug naar Indonesië en
daar normaal bestaan, b. Integratie
binnen Nederlandse bevolking. We
moeten eerst weten wat hun keuze is.
Zij willen een eigen souvereine
staat?
Ik geloof dat dat niet reëel is .Mo
gelijk zou zijn een provincie in Indone
sië met grote mate van autonomie. Wij
hebben nog geen duidelijke keus kun
nen maken. Zij ook niet! Kiezen zij
voor integratie, dan is het voor hen no
dig het Nederlandse cultuurpatroon
over te nemen. Ook wij zullen de con
sequenties uit de keuze moeten trekken
en wij moeten óf mentaal bereid maken
voor een betrekkelijke autonomie pro
vincie óf voor integratie.
Als zij beide mogelijkheden afwij
zen?
Dan zal er géén oplossing zijn. Hun
leiders zullen hen mentaal bereid moe
ten maken. Gesprekken tussen de Indo
nesische en Nederlandse regering zijn
noodzakelijk. In de eerste plaats echter
is noodzakelijk dat de Ambonezen zelf
tot een keuze komen. Daarna zullen de
Indonesische en Nederlandse regering
moeten overleggen hoe deze keuze te
effecteren, indien zij tot de keuze van
terugkeer besluiten.
Moet de Ambonees die de Neder
landse politie-agent neerschoot ex
tra gestraft worden, of is een col
lectieve veroordeling van de hele
groep rechtvaardiger?
Hij moet gewoon volgens de Neder
landse wet gestraft worden. Hij zal op
basis van dat schot berecht moeten
worden. Wij kennen in onze wetgeving
geen collectieve straf. Ik zou dat aa nde
onafhankelijke rechter willen over la
ten. Zou je alleen dezelfde straf geven,
dan zouden óf de koplopers te weinig
krijgen ,of de meelopers te veel.
Acht u het huidige defensie-beleid
juist?
Ik ben eigenlijk voor twee dingen:
a. een zeer efficiënte organisatie. Ik
ben er niet van overtuigd dat de huidi
ge vorm voldoende effectief is. B.v.
verdeling tussen land- lucht- en zee
macht. b. De verplichtingen die wc op
ons hebben genomen moeten we nako
men. Al kan het zo zijn dat andere
landen niet aan hun verplichtingen vol
doen, dan mag dat niet inhouden dat
wij ook achteraan gaan lopen.
Heeft u in een toekomstige rege
ring liever vertegenwoordigers van
de VVD, dan van de PvdA?
De vraag is niet reëel, omdat de
PvdA al van te voren heeft geweigerd
samen te werken. Wij hebben met de
VVD in de afgelopen vier jaren
geen belangrijke meningsverschillen
gehad. We hebben geen slechte erva
ringen met de vernieuwingen in onder
wijs en de hervorming van het be
drijfsleven. Toch is het zo dat de eerste
maal dat de SDAP uitgenodigd werd
voor de regering, dit gebeurde door de
CHU (De Geer). De tegenstelling tussen
de PvdA en de VVD gaat steeds grote
worden. Op sommige terreinen staan
we dicht bij elkaar. Soms is er verschil
van inzicht.
Heeft u nog een slotopmerking?
Ik hoop dat de drie christelijke
partijen, de KVP, de ARP en de CHU
met hun gemeenschappelijk programma
de komende verkiezingen behoorlijk uit
de bus komen. Ik zie daar zeer belang
stellend naar uit.
Nee. u leest nipt verkeerd ,er staat
„dankbare" en niet „barmhartige".
Want in de Bijbel kennen we twee
voorbeelden van Samaritanen: die uit
de bekende gelijkenis (Lukas 10) en
die uit de geschiedenis, die ons in Lu-
kas 17 beschreven wordt.
Tien melaatse mannen werden door
Jezus genezen, toen ze op Zijn bevel
op weg waren gegaan naar de tempel
gezondheidsdienst in Jeruzalem. Alle
tien doorstonden de proef. In geloof
en vol vertrouwen hadden ze gedaan
wat Jezus van hen vroeg. En onder
weg waren ze genezen. En toen ze
merkten dat ze beter waren, gingen ze
natuurlijk eerst terug naar Jezus! Om
Hem uit de grond van hun hart te
danken!
Had u gedacht!
Slechts één van de tien vergat al het
andere en maakte spontaan rechtsom
keert om Jezus te danken voor dat
grote geschenk vari zijn gezondheid.
Die gezondheidsverklaring kon wel
wachten! Nu hoef te hij niet meer op
een afstand te blijven staan. Hij kon
vlak voor Jezus neerknielen.
En wat blijkt nu: die éne is uitgere
kend een Samaritaan! Iemand op wie
de gelovige Israëliet diep neerkeek. De
andere negen zijn waarschijnlijk allen
gelovige Israëlieten geweest, die eerst
hun plichten moesten vervullen. Hun
godsdienstige plichten. De priester
moet hen eerst gezond verklaren. En
ze vergeten de grote Geneesheer, aan
Wie ze die gezondheid te danken heb
ben.
Die dankbare Samaritaan alleen
wordt ook van binnen beter. Wat dat
betekent Jezus' woord: „Uw geloof
heeft u behouden." Gezondheid duurt
maar een leven lang, maar als Jezus
over „behouden" spreekt, dan is dat
van altijd durende betekenis.
Waar zijn de negen anderen geble
ven? Waar blijven wij, die Jezus ook
ónze Redder noemen? Hij vraagt naar
de dankbaarheid in ons leven!
Bij wie hoort ul Als u belijdt dat
uw leven genezen iswaar blijkt dan
uw dankbaarheid uit? Wij kunnen zo
druk zijn met onze godsdienst, net als
die negen genezen Joodse mannen.
Druk met allerlei regels en geboden.
Maar méér dan alle godsdienstige
pliohten is hier: bij Jezus! Wat er al
niet tussen Hem en ons in kan staan!
Zelfs onze stipte levensregels kunnen
ons üit de koers doen raken.
Maar geloven is vóór alles denken
aan wat Jezus voor ons gedaan heeft
en doet. En als we daaraan denken,
kunnen we niet anders doen dan Hem
ervoor danken.
Amerongen
Ds. A, M, de Hoogh.
..HÊO kan het niet langer, we zul-
len andere wegen moeten
zoeken om goed te functioneren",
zei een geïrriteerd en vermoeid lid
van de generale synode van de Ne
derlandse Hervormde kerk ons
woensdagavond in de „wandelgan
gen" van het pastoraal centrum
Hydepark in Driebergen. Aanlei
ding tot zijn uitspraak: de synode
had zich in de lange agenda van
haar najaarszitting „verslikt": de
hoogeerwaarden moesten besluiten
tot een extra zitting, die 22 en 23
januari 1971 gehouden zal worden.
Tijdens deze najaarszitting (van
drie dagen) is weer duidelijk geble
ken dat in de werkwijze van de ge
nerale synode snel verbetering moet
komen. Urenlang debatteert men
over rapporten en verslagen, de me
ningen lopen al of niet uiteen en
aan het slot wordt van de zijde van
het moderamen een conclusie ge
trokken die nauwelijks of helemaal
niet verschilt van de inhoud van het
stuk waarover men zo lang gepraat
heeft. Hoe slecht de synode kan
functioneren bleek het duidelijkst
tijdens het pijnlijke debat over de
moeilijke financiële situatie waarin
de hervormde kerk thans verkeert
als gevolg van de miljoeneninveste
ringen in de automatisering van de
ledenadministratie via de computer
van de (hervormde) Stichting Me
chanische Registratie en Admini
stratie (SMRA) te Delft. Dit automa-
tiserings-proces heeft al een deel
van het vermogen van de hervorm
de kerk opgeslokt en zal ook in de
komende jaren miljoenen kosten.
Het vervelende was dat er in het
geheel geen nota van het modera
men of de generale financiële raad
was waarin in het licht van deze
feiten het financiële beleid voor
de komende jaren wordt uitgestip
peld. Dat maakte dit debat zo onwe
zenlijk en vaag.
Heel scherp werd dit aan de kaak
gesteld door de afgevaardigde van
de classis Rotterdam-Noord, me
vrouw mr. Chr. A. de Ruyter-de
Zeeuw die tot deze zomer (voortref
felijk) gedeputeerde van de provin
cie Zuid-Holland was. Zij zei: „Waar
om praten we hierover niet aan de
hand van een beleidsnota of een
ontwerpbegroting voor 1971. dan
kunnen we tenminste een beleid uit
stippelen, nu kaarten we alleen
maar na." Secretaris-generaal ds. F.
H. Landsman snelde met de kerkorde
in de hand naar haar toe om haar te
laten zien dat het breed moderamen
van de synode met de generale fi
nanciële raad de begroting vaststelt
en de synode daar niet aan te pas
komt. „De synode is een parlement
en het breed moderamen zou je een
bestuurlijk lichaam kunnen noe
men", verduidelijkte hij later. Waar
op mevrouw De Ruyter: „Een Van
de meest fundamentele rechten van
het parlement is toch het budget
recht. waarom heeft de synode dat
dan niet?"
Zij raakte daarmee de kern van
een deel van de frustraties van de
synode en we hebben goede hoop
dat in deze merkwaardige situatie in
de toekomst wel verandering zal ko
men. De vraag is alleen wannéér dat
zal zijn. Ook synodale molens malen
langzaam...
De gang van zaken tijdens deze na
jaarszitting was ook wat enkele
andere punten betreft niet zo best;
de langdurige discussies over de
werkbezoeken van het moderamen
aan de classicale vergaderingen en
de tijdens het eerste deel van de Al
gemene Kerkvergadering behandel
de moties waren nauwelijks inspire
rend en het debat over de in 1972 te
houden tweede „Kom over de
brug"-actie leidde tot de op zichzelf
trieste conclusie dat de Gerefor
meerde Zendingsbond binnen de
hervormde kerk nauw verbonden
met de modaliteit van de Gerefor
meerde Bond daaraan niet zal
meedoen omdat ook de Rooms -
Katholieke Kerk aan deze actie zal
deelnemen. De synode stond voor
een erg moeilijke keuze: „Kom over
de brug II" óf met de rooms-katho-
lieken óf met de gereformeerde zen
dingsbond.
Met 40 tegen 8 stemmen werd uit
eindelijk voor het eerste gekozen
maar aan de beslissing werd uit
drukkelijk toegevoegd dat de stoel
voor de vertegenwoordiger van de
GZB in het actiecomité open zal
blijven. Aan de onvergetelijke eerste
Kom over de brug-actie een paar
jaar geleden heeft de GZB wél
actief meegedaan maar toen waren
de rooms-katholieken er niet bij. De
meerderheid van de synodeleden
was van mening dat er geen enkele
aanleiding is om voor 1972 géén uit
nodiging aan de rooms-katholieken
te zenden die al officieus te kennen
gegeven hebben dat zij aan de twee
de actie willen meedoen. Maar de
afwezigheid van de GZB bij deze
tweede actie zal door iedereen be
treurd worden. Het debat dat de sy
node aan deze zaak wijdde leverde
helaas alleen maar constateringen
op, géén toenadering.
Een belangrijk synode besluit was
dat de hervormde kerk twee
procent van haar totale inkomen
voor de ontwikkelingssamenwerking
beschikbaar zal stellen. Alle lande
lijke en plaatselijke kassen van de
kerk zullen zoveel mogelijk volgend
jaar of uiterlijk in 1972 deze twee
procent van hun budget voor dit
doel afstaan. Afgesproken werd dat
dit een extra bijdrage zal zijn die
niet in mindering gebracht zaï wor
den op de overige bijdragen aan
zending en werelddiakonaat. De op
brengst zal voor 75 pet. naar het
ontwikkelingsfonds van de Wereld.''
raad van Kerken in Genève gaan.
De overige 25 procent blijven in
eigen land en zullen benut worden
voor „mentaliteitsbeïnvloeding". Me
de in het licht van de al gememo
reerde forse financiële problemen
waarmee de hervormde kerk wor
stelt was dit een moedig besluit dat
overigens in overeenstemming is
met de desiderata die de algemene
vergadering van de Wereldraad van
Lerken in Uppsala daarover inder
tijd naar voren gebracht heeft.
De synode verlengde de over
gangsbepalingen in de kerkorde die
betrekking hebben op minderheden
in de plaatselijke gemeenten. Beslo
ten werd de huidige regeling met
betrekking tot de zg. „buitengewone
wijkgemeenten in wording" nog
eens vijf jaar te verlengen. Zoals
men weet bestaat in verscheidene
plaatsen naast de „gewone" her
vormde gemeente een buitengewone
wijkgemeente in wording die vrij
wel steeds van een andere modali
teit" is. Tegen de naam van deze
bijzondere gemeenten is bezwaar
gerezen omdat er ten onrechte de
suggestie van kan uitgaan dat het
soort tweede-rangs gemeente zou
zijn. De synode heeft de naam ge
handhaafd omdat deze zou heenwij-
zen naar de „gewone" gemeente
waarin de buitengewone wijkge
meente eigenlijk thuishoort.
Het gaat hier om een typisch her
vormd probleem dat velen zwaar op
de maag ligt; zij zij menen (terecht)
dat alle hervormden ter plaatse in
één gemeente thuis zouden moeten
horen maar in de praktijk is dit
ieder die geen vreemde is in het
kerkelijke jeruzalem weet het maar
al te goed in een aantal plaatsen
waar de „meerderheid" scherp te
genover de „minderhëid" staat, vol
strekt onmogelijk. Vaak spelen
daarbij ook niet theologische facto
ren een rol. Heel belangrijk is dat
gewone gemeente en buitengewone
wijkgemeente in wording tot een
diepgaand onderling gesprek komen.
En dan kan het nóg lange tijd duren
voor de buitengewone wijkgemeente
in de „gewone" gemeente opgaat.
Ten slotte (volgende week hopen
we dieper op het financiële de
bat in te gaan) iets over een onver
wachte gebeurtenis die woensdag
middag plaatsvond. Praeses ds. Van
Zanten verwelkomde drs. B. Sjolle-
ma, directeur van het bureau ter be
strijding van het racisme van de
Wereldraad van Kerken te Genève
die omdat daarover ook in de sy
node tal van vragen waren gerezen
informatie kon geven over het
besluit van de Wereldraad om
200.000 te verstrekken aan organi
saties van en ten behoeve van
slachtoffers van racisme in de we
reld.
De heer Sjollema lid van de
hervormde kerk was toevallig in
het land en daarom was dit een
prachtige gelegenheid om de synode
rechtstreeks inlichtingen over het
veelbesproken Wereldraadbesluit te
verstrekken.
De feiten zijn bekend: het dage
lijks bestuur van de Wereldraad be
sloot begin september om 200.000
(ongeveer 720.000) aan negentien
organisaties die zich tegen rassenon-
derdrukking keren ter beschikking
te stellen. Aan de bij de Wereldraad
aangesloten kerken werd gevraagd
hieraan samen nog 300.000 toe te
voegen. Een van de motieven was
dat de Wereldraad besefte dat men
het niet bij fraaie verklaringen kan
laten en ook wat concreets moet
doen. Men zou de vrijheidsorganisa
ties bijvoorbeeld financiële steun
kunnen verlenen. Dit zou dan onder
de uitdrukkelijk voorwaarde moeten
gebeuren dat de gelden niet voor
militaire doeleinden worden ge
bruikt.
Een deel van de synode was dui
delijk verrast door het inlassen van
dit agendapunt en wilde niet, zoals
ds. Van Zanten voorstelde, het breed
moderamen machtigen deze zaak te
behartigen. Volgens ds. W. Kalkman
(Driebergen) zou de synode dit pro
bleem eerst maar zelf uitvoerig
moeten bekijken. Een poging van ds.
C. C. Addink (Holten) om nu al
spontaan steun uit te spreken kreeg
niet meer dan 23 van de 45 stemmen
en deze stemverhouding wees niet
bepaald op een spontane houding
van de synode-in-haar-geheel. Na
lange discussies werd tóch met 33
stemmen vóór besloten het breed
moderamen machtiging te verlenen.
Al met al was het voor alle syno*
deleden een vermoeiende zitting die
zoals gezegd de urgentie v*n
een andere werkwijze duidelijk aan
toonde.
E. J. MATHIES
Het beeld dat de
vier Amster
damse geestelij
ken nu met eigen
ogen kunnen
zien: opstandige
mensen in be-
;:¥S:-:v.
dwang gehouden
door politie en
soldaten. „Maar
het is geen gods
dienstoorlog",
zegt ds. Blok
IAN P Al SLY
heulen met de vijand
DS. L. BLOK
meehelpen aan oplossing
„Het geweld dat wordt gebruikt bij het conflict in Noord-Ier
land, keuren wij als christenen resoluut af. Wij betreuren
evenzeer dat die strijd wordt gevoerd onder de vaandels van
roomskatholieken en protestanten. Bij velen is daardoor ten
onrechte de indruk ontstaan dat het om een godsdienstoorlog
gaat. En dat betekent een gevaar voor de wereld oecumene".
De hervormde predikant ds. L. Blok uit Amsterdam is doen
de dat de Noordierse leiders dezer dagen zelf te vertellen.
Hij maakt deel uit van een Amsterdamse delegatie, die deze
week een vijfdaags bezoek aan Ulster brengt. Het is een uit
nodiging van de roomskatholieke en presbyteriaanse kerk in
Noord-lerland, waarvan begin dit jaar een missie Amsterdam
bezoekt.
..De Noordierse kwestie is een politieke zaak. Dat er twee ker
kelijke groeperingen tegenover elkaar staan is een toevallig
heid. De oorspronkelijke bevolking van Ulster, die roomska-
tholiek is, strijdt voor één onafhankelijk Ierland.
De protestanten, veelal van Engelse oorsprong, verdedigen
daarentegen de band met het koninkrijk. Daar gaat het om.
De kerk staat er buiten. Daarom zouden, dacht ik, aanduidin
gen als bijvoorbeeld „republikeinen" en „royalisten" beter op
hun plaats zijn".
Eén van de taken, die de Amsterdamse delegatie zich voor he'.
bezoek aan Ulster heeft gesteld: aandringen op duidelijkheid
in het conflict om de verwarring erover uit de wereld te hel
pen. Het bezoek moet verder „een teken van oecumenische
solidariteit" uitdragen en informatie opleveren.
Ds. L. Blok: „Wij gaan beslist niet met het idee dat we de op
lossing brengen. Het is een kwestie van gegroeide tegenstellin
gen, waarvoor de bevolking van Ulster zelf de oplossing moet
zoeken. Ik geloof daarentegen wel dat contacten met de buiten
wereld, zoals met ons, tot die oplossing kunnen bijdragen".
De delegatie van Amsterdamse geestelijken brengt in Belfast
onder meer bezoeken aan wijken, die in verband met de onlus
ten in het nieuws zijn. Ook staan contacten met ministers en
parlementsleden, leiders en leden van de kerken op het pro
gramma. Of de leider van de protestantse extremisten dr. Ian
Paisley voor de missie te spreken zal zijn, betwijfelt ds. Blok.
„De provocaties van dr. Paisley berokkenen grote schade aan
het protestantisme, ook buiten Ierland. Als de gelegenheid zich
voordoet, zullen wij duidelijk stelling nemen tegenover zijn
opvattingen. We hebben hem daarover al eens een brief ge
schreven, maar die heeft hij van tafel geveegd. We kregen van
iem een kort briefje terug waarin zoiets stond als: Gezien yw
contacten (hij bedoelde de roomskatholieken) verbaast mij uw
standpunt niet".
De Amsterdamse predikant formuleert zijn uitspraken nauw
keurig: „Ik wil niet de indruk wekken alles van de Ierse kwes
tie af te weten, want daarom gaan wij er juist naar toe. Wel
is mij tijdens de bezoeken van de Noordierse geestelijken aan
Amsterdam duidelijk geworden, dat de rellen in Ulster ook
duidelijke parallellen vertonen met het schoppen tegen gezag
en orde zoals dat op vele andere plaatsen in de wereld gebeurt.
En dat heeft weinig te maken met de felle tegenstelling, zoals
die politiek ligt. Dat is eenvoudig relschopperij".
Het gevaar dat het bezoek aan Noord-Ierland zal worden uit
gelegd als „inmenging" of „partijdigheid" ziet ds. Blok niet.
„We gaan met een gemengde groep en dat kan alleen maar een
waarborg zijn, een voorbeeld misschien van hoe het ook kan.
Voor een oecumenische gedachte moet je over grenzen heen
kunnen stappen. Wat dat betreft zijn wij beslist verder dan in
Noord-Ierland".
De Amsterdamse delegatie bestaat uit: ds. L. Blok, scriba van
de hervormde kerkeraad in Amsterdam, ds. W. van Boeyen,
gereformeerd jeugdgevangenispredikant, prof. dr. A. Mous,
hoogleraar in de kerkgeschiedenis aan de Katholieke Hooge-
school in de hoofdstad en dr. J. Gottschalk, leider van het
R.-K. Open Deurwerk en van het Oecumenisch Centrum in
Amsterdam,
