Wij hebben niet het recht te vergeten
ENGELAND OP
RAND VAN
STAKING
Baskenproces in
Burgos uitgesteld
Calley opnieuw
beschuldigd
Het lijkt net een sprookje
Pakistani als vrachtgoed
naar Londen gesmokkeld
Censuur
Over de
grenzen
Rijnvervuiler
kreeg boete
en straf
voorwaardelijk
Algerije gaat de
vrijdag tot
rustdag maken
Niarchos breekt
contract met
regering
Meer studenten
in België staken
Proces My Lai
Defensietop in
Amerika
aangeklaagd
MENING
GETTO
Britse politie eist
per advertentie
Kerstmis in het donkergeen kranten
DINSDAG 8 DECEMBER 1970
Duits-Pools verdrag
ondertekend
WARSCHAU In Warschau hebben maandag bondskanselier Willy Brandt
en premier Jozef Cyrankiewicz het verdrag tot normalisering van de Westduits-
Poolse betrekkingen ondertekend. De overeenkomst was op 18 november al
geparafeerd door de twee ministers van Buitenlandse Zaken, Scheel en Jedry-
c hof ski.
In een rede welke door alle radio- en televisiestations in de Bondsrepubliek
werd uitgezonden verklaarde de bondskanselier, dat het verdrag „een streep
moet zetten onder het lijden en de offers van een slecht verleden en een brug
moet slaan tussen de twee staten en de twee volkeren". Volgens Brandt wordt
in het verdrag niets prijs gegeven, wat al niet lang verspeeld was, „niet door
ons die in de Bondsrepubliek verantwoording dragen, doch door een misdadig
regime, het nationaal-socialisme".
Aan de plechtigheid in het Radzi-
will-paleis namen aan Poolse kant o.a.
het gehele kabinet en partijleider Go-
moelka deel. De twee ministers van
Buitenlandse Zaken zetten ook ditmaal
hun handtekening onder het stuk.
Kernpunt is dat- de twee partijen
vaststellen, dat de rivieren Oder en
Neisse de westelijke grens van Polen
vormen. Voorts zien de twee landen af
van het dreigen met en het gebruik van
geweld.
In zijn rede tot het Westduitse volk
zei Brandt verder o.a. dat men moet
uitgaan van de werkelijkheid, zoals die
zich heeft ontwikkeld. „Dit geldt ook
voor de westgrens van Polen. Niemand
heeft ons gedwongen tot deze waarheid
t« komen. Wij zijn volwassen gewor
den. Het gaat er om daar het bewijs
van te geven en de moed te hebben de
werkelijkheid te erkennen".
„Wij hebben niet het recht te verge
ten, wat het nationaal-socialisme na
1939 het Poolse volk heeft aangedaan,
het ergste dat het in zijn geschiedenis
is overkomen". Voorts merkte de
bondskanselier op, dat ook het Duitse
KLEEF Een rechtbank in Kleef
heeft maandag de Hamburgse reder dr.
Jürgen Bernhold veroordeeld tot acht
maanden gevangenisstraf voorwaarde
lijk en een geldboete van 5.000 mark.
wegens opzettelijke overtreding van de
Wet op de waterbeheersing. Bernholds
procuratiehouder Werner Kortman
kreeg zeven maanden voorwaardelijk
en tien medeplichtigen kregen boetes
van 500 tot 5.000 mark. De kapiteins
Hans Fischer en Hans-Joachim Schenk
werden vrijgesproken.
Reder Bernhold werd bovendien
veroordeeld tot een boete van 80.000
mark welk geld zal worden gebruikt
voor het zuiverhouden van open water.
Procuratiehouder K. moet 15.000 mark
betalen aan de maatschappij tot red
ding van drenkelingen in Hamburg.
De beklaagden wrden schuldig be
vonden aan het opzettelijk lozen van
afvalstoffen van een raffinaderij in de
Rijn, waarbij zij moeten hebben gewe-
tep dat zij het water verontreinigden.
De in rechtbank achtte bewezen dat de
„heren van de rederij" in de jarenlan
ge vervuiling van de Rijn door de
„Hamburger Lloyd" de hand hebben
gehad. Niet de kapiteins, maar de rede
rij had economische belangen bij het
lozen van raffinaderij afvalstoffen in de
Rijn. „Bernholds doel was winst".
Volgens de rechtbank waren tussen
1965 en 1968 door schepen van Bern
holds rederij tn totaal 8650 ton zwaar
giftig afvalwater in de Rijn gelost, hoe
wel de rederij zich bij verdrag had
verplicht de afvalstoffen in zee te lo
zen.
ALGIERS Met ingang van 1 ja
nuari gaat men in Algerije voor het
eerst in 140 jaar, toen in dat land de
Franse overheersing begon, de vrijdag
weer instellen als de rustdag, zoals de
Islam dat gebiedt.
Toen de Fransen in Algerije landden,
op 15 juli 1830, was een van de eerste
dingen die zij deden het hele bestuurs
systeem van het land te verfransen, en
dat betekende onder meer de invoering
van de christelijke zondag.
Sinds Algerije een onafhankelijk land
is, heeft de regering steeds vastbesloten
gestreefd naar de ontwikkeling van de
Islam en de Arabisering van het be
stuursapparaat.
ATHENE De Griekse reder Niar
chos heeft zijn regering verzocht een
overeenkomst van tweehonderd miljoen
dollar (720 miljoen gulden) te annule
ren.
Niarchos zou volgens het in april ge
sloten contract 32 miljoen ton ruwe olie
leveren en een smeerolie- en scheeps-
motorenfabriek bouwen. Verder zou hij
zijn scheepswerf in Athene uitbreiden.
Vorige maand heeft de grote rivaal
van Niarchos, Onassis, een soortgelijk
verzoek ingediend bij de Staatsraad,
het hoogste administratieve gerechtshof
in Griekenland, inzake een investering
van zeshonderd miljoen dollar (2,16
miljard gulden) in de Griekse economie.
In beide gevallen zijn moeilijkheden
ontstaan door de sterke stijging van de
prijs van ruwe olie en van de vrachtta
rieven, terwijl Onassis bovendien pro
blemen zou hebben bij het aantrekken
van buitenlands kapitaal.
volk en tn het bijzonder „onze landge
noten uit het oosten, zwaar hebben ge
leden". „Ik wijs alle legendes, zowel de
Duitse als de Poolse, van de hand. De
geschiedenis van de Duitse gebieden in
het oosten laat- zich niet willekeurig
herschrijven. Onze Poolse gesprek
spartners weten dat, en ik heb tegen
over hen herhaald: dit verdrag bete
kent niet dat wij erkennen wat on
rechtvaardig is en dat wij de geweldda
den rechtvaardigen. Het betekent niet
dat. wij achteraf de verdrijving wetti
gen".
De bondskanselier ze! dat „namen
zoals Auschwitz nog- lange tijd onze
volkeren zullen begeleiden en er ons
aan zullen herinneren dat de hel op
aarde mogelijk is".
Het Oostduitse persbureau ADN
maakte melding van de ondertekening
van het verdrag, maar de Oostduitse
televisie gaf geen direct verslag, zoals
in augustus toen het Russisch-West-
duitse verdrag in Moskou werd onder
tekend.
Onmiddellijk na de ondertekening
van het verdrag in Warschau heeft het
Wickert-instituut in T bingen een on
derzoek ingesteld naar de meningen die
de Westduitsers zich over het verdrag
gevormd hebben. Daaruit blijkt dat 4
procent het verdrag schadelijk vindt, 30
procent vindt het overijld gesloten, 52
procent vindt het noodzakelijk en 14
procent overbodig. Op de vraag wat
men denkt van de ernstige kritiek die
de bonden van verdrevenen hebben
zegt 17 procent gerechtvaardigd, 43
procent begrijpelijk, 29 procent- ver
keerd en 11 procent schadelijk. Op de
vraag, gelooft u dat het Duits-Pools
verdrag het begin is van een verzoe
ning tussen beide volken, zegt 78 pro
cent ja en )2 procent nee.
Bij het gedenkteken in het voormali
ge getto van Warschau legde Brandt
een krans van witte anjers ter nage
dachtenis van de Joden die in 1943 in
opstand kwamen tegen de Duitse bezet
ters. Daarna knielde de kennelijk zeer
ontroerde bondskanselier neer voor het
hoge granieten monument, terwijl hon
derden Polen, onder wie vrouwen en
kinderen, zwijgend toekeken.
De bondskanselier knikte zwijgend,
toen burgemeester Jerzy Majefski ver
telde, dat het monument staat op de
plaats In de joodse wijk, die de SS-ers
bij het neerslaan van de opstand met
de grond gelijk hebben gemaakt. Waar
de laatste verdedigers door de dronken
misdadigers die de SS-kolonne Dirle-
wanger vormden, werden neergescho
ten of zelfmoord pleegden.
De 60.000 bewoners van het getto die
in opstand waren gekomen waren de
laatsten van de ongeveer een half mil
joen joodse Polen die de Duitsers in
een ommuurd gebied in het centrum
van de hoofdstad hadden samenge
bracht.
Bij zijn bezoek aan het monument
voor de onbekende soldaat schreef
Brandt in het gedenkboek de volgende
boodschap: „Ter herinnering aan de do
den van de tweede wereldoorlog en de
slachtoffers van geweld en onrecht - in
de hoop op een duurzame vrede en so
lidariteit tussen de volkeren van Euro
pa".
BRUSSEL De studenten aan de
universiteit in Leuven in België, die
vorige week in staking gingen, uit
protest tegen het vreemdelingenbe
leid van de minister van Justitie,
Vranckx, hebben hun actie nog steeds
niet opgegeven. Ook die studenten
die in hongerstaking gingen zetten
hun actie nog voort, hoewel een deel
van hen nu ernstig verzwakt is.
De studentenstaking heeft zich inmid
dels uitgebreid tot Brussel, waar de
studenten ook weg blijven van de
colleges. Maandagmiddag heeft een
honderdtal Brusselse studenten in
een galerij nabij het Brusselse cen
traal station een „happening" gehou
den ter ondersteuning van de zaak
van de buitenlandse studenten. In de
daar aanwezige fontein namen ze
voetbaden, scandeerden ze slogans,
zongen ze en plakten er pamfletten
met een opschrift „gevraagd voor
België rijke en brave vreemdelin
gen". De politie liet de studenten on
gemoeid.
De Belgische minister van Justitie.
Vranckx, heeft maandagavond in een
radiotoespraak gezegd dat de studen
ten die momenteel in Leuven en
Brussel staken in verband met hun
bezwaren tegen het. vreemdelingenbe
leid van de bewindsman, „het slacht
offer zijn van uitgebreide agitatie".
De bewindsman zei het te betreuren
dat „sommige academische en kerke
lijke overheden in België door hun
ondoordachte verklaringen momen
teel een beweging aanmoedigen,
waarvan ze niet kunnen overzien
waartoe ze zal leiden."
LONDEN De Britse politie, die
niet mag staken, heeft maandag haar
eisen geformuleerd in een advertentie
van een halve pagina in het dagblad
Times.
In de advertentie, die 11.610 zou
hebben gekost, zegt zij een salarisver
hoging van 35 procent nöodzakelijk te
achten aangezien anders een ernstig
personeelstekort dreigt.
LONDEN De krachtmeting tus
sen de regering-Heath en de vak
bonden, eigenlijk al begonnen toen
de conservatieven in juni aan de
macht kwamen, is gisteren een be
slissend stadium ingegaan. De rege
ring moet enerzijds het hoofd bieden
aan het unaniem verzet van de vak
bonden tegen haar hervorming van
de arbeidswetgeving en anderzijds
aan ver-gaande looneisen van enke
le der bonden.
Maandagochtend is het personeel
van de elektriciteitsbedrijven een
stiptheidsactie begonnen, die niet al
leen een „Kerstmis bij kaarslicht"
maar ook een geleidelijke verlam
ming van de industrie tot gevolg zou
kunnen hebben, en voor heden heb
ben enkele radicale bonden een na
tionale 24-uursstaking uitgeroepen
uit protest tegen het eerder genoem
de hervormingsplan.
De voornaamste bonden en- het
vakverbond T.U.C. hebben zich, hoe
wel ze ook tegen de hervorming ge
kant zijn. tegen de 24-uursstaking
uitgesproken en haar als „politiek"
betiteld. Zij zijn van oordeel, dat de
„contactgroep" die de actie organi
seert, door communisten wordt be
heerst. In hoeverre aan de stakings-
oproep gevolg zal worden gegeven,
is dan ook niet zeker.
De regering heeft in het conflict
gekozen voor de lijn. Het afgelopen
weekeinde verklaarden premier
Heath en minister van financiën
Barber, dat zij niet zullen zwichten
voor „chantage" en de inflatie zullen
bestrijden door de loonontwikkeling
in toom te houden.
In politieke kringen vraagt men
zich af, of Heath misschien rekent
op toenemende ontevredenheid van
het publiek over de vakbondsagita
tie en in de huidige krachtmeting
een mooie gelegenheid ziet om bin
nen afzienbare tijd het parlement te
ontbinden en nieuwe verkiezingen
uit te schrijven, in de overtuiging
dat deze hem in het parlement een
veel grotere meerderheid zullen be
zorgen dan nu het geval is. Allesbe
halve vreemd is het, onder deze om
standigheden dat de Labouroppositie
en de bonden de regering ervan be
schuldigen. dat zij de arbeiders
„provoceert".
Geen van de tien landelijke dag
bladen in Engeland kan heden ver
schijnen. De vakverenigingen van
drukkers en elektriciens hebben hun
leden verzocht te staken „uit sympa
thie met de betogers tegen de door
de regering voorgestelde wettelijke
maatregelen", waarbij onder meer
wilde stakingen verboden worden.
Door de stiptheidsactie van het
personeel der Britse elektriciteits
maatschappijen zat gisteravond
reeds tweevijfde van Engeland en
Wales in het duister.
Veel forensentreinen hebben grote
vertragingen opgelopen- en miljoe
nen gezinnen zitten geheel zonder
licht of verwarming.
De Duitse Bondskanselier Willy Brandt knielt in Warschau bij het monu
ment van het voormalige getto. Op deze plaats vielen de laatste verde
digers in de beroemde Joodse opstand in 1943. tegen de maandenlang durende
aanvallen van de S.S.-misdadigers. Ook plaatste hij een krans.
BURGOS De hervatting van het
proces in de Spaanse stad Burgos tegen
16 Baskische nationalisten is wegens
ziekte van kapitein Troncoso, juridisch
expert van de krijgsraad, uitgesteld tot
heden. Het begin van de zitting was
maandag al van de ochtend naar de
middag verschoven. De president van
de krijgsraad deelde het nieuwe uitstel
persoonlijk aan dc verdedigers van de
16 mee in hun hotel.
Kapitein Troncoso zou maagklachten
hebben, maar waarnemers sluiten de
mogelijkheid niet uit. dat er sprake is
van een „politieke ziekte". Misschien
overwegen de autoriteiten in Madrid
wel een voortzetting van het proces
achter gesloten deuren, na de medede
lingen van twee der verdachten, over
martelingen door de politie, zo zegt
men. Zou Troncoso niet. spoedig terug
keren, dan kan zelfs het proces worden
afgebroken en een nieuw worden ge
last. Hij mag volgens het militaire
strafprocesrecht niet vervangen wor
den.
In Bilbao hebben in de meeste be
drijven de arbeiders het werk hervat,
maar vijf-a-zesduizend arbeiders beslo
ten maandagochtend, de staking uit.
protest tegen de berechting der Basken
voort te zetten. Vrijwel alle universitai
re instellingen zijn open. maar bijna
alle studenten blijven weg. Uit welin
gelichte kringen is vernomen dat zeker
honderd politieke gevangenen in
Spaanse gevangenissen in hongersta
king zijn gegaan, en hun actie willen
voortzetten tot het einde van het pro
ces. In Barcelona heeft de politie uit
het kantoor van de „vereniging van
vrienden van de Verenigde Naties" zes
tien personen verwijderd, die daar
woensdagavond eveneens een honger
staking waren begonnen. Twee vrou
wen werden per ambulance naar een
ziekenhuis gebracht, maar zijn daar in
middels uit ontslagen. In het stadje Du-
rango, waar een der verdachten in het
proces, de priester Julien Calzada. de
leiding had over een parochie, hebben
zich zondagavond tijdens een betoging
van ongeveer 500 mensen tamelijk hef
tige botsingen met de politie voorge
daan. Een dozijn demonstranten werd
gearresteerd.
Een der advocaten in het proces. José
Antonio Echevarrieta. is de afgelopen
dagen door een onbekende viermaal te
lefonisch met de dood bedreigd. Twee
andere advocaten ontvingen brieven
waarin gedreigd werd met eventuele
represaillemaatregelen tegen hun fami
lieleden of eigendommen.
De Westduitse consul in San Sebas
tian, Eugen Beihl. die aan de voor
avond van het proces is ontvoerd,
wordt volgens het Spaanse persbureau
Efe vastgehouden door de mannen van
Juan Echave, de voormalige leider van
de „militaire" afdeling van de onder
grondse afscheidingsbeweging ETA.
Echave zou in augustus uit de ETA zijn
gestapt omdat zij volgens hem niet ac
tief genoeg meer was. Hij zou nu zijn
hoofdkwartier hebben in Frankrijk.
FORT BENMNG In het proces
rond de moordzaak My Lai tegen luite
nant William Calley heeft voor de
tweede keer een getuige verklaard dat
hij heeft gezien dat de verdachte bur
gers doodde. De getuige, de 23-jarige
Charles Sledge, zei dat hij zich vooral
goed herinnerde dat Calley een monnik
en een kind van ongeveer 3 jaar neer
schoot. „Hij (Calley) sloeg de priester
neer en hakte hem zijn hoofd af. Later
riep een onbekende, dat een kind naar
het centrum van het dorp liep. Calley
greep het bij de arm. gooide het in een
sloot en schoot het neer".
Sledge voegde er aan toe, dat Calley
ook opdrachten gaf om burgers te do
den en dat hij de executies vaak zelf
voor zijn rekening nam.
In het betoog van Sledge kwamen
overigens wel enkele tegenspraken voor
met wat de andere kroongetuige ln het
proces, Dennis Conti, al heeft ver
klaard.
Later kwam tot grote verrassing van
d verdediging de 24-jarige korporaal
Thomas Turner als getuige met de gru
welijkste en meest belastende verkla
ring voor Calley. Turner zei dat hij de
verdachte tijdens een ongeveer 90 mi
nuten durende periode systematisch
verscheidene kleine groepjes Zuidviet-
namese burgers had zien beschieten. De
slachtoffers vielen allen in een nabijge
legen sloot en toen Turner goed keek,
zag hij al een groep lijken liggen, voor
namelijk van vrouwen, kinderen en ou
de mannen. Luitenant Calley bleef vu
ren, ook toen een andere groep burgers
bij de slachtoffers in de sloot neerk
nielde. Toen ik langs hem heen liep
vuurde hij ook op de tweede groep. Hij
bleef vuren en moest zijn geweer vaak
opnieuw laden. Hij stond nauwelijks
anderhalve meter van hen vandaan".
Turner schatte het aantal doden op 90
tot 100.
LONDEN Een huis in Amsterdam,
een Nederlandse vrachtwagen en twee
Rotterdammers die in Londen waren
gearresteerd, maar die zijn ontkomen.
Dit zijn de voornaamste bestanddelen
van een proces wegens mensensmokkel
dat gisteren begon in de vermaarde Old
Bailey. Herhaaldelijk werden de namen
genoemd van de Rotterdamse koopman
B. S. en de chauffeur J. van B. die de
smokkelwaar naar Engeland brachten:
acht of negen Pakistanen zonder ver
blijfsvergunning.
De twee Rotterdammers hadden in de
beklaagdenbank moeten zitten, samen
met de Indiër Gurmit Singh die zich
ook heeft onttrokken aan de berechting.
De twee Rotterdammers ontkwamen ln
september naar Nederland. Het drietal
was tegen borgsom vrijgelaten. De twee
Britten die borg stonden voor de Rot
terdammers verspeelden de helft van
de borgsom: tweeduizend pond voor ie
der.
De omstandige uiteenzetting van de
openbare aanklager was kleurrijk en
dramatisch alsof het een toneelstuk
was. De naam van een derde Nederlan
der die misschien ook de belangrijkste
rol in dit drama speelde, noemde hij
nog niet: Leendert van der S„ de Rot
terdamse koopman die zegt drie jaren
lang illegale immigranten naar Enge
land te hebben gesmokkeld.
In de beklaagdenbank staan alleen de
Engelsman Leslie Ashton en de Indiër
Nimmal Virdee, wiens Londense wo
ning als doorgangshuis fungeerde. Ash
ton reed de auto met de enige Pakista
nen die werden gearresteerd. De Pakis
tanen vertrokken op zeven maart per
autobus uit hun land. Ze reisden zo
naar West-Duitsland waar zij eind mei.
begin juni arriveerden. Daar kregen zij
een adres in Amsterdam en de naam
van een man die ze verder kon helpen:
Gurmit Singh.
„In Amsterdam hebben zij die ont
moet met een blanke man", aldus de
aanklager. „Men bracht ze naar een
huis. Daar moesten zij enige^ dagen
wachten tot de groep compleet was. Zo
gezegd een pakket, klaar voor verzen
ding. Heel vroeg in de ochtend van
Het lijkt een beetje op het sprook
je van de Prins en het ganzen*
hoedstertje, maar het is een moderne
versie. Het Deense verkoopstertje in
een warenhuis te Kopenhagen Dorthe
Maltoft-Nielsen (23) dat verloofd is
met prins Christiaan van Denemar
ken, een neef van koning Frederik IX.
De vader van prins Christiaan, prins
Knud, was overigens zelf ook ol met
een meisje zonder adelijke titel ge
trouwd.
woensdag tien juni kwam een man met
een bril naar het huis".
„Dat was S., die bekeek ze. hun leng
te, hun lichaamsbouw. Hij nam de maat
op". Waarom bleek onmiddelijk erna.
De Pakistanen werden voor de deur
in een kleine verhuiswagen geladen. In
de wagen stonden 78 tweedehands tele
visietoestellen, tv-onderdelen en twee
grammofoons. Maar daartussen was
met planken een uiterst kleine ruimte
uitgespaard die zorgvuldig was geca
moufleerd, voor de smokkelwaar.
„Alsof het een verborgen grot was
van Aladin", zo noemde aanklager Du
Cann de schuilplaats waar de Pakista
nen om drie uur 's ochtends in klauter
den. In Engeland, na de overtocht wer
den zij ontdekt.
T"ke benauwende censuur, die Portugal
de laatste 40 jaren heeft gekend,
wordt verzacht.
De regering van premier Marcello Caë-
tano staat op het punt haar lang ge
leden gegeven belofte te vervullen,
dat zij de censuur zal afschaffen en
een vrijzinnige perswet zal invoeren
die bijna vrijheid van drukpers zal
toestaan.
Deze radicale afwijking van de strenge
politiek van wijlen dictator Antonio
de Oliveira Salazar zal waarschijnlijk
een breuk tussen Caëtano en de in
dit kleine, achterlijke land het
enige Westeuropese land dat de cen
suur nog handhaaft nog werkzame
conservatieve elementen veroorzaken.
Toen de nieuwe premier twee jaar ge
leden aan de macht kwam was een
van zijn eerste beloften een perswet,
die paal en perk zou stellen aan de
enorme invloed van de censoren.
De 64-jarige premier had onder Sala
zar. toen hij minister van Staat was,
reeds geprobeerd een soepeler pers
wet door te drukken, maar deze werd
door de autoritaire heerser in de ijs
kast gezet.
Salazar, die in juli van dit jaar is over
leden, heeft nooit een geheim ge
maakt van zijn afkeer van een vrije
pers. Eens zou hij hebben gezegd, dat
censuur een goede strekking had,
aangezien zij het volk kennis Het ne
men van wat geschikt was om te we
ten en voorkwam dat het werd ver
ontrust door onaangenaam nieuws.
T^nt dusverre hebben de scharen van
de censoren het laatste en onbe
twistbare woord gehad over alles wat
in welk Portugees blad of tijdschrift
ook in druk verscheen. Van alle arti
kelen, ook berichten uit het buiten
land, gedistribueerd door de persbu
reaus en onderschriften van foto's,
moeten eerste drukproeven worden
gestuurd naar het bureau van de
censor, een organisatie zonder ge
zicht, welker uitspraak niet kan wor
den aangevochten.
De artikelen worden teruggezonden met
velerlei opmerkingen: vrij, besnoeid,
goedgekeurd met coupures of verbo
den. Redenen worden niet opgegeven.
Het resultaat is een algemene kleur
loosheid van Portugese kranten die
zich tevreden stellen met het publice
ren van officiële kennisgevingen be
treffende daden van de regering, wel
ke zelden vergezeld gaan van artike
len van de redactie.
De censuur werd oorspronkelijk Inge
voerd toen Salazar bezig was uit de
chaos van een door revolutie en poli
tieke tegenstellingen verscheurd land
een corporatieve staat te scheppen.
De strenge controle duurde voort tij
dens de tweede wereldoorlog toen
Portugal de zogenaamde welwillende
neutraliteit afkondigde.
Na 1961, toen in de drie Afrikaanse be
zittingen Angola, Mozambique en
Guinee een guerrilla-oorlog om de
onafhankelijkheid uitgebroken was,
gingen de scharen zelfs nog harder
aan het werk.
Caëtano zelf legde uit, dat de een of
andere controle noodzakelijk was,
aangezien Portugal technisch in staat
van oorlog verkeerde. „Wij moeten
de openbare mening behoeden voor
verwrongen nieuws", zei hij.
De berichten, die de pers geeft over do
militaire acties op de drie fronten,
zijn geheel ontleend aan door het mi
nisterie van Landsverdediging ver
strekte communiqués.
Bijna dagelijks bevatten de kranten
korte bulletins met de name.i van in
Afrika gesneuvelde soldaten en offi
cieren. In geen ervan wordt vermeld
hoe. wanneer of waar zij zijn gesneu
veld. In de bekendmakingen staat al
leen dat zij „gevallen zijn voor het
vaderland".
T~ke censuur strekt zich ook uit tot allo
vormen van publieke uitingen.
Buitenlandse films moeten door de cen
sor zijn goedgekeurd voor zij kunnen
worden vertoond. Buitenlandse en
binnenlandse boeken, waarin anti-
Portugese passages voorkomen, wor
den vaak in beslag genomen voor zij
in circulatie komen. Communistische
kranten worden in Portugal niet ver
kocht.
„De verandering zal enorm zijn en met
moeilijkheden gepaard gaan", zei een
uitgever, die ongenoemd wilde blij
ven. „De gemiddelde journalist had
geen problemen. Hij schreef zijn ver
haal, de censor hield het tegen en dat
was dat.
In de toekomst zullen alle journalisten
verantwoordelijk worden geacht voor
wat zij schrijven. Ik voorzie dat ve
len van hen zichzelf beperkingen zul
len opleggen uit vrees voor vervol
ging" -
Volgens verschillende zegslieden zal de
nieuwe perswet gebaseerd zijn op het
toestaan van de publikatie van
nieuws, mits dit niet schadelijk is
voor de integriteit of de veiligheid
van de staat, met andere woorden, de
gevechten in Afrika zullen een ver
boden onderwerp van bespreking en
debat blijven. Hetzelfde zal gelden
voor de activiteiten van verschillende
'linkse oppositiegroepen.
SAIGON De Advocaat van een der
beklaagden in het My-Lai-proces heeft
in Saigon verklaard, dat hij de Ameri
kaanse minister van Defensie Meivin
Laird wil aanklagen voor pogingen, om
het doden van Vietnamese burgers af te
wentelen op de schouders van gewone
soldaten.
De advocaat, George Davis, verdedigt
de 21-jarige specialist Robert Tsouvas,
en wil de klacht indienen bij het di
strictsgerechtshof van San Francisco,
Naast Laird wil hij ook de chef van de
Amerikaanse general staf, admiraal
Thomas Moorer, en de Amerikaanse
bevelhebber in Vietnam, generaal
Creighton Abrams, in de verdachten -
bank zien.
Het drietal heeft volgens Davis ge
tracht Tsouvas zijn „grondwettelijk
recht op een normaal proces en be
scherming" te benemen.
Laird en het Pentagon wisten dat wat
hij in My Lai had gedaan, de stan
daard-operatieprocedure in de Vietna
mese oorlog was", aldus Davis, „maar
zij doen alsof het in strijd met de wet
was. en verdoezelen wat zich aar wer
kelijk afspeelt".
