;nanciele
j» notities
Toeneming van
bouwprojecten
CINDU-KEY NEEMT
PROOST BOUW OVER
Internationalisatie bedrijfsleven
BEURSWAARDE
IN NOVEMBER
VIJF MILJARD
GEDAALD
Verbruik van
chocolade in
stijgende lijn
SCHEEPSTIJDINGEN
BEPERKING
PRODUKTIE
FREE EN CO.
ECONOMISCHE
MISSIE NAAR
MALEISIË ÉN
SINGAPORE
Eenzijdige aanpak heeft geen levensvatbaarheid
GROOTSTE PRIJSINFLATIE
SINDS KOREAANSE OORLOG
DE JAPANSE
ECONOMIE
NEDERLAND
SNEL OVER
OP AARDGAS
PILOOT STORM
TEKKO TAKS
NIETS TE MAKEN MET CONCENTRATIE IN PAPIER
UITBREIDING
Waterhoogten
Als U bij de Kalorik Indola Frlteu-
se alleen denkt aan patat friet, kunt
U beter naar de automatiek op de
hoek gaan. Of natuurlijk snel de fri-
teuse kopen en het gratis recepten
boekje lezen. Hoe U kroketten,
appelflappen en oliebollen maakt.
Of gefrituurde kip, vis en vlees.
Mmm! Natuurlijk komt het bij
frituren aan op de juiste tempera
tuur. Daarom heeft de
Kalorik Indola
friteuse een
thermostaat
met allerlei
standen voor
allerlei gerech
ten. Mislukken
uitgesloten!
Breng eens véél
méér afwisseling
in de keuken!
f115,-
KALORIK
maakt u het leven lichter.
OORDEEL
ALTERNATIEF
KRACHTIGE OPWAARTSE DRUK IN WEST-EUROPA
SYMPATHIE
KAPITAALGOEDEREN
Nieuwe vondsten zijn nodig
Pagina 2
feriAMMH
»i .till III lil Uittilïrlfcli V I I'vlMp-fn-iMfiiri
MAANDAG 14 DECEMBER 1970
100
Hij voelde zich schuldig en boog zich
over haar heen om woorden van
troost te spreken. „Ik ben hier, May.
Alles is goed."
Haar antwoord was onduidelijk,
maar hij geloofde dat ze zei: „Waar is
David?" „Hij komt zo. We zijn alle
maal bij je. Kalm maar". Zij zuchtte
beng.
Het werd stil in de operatiekamer.
Van tijd tot tijd keek Moore op zijn
meters, daarna naar de klok aan de
muur tegenover hem. De meter wees
een mengsel van tachtig procent stik
stof en twintig procent zuurstof aan.
De klok stond op half acht. Hij duwde
de zwarte beademingsbal tegen de zij
kant van zijn been, pakte zijn kaart
op om aantekeningen te maken. Op de
plaats gereserveerd voor de naam van
de operatie schreef hij: „Angio," hij
aarzelde omtrent de spelling en
schreef toen langzaam: „Angioplas
ties"
Doordat hij deze naam niet goed
kende, was hij zich ervan bewust dat
er een nieuw tijdperk was begonnen.
Hij voelde zich verouderd, de vooruit
gang had ongemerkt plaats gehad,
zonder hem, nu ineens bevond hij zich
in de realiteit. Je werd niet geleidelijk
ouder, maar bij schokjes, terwijl je
geest het niet kon verwerken. De tus
senpozen waarin je je plotseling be
wust werd van je leeftijd schenen
kleiner te worden: en elke keer hield
"je je verbaasd en ongelovig voor: Dit
kan mij toch niet overkomen. May
draaide haar hoofd plotseling om on
der Moore's rechterhand die het mas
ker nog vasthield. Zij trok haar hand
van onder het laken, tastte wanhopig
rond, half verdoofd aL Moora hield
het masker stevig vast en Edna nam
de hand van May in de hare. Moore
keek op de klok en zag dat het kwart
voor acht was.
„Het is goed, May, het is goed."
Met een hand op het masker, de
andere op de beademingsbal, zag
Moore dat Edna voorzichtig May's
hand onder het laken terugduwde.
Daarna plaatste zij een laag scherm
over haar borst dat hem van de ope
ratie verwijderd hield. Hij merkte dat
zij vlug en handig te werk ging, en
vroeg zich even af hoe oud ze wel zou
zijn. May's arm lag nu op de tafel en
vormde bijna een rechte hoek met
haar lichaam, de hand was half open.
Edna wikkelde de grijze bloeddruk -
manchet om de arm en bracht de rub
berbal binnen Moore's bereik.
May was niet langer de baas óver
haar lichaam, maar haar geest werkte
nog. Zij gromde, geluiden verlieten
haar keel die haar verdriet uitriepen.
Het leek op een gebabbel. Moore
drukte met wat trillende hand het
masker steviger aan. Het gebabbel ging
in gekreun over, daarna in zacht ge
huil. Tenslotte was May rustig.
Hij sloot zijn ogen even, besefte dat
het hem aangreep. Daarna vermande
hij zich, werkte met zijn narcoseappa-
raat en er ontstond een zwakke geur
van ether. Hij draaide de kraan open
tot zijn meters een gelijk mengsel van
ether en lachgas aanwezen. Hij keek
naar de zwarte beademingszak, zag
dat die ritmisch klopte op May's
ademhaling en keek toen weer naar
de klok. Het was drie over achten. Hij
kneep in de bal van de bloeddruk -
manchet, knikte instemmend toen hij
de juiste bloeddruk ontwaarde en
maakte een aantekening op de kaart.
Hij dacht: ik doe alles even goed als
anders. Maar waarom was hij dan on
zeker? Nee, niet onzeker dat woord
was te sterk. Hij voelde zich niet he
lemaal op zijn gemak. Misschien om
dat hij dacht dat May nog niet klaar
was voör deze operatie, of was dat
alleen maar een excuus voor hemzelf?
Is er werkelijk iets anders? De leef
tijd? Raak ik achterop? Nee nee,
dat kan niet waar zijn. Ik doe alles
net als anders.
Hij boog zich over May's hoofd en
tilde voorzichtig de oogleden op, eerst
het ene, toen het andere. Geen trilling
in de hand helemaal niet. De oog
leden boden enige weerstand; de pu
pillen waren wijd en de ogen die nu
door een ander mechanisme dan de
geest werden beheerst, bewogen
zacht. De pupillen zouden nauwer
worden en als het zover was, zou elk
pijngevoel verdwenen zijn; zij was
dan in operatietaai „klaar". Rustig
klopte de beademingszak. Het was erg
rustig en Edna was vertrokken om
buiten de operatiekamer haar werk
tijdelijk te vervolgen. Helen was
klaar en stond met over elkaar gesla
gen armen achter haar instrumenten-
tafel. Zij leek wel een heilige uit de
middeleeuwen zoals zij daar stond,
met devote ogen, een groen schort en
de omlijsting van de grote kap.
In de wasruimte ontstond plotseling
leven. Armstrong duwde de deur open
en keek naar binnen. Hij had zijn
schort nog niet aan, droeg een wit
hemd en een kap en het kwam Moore
voor dat hij zelfs in deze kleding die
hem ongunstig deed uitkomen, blijk
:af te weten waar zijn verantwoorde
lijkheid lag.
„Hoever zijn we?" Op zijn vlugge,
normale manier controleerden zijn
ogen alles.
„Goed".
„Klaar?"
„De buis is erin".
Een begrijpend knikje. Hij ging
naast de tafel staan en keek over het
scherm naar May. Hij was als dokter
tevreden over haar toestand, maar nu
begon het onpersoonlijke onderzoek
en het was duidelijk dat hij Moore's
aanwezigheid helemaal vergeten was.
Moore keek op en zag de verandering
die over David was gekomen, hij be
nijdde deze jonge man erom dat deze
over de drempel van een nieuw me
disch tijdperk was, met het leven en
zijn liefde nog voor zich.
David ging weg en Moore voelde
een lichte tocht van de dichtvallende
deur. Hij kon geluiden van stromend
water en gewas horen. David gaf han
den en armen een goede beurt. Hij
hoorde ook Perkins' stem, hard en
nonchalant die altijd een gevoel van
kracht gaf.
„Hoever zijn ze?"
Armstrongs antwoord was onhoor
baar door het stromende water.
Ofschoon er niets gebeurde, was de
ademhaling sneller geworden. Moore
keek naar de zak en Edna die net
terug kwam, ging naast hem staan.
Ze zagen het allebei, en opeens hing
de zak slap. Zij keken er allebei naar
en wachtten. Seconden verliepen, èr
had allang geademd moeten zijn,
maar de zak hing nog steeds beweeg-
loos. Edna maakte een korzelige be
weging. „Dat is haar onderbewustzijn
dat zich verzet. Ze zal zo wel weer
gaan ademen." Hij legde zijn hand op
May's wang en streelde die alsof hij
haar gerust wilde stellen. De zak
bleef slap. „Ik geloof dat we haar
moeten helpen..."
Hij kneep in de zak. Toen nam hij
zijn hand weg en keek. Er kwam geen
beweging in. Hij kneep opnieuw, nog
geen resultaat, maar toen hij voor de
derde maal wilde knijpen, begon de
zak opeens uit zichzelf.
(wordt vervolgd)
4604 De korte schermutseling tussen Scaldon, de Ha
gedisman, en Halvard, de Havikman, was door persoon
lijk ingrijpen van president Growal gestaakt, voordat
het dodelijke gevolgen had. Na een boeteprediking die
hun nog lang zou heugen, werden de kemphanen ieder
naar hun eigen kwartier gezonden, waar zij hun wonden
en gekwetste ijdelheid konden likken. In de tijd'dat het
kleine drama zich afspeelde, waren Piloot Storm en
Sandra door een paleisdienaar naar hun tijdelijke appar
tementen geleid. Het meisje kreeg als eerste een kamer
78. De verslagenheid onder de heren van het comité
was groot. Maar professor Starreveld merkte droogjes
op, dat die Engelsen dan waarschijnlijk wat meer geluk
hebben gehad en dat het wetenschappelijk resultaat uit
eindelijk toch het eigendom van de hele wereld was. De
heren schenen hierover echter anders te denken en dro
pen met lange gezichten af. „Net of ik het kan helpen!"
zuchtte de geleerde toen hij weer met Tekko alleen was.
„Trek U er niets van aan, professor!" troostte onze
vriend. „Wij hebben ons heus niets te verwijten. Die
toegewezen, waar alles op haar komst voorbereid bleek
te zijn, tot een dampend bad toe. Arend wierp eerst een
keurende blik rond, alvorens zijn verloofde alleen achter
te laten en zelf de aangrenzende kamer te betrekken.
Alles leek hem veilig, maar Arend twijfelde er niet aan,
of zij stonden beiden aan het begin van een hele reeks
moeilijkheden. Voorlopig besloot hij echter zijn sombere
bespiegelingen weg te spoelen in het uitnodigend klaar
staande bad.
arme Terry heeft er zelfs„Een telegram, pro
fessor!" viel Polly Mops het tweetal in de rede, terwijl
zij de kamer binnenstormde. „Uit Engeland!" constateer
de de geleerde direct. „Laat eens zien! Ja, ja! Van het
Antropologisch genootschap! Zij nodigen mij uit om zo
spoedig mogelijk naar Londen te komen om mijn me
ning te zeggen en deel te nemen aan het onderzoek
inzake de levende orang-pendek, welke zo juist is mee
gebracht naar Engeland uit de binnenlanden van Suma
tra. Wel, wel!!!!"
DEN HAAG Uit gegevens van
het CBS blijkt dat in de eerste
drie kwartalen van '70 door ar
chitectenbureaus e.d. (w.o. over
heidsdiensten) voor een bedrag
van 8.5 miljard aan opdrachten
voor woningen en andere gebouw
en werd ontvangen, tegen 6,7 mil
jard in de overeenkomstige peri
ode van 1969. Met uitschakeling
van de geraamde invloed van
prijsstijgingen is dit een toeneming
van circa 16 pet.
De opdrachten voor woning
bouw beliepen 4,1 miljard (eerste
3 kwartalen 1969 3,3 miljard) en
voor de overige gebouwen 4,3
miljard 3,4 milj.). Na prijscor-
rectie betekent dit een stijging bij
de woningbouw van circa 15 pet.
en bij de overige gebouwen van
ca. 17 pet.
De omvang van de bij archi
tectenbureaus e.d. onderhanden
objecten van 100.000 en meer
(nog niet op de bouwplaat begon
nen) bedroeg op 1 oktober 1970
voor de woningbouw 5,5 miljard
en voor de overige gebouwen
7,9 miljard, tegen resp. 4,6 en
6,8 miljard op 1 oktober 1969.
Een deel hiervan heeft betrek
king op plannen die gereed zijn
voor aanbesteding of uitvoering,
doch die worden opgehouden we
gens het nog niet verkrijgen van
de vereiste goedkeuringen. Het
gaat hier om een bedrag voor wo
ningbouw van 1,1 mld of 20 pet.
(1 okt '69: 0,9 miljard, of 19 pet.)
en voor de overige gebouwen van
0,6 mld of 8 pet. (1 okt '69: ƒ0,7
mld of 10 pet.).
OUDE-PEKELA De directie van
de strokartonfabriek Free en Co te Ou
de- Pekela heeft bij een arbeidsinspectie
vergunning gevraagd de produktie een
week, nl. van 14 tot 19 december, ge
heel stil te mogen leggen.
Oorzaak van deze beperking is de te
ruggelopen vraag naar verpakkingsma
teriaal, zoals karton, papier en golfkar
ton, terwijl internationaal gezien de
produktie van dit materiaal steeds gro
ter wordt. Door deze produktiebeper-
king zal een schade ontstaan van enige
tienduizenden guldens.
Bij Free en Co werken 180 arbeids
krachten, 65 van hen zijn bij de pro-
duktiebeperking betrokken.
UITHOORN/AMSTERDAM Handelsmaatschappij Proost bouwmaterialen N.V.,
een dochteronderneming van Proost en Brandt N.V., wordt per 1 januari 1971 op
genomen in Cindu-Key en Kramer N.V., aldus een gezamenlijke mededeling. De
overdracht geschiedt gedeeltelijk in contanten, gedeeltelijk in een goodwill-bedrag
te betalen gespreid over een aantal (vermoedelijk 5) jaren.
Voor de 35 personeelsleden van
Proost Bouwmaterialen zal de overna
me geen nadelige consequenties hebben.
Met de ondernemingsraden en de vak
bonden heeft van tevoren overleg
plaatsgevonden. Naar een woordvoerder
van Proost en Brandt desgevraagd
meedeelde, heeft deze overdracht niets
te maken met een mogelijke fusie tus
sen Van Gelder Papier, KNP en Proost
en Brandt. „De besprekingen over deze
transactie waren al aan de gang voor
dat er sprake was van een mogelijke
concentratie in de papiersector", zo zei
hij.
De verkoop van stalen daken en
wanden van Proost bouw blijft geves
tigd in Amsterdam, aldus het communi
qué. Hiertoe zal een nieuwe vennoot
schap worden opgericht, Proost Bouw
NV die een volledige dochteronderne
ming zal zijn van de werkmaatschappij
Cindu-Key en Kramer Bouw NV te
Maassluis.
Aan het bestaande produktenpro-
gramma zal uitbreiding worden gege
ven door de vertegenwoordiging op het
gebied van aluminium daken en wan
den van Kaiser aluminium welke Cin
du-Key en Kramer Bouw NV reeds be
zit, in te brengen.
Voor Proost en Brandt betekent de
overname het beëindigen van een acti
viteit die door de grote ontwikkelingen
in de andere afdelingen de laatste jaren
enigszins geïsoleerd buiten het feitelij
ke werkterrein van de onderneming
was komen te liggen. Bovendien acht
de directie van Proost en Brandt NV in
verband met de grote concentraties die
zich momenteel in de bouwwereld vol
trekken, de toekomst van de handels
maatschappij Proost Bouwmaterialen
NV en haar medewerkers op deze wijze
beter gewaarborgd.
Konstanz 327, -2; Rheinfelden 224, -3;
Straatsburg 234, -4; Plittersdorf 384, -6;
Maxau 440, -1; Plöchingen 137, -5;
Mannheim 267, -12; Steinbach 155, -9;
Mainz 287, -12; Bingen 199, -10; Kaub
215, -13; Trier 293, -17; Koblenz 238, -16;
Keulen 225, -19; Ruhrort 425, -14; Lo-
bith 1052, -25; Nijmegen 849, -21; IJssel-
kop 904, -22; Eefde (IJssel) 450, -20; De
venter 336, -30; Monsin 5464 +10; Borg
haren 4000 +27; Belfeld 1140 -5; Grave
(beneden de sluis) 506, +8.
In de loop van morgen worden de stu
wen te Driel, Amerongen en Hagestein
in bedrijf gesteld.
ADVERTENTIE
KLEINE VAART: Amytas 10 50 m nw
Kp. Bougaroni; Ardeas 9 Haifa; Bram
9 Hamburg; Calchas 10 dw Goeree; Coc-
cinelle 9 Casablanca; Dita Smits 9 vn
Sta Cruz nr Las Palmas; Margaretha
Smits Oporto; Philetas 10 Rhodos;
Schiehaven 10 Duinkerken; Thaletas 10
Hamburg; Vlistborg p 9 Brunsbüttel nr
Delfzijl.
GROTE VAART: Achilles 9 vn King
ston nr Laceiba; Acmaea 9 Gotenburg;
Alkmaar 9 275 m ozo Socotra; Ares 9
vn Callao nr Guayaquil; Aristoteles 10
Rotterdam; Atlantic Star 9 Liverpool;
Balticborg 9 Delfzijl; Banggai 9 180 m
o Taiwan; Bengalen 9 45 m nw Kp.
Blanco; Blitar 9 Djakarta; Camitia 9
vn Rotterdam nr Curagao; Capisteria
9 200 m zo Ras Al Hadd; Capulonix
9 40 m nnw Muscat; Ceres 9 Amster
dam; Chevron Arnhem 9 vn Ancho
rage nr San Francisco; Chevron Na
ples 9 200 m o Kaapstad; Crania 9 300
m no Azoren; Dallia 9 130 m n Kp. Vi-
lano; Diloma 9 120 m o Philippijnen;
Domburgh 9 Rotterdam; Forest Lake;
9 60 m w Brest; Gaasterdijk 9 80 m no
Kp. Kennedy; Ganymedes 9 Rotterdam;
Garoet 9 220 m n Dakar; Geeststar 9 350
m nw Kp. Finisterre; Goeree 9 vn
Ummgasr nr Basrah; Grotedijk 9 Ham
burg; Gulf Hansa 9 Bantry; Gulf Hol
lander 9 270 m nr Bermuda; Gulf Ita
lian 9 550 m zo Madras; Gulf Swede 9
470 m zw Lagos; Karimun 9 650 m
w Mossamedes; Katelysia 11 Stock
holm; Katwijk 5 Los Angeles; Kelletia
9 440 m otn Durban; Kennemerland 9
55 m wtn St. Pauls Rock; Kermia 12
Lissabon; Khasiella 10 Houston; Ko-
ningswaard 10 Rotterdam; Kopionella
10 Curagao; Koudekerk 10 Bremerha
ven; Rretosia 8 Belem; Kreon 9 vn Rot
terdam nr Hamburg; Kylix 9 Stock
holm; Ladon 10 vn Antalya nr Bremen;
Loirelloyd 9 vn Le Havre nr Cristobal;
Mainlloyd 9 500 m ono Pitcairn; Medon
9 Paramaribo; Memnon 9 vn La Guaira
nr Baltimore; Merwelloyd 9 vn Kaap
stad nr Duinkerken; Metula 9 320 m
w Walvisbaai; Mississippilloyd 8 vn
Dammam; Montferland 9 180 m zw Kp.
Finisterre; Neder Eems 9 345 m nw Kp.
Comorin; Oostkerk 10 Dubai; Ossen-
direcht 9 100 m nto St. Maarten; Over-
ijsel 9 80 m zzw Kp. Blanc; Phildppia
10 Zueitina; Polyphemus p 9 Dakar;
Provenierssingel 9 170 m wzw Monro
via; Purmerend 10 Singapore; Rondo
9 Bremen; Seinelloyd 9 320 m o St. He
lena; Senegalkust 9 75 m zzw Kp. Blanc;
Sepia 9 80 m n Kp. Finisterre; Sinon
10 vn Rotterdam nr Piraeus; Solon 9
vn Nassau nr Baltimore; Statendam p
9 Kp. San Lucas; Stolt Munttoren 9 70
m n Aruba; Stolt Westertoren 9 270
m nw Havana; Vitrea 13 Curagao; Vlie
land 9 vn Balboa nr Anchorage; Vlist
9 Antofagasta; Witmarsum 10 Itajai;
Zaankerk 9 900 r.i w Kp. Leeuwin.
DEN HAAG Op korte termjjn is
een overeenkomst voor economische en
technische samenwerking te verwach
ten tussen Nederland en Maleisië, aldus
de Centrale Kamer van Handelsbevor
dering. Dit instituut zal eind januari/
begin februari een economische missie
naar Maleisië en Singapore zenden.
Zo'n missie is wenselijk, meent de
CKH, wegens de aanhoudende hoogcon
junctuur in deze landen en de gunstige
vooruitzichten voor verdere economi
sche expansie.
De economie van beide landen heeft
in de jaren zestig een snelle expansie
vertoond. Vooral Singapore verheugd
zich in een ongekende hoogconjunctuur,
handel en industrie breiden zich er snel
uit. Het nationaal inkomen per hoofd
van de bevolking bedraagt thans 3.000
gulden, hetgeen na Japan het hoogste
in Azië is.
Ook de Maleisische economie, zo
meldt de CKH verder, geeft een snelle
ontplooiing te zien. In 1969 nam het
nationaal inkomen met negen procent
toe. De invoer in Maleisië bedraagt
jaarlijks ongeveer vier miljard gulden.
De Nederlandse uitvoer naar Singa
pore bedroeg in 1969 72,1 miljoen gul
den en naar Maleisië 42,8 miljoen gul
den.
AMSTERDAM Eenzijdige interna
tionalisatie van het bedrijfsleven is
volgens jhr. G. Kraijenhoff, plaatsver
vangend voorzitter van de raad van be
stuur van AKZO, niet levensvatbaar.
Deze internationalisatie heeft alleen
kans van slagen als zij door alle maat
schappelijk betrokkenen kritisch wordt
gevolgd en in geëigende internationale
structuren tot haar recht komt, zo zei
hij aan het slot van een inleiding over
„internationalisatie van het bedrijfsle
ven" tijdens de uitreiking van de Henri
Sijthoffprijs voor het beste jaarverslag
over 1969.
Eerder had jhr. Kraijenhoff het be
lang onderstreept dat ook de politieke
en maatschappelijke krachten zich in
ternationaal organiseren. Ook zij zullen
bereid moeten zijn mee te denken aan
de nieuwe structuren en internationali
satie van onderneming en maatschappij
jhr. Kraijenhoff was bevreesd dat in
dien alleen de ondernemers weten door
te stoten naar internationalisatie zij de
kans lopen niet begrepen te worden en
conflictsituaties onvermijdelijk zijn.
Naar de mening van jhr. Kraijenhoff
kan de internationalisatie van het be
drijfsleven, die wellicht even ingrijpend
zou kunnen zijn als de industriële revo
lutie in de vorige eeuw, nieuwe tegen
stellingen oproepen t.a.v. nog goeddeels
nationale maatschappelijke en politieke
structuren. Evenals in het proces van
maatschappelijke en politieke structu
ren. Evenals in het proces van maat
schappelijke aanpassing, waarin het be
drijfsleven thans verwikkeld is, zullen
wij ook hier een conflict niet uit de
weg mogen gaan, zo merkte hij op.
De Amerikaanse prof Howard Perl-
mutter is van oordeel dat de beste
overlevingskansen zijn voorbehouden
aan de zeer grote internationaal wer
kende concerns en aan de veel kleinere
gespecialiseerde bedrijven, welke overi
gens ook internationaal werkzaam kun
nen zijn. In 1985 zouden zo'n 300 mam
moetondernemingen het wereldbeeld
kunnen gaan beheersen.
Jhr. Kraijenhoff achtte het alleszins
begrijpelijk dat hiervoor vrees ontstaat
en er zelfs verzet rijst tegen onbekende
machten, die nationale structuren en
belangenevenwichten zouden kunnen
omverwerpen. Het bedrijfsleven zal er
daarom goed aan doen om zoveel mo
gelijk duidelijkheid te verschaffen over
zijn beweegredenen voor Internationali
satie, hoe het deze wil bereiken en wel
ke de gevolgen zullen zijn voor de
maatschappij.
Aan de hand van voorbeelden (VN,
EEG, GATT) achtte jhr. Kraijenhoff
het duidelijk dat aanvankelijk het stre
ven naar politieke en economische sa
menwerking in de wereld parallel liep,
doch dat er thans een tegenstelling gaat
ontstaan. Meer en meer gaat het be
drijfsleven verder haar vleugels inter
nationaal uitslaan. Het is meer flexibel
en ook eerder geneigd internationale
kansen aan te grijpen. Daarentegen zijn
politieke en maatschappelijke kringen
geneigd zich aan nationale standpunten
vast te klemmen en internationale sa
menwerking naar het tweede plan te
verleggen. De tendenties naar interna
tionalisatie leven zo sterk in het be
drijfsleven dat veel ondernemers bereid
zijn de stroom van tegenwerkende
krachten te trotseren.
In het spel der krachten is de gemak
kelijkste weg voor het bedrijfsleven
zich aan te sluiten bij de bestaande na
tionale stromingen en daarvan te profi
teren. Het alternatief is dat het beleid
van de onderneming ten principale op
internationalisatie wordt gericht. Per
soonlijk achtte jhr. Kraijenhoff de
tweede weg voor internationaal wer
kende bedrijven de enig juist^.
Jhr. Kraijenhoff meende voorts dat
in het streven van het bedrijfsleven
naar internationalisatie vele idealen
kunnen worden onderkend, waarmede
de jeugd is bezield. Het bedrijfsleven
laat het echter niet bij spandoeken
maar tracht een begin te maken met de
verwerkelijking van de internationale
taken.
Volgens jhr. Kraijenhoff moet in het
Europese industriebeleid ruim baan
worden gegeven aan het ondernemersi
nitiatief en de verantwoordelijkheid
van de onderneming. Wat de door de
Europese Commissie bij de raad van
ministers ingediende ontwerp-richtlij-
nen voor fusies en de fiscale regeling
voor moeder- en dochterondernemingen
betreft zei hij nog een stap verder te
willen gaan en te bepleiten dat bij in
ternationale concerns in het geheel
geen dubbele belasting wordt geheven.
Dit veronderstelt een regeling voor de
doorbelasting van kosten en overleg
tussen lidstaten bij meningsverschillen
over binnen een concern toegepaste
verrekeningen.
WASHINGTON Uit de indexcij
fers voor de consumentenprijzen blijkt
dat de prijsinflatie in de industrielan
den als groep sinds de oorlog in Korea
niet zo groot is geweest als nu, zo heeft
het Internationale Monetaire Fonds
meegedeeld. Het zeg* dat de prijzen
vooral in West-Europa een krachtige
opwaartse druk ondervinden. In Enge
land is het prijsindexcijfer n - ongeveer
zeven procent hoger dan om deze tijd
van het vorige jaar en in Frankrijk on
geveer zes procent. Ook in Nederland
en de Scandinavische landen zijn de in
dexcijfers sterk gestegen. Vier landen
Nederland, Zweden, Denemarken en
IJsland hebben hun toevlucht moe
ten nemen tot een prqsstop.
Het IMF wijst erop dat de prijsstij
ging van vier procent in West-Duits-
land kleiner is dan het gemiddelde van
de andere vijf landen van de Europese
Economische Gemeenschap en ook klei
ner dan de jaarlijkse prijsstijgingen die
tijdens vorige perioden van hoogcon-
juctuur sedert de tweede wereldoorlog
zijn voorgekomen. In Japan stond het
prijsindexcijfer in september zes pro
cent hoger dan een jaar tevoren. Dat is
een iets grotere stijging dan in de voor
afgaande maanden. In het begin van
het jaar lagen de prijzen in Japan ech
ter ongeveer acht procent boven de
overeenkomstige periode van vorge
jaar.
Het indexcijfer voor de consumenten
prijzen in de Verenigde Staten lag in
september zes procent boven dat voor
september 1969. De stijging die het cij
fer van maand tot maand vertoont is
ongeveer gelijk aan die van het begin
van het jaar.
TOKIO De minister van Financiën
Takeo Foekoeda heeft deze week voor
speld dat Japan binnen een paar jaar
de Sovjet-Unie economisch kan over
vleugelen. Op een persconferentie zei
hij dat de regering Sato probeert Japan
als „een niet nucleaire economische
macht" een invloedrijke plaats in de
wereld te geven.
Op de vraag of Japan uiteindelijk
ook de VS economisch zal overvleuge
len zei Foekoeda dat daarvoor teveel
hinderpalen in de weg stonden. Hij
wees er in dit verband op dat Japan
voor zijn grondstoffen sterk van het
buitenland afhankelijk is, dat het ook
sterk afhankelijk van de wereldhandel
is en dat het vergeleken bij de VS veel
minder arbeidskrachten heeft.
AMSTERDAM De koers
waarde van gewone Nederland
se aandelen, officieel genoteerd
op de Amsterdamse effecten
beurs heeft in november een ge
voelige aderlating ondergaan.
In een maand tijd daalde de
reële waarde met f 4600 min.
tot 40629 min., wat een bijzon
der zware terugslag genoemd
mag worden. Hiermee is het
laagste peil bereikt sinds mei
van dit jaar. Toen werd dit peil
echter in twee maanden tijd be
reikt. Het in vijf maanden
moeizaam opgebouwde herstel
is aldus binnen een maand ge
heel weggevaagd. November
j.l. was dan ook een maand
waarin veel bedrijven met te
leurstellende kwartaalcijfers
over de brug kwamen en waar
in eerst duidelijk de invloed van
de zg. 400- uitkering op be
drijf sresultaen merkbaar werd.
De internationale concerns
vielen met f 3721 min. terug tot
f 29913 min. maar ook alle an
dere rubrieken deelden in de
malaise.
Zo viel de groep handel, indu
strie en diversen met f 668 min.
terug. Tot f 6498 min. Bank
krediet- en verzekeringswezen
verloor f 100 min. op f 2443
min. en mijnbouw en petroleum
(zonder Kon. Olie) 46 min. tot
f 702 min. Ook scheep- en
luchtvaart daalde en wel van
f 1077 min tot f 1015 min. Cul
tures verloren nog f 3 min. op
f 55 min. en spoor- en tramwe
gen handhaafden zich op f 3
min. Deze cijfers zijn ontleend
aan berekeningen van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek.
De daling komt nog sterker
tot uiting in de gemiddelde
koers. Voor november bedraagt
deze 447 pet., in mei en juni
was deze 446. Dit lage peil is in
geheel 1969 niet bereikt. Het
hoogste peil in 1970 bedraagt
511 (augustus), in 1969 594
(april). In oktober 1969 bedroeg
de gemiddelde koers nog 497.
De gemiddelde koers van de in
ternationale concerns daalde
van 646 in oktober 1970 tot 575
in november 1970. Handel, indu
strie en diversen daalden van
330 tot 300, scheep- en lucht
vaart van 160 tot 150, banken
enz. van 312 tot 300. De beurs
waarde-index (1963:64100) daal
ivaarde-index 1963/64100 daalde
van 126.5 in oktober tot 113,6 in
november.
Het algemene anp-cbs beur
sindex cijfers daalde van 110.6
op 30 oktober tot 98.2 op 30 no
vember. In de eerste week van
december is er weinig verande-
ring gekomen in de beursstem-
ming. Aanvankelijk trad «nip
herstel in. maar daarna brok
kelden veel koersen opnieuw af.
AMSTERDAM Het chocoladever-
bruik in Nederland is in de eerste ne
gen maanden van 1970 t.o.v. de over
eenkomstige periode van 1969 duidelijk
gestegen, waarmee de dalende trend in
de chocoladeconsumptie van de afgelo
pen jaren lijkt te zijn omgebogen".
Dit heeft voorzitter Savrij Droste ge
zegd tijdens de jaarlijkse ledenvergade
ring van de Nederlandse Cacao- en Ca-
caoprodukten vereniging.
„Wat het binnenland betreft is er
duidelijk sprake van een stijgende ten
dens in de consumptie. Hetzelfde kan
worden gezegd van de export, al is het
nog te vroeg om daarvoor een definitie
ve trend aan te geven", aldus de heer
Savrij Droste.
DEN HAAG Volgens ramingen
van de Nederlandse Gasunie zal op ech
te koude dagen in de komende winter
een maximum-dagproduktie van onge
veer 220 miljoen kubieke meter aardgas
uit het Groningenveld niet tot de uit
zonderingen behoren. Voor de winter
1971/'72 zal die „produktiepiek" onge
veer 260 miljoen kub. meter per dag
zijn en voor de winter 1972/'73 ruim 309
miljoen m3 per dag. Over een aantal
jaren zal mogelijk zelfs een produktie
van 500 miljoen m3 aardgas worden be
reikt op piekdagen.
Nederland is sneller op aardgasver
warming en aardgasverbruik overge
gaan dan menigeen enige jaren geledon
voor mogelijk heeft gehouden. Van alle
Nederlandse woningen wordt thans 60
pet. met aardgas verwarmd, een per
centage dat volgens de verwachtingen
van de NAM tot ongeveer 80 zal stij
gen. Ongeveer 80 pet. van alle Neder
landse industrieën is geheel of gedeel
telijk op aardgas overgeschakeld.
In 1975 zal het aandeel van aardgas
in de totale energieconsumptie van de
Nederlandse industrie minstens 60 pet.
bedragen. In West-Europa zal het met
het oog op de reserves binnen de EEG
en Groot-Brittannië mogelijk zijn in
1980 15 pet. van de primaire energiebe
hoefte met aardgas te dekken.
Ondanks deze reserves, zo heeft de
hoofddirecteur van de Nederlandse Gas
unie, dr. C. Krijgsman, onlangs tijdens
een symposium in Barcelona verteld,
kan niet van een overvloed aan aardgas
worden gesproken. Als er geen belang
rijke nieuwe vondsten worden gedaan,
zal in de loop van de jaren zeventig
meer op zijn plaats zijn de vraag t«
stellen, waar meer aardgas is te ver
krijgen, dan hoe de bestaande binnen
landse reserves kunnen worden benut.
