Vis houdt fit
Molukse verdachten
als „vrijheidshelden"
Lichtpuntje in donkere dagen
Mertens voorspelt
loonexplosie hij
aanvaarding van
regeringsbeleid
„Openbaar onderwijs"
steunt Elbertschool
Van moord op
melkhandelaar
verdachte man
psychiater"
Luns
had
het
zwaar
Zuidkoreaanse
veerboot vergaan
CBS: prijspeil in
november niet
estegen
Vier van 35 verdachten gisteren voor rechter
OPEN BRIEF AAN KAMER
GESTOOFDE VIS
MET PAPRIKA
PROF. TINBERGEN BEVORDERD
TOT GROOT OFFICIER ON.
LEIDER
UITLOKKING
„ANDER VERBOD"
ONGEFUNDEERD
DINSDAG 15 DECEMBER 1970
DEN HAAG Vrijheidshelden met
een kinderlijk geloof in de rechtvaar
digheid van hun actie, die trots zijn
zelfs hun aandeel erin, min of meer op
de koop toenemend dat de actie een
politieman het leven heeft gekost, al
zeggen zij dat te betreuren.
Dat is de indruk die gisteren vier
Zuidmolukkers maakten die als eersten
in de rij van 35 voor de Haagse recht
bank moesten verschijnen voor hun rol
in de bezetting van de Wassenaarse
woning van de Indonesische ambassa
deur.
„Nederland
moest inzien dat de RMS (de Republiek
der Zuid-Molukken) een rechtvaardige
zaak is. Negentien jaar lang hebben wij
bewezen een vreemdzaam volk te zijn
maar bij het bezoek van president Su
harto aan Nederland kon dat niet zo
blijven. Daarom kwam er toen een
klein beetje geweld", sprak Nelis U.
(36) uit Capelle aan den IJssel.
Hij had in het woonoord IJsseloord
Paul C. T. (41) geholpen bij de voorbe
reiding van de actie tegen de ambtswo
ning. Daarvoor had hij onder meer de
bekendmaking gestencild die de bezet
ters na het binnendringen van de
ambtswoning hadden uitgegeven.
„In die bekendmaking wordt ge
dreigd met het doden van de gijze
laars", zei de president, prof. mr. W. F.
C. van Hattum. „Is dat een klein beetje
geweld?"
Indien er mensen hadden moeten
worden gedood, dan had dat niet aan
ons maar aan de houding van de Indo
nesische en de Nederlandse regering
gelegen. Er vallen bij de RMS ook do
den, honderden, duizenden", sprak de
tengere Nelis fier.
Hij was pas op 15 oktober gearres
teerd bij de kolossale razzia op IJsse
loord, samen met Paul C. T. (41). Nelis
is secretaris van de Zuidmolukse orde
dienst, de KPK, waarvan Paul voorzit
ter is.
Paul noemde zich gisteren, toen hij
als eerste voor de rechtbank verscheen,
zelf de leider van de bezetting, al was
hij niet zelf meegeweest, „ik neem de
hele verantwoordelijkheid op me".
Het plan was niet helemaal van hem
afkomstig geweest. Toen bekend was
geworden dat president Suharto Neder
land zou bezoeken en premier De Jong
een verzoek had afgewezen om te be
middelen voor een gesprek tussen Su
harto en ir. Manusama, de president
van de RMS in ballingschap, was er
overal onder de Zuidmolukkers in Ne
derland onrust onstaan.
Vooral de jongeren hadden actie ge
wild. Paul was in het overleg betrok
ken, vertelde hij gisteren in gebroken
Nederlands, toen er al een plan was
voor een aanslag op president Suharto.
„Er waren voor mij toen vier mogelijk
heden: „Ik kon meedoen met de aan
slag, ik kon weigeren, ik kon naar de
politie gaan, en ik kon andere wegen
zoeken, kanaliseren dus. Zoals gebleken
is heb ik de vierde mogelijkheid geko
zen: geen aanslag, maar een bezetting
en gijzeling om een gesprek af te dwin
gen".
Daarbij was aanvankelijk het plan
geweest behalve de ambtswoning ook
het Indonesische consulaat in Amster
dam en de ambassade in Den Haag te
bezetten, maar op het laatste ogenblik,
de avond voor de 31ste augustus, was
de actie beperkt tot Wassenaar.
's Ochtends vroeg voor het vertrek
van de 33 deelnemers aan de overval
afkomstig uit Zuidmolukkers-groepe-
ringen van Groningen tot Middelburg
en Venlo, zodat de actie een duidelijk
landelijk stempel zou dragen had hij
hen ook toegesproken.
„Heeft u nog gezegd dat ze niet
mochten schieten?", onderbrak de pre
sident de herhaling van de gloedvolle
toespraak.
„Ik heb er de nadruk op gelegd dat
zo mogelijk vuurcontact moest worden
vermeden", sprak Paul in militaire ter
men.
De uitlokking die Paul te laste is ge
legd, zal de officier van justitie dus
geen moeilijkheden opleveren. Iets las
tiger ligt dat bij Nelis. Hij erkent wel
dat hij tevoren wapens heeft gekocht
de bezetters beschikten behalve over
geweren en pistolen ook over een ma
chinepistool maar niet voor de actie
in Wassenaar. De door hem gekochte
wapens zouden bestemd zijn geweest
voor de afgelaste bezetting van de
ambassade, waarvan hem de leiding
was toevertrouwd.
De actie in Wassenaar was ter plaats
geleid door Mozes S. (34), wiens gering-
baarde uiterlijk even bijbels was als
zijn naam. „Ik ben als eerste de oprij
laan opgegaan", sprak hij met onverho
len trots. „Ik had opdracht gegeven
niet raak te schieten, de jongens moch
ten alleen terugschieten als er tegen
stand van de Indonesiërs kwam, maar
ze mochten niet schieten op de politie
of andere Nederlanders. Dat dat'toch is
gebeurd beschouw ik als een vergis
sing".
De laatste verdachte van gisteren
de zaak duurt nog de hele week de
21-jarige Mattheus S., één van de „ge
wone" bezetters, had een andere laco
nieke verklaring toen de president
vroeg waarom allerlei deuren waren
ingetrapt en kapotgeschoten: „Wij
kwamen in een vreemd pand en dan
verwacht u van ons toch niet dat wij
overal de sleutel van hadden?"
De Haagse politie heeft in totaal ze
ventien demonstrerende Ambonezen
aangehouden, verhoord en met een pro
ces-verbaal weer vrijgelaten.
BRUSSEL
Voor de aanvang
van een vergade
ring van ministers
van de EEG-lan
den gistermiddag
in Brussel, wilde de
Nederlandse minis
ter van buitenland
se zaken een ring
van zijn vinger
schuiven. Zo te
zien kostte het hem
nogal wat moeite.
KITAKI OES J OE Een Zuidko
reaanse veerboot, die een dienst on
derhoudt tussen Poesan en het eiland
Tsedjoe, is dinsdagochtend vroeg ge
zonken. Volgens de eerste berichten
zouden van de ruim 250 opvarenden er
tot dusver slechts tien zijn opgepikt
Onder de schepen die hulp bieden,
bevinden zich vier Japanse patrouille
vaartuigen. De veerboot was de 365
ton metende „Myan-Myan".
DEN HAAG Het prijspeil is vol
gens het Centraal Bureau voor de
Statistiek in november niet gestegen.
Het indexcijfer van de prijzen van
gezinsconsumptie, dat is gebaseerd op
de basis van 1964, is onveranderd
135,0 gebleven.
Weliswaar zijn de prijzen voor brood,
koek, gebak, margarine, en eieren ge
stegen, maar deze stijging werd
ruimschoots goedgemaakt door een
daling van het gemiddelde prijspeil
voor aardappelen, groenten en fruit.
Vergeleken met de eerste elf maanden
van 1969 is het prijspeil voor het ge-
zins verbruik met 4,3 procent toegeno
men.
SCHIPHOL Een lichtpuntje in deze donkere dagen. Maandagmiddag arriveerde de lichtkoningin uit het
Zweedse Gotenburg, de 20-jarige Annette Lindahl, met haar gevolg in Nederland.
Rechter verbood
NS'ers te staken
UTRECHT Het kort geding tus
sen de Nederlandse Spoorwegen, in op
dracht van de Nederlandse regering, en
de drie vervoersbonden draaide gister
middag in feite om één zaak: het 3 no
vember bij de Tweede Kamer ingedien
de wetsontwerp, dat spoorwegperso
neel niet langer strafbaar stelt wanneer
het staakt.
„Die strafbepaling stamt nog uit de
tijd, dat het spoorwegpersoneel in over
heidsdienst was", lichtte mr. M. G.
Rood uit Amsterdam dat wetsontwerp
toe namens de drie gedaagden, de bon
den van vervoerspersoneel. „Nu zijn de
Nederlandse Spoorwegen een aparte
naamloze vennootschap met een eigen
cao." „Geen enkele officier van Justitie
zal daarom een spoorwegman vervolgen
als hij nu meedoet aan de proteststa
king, want de minister van Justitie
heeft ruim een maand geleden het te
gengestelde voorgesteld."
„En die minister van Justitie maakt
deel uit van dezelfde regering die de
loonmaatregel heeft uitgevaardigd
waartegen zich nu het protest richt."
Mr. Rood was er verbaasd over, dat
mr. Droogleever Fortuyn uit Den Haag,
pleitend namens de NS, als rijksadvo
caat dat wetsontwerp niet had ge
noemd. Deze werd daarom gedwongen
dat in zijn repliek wel te doen. „Er kan
wel een andere verbodsregeling voor
die strafbepaling in de plaats komen,
zoals bijvoorbeeld die voor de rijk
sambtenaren," verweerde mr. Drooglee
ver Fortuyn zich. „Bovendien, de oude
wet is nog niet afgeschaft. Nu sporen
de bonden in elk geval aan tot strafba
re feiten."
De landsadvocaat voorspelde, dat een
staking van het spoorwegpersoneel
vandaag niet bij een uur zou blijven.
„Het spoorboekje is een zeer nauw in
elkaar gezet werkstuk. Eén trein te laat
vangen de spoormensen nog wel op,
maar niet alle treinen die te laat zijn."
Volgens de spoorwegen zelf zou de ac
tie nog tot morgen voelbaar zijn. „Dat
is wel onaangenaam maar zo'n actie is
beslist niet catastrofaal voor de NS,"
had mr. Rood even eerder betoogd.
„Sinds er intercity treinen rijden, rijdt
er bovendien zelden meer een trein op
tijd."
„Het doel van deze actie is veel be
langrijker," hield de pleiter van de
bonden, de president van de rechtbank,
prof. mr. V. J. A. van Dijk, voor. „Alle
Nederlandse werknemers zijn opgeroe
pen om de regering door middel van dit
stakingsprotest ertoe te bewegen af te
zien van de loonmaatregel. De ver-
voersbonden hebben zich alleen maar
geconformeerd aan die oproep van de
vakcentrales. Dat is veel belangrijker
dan dat de treinen en bussen enige tijd
stilstaan."
Dat stilstaan zou volgens mr. Droog
leever Fortuyn anders wel de nodige
gevaren voor de treinreizigers kunnen
opleveren. „Om het gevaar van uitstap-
AMSTERDAM Het Amsterdamse
gerechtshof is gisteren begonnen met
de behandeling in hoger beroep van de
zaak tegen de 34-jarige scheepswerk-
tuigkundige Ronald S. Hij wordt ervan
verdacht op 21 oktober 1968 de
78-jarige melkhandelaar-kruidenier
Reijer Royé in diens winkeltje in Am
sterdam te hebben doodgeslagen en be
roofd.
Ronald S. verklaarde onschuldig te
zijn aan de dood van Royé. Voorts
vroeg hij om een psychiater die hij zelf
kon kiezen. Hij achtte de door het
openbaar ministerie aangewezen psy
chiater en psycholoog niet in staat een
objectief beeld van zijn karakter te ge
ven.
In mei veroordeelde de rechtbank in
Amsterdam S. tot vijftien jaar met af
trek, de maximumstraf. Er was levens
lang tegen hem geëist. De zaak wordt
donderdag voortgezet.
pen middenin de polder of stoppen bij
overwegen te bezweren, mogen de trei
nen alleen op de stations stilstaan," al
dus mr. Droogleever Fortuyn. „Maar
dan is het risico van ongelukken toch
niet uitgesloten."
„Daar komt bij, dat de NS zelf straf
baar zijn. Zij hebben een vervoerplicht
tegenover reizigers en verladers", zei de
landsadvocaat, de Spoorwegenwet han
terend. Mr. Rood: „Ook het Europees
Sociaal Handvest erkent het recht van
werkstaking. Laten wij nu even voor
bijgaan aan die zielige reizigers, die zo
maar middenin de polder kunnen uit
stappen, maar ons aan de feiten hou
den: aan de oproep van de vervoers-
bonden aan hun leden onder het spoor
wegpersoneel." „Er is al een aangepaste
dienstregeling, die al vóór elf uur van
kracht wordt. De treinen staan veelal
nog korter dan een uur stil."
„Het is geen ndg, geen week, het is
een uur. Dergelijke korte proteststakin
gen zijn niet onrechtmatig te achten.
Het hele Nederlandse bedrijfsleven ligt
een uur stil. Daarom is de vordering
van de NS-directie, pion van de rege
ring in dit spel, ongefundeerd." Dat was
het moment voor de advocaat van de
bonden om de president toch maar al
vast te adviseren de eis van de NS-
directie, geen staking, anders een boete
van vijf ton per overtreding, maar af te
wijzen. „Als u die eis inwilligt, ont
staan er een levensgevaarlijk risico,
want dan moeten de bonden binnen
twee uur tegen hun leden zeggen: geen
actie voeren. En wat gebeurt er dan als
een lastige jongen toch zijn kop in de
wind gooit en er treinen middenin de
polder of op overwegen blijven staan?"
De landsadvocaat vond die opmer
king van mr. Rood aan het adres van
de president, „als u een verbod tot sta
king uitvaardigt loopt de zaak uit de
hand", wat zorgelijk. „Dan hebben de
bonden hun mensen niet in de hand",
zei mr. Droogleever Fortuyn.
Mr. Rood ten slotte: „Er kunnen ook
rampen gebeuren zonder acties. De
bonden hebben de spoorwegmensen op
gewekt de veiligheidsmaatregelen vol
ledig in acht te nemen." Mr. Rood werd
bijgestaan door het Twee-Kamerlid
voor de KVP, mr. J. R. van Schaik,
juridisch adviseur van het Nederlands
Katholiek Vakverbond.
UTRECHT De Kamerleden die het
regeringsbeleid onderschrijven, schepen
ons land halverwege 1971, zo niet eer
der, op met een loonontploffing.
Dit schrijft de voorzitter van het Ne
derlands Katholiek Vakverbond, de
heer P. J. J. Mertens, in een open brief
aan de Tweede Kamer.
ADVERTENTIE
(4 personen) 4 in dobbelsteen-
i tjes gesneden uien, 250 gr in
vieren gesneden tomaten,
1 of 2 in schijven gesneden,
ontpitte paprika's in boter
of olie in een vuurvaste kom
half gaar stoven. De gezouten
visfilets van kabeljauw of
schelvis (600 gr)öp de groente
leggen, stukjes boter erop
verdelen, schotel afdekken
met aluminiumfolie of perka
mentpapieren ca. 20 minuten
In een hete oven gaar
laten worden. Met
tomaten-ketchup be
druipen en opdienen
met aardappelpuree.
Vraag recepten
bi] uw vishandelaar
of bij het Produktschap
voor Vis en Vlsprodukten.
Wassenaareeweg 20,
Den Haag.
Moeilijkh eden bij
verdrag over
vliegtuigkaping
DEN HAAG Prof. dr. J. Tinbergen ontving uit handen van minister
Udïnk de versierselen behorende bij de benoeming (bij bevordering) van Groot
Officier in de Orde van Oranje Nassau t.g.v. zijn afscheid als voorzitter van
de Nationale Adviesraad voor ontwikkelingshulp.
DEN HAAG De diplomatieke
conferentie die, op uitnodiging van de
internationale organisatie voor de bur
gerluchtvaart, in het Congresgebouw
in Den Haag de laatste hand legt aan
de vaststelling van een internationaal
verdrag over vliegtuigkaping, heeft
maandag een zeer stroef verloop ge
had.
Grote vertraging in de behandeling
in de plenaire vergadering heeft het ar
tikel opgeleverd, dat bepalingen bevat
over de plicht tot vervolging van vlieg
tuigkapers in het land waar ze worden
gepakt.
Vertegenwoordigers van Arabische
staten waren tegen de formulering dat
een vliegtuigkaper zou moeten worden
vervolgd „wat de reden voor kaping
voor hem ook moge zijn geweest". Dat
was de vertegenwoordigers van die sta
ten een veel te sterke formulering.
Na eindeloze discussie is op voorstel
van mede de Sovjet-Unie een formule
ring aangenomen die zeer veel steun
kreeg. Nu komt er in het verdrag te
staan dat een vliegtuigkaper moet wor
den vervolgd „zonder welke uitzonde
ring dan ook".
Verscheidene delegaties, ook die van
Nederland, zijn van oordeel dat het
verdrag door deze zinsnede eerder ster
ker is geworden dan zwakker.
Maandagavond was de conferentie
nog niet verder gevorderd dan artikel
8, dat bepalingen moet bevatten over
uitlevering. Omdat de gedelegeerden
het ook hier nog niet over de juiste
formuleringen eens konden worden, zal
er, in tegenstelling tot de verwachting,
ook vandaag nog worden vergaderd.
Het staat te bezien of er dan nog ge
noeg tijd is voor de drukker het ver
drag woensdagmiddag om half vijf ter
tekening gereed te hebben. Het is de
bedoeling dat de vertegenwoordigers
die het verdrag mogen tekenen van
hun regeringen dat woensdagmiddag
zullen doen. Verwacht wordt dat niet
alle representanten van de 77 landen
die ter conferentie aanwezig zijn daar
toe zullen overgaan.
AMSTERDAM Het hoofdbestuur
van de „Vereniging voor openbaar
onderwijs" en het bestuur van de
„Raad van de adviesorganen voor het
openbaar onderwijs", stellen zich vol
ledig achter het streven de samen
werking tussen de openbare Elbert
school in Zwolle en de ouders te ver
sterken. Zij zijn van mening dat ver
antwoorde hulp en bijstand van de
ouders bij het onderwijskundig pro
ces geleid door de onderwijzers, in de
openbare school bevorderd dient te
worden, mits de verantwoordelijkheid
van de docenten van de school voor
deze bijstand verzekerd blijft.
De besturen menen dat op het punt van
de assistentie van de onderwijzer in
de Nederlandsé' onderwijswetgeving
een leemte bestaat en streven ernaar
dat op dit punt voorzieningen worden
voorbereid. Zij roepen alle betrokke
nen in Zwolle, personeel, ouders,
wethouder, gemeenteraad en inspec
tie op hun waardevolle arbeid binnen
het huidige kader van de onderwijs
wetten in goede samenwerking voort
te zetten.
De ouderraad ven de gemeente Am
sterdam heeft zich achter de ouders
en de leiding van de Elbertschool ge
schaard. Het bestuur van de ouder
raad noemt de wijze, waarop ouders
van leerlingen van de Zwolse school
bij het onderwijs worden betrokken
„een voorbeeld van het in de praktijk
brengen van echte vernieuwing en
verbetering, zoals wij die graag op
grote schaal toegepast zouden will-
wen zien".
„Als u het regeringsbeleid bevestigt,
pakt u van de Nederlandse werknemers
een reeds verworven recht vierhon
derd gulden per jaar af. Dan bent u
ervoor verantwoordelijk dat in het eer
ste halfjaar 1971 het werkelijk besteed
bare inkomen niet omhoog, maar ach
teruit gaat. Ik voorspel u dat er dan
een crisis zal ontstaan in onze samenle
ving zoals we na de oorlog nog niet
hebben gekend."
„U hebt vergeten wat het voor de
mensen betekent ineens een lagere reë
le beloning te krijgen. U hebt vergeten
dat vier miljoen werknemers onrecht
vaardig worden behandeld en u hebt
vergeten wat daarvan de gevolgen kun
nen zijn", aldus de heer Mertens.
