Veenendaals
dagblad
Noodtoestand in haven Szczecin
Buiten
NS RIJDT MET
TE VEEL OUD
MA TERIEEL
Spanning stijgt in Spanje
Betogingen voor
en tegen Franco
Shell en
Philips
betalen
stakings-
uur niet
Itemm
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Italiaanse communisten
tegen Poplse C.P.
VERHOGING
HONORARIUM
TANDARTSEN
Ondernemingsraad:
PAS 1 FEBRUARI VERHOGING
MOTORRIJTUIGENBELASTING
FLORA'S BLOEMEN
BRENGEN GEZELLIGHEID
frites-saus
Grootofficier
Dapperheids-
orde van
Kameroen
Vrij zacht
GEBREK AAN DEMOCRATIE99
Bedreigd
roofwild 1
WARSCHAU - Terwijl gistermorgen de onrust in Polen
geluwd scheen, kwamen gistermiddag nieuwe berichten
binnen, dat de toestand daar weer verergerd is.
Lintje voor Luns:
GDANSK
Landelijk experiment
Plaatselijke
werkgroep
consumentenbond
in Apeldoorn
grote
sortering
kerststukjes,
bloeiende planten
snijbloemen
Fa. A. P. v. Ginkel
De nieuwe elegante flus (geen fles, geen bus)
met 500 gram tijdelijk van 1,95 voor 1.65
nu ook in een flus
Weinig verandering
voof t**&acfie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
To!if. Ciw.-S-tC^O (ad.-n,), 10757 en
10355 (red Giro 1321600.
Losse nummers 0,25;
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
VRIJDAG 18 DECEMBER I970 - 44e JAARGANG no. 296
WEER ONLUSTEN IN
POOLSE STEDEN
A Een gevolg van de ongeregeldheden in de Poolse Oostzee-havens. Werk-
Heden bezig niet hprstel in da havenstad Gdansk, van Ignt.arenpalen en
Me bij de V
nerkeerszüilen, die
revolte sneuvelden
ROME De Italiaanse communisti
sche partij heeft woensdagavond uiting
gegeven aan haar medeleven met de
slachtoffers van de onlusten in Polen
en gezegd het optreden van de politie
bij de incidenten te betreuren.
De communistische vakbond van me-
T")oor de berichten en films van de
gruwelijke overstromings
ramp, die Oost-Pakistan trof, nam
ik het suggestieve boek van Guy
Mountfort ,,The vanishing Jungle"
nogeens ter hand, want dit gaat
over het gebied dat door de vloed
golven uit de Baai van Bengalen
duizenden vierk. km overspoeld
werd: de onafzienbare delta van
Brahmapoetra, Ganges e.a. brede
stromen. Zij ligt niet ver van Cal
cutta en staat bekend als de Sun-
derbans en de Chittagong. Behalve
dozijnen foto's komen er in dit
alarmerende boek ook mooie kaar
ten in kleuren voor, waardoor je
beter georiënteerd raakt dan door
kaartjes in de krant. Ik heb de
uitgave 20 juli ld. besproken in
deze rubriek; zij werd door de ca
tastrofe actueel,
Of ook de tijgers er een klap
door hebben meegekregen, weet ik
niet. Ze worden voortdurend van
andere zijde dan natuurlijke be
proevingen waarschijnlijk ernstiger
bedreigd. Veertig jaar geleden
leefden er in het Indo-Pakisian
Subcontinent nog minstens 40.000,
doch thans wordt het cijfer op plm.
1900 geschat en daarvan leven de
meeste in reservaten (maximum
in Oost-Pakistan 100 of zelfs maar
50). De terugloop is te wijten aan
de mens, die de tijgers achtervolgt
tot in de waterrijke wildernis van
de Sunderbans moerassen, waar
ze zich amfibisch gedragen. De
meeste zijn gevreesd als mensen
aanvallers man-eaters") en
daarom kregen Mountfort en zijn
excursie genoten nauwkeurige aan
wijzingen van de twee begeleiden
de shikaris van het Departement of
Forests, beiden tijgerjagers van
professie, evenals hun voorzaten.
Trekkend in een groep, moest een
hunner gewapend vóórop en de an
der achter lopen, want dit roofwild
valt bij voorkeur van achteren aan.
Iemand, die er alles van afweet, is
Tahawar Ali Khan, die zelfs een
adembenemend boek schreef over
de Royal Bengal Tiger: ,,The man-
eaters of the Sunderbans"
18-12-'70 A. B. WIGMAN
taaiarbeiders heeft een Oproep gericht
tot de Italiaanse arbeiders om de situa
tie in Polen te bespreken op vergade
ringen in de fabrieken.
In een officiële verklaring zei de
grootste communistische partij in het
Westen, dat de oorzaak voor de onlus
ten gezocht moest worden in het ont
breken van „socialistische democratie"
in Polen.
De verklaring werd uitgegeven door
het Politburo van de Italiaanse partij.
Volgens de Italiaanse partij hadden
de Poolse autoriteiten de economische
situatie diepgaand moeten bespreken
met de arbeiders en hun vakbonden.
„Als dit niet gebeurt", aldus de verkla
ring, „dan wordt de deur opengezet
voor de acties van provocerendé ele
menten, die het socialisme vijandig ge
zind zijn".
Volgens het persbureau Interpress,
„hebben dfe aanstichters om de span
ning nog te vergroten misbruik ge
maakt van het feit dat enkele dagen
geleden de consumentenprijzen waren
verhoogd. De verandering in de prijzen
was volgens de Polen onvermijdelijk.
Het was volgens de partij in het belang
van de economische ontwikkeling van
dit land."
HOEDEN - BONTMUTSEN
PETTEN
Hoofdstraat 75 - VEENENDAAL
HERENMODE
UTRECHT - Het bruto-honorarium
dat tandartsen in 1971 zullen ontvangen
voor de behandeling van ziekenfond
spatiënten is met 9.96 procent verhoogd.
Ook de kosten die de fondsverzekerden
zelf moeten bijbetalen worden ver
hoogd.
De hierover door de partijen bereikte
overeenstemming moet nog worden
goedgekeurd door de Ziekenfondsraad
en de minister van Economische Zaken.
De tarieven voor particuliere patiën
ten zijn nu juist een jaar geleden met
acht procent verhoogd. Over een even
tuele nieuwe verhoging is nog niets te
zeggen. Zoals alle andere prijzen vallen
ook de tandartstarieven onder de alge
mene prijsbeschikking.
De ziekenfondsraad heeft besloten de
richtlijnen voor de betaling van plas-
tisch-chirugische behandelingen te ver
ruimen.
Van de operatie moet dan wel een
positief effect te verwachten zijn met
betrekking tot het persoonlijke pro
bleem van de verzekerde.
Terwijl de Poolse premier Jozef Cyrankiewicz met sombere slem en gezicht
voor radio en t.v. een opsomming gaf van de incidenten in dc Baltische haven
steden Gdansk, Sopot en Gdynia, waarbij hij tevens toegaf dat daar reeds twin
tig doden gevallen waren, kwamen nieuwe berichten over /ware gevechten in
de havenstad Szczecin aan de Oostzee, vlakbij de grens van Oost-Duitsland
aan de mond van de Oder.
Ook in Gdynia en Gdansk braken nieuwe gevechten üif,
Cyrankiewicz' noemde de toestand
„een van de meest tragische in de
Poolse geschiedenis". De premier gaf
tevens de „volksmilitie" machtiging om
bij ongeregeldheden zonder pardon op
'demonstranten te schieten.
Tegelijk kwam uit Warschau het be
richt dat in de achtertuin van de Rus
sische ambassade een bom was ont
ploft,, iets fat de Sovjets zelf later te
genspraken'.
Het nieuws uit Polen is nog steeds
zeer beperkt. Er wordt zeer strenge
censuur uitgeoefend. Men is aangewe
zen op het nieuws van de radiostations,
van reizigers die het land uit mogen en
het schaarse nieuws van het Poolse of
ficiële persbureau.
De Zweden hebben een schip vol re
porters vlak buiten de Poolse territo
riale wateren gestationeerd.
Gezien de nadruk die Cyrankiewicz
legde op het aanvaarden van het
Pools-Duitse verdrag, maakt men op,
dat een deel van de onrust misschien
ook een gevolg is van dit verdrag. De
economische onrust door de plotselinge
zeer grote prijsverhogingen is ondanks
de toegezegde vage salarisverhogingen,
toch altijd wei als de grootste oorzaak
van de opstand aan te wijzen.
Volgens in Bonn ontvangen
dingen van een radiostation in
heeft de "stad een „grote r.i
ferj Veel gebouwen zouden
zaaiers" fen „nfisdödigfe elementen" had
den deze branden gesticht, aldus deze
Poolse radiozender. Zij hadden ook
winkels geplunderd. De bevolking
wordt herhaaldelijk opgeroepen zich
aan het uitgaansverbod te houden.
„De ordehandhavende autoriteiten
zijn voor uw veiligheid en bescherming
genoodzaakt op te treden tegen de ver
stoorders van de vrede", aldus radio
Szczecin.
Tussen 18.00 en 06.00 uur mag nie
mand op straat verschijnen, aldus ra-
dio-Szczecin.
Uit de laatste uitzending bleek niet of
de incidenten in de 315.000 inwoners
tellende stad, slachtoffers hadden
geëist.
De aangekondigde maatregelen ko
men praktisch neer op de afkondiging
van de noodtoestand.
DEN HAAG Minister Luns
heeft er weer drie onderschei
dingen bij. Kameroen benoemde
onze minister van buitenlandse
zaken tot Grootofficier in de
Dapperheidsorde. Hij had trou
wens al eerder een (lagere) on
derscheiding in diezelfde oreïe
ontvangen.
In de Staatscourant van giste
ren staat, dat mr. Luns ook verlof
is verleend om benoemingen tot
Grootofficier in de orde van de
republiek Indonesië en tot groot
kruis in de orde van de Ster van
de socialistische federatieve re
publiek ZuidSlavië.
Het aantal Nederlandse en bui
tenlandse onderscheidingen van
de minister is daarmee gestegen
van 51 tot 54.
UTRECHT De ondernemingsraad
van de N.S. is bezorgd over het ma-
terieelpark van het bedrijf. De raad
vindt dat er bij de N.S. te veel oud
materieel rijdt. Door het intensieve
gebruik en de hoge snelheid, met na
me bij de nieuwe dienstregeling
„spoorslag 70", treden defecten op.
Het huidige materieel is overbezet.
Radio-Gdansk berichtte donderdag
avond, dat het in deze Oostzeehaven
opnieuw tot heftige gevechten was ge
komen.
In de radiouitzending werd gezegd
dat „bendes straatschenners" aanvallen
hadden gedaan op vrachtwagens die
voedsel vervoerden.
Een groot aantal vrachtwagens werd
vernield, aldus radio Gdansk.
Een functionaris van de Poolse lucht
vaartmaatschappij LOT heeft donder
dagavond meegedeeld, dat vastgestelde
vluchten van Szczecin naar Warschau
zijn afgelast. Een reden hiervoor werd
niet gegeven. Ook de vluchten naar
Gdansk zijn afgelast.
In bepaalde grote steden in Polen
zijn door de autoriteiten een aantal
voorzorgsmaatregelen getroffen naar
aanleiding van de onlusten in Gdansk
en Szczecin.
In de Poolse hoofdstad wordt in het
openbaar niet gesproken over de ge
beurtenissen van de laatste dagen.
Maar deze gebeurtenissen zijn wel het
onderwerp van gesprekken in kleine
kring. Men betreurt de gewelddaden en
de doden en heeft begrip voor de arbei
ders van de marinewerven aan de
Oostzee. Het publiek in de Poolse
hoofdstad neemt een afwachtende hou
ding aan en men vraagt zich niet zon
der zorg af, wat de eventuele gevolgen
van de incidenten in Gdansk en andere
Poolse steden zullen zijn.
Reizigers, die uit Gdynia komen, heb
ben inmiddels verteld, dat de stad vol
komen afgesneden is door de politie en
militairen.
De Poolse vice-premier zou namens
de regering geweigerd hebben elke
loonsverhoging in overfeging te ne
men. De behandeling van het tweede
punt zou hij naar de vakbonden verwe
zen hebben.
Kociolek heeft namens de partij
voortdurend het voeren van een harde
lijn bepleit, in het bijzonder tegen de
intellectuelen en de katholieke kerk.
BARCELONA Meer dan 100 lera
ren, kloosterzusters en priesters van
een seminarie te San Cugat, in de
buurt van Barcelona, hebben een zit-
staking gehouden als protest tegen de
nieuwe veiligheidsmaatregelen van de
Spaanse regering.
Maandag had de regering-Franco de
politie toestemming gegeven om ieder
een te arresteren die men wilde, en de
arrestant voor onbepaalde tijd vast te
houden.
De „sit-in" in het seminarie was de
tweede dergelijke actie in Barcelona
IIN VIJF DAGEN TIJDS. Eerder had
den 300 kunstenaars intellectuelen zich
gedurende 48 uur opgesloten in het be-
EINDHOVEN DEN HAAG Philips en
Shell zullen dc werknemers die dins
dag aan de z.g. werkonderbreking
van één uur hebben deelgenomen het
salaris over dit uur inhouden. De
Philips-werknemers zijn of worden
in de gelegenheid gesteld via een ex
tra uur de schade in te halen.
In Huizen hebben maar weinig Phi
lips-werknemers de inhaalactie be
nut.
DEft HAAG De voorgestelde ver
hoging met 30 procent van de opcenten
op de motorrijtuigenbelasting zal een
maand later moeten ingaan dan aan
vankelijk de bedoeling was. Donderdag
hebben de ministers Bakker van Ver
keer en Waterstaat en Witteveen van
Financiën de Kamer voorgesteld de
verhoging niet te laten ingaan op 1 fe
bruari a.s., doch op 1 februari 1971. Het
is namelijk niet mogelijk gebleken het
verhogingsvoorstel nog dit jaar zowel
door de Tweede als door de Eerste Ka
mer te laten behandelen.
De opbrengst van de opcenten van de
motorrijtuigenbelasting wordt gestort
in het rijks wegenfonds De verhoging
tot 174 opcenten met een maximum van
f224,— per jaar is noodzakelijk om de
inkomsten van het Rijkswegenfonds te
kunnen aanpassen aan de gestegen kos
ten van de wegenbouw. Thans bedra
gen de opcenten nog 134 met een maxi
mum van f 172 per jaar.
nedictijner klooster van Montserrat.
Maandag werden deze mensen door de
politie gedwongen naar buiten te gaan.
Er werd niemand garresteerd. Vandaag
vroeg ontplofte er in een warenhuis te
Barcelona een bom. De schade was ge
ring, niemand liep letsel op.
Saboteurs hebben getracht de pijplei
ding tussen Rota en Torrejon op te bla
zen. Dit is donderdagavond door de po
litie van Saragossa meegedeeld. De
aanslag, die dinsdag al gepleegd is,
heeft geen ernstige schade aangericht,
aldus de politie. Via deze pijpleiding
wordt vliegtuigbrandstof overgebracht
van Rota (Zuid-Spanje), naar de Ame
rikaanse luchtmachtbasis in Torrejon,
bij Madrid. In Rota is een Amerikaanse
basis voor Polarisraketten.
Ongeveer 2000 personen hebben in de
straten van Luik betoogd tegen het
proces in Burgos. De betoging was
georganiseerd door de christelijke en
algemene Belgische vakbonden. Ook in
andere buitenlandse steden werd tegen
Franco betoogd.
De Spaanse president generaal Fran
co heeft donderdag het paleis „Pardo"
verlaten om bij het „oosters paleis" ge
tuige te zijn van een betoging van on
geveer 100.000 mensen, die hun steun
aan de regering-Franco wilden betui
gen. Ook de Spaanse prins Juan Carlos
de Bourbon, die als opvolger van Fran
co is aangewezen, is bij het „oosters
paleis" naar de demonstratie gaan kij
ken.
Madrïleense aanhangers van de
regering Franco heffen de arm
voor de fascistengroet tijdens de van
daag gehouden steunbetoging van on
geveer 100.000 mensen op het plein
voor het Oosters Paleis".
Volgens een der ondernemingsraadsle
den zijn er 's ochtends tijdens dt1
aanvang van de reizigersdienst bij
het samenstellen van de treinen ge
middeld dertig tot veertig rijtuigen
tekort. (Die zijn dan niet beschikbaar
omdat ze in onderhoud moeten of
omdat ze móeten worden gerepa
reerd). Doordat het oude materieel
onderhoudsintensiever is en onder
meer wegens geldgebrek de afgelopen
jaren in de levering vah nieuw mate
rieel een achterstand is ontstaan, zit
de NS „krap in het vel" met reserve-
materieel. „Wij zijn wat betreft onze
investeringen natuurlijk grotendeels
afhankelijk van de overheidsgelden
uit Den Haag", aldus een NS-woord-
voerder.
De spoorwegen hebben vooral behoefte
aan elektrisch materieel voor snel
verkeer op lijnen met veel dicht bij
elkaar geleegn stopplaatsen. Wat be
treft de gestroomlijnde reizigerstrein
stellen is de orderportefeuille 1971 tol
en met 1973 alsvolgt: er zijn veertig
1;wee-wagenstellen besteld bij Werk
spoor (aflevering vertraagd) en 30 bij
Talbot* in Aken (oorspronkelijk een
Werkspoororder), voor 18 twee-
wagenstellen moet er nog een order
worden geplöatst.
Als eerste gemeente in Nederland is
in Apeldoorn een werkgroep van de
Nederlandse Consumentenbond ge
vormd, die zich door middel van een
zestal commissies speciaal bezig zal
houden met de behartiging van de
plaatselijke consumenten belangen. Als
het experiment want 'dat is het
slaagt zullen ook in andere gemeenten
dergelijke werkgroepen gevormd woe
den. In Venlo en Enschede is men ï?<r~'
Apeldoorn reeds in deze richting doen
de.
De zes commissies die bestaan uit
Apeldoornse leden van de Consumen
tenbond, zullen zich speciaal bezig hou
den met verkoopavonden, openbaar
vervoer, prijsvergelijking levensmidde
len, idem hobby-artikelen, itjem ge
bruiksartikelen gn aferessieve verkoop
methodes. Iedere commissie, bestaande
uit ongeveer zeven personen, heeft
daarmee haar eigen terreinen gekregen.
Over de werkwijze zullen de Apel
doornse commissies zich aangezien hel
hier om een geheel nieuwe aanpak
gaat, zich nog moeten beraden.
ADVERTENTIE
BLOEMSIERKUNST FLORA - Kerkewijk 27
TUINCENTRUM - Nieuweweg 13
DEN HAAG De centrales van
ambtenarenorganisaties zijn het met
staatssecretaris Van Veen (Binnenland
se Zaken) eens dat de uitkering ineens
van dit jaar met ingang van 1971 ge
heel In de overheidssalarissen kan wor
den verwerkt.
Dit betekent dat de ambtenaren een
salarisverhoging krijgen van f33,35
gulden per maand.
ADVERTENTIE
(Van onze weerkundige me
dewerker)
Het weer blijft ook gedurende het
weekeinde aan de zachte kant Er
wordt lucht aangevoerd vanuit het
zuidwesten tussen een diepe
IJslandse depressie en een zich
handhavend hogedrukgebied bo
ven Frankrijk en Spanje.
De lucht is vochtig, waardoor de
kans op bewolkingmist en mot
regen aanhoudt.
De middagtemperaturen in Gel
derland kunnen plaatselijk circa
6 graden Celsius bereiken, wat on
geveer normaal is voor de tijd van
het jaar, Wanneer het in deze tijd
zacht blijft, is er voor de rest van
december meestal geen belangrijk
winteroffensief meer te verwach
ten. Alleen in Rusland wordt mo
menteel 5 tot 10 graden ge
meten, maar deze kou wordt niet
geëxporteerd.
Verleden jaar om deze tijd had
Nederland al 15 of meer vorst- en
sneeuwdagen gehad,
Weersverwachting van het KNMI van
vrijdagavond tot zaterdagavond. Opge
maakt te 11.15 uur:
Op vele plaatsen nevel of mist, maar
geen neerslag van betekenis. Zwakke
tot matige zuidwestelijke wind. Weinig
verandering in temperatuur.
Zon op 08.44, onder 16.29 uur. Maan
op 23.44, onder 12.10 uur.
