Over de grenzen Apollo-14 veiliger Bijeenkomst Warschau-Pact uitgesteld EEN VLAMMEND PROTEST DOODSTRAF GEËIST VOOR 2 RUSSEN RUSLAND BELOOFT MEER STEUN AAN EGYPTE Rust terug in Gdansk en Gdynia Ferme taal Franco wellicht inleiding tot soepelheid Ziek Manson uit zaai verwijderd ofwel: hoe Mercedes u bijzonder comfortabel laat rijden in een zeer zuinige diesel In V.S. stemmen met 18 jaar Geen brood met Kerstmis in Schotland Vliegtuigkaping door Joden V uurwapengebr uik in vijf jaar verviervoudigd WARSCHAUPACT het 't Handigste is om bij ons te komen kijken. Of een lange proefrit te maken. Dan pas wordt het u helemaal duidelijk hoe mogelijk is dat een Mercedes diesel u op één keer tanken van Arnhem naar Basel (660 km!) rijdtvoor rondweg de helft van de normale (benzine) brandstof prijs. En wel volop en vorstelijk profiterend van alle komfort en veiligheid van een volbloed Mercedes. Zó veel dieselzui nigheid gekop peld aan pure Mercedes-Benz al lure, dat mag u ge rust Diesel „Grand- Tourisme" noemen Wanneer komt u? Mercedes-Benz diesels omwille van comfortabele zuinigheid AUTOMOBIELBEDRIJF DE VRIES N.V., Apeldoorn, Amersfoortseweg 15, tel. 05760-52323; Harderwijk, Thorbeckelaan 47, tel. 03410-4255 Eenplatenbon is altijd raak Met een plaat vindt iedereen z'n draai Brui i n vis als spion Dit is het recept: Kaasfonduevan Nederlandse kaas. lk rv~L Een platenbon is altijd raak DINSDAG 22 DECEMBER 19/0 WASHINTON Als de astronauten Alan Shepard, Edgar Mitchell en Stuart Roosa eind volgende maand met de Apollo-14 naar de maan gaan, zullen zij de reis in een veel veiliger ruimteschip afleggen dan de onzalige Apollo-13. Volgens de leider voor de Apollo-14, Chester Lee, heeft het ruimtevaartbu reau zoveel geleerd van het falen van de Apollo-13, dat het drietal zelfs zon der over de maanlander te beschikken, veilig naar de aarde kan terugkeren. Volgens plan moet de Apollo-14 op 31 januari van Kaap Kennedy van start gaan. Breznjef geeft nieuwe Poolse leiders „zegen' MOSKOU In het proces te Lenin grad tegen 11 van vliegtuigkaping ver dachte Russen heeft de openbare aan klager de doodstraf geëist tegen twee van de verdachten, aldus welingelichte zegslieden. De aanklager, Sergei Solovjof eiste de doodstraf voor het executiepeloton tegen de voormalige Aerof lot-piloot Mark Dvrnsjitz, die bekend heeft in ju ni van dit jaar getracht te hebben een Russisch verkeersvliegtuig te kapen, en tegen Edward Koeznetsof. die bij aan houding van de complotteurs een revol ver in bezit bleek te hebben. Tijdens het proces heeft een ballistisch deskun dige getuigd dat het wapen niet ge schikt was om schoten mee af te vuren. Dymsjitz heeft op het proces ver klaard, dat hij door het antisemitisme in de Sovjet-Unie tot het voornemen was gekomen, een vliegtuig te kapen. De kapers hadden het voornemen met het toestel naar Finland te vliegen, maar voordat zij tot hun daad konden overgaan, werden zij ingerekend. Tien van de 11 verdachten zijn Joden, en sommigen van hen hebben gezegd dat zij tot kaping hadden besloten omdat de Russische autoriteiten hun toestem ming hadden geweigerd om naar Israël te emigreren. Tegen twee verdachten, I. Fjodorof en een zekere Mendelevitsj, eiste de aanklager 15 jaar, tegen Moerzjenki 14 jaar, 13 jaar tegen Chonch, 12 jaar te gen Israel Zalmanson, Altman en Pen- son, 10 jaar tegen Cecilia Zalmanson, de echtgenote van Israel Zalmanson en vijf jaar tegen een zekere Badnja, al dus de zegslieden. Tijdens het proces zouden slechts 15 nauwe verwanten van de verdachten tot de rechtszaal zijn toegelaten. Het gebouw werd scherp bewaakt door de politie. De meeste verdachten hebben tijdens de afgelopen jaren een of meer dere malen een verzoek ingediend naar Israël te emigreren, echter zonder re sultaat. Israëli's hebben maandag hun solida- riteftsbetogingen voortgezet met de Russische Joden die in Leningrad te rechtstaan. Op de technische universiteit van Haifa werd een groot hamer-en-sikkel teken opgehangen. Vensters van het ge bouw van de studentenvakbond werden voorzien van staven om de indruk van een Russische gevangenis te geven. Honderden studenten namen deel aan een bijeenkomst, waarop een in Rus land geboren Jood zei, dat de Joden in de Sovjet-Unie bereid zijn om tiental len vliegtuigen en schepen te kapen om naar Israël te komen. In Jeruzalem werd de hongerstaking bij de klaagmuur voortgezet. ROTTERDAM Het gebruik van vuurwapens bij strafbare feiten is de laatste vijf jaar verviervoudigd. Dit zei gisteren de officier van justi tie bij de rechtbank in Rotterdam, mr. F. L. Hage, Tijdens de behandeling van vijftien zaken tegen overtreders van de Vuurwapenwet. De inwoners van het dorpje Cub- blington in Buckinghamshire in Engeland zijn in touw tegen de plan nen van de Britse regering om daar Londen's derde luchthaven te doen bouwen. Het zou betekenen dat zeven dorp jes moeten verdwijnen. Hier steekt het parlementslid voor Buckingham, Bill Benyon een protest- vuur tegen de plannen, die overal in de dorpen opvlammen, aan. LOS ANGELES Charles Manson en de drie vrouwelijke beklaagden in het proces betreffende de moord op Sharon Tate zijn maandag door de rechter uit de rechtszaal verwijderd. Tijdens de voortzetting van de zaak, voor het eerst sinds 3 december, protes teerde een van de beklaagden, de 21-jarige Leslie van Houten tegen het feit dat de rechtbank haar een nieuwe advocaat heeft toegewezen, de zesde advocaat voor haar in deze zaak die nu reeds zes maanden duurt. Nadat de beklaagden waren opge staan en tegen de rechter gilden en na dat Leslie van Houten een gerechtsdie naar had geslagen, beval de rechter dat Manson en de drie vrouwen de zaal moesten verlaten en de behandeling in een zijkamer geboeid per luidspreker moesten volgen. Dit is reeds verschei dene keren eerder gebeurd. WARSCHAU l>e Sovjet-Unie heeft de nieuwe Poolse partijleider, Ed ward Gierek haar officiële „zegen" gegeven. De Russische partijleider Leonid Breznjef prees (iierek als een „oprechte vriend van de Sovjet-Unie". In zijn gelukwenstelegram noemt Breznjef de nieuwe Poolse leider een „eminente partijleider en staatsman". Breznjef zegt ervan overtuigd te zijn dat de Poolse communistische partij de huidige moeilijkheden te boven zal komen. De afgezette Poolse partij baas Go- mulka heeft bijna al zijn naaste mede werkers in zijn val meegesleept. Twee zijn nog aangebleven: premier Cyran- kiewicz en Ignacy Loga-Sowinsky, de leider van de vakbeweging. Een raadsel dat nog niet is opgelost is de reden waarom de vakverenigingslei der Ignacy Loga-Sowinski zijn lidmaat schap van het politburo heeft behou den. Hij is een oude vriend van Gomul- ka en een van zijn meest vertrouwde medewerkers. Maar hei schijnt dat hij niet het lot heeft gedeeld van twee van zijn collega's. Deze twee waren presi dent Marian Spychalski en Zenon Kliszko, tot nu toe de ideologische lei der van de partij beiden waren ook oude bondgenoten van Gomulka Waarnemers denken hier dat Loga- Sowinsky op het juiste paard gewed heeft toen er partij moest worden ge kozen. Spychalski is niet officieel afgetreden als president van de staat maar men verwacht nietdat hij lang zal kunnen aanblijven. Alle presidenten van Polen zijn in het verleden steeds lid van het politburö geweest. Als zijn opvolger wordt genoemd de huidige premier Cy- rankiewicz. Een punt dat de aandacht van vele waarnemers heeft is het punt van de betrekkingen tussen de kerk en de staat. Deze betrekkingen zijn van groot belang, vooral in een land dat zo diep-katholiek is gebleven. Tijdens de vroegere partijleiding waren deze be trekkingen praktisch verbroken waar voor dan de verantwoording voorname lijk lag bij Zenon Kliszko. partij-ideo loog en voornaamste medewerker van Gomoelka. In religieuze kringen in de Poolse hoofdstad heeft men er maandag al op gewezen, dat de oproep die Gierek tot de Poolse burgers heeft gericht duide lijk bedoeld was voor „gelovigen en on gelovigen". Men verwacht dan ook dat het wederzijds gesprek zal worden her vat. Een bijeenkomst van de ministers van defensie van de landen van het Warschau-Pact die drie dagen zou heb ben geduurd en maandag zou zijn be gonnen is „met algemene toestemming" tot op een later tijdstip uitgesteld. Er werd geen reden opgegeven voor het uitstel maar men gelooft dat het verband houdt met de ontwikkelingen in Polen. De ontmoeting zou hebben plaats ge had van 21 tot 23 december. De ministers van Defensie van de Warschau-Pact landen komen regelma tig bijeen om gezamenlijke plannen en ontwikkelingen op militair gebied te bespreken. MOSKOU De Sovjet-Unie is be reid Egypte meer militaire en economi sche hulp te verlenen. Dit is meege deeld in een communiqué aan het slot ADVERTENTIE Diesel GT van de eerste bespreking tussen de Russische leiders en een Egyptische de legatie onder leiding van vice-president Ali Sabry. Het is het eerste bezoek van een Egyptische delegatie aan Moskou sinds de dood van president Nasser bijna drie maanden geleden. Het summiere communiqué van het persbureau Tass vermeldde geen bij zonderheden. Het overleg zal vermoe delijk een week duren. Behalve vice-president Ali Sabry be staat de Egyptische delegatie uit de mi nister van Oorlog, Mohammed Fawzi, de minister van Buitenlandse Zaken, Mahmoed Riad en de minister voor Mijnbouw, Aziz Sidki. Zij maakten allen ook deel uit van de delegatie, die president Nasser deze zo mer begeleidde tijdens zijn bezoek aan Moskou Kort na dit Russisch-Egyp- tisch overleg accepteerde president Nasser het Amerikaanse voorstel voor een wapenstilstand van negentig dagen. In november werd deze periode met nog eens drie maanden verlengd. Egypte heeft sindsdien laten weten dat het de wapenstilstand, die op 5 fe bruari afloopt, niet wil verlengen tenzij Israël een tijdschema overlegt voor de terugtrekking van Israëlische troepen uit de bezette Arabische gebieden. „Laat de Israëlische extremisten niet denken dat zij voordeel kunnen beha len door in te stemmen met een vredes regeling in het Midden-Oosten. Nie mand vraagt Israël en zijn imperialisti sche beschermers om vrede tot elke prijs"; zo heeft Sovjet-premier Alexei Kosygin verklaard op een lunch in het Kremlin voor de Egyptische delegatie. De meerderheid van de Arabische guerrillaleiders zou de oprichting van een onafhankelijke Palestijnse staat als onderdeel van een vredesregeling voor het Midden-Oosten aanvaarden, zo heeft een extreem linkse guerrillaleider gezegd. „De geurrellabewegjng is gecon fronteerd met een principiële onenig heid over deze kwestie", aldus Nayef Hawatmeh, de leider van het Maoist i- sche democratische volksfront voor de bevrijding van Palestina. CYRANK1EWICZ nog niet weg IGNACY LOGA-SOWINSKY mag blijven ADVERTENTIE f 5,- 7,50 10,-15,- 20,- 25, WARSCHAU Radio-Warschau heeft gezegd dat de scheepswerven in Gdansk en Gdynia weer werken, maar er werd geen melding gemaakt van Szczecin de derde stad met scheeps werven. het geen er op kan duiden dat daar nog niet alles normaal is. Het Poolse persbureai PAP meldde, dat de econoom Gierek over „samen werking" heeft gepraat met functiona rissen uit het Poolse parlement. Hij werd vergezeld door de leden van het politburo Jozef Tejchma en Edward Babiuch. Gierek, heeft zondagavond in zijn te levisietoespraak gezegd, dat de moei lijkheden waren veroorzaakt door slecht overwogen economische plannen en dat deze zouden worden verwijderd. Anderzijds heeft hij de prijsstijgingen echter n;et ongedaan gemaakt zodat men het ergste vreest. De telefoon- en telexverbindingen tussen Warschau en de Poolse haven steden aan de Oostzeejcust Gdansk en Gdynia zijn maandagmorgen hersteld. Sezecin is echter nog steeds niet vanuit Warschau per telefoon of telex te be reiken. De verbindingen met Noord- Polen werden verbroken in verband •met de onlusten van de vorige week. Volgens het persbureau PAP heeft de communistische partijorganisatie te Gdansk een grondig onderzoek bevolen naar de oorzaken van de onlusten. De partij acht dit onderzoek „onmis baar voor de verzekering van correcte betrekkingen tussen de partij en de ar beidende klasse". De schuld wordt niet automatisch het „langharig tuig" in de schoenen geschoven. WASHINGTON Het Amerikaanse Hoge Gerechtshof heeft met 5 tegen 4 stemmen toegestaan, dat de leeftijd waarop Amerikanen het stemrecht ver krijgen voor nationale verkiezingen op 18 jaar wordt gesteld. ADVERTENTIE AMSTERDAM De eerste landelij ke collecte van de Nierstichting, gehou den van 7-12 december in circa 140 ge meenten heeft, inclusief de zomercol- lecte in Utrecht, 340.000,- opgebrachf. MADRID De Spaanse vice-pre mier, admiraal Luis Carrero Blanco, heeft voor de Cortes verklaard, dat de binnenlandse orde „tot elke prijs" zal worden gehandhaafd. Ilij hekelde daar bij de „ondermijnende acties van het internationale communisme" en recht vaardigde de noodmaatregelen, die de regering begin december voor de Bas- kische provincie Guipuzcoa en vorige week maandag voor geheel Spanje af kondigde. De vice-premier die nerveus en zeer gespannen sprak, zei dat de regering alles heeft gedaan en zal blijven doen wat in haar vermogen ligt om de West- duitse consul Eugene Beihl te redden. Deze werd in de nacht van 1 op 2 de cember in San Sebastian ontvoerd en is sindsdien de gevangene van Baskische vrijheidsstrijders, die hem als gijzelaar vasthouden tegen een mogelijke te rechtstelling van zes van de zestien Baskische nationalisten tegen wie tij dens het proces in Burgos de doodstraf is geëist. Admiraal Carrero Blanco verwierp de „insinuaties", dat de beklaagden geen rechtvaardig proces zouden heb- ADVERTENTJE Ben platenbon is altijd raak f 5,- 7,SO JO, 15.- SO,- SS.- NEW YORK Drie bruinvissen, die als „spion" zijn afgericht, zijn, onlangs in het geheim naar Zuid-Vietnam ge bracht, waar zij getest zullen worden op hun bruikbaarheid als onderwater wachtpost. zo meldt de Amerikaanse omroep Mutual Broadcasting System. Volgens 'net bericht worden de bruin vissen, die snel van begrip zijn en kun nen dienen als hydrofoon (onder water luisterapparaat) afgericht voor het ach terna jagen van kikvorsmannen en ver zamelen van inlichtingen. ben gehad. Direct nadat de vorming van een militair tribunaal in Burgos bekend was gemaakt heeft „het com munisme", met het doel de justitie bang te maken, in het buitenland een cam pagne van dreigementen en beledigin gen op touw gezet waarbij wij worden afgeschilderd als een land van barba ren. Carrero Blanco kondigde een verster king van het Spaanse militaire poten tieel aan. alsmede een reorganisatie van de strijdkrachten. Het doel daarvan is, tot een hoge paraatheid van de opera tionele eenheden te komen. De vice- premier zei dat dit voor de economie van het land geen moeilijkheden zou opleveren. In de wandelgangen van het parle ment werd onmiddellijk algemeen ver ondersteld dat de ferme toespraak van Blanco het generaal Franco mogelijk zal maken, eventuele doodstraffen die in het proces van Burgos zouden wor den uitgesproken te matigen tot gevan genisstraffen. Parlementaire bronnen gaven ook te kennen, dat de toespraak van de vi ce-premier waarin de militaire macht van het land werd versterkt, iedere kritiek op eventuele gratie voor de Basken zou kunnen doen verstommen. In Sevilla en in de noordwestelijke havenstad El Ferrol heeft de politie groepen jongelui aangehouden op ver denking van lidmaatschap van, of agi terend voor de verboden Spaanse com- munitische partij. In Sevilla was het een groep van 24 jongeren, te El Ferrol, de geboorte plaats van generallissimo Franco, een groep van 21. De laatsten waren allen minderjarte 15-21 jaar. De jongelui in Sevilla hadden zich volgens de politie beziggehouden met verspreiding van pamfletten, het schilderen van tegen het btwind gerichte leuzen op muren en verbranding van autobussen tijdens betogingen. Hun vermoedelijke leider, een advocaat, is eveneer aangehouden. ADVERTENCE Caquelon inwrijven met knoflook. Dan 4 dl halfdroge witte vrijn in de pan verwarmen tot de wijn gaat bruisen. Vervolgens 500 gr fijngesneden jong belegen Goudse toevoegen, goed roeren en weer aan de kook brengen. Binden met maïzena, op smaak afmaken met zout, peper, nootmuskaat en wat kirsch. GLASGO W Het grootste deel van Schotland zal met de kerstmis geen brood hebben. De bestuurders van de bestelwagens van de bakkerijen in de stad Glasgow die reeds zes weken staken, hebben maandag besloten dat deze staking voor heel Schotland moet gaan gelden. In Glasgow zelf is de staking bijzon der effectief gebleken. Duizenden men sen hebben in geen zes weken meer een brood gezien en 5000 bakkers zijn zon der werk geraakt. Op de zwarte markt^ is de prijs voor een brood het dubbele van de normale prijs. De bestuurders eisen een loonsverho ging van 36 gulden per week. Ze ver dienen nu 135 gulden per week. De bakkerijen willen slechts een ver hoging van 18 gulden toestaan. lAe gelegenheid maakt niet alleen de dief, maar ook vaak de staats man. Dit is weer eens ten overvloede bewëzen in Polen. Of partijbaas Gomoelka nu werkelijk ziek was, of ziek is geworden, dan wel zich een zwaar politieke ziekte op de hals heeft gehaald, doet er wei nig toe. Hij heeft genoeg jaren in de gevangenis doorgebracht om zijn ge zondheid geknakt te zien. bij elkaar meer dan tien jaar. En niet alleen in die van het „kapitalistische" Polen, maar ook in die van het Stalinisti sche. Aannemelijker lijkt het. dat zijn „ka meraden" in de partij van de gele genheid gebruik hebben gemaakt, van de relletjes in Gdansk en Szecz- ein, gevolg van de hoogst onverstan dige grote prijsverhogingen van een week geleden, hem aan de dijk te zetten. Een in wezen toch religieus volk als d Polen, vlak voor de feestdagen in de honger en kou te zetten, zonder ca deautjes voor de kinderen, was psy chologisch een blunder die zelfs „de kapitalisten" vlak voor Kerstmis niet zouden hebben begaan. En vooral in de Oostzeehaven, bevolkt met „nieuwe Polen", naar het Westen gekeerd en gewend aan meer luxe dan de continentale Polen, kwam de slag hard aan. De mannen van de harde lijn, die eco nomische en sociale problemen vallen oplossen met militaire patrouilles en tanks, zoals de vroegere leider van de geheime politie Miecyslaf Moc/.ar en de technocraat Mierek en zijn ver trouweling Kociolek, die geen com munist uil overtuiging meer zijn, maar omwille van het baantje, heb ben nu de leiding in handen geno men. Het zijn de ijskoude jongens van het computerrekensommetje, voor wie de mens niet teil. Partijsecretaris Gmoelka heeft bijna al zijn naaste medewerkers in zijn val meegesleept. Twee zijn nog aangebleven: premier Cyrankiewicz, die meer als technicus dan als politi cus moet worden beschouwd en Igna- ce Loga-Sowisky, de leider van de vakbeweging. Gierek heeft zich als een goed organi sator doen kennen. Hij is autoritair, het prototype van een anti-liberale technocraat. Generaal Moczar heeft een voorname rol gespeeld in het verzet. Zijn „par tizanen" zijn een militante nationalis tische groep binnen de partij. Op het gebied van de binnenlandse veilig heid is hij een geducht specialist. Als gevolg van zijn antizionistische cam pagne hebben de meeste Joden het land verlaten. Met instemming van Gierek heeft hij het partijapparaat, de pers en de universiteiten van de laatste „revisionistische" elementen gezuiverd. In het nieuwe partijpresidium zijn de partizanen en de technicraten gelij kelijk vertegenwoordigd. Generaal Moczar heeft twee van zijn energiek ste „valken" meegebracht: generaal Olszefski. specialist op het gebied van planhuishouding en mijnbouw, en Szvdlak. die na 1960 naam heeft ge maakt als bestuurder van Poznan. »e ascetische Gomoelka kwam In oktober 1956 aan de macht na de onlusten in Poznan. Daar waren in juni 1956 gevechten uitgebroken toen duizenden arbeiders de straat optrok ken om te demonstreren voor een ho ger levenspeil en beëindiging van het Russische toezicht. Toen het centrale comité voor de eerst» keer onder Gomoelka bijeenkwam, vlogen de Russische partijleider Kroestsjef en enkele andere partijlei ders onverwacht naar Warschau en spraken daar urenlang met Gomoel ka. Het overleg zou niet vlot verlopen zijn en beide partijen zouden elkaar felle verwijten hebben gedaan. De leiding van de Poolse partij bleef echter vasthouden aan de nieuwe „nationale" politiek. Inmiddels waren Russische tankforma ties van hun bases in Silezië opgerukt in de richting van Warschau. Poolse eenheden betrokken defensieve stel lingen rond de hoofdstad. Kort daar na ging Kroestsjef overstag. Hij gaf Gomoelka telefonisch de verzekering dat alle Russische troepen in Polen naar hun bases zouden terugkeren. Ondanks dit geschil met Kroestsjef is het toch Gomoelka geweest die voor het eerst sinds eeuwen een sterke po litieke hand tussen Polen en Rusland smeedde. IAe 57-jarige Edward Gierek. tl# nieuwe eerste secretaris van de Poolse communistische partij, is de zoon van een mijnwerker. Hij heeft zelf ook in de mijnen gewerkt. Van 1931 tot 1946 woonde hij in Frankrijk en België. Tijdens de Duitse bezetting organiseerde hij in België Poolse ver zetsgroepen. In 1948 keerde Gierek naar Polen terug. Hij werd daar eer ste secretaris van het districtscomité van Katowice. In maart 1956 volgde zijn benoeming tot secretaris van het centrale comité van de Poolse com munistische partij en drie jaar later werd hij tot lid van het politburo ge kozen. Men beschouwt hem als een pragmati sche politicus en een man die zich nog nooit heeft opgesteld bij de ex treem-liberale of de nationalistische vleugel van de partij. Hij is lid van hel centrale partijcomité. Gierek heeft in 1968 do zijde van 'Go moelka gekozen toen de strijd tussen Gomoelka en Moczar zijn hoogtepunt bereikte. Moczar is daarna afgetreden als minister van Binnenlandse Zaken (lees geheime politie). Moczar is pas zondag volledig lid van het politburo geworden, maar hii is niet benoemd tot opvolger van Go moelka, en heeft dus blijkbaar Gie rek als de nieuwe partijleider moeten aanvaarden. Deskundigen zijn van oordeel dat Gie rek zeker niet aan de leiband van Moczar zal lopen. Moczar staat be kend als een „harde" bijna stali nistisch denkende politicus. Hoe Giereks houding ten opzichte van het westen zal zijn durft men niet te voorspellen. ADVERTENTIE f 5,- 7,50 ÏO,-15,- 20,- 25,-

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1970 | | pagina 8