(Addy uit „De kleine zielen
„Ik ben erg
bruikbaar"
DE VALLEI
PLAN VOOR LANDELIJK „LIEF ZIJN VOOR ELKAAR"
ook
11
De patiënt moet
zelf beslissen
De Ruiter
voor rechter
Belangwekkend proefschrift
over arts, leven en dood
Verdrag van
Brandt met
vijfja*"ige
W
AMSTERDAM - Het is al
lemaal wat vlug gegaan voor
Lex van Delden. Als Addy,
het vroegwijze knaapje in de
tv-serie De Kleine Zielen,
groeide hij in enkele maan
den uit tot een nationale fi
guur.
Nu, nog maar tweeëneen
half jaar nadat hij van de
Amsterdamse Toneelschool
werd gestuurd geldt hij op
23-jarige leeftijd als een at
tractie met wervingskracht.
GÊNANT
ENTHOUSIAST
INDIVIDUEEL
ONTDEKT
ZONDER WERK
FOUT
SLAP
Saskia
17 cent per woord (minimaal 10 woorden)
WILLEMPJE
KLAAS JAN VAN OS
UW EIGEN PLAATSELIJK DAGBLAD
III
Ui
Hl
PERSONEEL
GEVRAAGD
DIVERSEN
MUZIEK
Eenmalig
Mentaliteit
Behoeften
LEX VAN DELDEN
werkt hard aan
nieuwe triomf
Terwijl zijn vroegere collega's nog
steeds ijverig brieven opbrengen en af
en toe misschien 's een aardig bijrolle
tje mogen spelen, staat hij aan de voor
avond van wat alweer een nieuwe
triomf moet worden: de première, op
Tweede Kerstdag in Tilburg, van de
toneelproduktie „Minders zijn vrij".
Met als tegenspeelsters Andrea Dom
burg en Trudy Labij is Lex van Del
den in deze Amerikaanse succeskome
die de spil waar alles om draait.
Tussen repetities en voorpremières
door, zit Nederlands jongste steracteur,
die de harten van vele vrouwelijke
tv-kijkers in record-tempo wist te ver
overen, even bij te komen in een Am
sterdams café. Ondanks zijn vrij be
scheiden postuur is hij een opvallende
verschijning: zijn benen zijn tot vlak
onder de knie gestoken in nauwsluiten
de zwarte laarzen; om de hals draagt
hij een barok kruis, een Davidsster en
een rood steentje; de oogopslag is op
vallend helder. Op het tafeltje voor
hem ligt een pakje sigaretten, volge
krabbeld met toneelteksten die nog niet
helemaal goed zitten.
„Ja, het is allemaal enorm gegaan'
moet hij flauw glimlachend toegeven.
„De reacties die ik allemaal niet heb
gehad op De Kleine Zielen! Brieven
van meisjes bij de vleet. Maar ook van
mensen die een eenzaam bestaan leiden
en zich in mijn rol verplaatsen ze
vonden het inspirerend te zien dat ik
tot rijpheid kwam".
Toch gaat het leven van een succes
vol jong acteur niet altijd over rozen,
zo blijkt wel. „Als ik naar premières ga
is het vaak een pijnlijke toestand. Dan
komen ze allemaal op mij af, terwijl
anderen het karwei hebben opgeknapt.
Heel gênant. En weet je dat sommigen
je dit soort dingen kwalijk nemen?"
Duidelijk is intussen dat hij nu niet
direct het voorbeeld is van iemand, die
gebukt gaat onder een gebrek aan zelf
vertrouwen. Hij vertelt: „Ik vond het
geweldig om als beginneling meteen
maar Ellen Vogel als tegenspeelster te
krijgen, dat is nu eenmaal heel wat an
ders dan Pietje Puk." „Ik vind het een
geweldig mens, ik keek altijd al erg
tegen haar op. Nu, na al die maanden,
ligt het anders: ik heb respect voor
haar, maar geen ontzag". Over zichzelf
heeft hij nu, na al die maanden, een
afgeronde mening: „Ik ben natuurlijk
zeer bruikbaar. Het komt weinig voor
in Nederland: iemand die er jong uit
ziet en ook nog naar men zegt
talent heeft".
Dat talent krijgt in „Vlinders zijn
vrij" alle kansen. Zo zullen we niet al
leen opnieuw kunnen kennis maken
met Lex van Delden de acteur, maar
ook een voorproefje krijgen van Lex
van Delden, de gitaar spelende zanger.
„Eerlijk is eerlijk", moet hij toegeven.
„Iedereen is dol enthousiast over mijn
zingen. René Sleeswijk vindt het
prachtig. Zelf vind ik dat ik geen slech
te stem heb; natuurlijk lang geen Mei
Tormé of zo, maar wel helder.
„Het gekke is dat niemand zegt:
„Wat speel je lekker", maar wel: „Wat
zing je goed". Dat kan natuurlijk twee
dingen betekenen: of dat ze het acteren
niet zo best vinden, óf dat ze vanzelf
sprekend vinden dat het met het spel
goed zit. Op dat laatste zullen we het
dan maar houden".
Niettemin blijft het een intrigerende
vraag waarom hem nog niet zo lang
geleden op de Toneelschool de deur
werd gewezen. „Een deel van de docen
ten was blij dat ik opdonderde. Waar
om weet ik ook niet precies, het lag in
het persoonlijke vlak. Het klinkt na
tuurlijk als een cliché, maar ik geloof
dat ik wat al te Individueel was inge
steld."
„Toch heb ik er veel geleerd niet
van de school zelf hoor, maar van de
moeilijkheden die ik er had. De enige
docent van wie ik iets heb geleerd was
de schermleraar. Op een rapport
schreef hij eens iets heel katterigs, om
dat ik bang was van hoge dingen te
springen. Dat was psychologisch heel
goed. Na die opmerking dook ik met
doodsverachting van allerlei hoge stel
lages. Dat gaf me een kick, bij andere
docenten is me zoiets nooit gebeurd".
Nadat hij de muziek had verzorgd
voor enkele toneelprodukties en samen
met Ramses Shaffy was opgetreden in
een eenakter, werd hij door regisseur
David Koning in klassieke stijl „ont
dekt" voor De Kleine Zielen. „Hij zag
een tv-uitzending waarin ik optrad en
na een flits je van drie seconden wist
hij: „Dat is 'm!" Ik kan me haast niet
voorstellen dat je dat zo gauw kunt
zien, maar ja ook de grootste sterren
zijn zo ontdekt. Toen ik het nieuws
hoorde was ik gillend van vreugde".
„Maar gemakkelijk was het allemaal
niet, vooral niet toen ik in het begin als
jongetje eigenlijk alleen maar aanwezig
moest zijn. Later, toen ik de twee eer
ste afleveringen zag, vond ik toch dat
ik het niet zo erg onintelligent had
aangepakt. Ook over de latere afleve
ringen was ik over het geheel genomen
wel tevreden; er is geloof ik ook geen
reden om er ontevreden over te zijn".
Toen het na acht maanden eindelijk
was afgelopen met de Kleine Zielen,
maakte Lex van Delden even een moei
lijke periode door:v een paar maanden
had hij niets te doen, een geheel nieu
we ervaring voor hem. „Het duurde
eigenlijk niet zo lang, maar voor mij
leek het een eeuwigheid. Het had met
een een terugslag op mijn privéleven
opeens ging het allemaal even beroerd".
Een engagement bij de Nederlandse
Comedie bleek, tegen de verwachting
in, niet de gewenste oplossing. „Ik ben
er verschrikkelijk geschrokken, al die
vergaderingen de hele tijd! Natuurlijk
is Guus Oster een goede kerel, maar ik
merkte toen ook wat een demagoog hij
is. Hoe kan het eigenlijk ook anders
hij was altijd gewend dat iedereen zei:
„Guus doet het wel", en nu opeens die
inspraak! Na een tijdje ging ik naar
hem toe om hem te zeggen, dat ik vol
gend jaar niet wilde blijven. „Ga dan
nu maar meteen", zei hij toen.
Het was alles bij elkaar een ervaring,
die Lex van Delden tot de overtuiging
bracht dat het gesubsidieerde toneel
voor hem niet de aangewezen weg is.
„Wat zou ik bij zo'n gezelschap moeten
beginnen? Er is daar voor mij niets
zinvols te doen. Niet dat ik nu uitslui
tend sterrollen wil spelen, dat niet; ik
heb alleen het gevoel dat ik er niets
kan leren."
„Het is natuurlijk best boeiend om te
kijken naar wat andere acteurs doen,
maar je léért pas wat als je het zelf
doet. Ik heb Guus Oster eens gevraagd
waarom hij mij had geëngageerd. Hij
zei toen iets in de trant van: „Het is
toch fijn om iemand als jou er bij te
hebben". Maar dat is onzin! Je gaat
toch geen acteur op de planken zetten,
alleen maar om te kunnen zeggen: Zie
zo, dan hebben we die tenminste in
huis".
Wat Lex van Delden betreft ligt de
zaak duidelijk: de gevestigde gezel
schappen hebben hun tijd gehad. „Zoals
de toestand nu is gaat het beslist fout,
het bestel keert zich tegen zichzelf.
Maar weinig acteurs zijn echt betrok
ken bij hun werk. Het gevolg is dat de
voorstellingen die je soms ziet erg ver
velend zijn. Niet goed niet slecht, maar
gewoon vervelend. Misschien ligt dat
echt wel aan de malaise die er heerst".
Dan is hij zeker wel blij met de acti
viteiten van de Actiegroep Tomaat? „In
principe ben ik het er wel mee eens,
maar als je met die lui gaat praten
merk je dat ze wartaal uitslaan. Trou
wens: ik ben maar een jong acteur met
weinig ervaring, die nog veel met zich
zelf bezig is hoe kan ik me dan nu al
met theorieën bezighouden? Er wordt
al zo ontzettend veel slap gepraat. Ook
bij Toneelgroep Studio, wat daar nu
gebeurt is volstrek Ie nonsens ge
woon verspilde tijd
Het enige dat goed beschouwd over
blijft, zijn de vrije produkties, want die
hebben „een gezond uitgangspunt",
vindt Lex van Delden. „Als je er bij
betrokken bent weet je dat het gewoon
Met blijdschap en dank
baarheid geven wij kennis
van de geboorte van ons
dochtertje en zusje
D. Quint
M. J. M. Quint-
Coolen
Annemarie
Jan
Apeldoorn,
31 december 1970
Hoofdstraat 167-2B
IIIIIIIMIT
Heden nam de Heere, voor ons geheel onverwacht
weer tot Zich, ons lief dochtertje en zusje
pas 7 maanden oud.
G. VINK
W. VINK-Hardeman
JAN
FAMILIE VINK
FAMILIE HARDEMAN
Renswoude, 3 januari 1971
Oude Holleweg 1
Willempje wordt woensdag 6 januari om 2 uur
op de algemene begraafplaats te Renswoude be
graven.
Heden ging in volle vrede van ons heen, onze lieve
zorgzame vader
weduwnaar van CAROLINA NAARDING
in de gezegende ouderdom van 86 jaar.
Krommenie G. VAN OS
Veenendaal H. M. VAN OS
Veenendaal, 4 januari 1971.
Kerkewijk 173.
De teraardebestelling zal plaatsvinden vrijdag 8
januari 1971 om 2.30 uur op de Algemene Begraaf
plaats te Veenendaal.
Vertrek van het sterfhuis 2.00 uur.
Gelegenheid tot condoleren: na de begrafenis in de
Aula van de Begraafplaats.
Te koop 1 paar NO
REN met schoen, maat 45.
Davidstraat 25.
TE KOOP i.z.g.st.z.
Fiat 850 Speciaal met
schuifdak, tevens een half-
automatische wascombina-
tie merk Philips, witte
schaatsen maat 37 en
bromfietshelm. Sav. Loh-
manstraat 129, Veenendaal.
Aangeboden VAUX-
HALL VIVA SI. 90 Auto
matic 1968, km.stand 36000.
Boslaan 7, Veenendaal.
Te koop AQUARIUM
85x45x45. Nieuweweg 215,
Veenendaal.
Te koop paar heren
RONDRIJDERS met
schoen mt. 7. Mevr. v.d.
Bovenkamp-Keus, Kerke
wijk 177, na 6 uur.
Partij BANKSTELLEN,
direct van fabriek, zeer fraai
uitgevoerd, in diverse kleu
ren 5 jaar garantie op het
binnenwerk. Normale prijs
1300,voor 595,Pa
rian Culemborg. Inf. tel.
03450 - 3166.
HOUT- en MATTING
BEHANG, voor schoorste
nen, wanden en lambrize-
ringen bij NV v/h Zimmer
man en Zn. Sandbrinkstr.
1, V'daal.
Gevraagd
RONDRIJDERS
schoen, maat
03431-386.
een
42.
paar
met
Tel.
NETTE WERKSTER
gevraagd, voor het schoon
houden van een kantoor in
de vroege avonduren.
Schoonmaakbedrijf G. v.
Bameveld, Boslaan 62,
Veenendaal. Tel. 10303.
Gevraagd VERKOOP
STER, 17' jaar of ouder.
Handwerkhuis Budding,
Hoofdstraat 12, Veenen
daal, tel. 10078.
WERKSTER gevraagd,
enkele halve dagen per
week. Werktijden in over
leg. Mevr. v. Manen. Hoog
straat 17, Veenendaal, tel.
12335.
BELANGRIJK! knip
pen op afspraak, dus zon
der wachten! Kapsalon
Valkenburg, Zandstraat
127, Veenendaal. Tel.
08385-11563.
Voor een mooi, niet te
duur SLAAPKAMERBE-
HANG naar NV v/h Zim
merman en Zn. Sandbrink-
straat 1, V'daal.
GEHA SERVICE
Huissleutels en autosleutels
bijmaken. Om 12.00 uur ge
bracht en om half twee
klaar. GeHa van Leeuwen
NV, Hoogstr. 5-7, Veenen
daal.
Laat nu uw GR ASM A AI-
MACHINE SLIJPEN. Ge-
Ha van Leeuwen, Hoogstr.
5-7, Veenendaal.
t GEHA SERVICE
Elektr. klopboormachines
te huur voor particulieren.
Voor installatie in flats van
beton-constructies 2.50
per morgen, middag of
avond. GeHa van Leeuwen
N.V., Hoogstraat 5-7. Vee
nendaal.
POLYETHER in alle
maten en dikten voor kus
sens, zittingen en matras
sen zeer aantrekkelijke prij
zen. Autobeklederij D. van
de Broek, Emmalaan 15,
tel. 11172, Veenendaal.
goed móét worden, gewoon omdat de
consequenties anders heel vervelend
zijn. Er is geen producent die zegt: we
nemen je omdat je zo'n aardige jongen
bent. Integendeel, ze doen alles voor je,
maar alleen omdat je een belangrijke
investering bent. En die investering
moet er uit komen".
De vraag is nu hoe iemand in een
positie als Lex van Delden nu eigenlijk
zijn toekomst ziet. Het antwoord is ver
rassend. „Ik weet niet of ik mijn leven
lang wel toneel wil blijven spelen. Het
meest hou ik eigenlijk van muziek
Muziek is echt edel. Toneel is een ma
nifestatie van mensen en in dat opzicht
vaak erg mooi, maar muziek is iets ab
soluuts, iets religieus. Neem bijvoor
beeld Mozart, die ver boven alles en
iedereen uitsteekt waar vind ik zo'n
iemand in het theater?"
Shakespeare misschien? het is na-
Actie „Graag gedaan" brengt buren-
tn nieuwe
Sociaal-cultureel Vormingswerk: „Wij
willen met deze actie de mentaliteit
van het publiek beïnvloeden. Buren
hulp moet mogelijk zijn. Ook anno
1970. Wij vragen mensen die hulp nodig
hebben zich bij ons te melden. Wij vra
gen ook via advertenties wie bereid is
iets voor een ander te doen. Wij krijgen
zelfs gevallen hier van mensen uit één
flat die hulp nodig hebben en van men
sen die willen helpen. Het is toch bela
chelijk, dat wij die twee mensen dan
moeten koppelen. Maar het blijkt nodig
te zijn".
De maatschappij waarin wij leven,
vernieuwt zich. Voor sociale contacten
lijkt geen plaats meer te zijn in een
samenleving, die met de dag zakelijker
en functioneler wordt. Het is een maat
schappelijke ontwikkeling. Is het plan
van de organisatoren, om ouderwetse
burenhulp te stimuleren, dan nog wel
reëel? Een ontwikkeling kun je immers
niet stil zetten?
Van Dijck: „Moet je je in zo'n zake
lijke maatschappij dan neerleggen bij
de vervlakking van menselijke verhou
dingen? Denk niet, dat „Graag Gedaan"
een liefdadigheidsactie is. Aan liefda
digheid hebben wij de pest. Nee, onze
actie ligt meer in de sfeer van „lief zijn
voor elkaar".
„Wanneer bij je thuis een kraan lekt,
dan kun je de loodgieter bellen.
Misschien komt die man over een
maand wel eens naar die kraan kijken.
Wanneer je een beetje handig bent, dan
voer je zelf zo'n reparatie uit. Maar
niet iedereen kan dat. Het moet toch
mogelijk zijn, dat je dan naar je handi
ge buurman stapt en hem vraagt of hij
je wil helpen?"
Al zo'n anderhalve maand is Rotter
dam proefkonijn: enkele maatschappe
lijke organisaties hebben de handen in
elkaar geslagen om de ouderwetse bu
renhulp weer op gang te brengen. Dat
gebeurt in de actie „Graag Gedaan".
Zes maanden lang geven de actievoe
ders zichzelf de tijd om te bewijzen dat
ook anno 1970 burenhulp mogelijk is.
En zij willen bewijzen dat het geen al
te grote organisatorische problemen op
levert om die burenhulp te coördineren
en te stimuleren. Pas dan willen zij de
actie „Graag Gedaan" uitbreiden over
het hele land.
Vooropgesteld dit: elk jaar neemt de
Stichting Ideële Reklame, kortweg SI
RE (ook wel het kwade geweten van de
reclamemensen genoemd) het initiatief
tot het voeren van een sociale actie. De
actie „65 Plus" was er een aardig voor
beeld van. Ditmaal wilde SIRE iets
doen om de vooral in de grote steden
verloren gegane burenhulp weer tot le
ven te wekken.
Het plan kwam terecht bij de Natio
nale Federatie voor Maatschappelijk
Welzijn, die geen gat zag in de organi
satorische problemen, om een dergelij
ke landelijke actie te gaan voeren. Op
haar beurt voelde de Nederlandse Bond
voor Sociaal Cultureel Vormingswerk
in Utrecht wel wat voor het idee van
Sire.
De bond zag een mooie kans om het
bestuurswerk, dat zij onder haar hoede
heeft, wat meer inhoud te geven. Maar
ook hier wilde men het Sire-plan eerst
eens op kleinere schaal zien werken,
voordat er een landelijke actie van zou
worden gemaakt. En dus: zoekend naar
een proefkonijn kwam Rotterdam uit
de bus, waar in enkele wijkhuizen mel-
dingsposten worden ingericht.
Dat was anderhalve maand geleden.
Nu zegt drs. F. van Dijck (30), consu
lent van het Rotterdams Centrum voor
De afgelopen anderhalve maand heb
ben zich ongeveer zeshonderd mensen
gemeld, die bereid zijn hun buurman of
-vrouw éénmalig te helpen. Per dag
komen er ongeveer veertig helpers bij.
Er kwamen bij „Graag Gedaan" onge
veer vijfhonderd aanvragen om hulp
binnen. Een rekensommetje leert, dat
a^s alles goed gaat na zes maan
den ongeveer 5400 mensen geregi
streerd staan. Wanneerj dit plannetje
lukt, dan lijkt het, dat de organisatoren
«traks vol goede moed aan hun lande
lijke „operatie-burenhulp" kunnen
gaan beginnen.
Steeds opnieuw benadrukken de ac
tievoerders, dat zij helpers en degenen
die geholpen willen worden, maar één
keer koppelen. Het gaat om éénmalige
karweitjes. Want de opzet van de actie
is niet op de eerste plaats het bieden
van hulp, maar het beïnvloeden van de
mentaliteit.
Van Dijck: „Je zou die hulpverlening
in onze functionele maatschappij mis
schien in handen van de overheid moe
ten leggen, of er meer deskundige orga
nisaties bij moeten halen. Maar de er
varing leert dat je er dan beslist nog
niet bent".
En hij geeft het voorbeeld van een
invalide man, die van Sociale Zaken
een invalidenwagentje kreeg, om zelf in
het vervolg zijn boodschappen te kun
nen doen. Totdat één van de banden
van het wagentje lek raakte. Hij moest
toen in drievoud bij Sociale Zaken een
schriftelijk verzoek indienen, om de
service-afdeling van de fabriek te mo
gen waarschuwen. Want die band
moest worden gerepareerd.
Drs. Van Dijck vraagt zich af, waar
om die man geen behulpzame buurman
kon vinden. Toen de invalide man zijn
probleem voorlegde aan „Graag Ge
daan" was de lekke band nog dezelfde
dag gerepareerd. Eh daar was geen af
deling Sociale Zaken aan te pas geko
men.
Degenen die bij de actievoerders om
hulp komen aankloppen, zijn vooral
veel invaliden, blinden en bejaarden.
Er komen ook excentrieke hulpkreten
binnen: Een man vroeg de organisato
ren hem te helpen, omdat hij met een
schuld zat van drie ton.
Dit soort gevallen wordt doorge
stuurd naar deskundige organisaties
voor maatschappelijk werk.
De praktijk leert vooral, dat veel
mensen behoefte hebben aan een buur
man, die eenvoudige schilderwerkjes
wil opknappen, zo maar eens op bezoek
komt om een kop koffie te drinken, of
het tuintje wil verzorgen.
De meeste mensen die de handen wel
eens uit de mouwen willen steken, mel
den zich aan voor werkjes, die variëren
van schilderen of timmeren tot tuin
werk, administratie bijhouden en bood
schappen doen. Zelfs een groep musici
bood haar hulp aan. Maar er had nog
niemand gevraagd om een huiska
mer-concert. Dus speelde „Graag Ge
daan" de musici door naar het dien
stencentrum voor bejaarden, waar zij
nu gratis concerten geven voor
65-plussers.
tuurlijk maar een suggestie. „Nee, Sha
kespeare is meer Bach. Erg groot ook,
maar naar mijn smaak nog geen Mo
zart".
Nog één kleinigheid tenslotte: is het
misschien zijn ideaal een ster te wor
den? Hij zet even grote ogen op. „Een
ster, in Nederland? Weet je wie een
ster is? Barbra Streisand, iemand voor
wie iedereen stil valt zo gauw ze, ge
tooid in veren, de trap af komt. Dat
kennen wij hier niet wij zijn geen volk
voor sterren. Nee, wat ik wil bereiken
is een positie die me de mogelijkheid
biedt mezelf zo goed mogelijk te ex
ploiteren".
Daar houden we het voorlopig dan
maar op.
LEIDEN Het in leven houden van patiënten die in permanent coma (zeer diepe
bewusteloosheid) verkeren, is of een zinloze handeling of het kan redelijkerwijs
gèacht worden in strijd te zijn met de wil van de betrokkene. De arts moet zyn
patiënt in diens eigen belang behandelen en niet in het belang van derden. Ethisch
zou het in leven houden van een patiënt in permanent coma namelijk kunnen wor
den beschouwd als in strijd met diens recht op een onverstoord sterven. Het na
laten van een zinloze handeling namelijk het in leven houden van een bewusteloze
patiënt die niets voelt of denkt mag de arts niet worden verweten. In het Ne
derlands recht is dit daarom geen strafbare handeling, ook al overlijdt de patiënt
daaraan.
Tot deze conclusie komt mevrouw dr.
mr. H. A. H. van Till d'Aulnis de Bou-
rouill in haar proefschrift „medisch-
juridische aspecten van het einde van
het menselijk leven", waarop zij aan de
Leidse universiteit is gepromoveerd.
De moderne geneeskundige mogelijk
heden, hebben nieuwe vragen opgeroe
pen ten aanzien van de grenzen van
leven en dood, de rechten van de pa
tiënt en de verplichtingen van de arts
Het juridisch uitgangspunt van de
promovendus was het, gedeeltelijk on
geschreven, recht van de mens op zijn
lichamelijke integriteit en beschikking
over zijn eigen lichaam. In haar studie
verdedigt zij het recht op een onver
stoord sterven van de mens.
In sommige gevallen wordt aan het
eind van het menselijk leven een me
disch imperialisme toegepast, dat be
slist uit de tijd is, aldus mevrouw, dr.
mr. Van Till. Wanneer een patiënt door
een geldige wilsverklaring, hetzij mon
deling, hetzij schriftelijk door een tevo
ren afgelegd geldige verklaring, te ken
nen heeft gegeven in bepaalde omstan
digheden niet verder te willen leven,
houdt de juridische verplichting van de
arts zijn patiënt in leven te houden, op.
Mevoruw dr. mr. Van Till is van me
ning dat als een patiënt die in perma
nente coma is niet meer denkt of geen
gewaarwordingen ondergaat, het zin
loos is hem in leven te houden omdat
het voor de betrokken persoon zinloos
is te leven zonder daarvan ooit nog iets
gewaar te worden. Maar ook als de pa
tiënt nog wel denkt neurologisch
niet aantoonbaar in uitzonderingsge
vallen echter wel vastgesteld mag de
arts doorgaans gerechtvaardigd veron
derstellen dat de patiënt in deze om
standigheden levensbehoudende behan
deling zou weigeren indien hij zijn me
ning zou kunnen vormen en zijn wil tot
uitdrukking zou kunnen brengen.
De diagnose van permanent coma is
zeer moeilijk en de hersenspecialist zal
deze vaak na geruime tijd en na colle
giaal overleg pas kunnen vast stellen.
Wanneer alle medische technieken de
patiënt niet tot bewustzijn hebben te
ruggebracht, kan hij- afhankelijk van
oorzaak en omstandigheden, de beslis
sing nenien de medische behandeling te
staken. Deze beslissing, aldus mevrouw
dr. mr. Van Till mag niet worden geno
men door de familie van de patiënt,
omdat zij de medische gegevens niet
kunnen beoordelen en bovendien een
belang kunnen hebben dat in strijd is
met het belang van de patiënt.
Mevrouw Van Tül vindt dat het sta
ken van medische hulp aan permanent
diep-bewusteloze patiënten geen eutha
nasie is, aangezien er voor de betrokke
ne geen medische indicatie voor eutha
nasie (ongeneeslijke ziekte plus on
draaglijke pijn) aantoonbaar is.
Zij is van mening dat de patiënt om
een eigen wil te kunnen vormen, recht
heeft op alle informatie die op zijn
ziekte en eventuele gevolgen betrek
king hebben. De arts is verplicht deze
voorlichting te verstrekken. De hieruit
voortvloeiende wil van de patiënt ten
aanzien van verdere medische behan
deling behoeft niet overeen te komen
met wat de arts als het belang van de
patiënt ziet. Maar het afleggen van een
geldige wilsverklaring legt de aanspra
kelijkheid voor de gevolgen daarvan bij
de patiënt.
BONN Na de overeenkomsten
met Moskou en Warschau heeft
Bondskanselier Willy Brandt nu
ook een verdrag gesloten met XJta
Harle, een vijfjarig meisje uit Wit
ten hij Dortmund.
De officiële verdragtekst luidt:
,,Herr Willy Brandt belooft aan
Uta Harle, dat hij alles zal doen
wat hij kan, om er voor te zorgen
dat er geen oorlog meer komt. Uta
Harle belooft harerzijds dat zij
daarvoor aan Herr Willy Brandt
veertig pfennig schenkt".
Utadie de ontspanningspolitiek
nauwkeurig volgt op de televisie,
had aan de Bondskanselier ge
schreven dat zij hem, in ruil voor
de vrede, deze schenking uit haar
spaarpot wilde geven.
Brandt schonk de som aan het
Rode Kruis en stuurde Uta het on
dertekende document en en als ex
tra verrassing het prentenboek
,,Swimmy"
Regeringspartijen en oppositie
ondersteunden dit verdrag als één
man.
DEN HAAG De faillissementsaan
vraag van het architectenbureau Prent
en Landman en het installatiebureau
Nieuwenburg tegen de Centrum Bank
en Schroder (van de Haagse onroerend
goed-handelaar C. M. de Ruiter) ^al op
14 januari door de Haagse rechtbank
worden behandeld.
f
