MUM Ml MET
SMiiirWTiïï
*11 VA
ïasss ss.xd.*ri:,.i,r =,s*bssa.~ -a-1-«■
nanciele
notities
DSM-PERSONEEL IS
ONTEVREDEN OVER
LOON EN PROMOTIE
Friki-Wezep koopt
panden in Oosterwolde
Coöperatie moet meer eigen vermogen hebben
Firma Parker
bouwt fabriek
in Oldenzaal
Omzet Bredero
weer omhoog
STIJGING
PRODUKTIE
SCHOENEN
W
w y
Hogere winst
Albert de Bary
RESULTATEN
ENKA SOMBER
m
Waterhoogten
SCHEEPSTIJDINGEN
m
POSITIEVE
BIJDRAGE VAN
DE LANDBOUW
AAN EXPORT
Ontsparing bij
Postspaarbank
J& I
Pagina 2
MAANDAG II,JANUARI 1971
m
N^uTeWks^zartifde^diïkrf™.8, P6n' +ie etages ta het huis en haar zuster heen en weer tus-
ENQUÊTE-ONDERZOEK WERKSITUATIES
Pijler van AKZO-concern
BOUW NIEUWE FABRIEK OP PROGRAMMA
PILOOT STORM
PERSONEEL
TEKKO TAKS
GEMIS
VREEMD VERMOGEN
Werk voor 100 mensen
VESTIGINGEN
9,7 MILJARD GULDEN
Toekomst lijkt gunstig
VERSCHIJNSELEN
Voorraden opgeruimd
PERCENTAGES
Zijn toon was bijna boos, toen hij de senator, hier hingen ook zijn kos-
zei: „Mary... van nu af aan wil ik een tuums. Hier kreeg ik mijn plaatsje,
lijst hebben van al die cheques en ik aan en schrijftafel bij het venster
wil ook weten, waar dat allemaal met uitzicht op de binnenplaats,
voor is'Er stond en bed, dat echter zelden
Dat was het begin en sinds die dag gebruikt werd, behalve door Jackie
hebben de financiën van Jackie mij als ze kwam dicteren en als ze de post
achtervolgd, ook in de jaren in het doornam.
Witte Huis en zelfs nog na die tijd. Senator Kennedy ontbeet gewoon-
Toen kwam de tweede aanval, dit- lijk alleen in de bibliotheek en dan
maal van mevrouw Auchincloss, die keek hij meteen de ochtendbladen
mij verzocht, eens met haar dochter door.
te spreken over de lengte van haar Toen Caroline rond begon te lopen,
rokken. Als Jackie zich een weinig ging ze dikwijls bij haar pappie bede-
voorover boog kon je haar jarretelles len om een stukje toast. Als de sena-
zien en mevrouw Auchincloss wilde, tor gereed was, riep hij een afscheids-
dat ik daar aanmerkingen op zou ma- woordje naar boven en hij verdween,
ken. Het is er nooit van gekomen, Ik heb dikwijls gedacht hoe gezellig
want ik heb er nooit de moed toe ge- het geweest zou zijn voor de Baas, als I
had en ik wilde ook niet. dat Jackie zijn vrouw beneden was gekomen, om
zou horen dat haar moeder kritisch met hem te ontbijten, of als ze zich
over haar had gesproken. tenminste even naar de voordeur had
Nadat ik enkele jaren voor me- gewaagd om hem goeiendag te zeggen,
vrouw Auchincloss had gewerkt, werd 's Avonds waren er dikwijls men-
ik benaderd door meneer Auchincloss sen, maar overdag moet ze toch dik- 1
zelf. Hij bood mij een baan aan, als wijls eenzaam geweest zijn, want ze I
zijn secretaresse. kreeg zelden bezoek en zij belde nooit I
Het aanbod was verleidelijk en hij eens iemand op.
begreep meteen wel, dat ik er veel zin Het was voor Jackie een ware hart
je in had» maar... stocht, de kamers, de ene na de ande-
Aic ib- uqa a a r*. j Ik heb dit aanbod ernstig overwo- re, opnieuw in te richten. Mij kwam
g had, deed Provi de gen. maar ik kon er niet toe komen het voor, dat John F. Kennedy ver-
rPHM^ar^!J-+°Henn °V- Jackie de ru8 toe te heren. De cam- langde naar twee dingen: een comfor-
nublfek aitrSmi^1CifanS-e 1 pagne-1960 voor het presidentschap tabel huis waar niets aan veranderd
£?riHp r S keurig.wjt was begonnen en ik wist heel goed werd en de afwezigheid van geldzor-
ÏÏfSnc L t S7 1 een U" dat ze mij meer dan °°n nodig had- gen- Daar is nooit iets van gekomen.
Tark£aUe hinïrww jaren bij ik wist 0ok dat de senator van mij Op een dag liep onze Baas fanatiek te
Jackie als kamenier, geheel en al toe- verwachtte dat ik bij hen zou blijven zoeken naar een rustig hoekje in ziin
™°r Mar dat ik zijn vrouw Zou helpen. eigen huis, maar dat wafer met eS
YoA rfk£W Ik V°e,de wel dat ik mijn °ude ziJ'n stem klonk niet vriendelijk, toen
maf' W-CIltlng va1 de ,baby' Eaas trouw zou biijven. hij uitriep: „Verdomme Jackie...
maar ik zat met om werk verlegen: waamni u„tr,
rekeningen "fn'ik 'hfd" mffdan"^! 5 HET HUIS °E NSTRAAT
dK^v,4- U--J u De senator was verrukt over de ge- In de studeerkamer is het behang
ovi bracht mij altijd mijn lunch boorte van Caroline, op 27 november binnen enkele maanden drie maal
boven, met de opmerking, dat ik alles 1957 en hij, op zijn beurt, had een veranderd en dit vertrek was dus
op moest eten, want... „U weet wel geschenk voor zijn vrouw: een nieuw nooit voor gebruik gereed
dat u er ook een baby bij te voeden huis, ditmaal in de N-straat in Geor- Aan de wanden hingen de schilde-
getown. Vanuit dit huis is de campag- rijen uit Jackie's eigen verzameling
t>r?Hp 1S g °ren op me* 1957' ne gevoerd voor het presidentschap. en ook een doek, dat de senator ge-
van r/rnLTiü n V°°k geboorte Op de elfde dag van Caroline's jon- schilderd had, toen hij aan het her-
maande^ ÏSÜr Hp en r*68 ?6 leventje deed zuster Maud Shaw stellen was van zijn operatie, want
aorv ïrPpI Tb de geboorte van Gre- haar intrede. Ze kwam uit Engeland, zijn vrouw had hem een doos verf
.7 kr^eg lk een voorproefje van ze was zo echt Brits als een mens gegeven.
Skrfto lH?ik wd»»rmenT maar, Zijn kan' helder en zakelijk' met Caroline werd drie maanden na de
finanoiS nJt een levensgro°t Engels accent. Als er dood van Jackie's vader geboren en
een dag n^r WpJ? °a k W3S Wat Ze graag wilde zien ge' dat was tragisch. Trouwens... de dood
een dag naar boven gmg trof ik de beuren en als ze bang was dat er iets
senator m bed. Hij had een dikke tussen zou komen, dan zei ze: „Af-
wang en hij lag druk te lezen en te kloppen".
schrijven. Enkele uren later kwam hij Trap op, trap af ging ze, en er wa-
plotselmg mijn kamer binnen, op blo- ren in dat nieuwe huis heel wat trap-
ques die nog door Jackie getekend een keuken op de eerste verdieping
moesten worden, of hij begon vragen een grote slaapkamer en een studeer-
te stellen en de cheques door te kij- vertrek op de tweede. Dat laatste ver- (wordt vervolgd)
AMSTERDAM De resultaten van
de bank H. Albert de Bary en CO NV
zijn in het afgelopen boekjaar (eindi
gende op 30 september 1970) iets beter
geweest dan het vorige boekjaar. De
winst steeg met ƒ42.000 tot ruim ƒ2,6
min. Voorgesteld wordt het dividend op
8 pet te bepalen (onveranderd), zo
blijkt uit het jaarverslag. Daarin
schrijft de directie verder dat in het nu
lopende boekjaar wederom met een
aanzienlijke stijging van de onkosten
rekening moet worden gehouden, waar
mee de toeneming van de baten ver
moedelijk geen gelijke tred zal houden.
Een daling van het winstcijfer is der
halve te verwachten.
DEN HAAG Het personeel by het chemisch bedryf van de Staatsmijnen (DSM)
is algemeen niet zo goed te spreken over het loon, het gebruikmaken en ontwik
kelen van de capaciteiten, het promotiebeleid/het vooruitkomen, de medezeggen
schap en de informatie over de algemene gang van zaken. Dit is gebleken uit een
enquête-onderzoek naar de arbeidsmotivatie en arbeidsvoldoening in de huidige
werksituatie.
Over het algemeen bleek men wel te
vreden te zijn met de aspecten die be
trekking hebben op de „omgeving" van
het werk (werkomstandigheden, ar
beidsvoorwaarden en menselijke ver
houdingen), maar minder over aspecten
die betrekking hebben op het werk zelf.
Men wil meer werk, dat de capaciteiten
aanspreekt, meer zelfstandigheid en
verantwoordelijkheid, meer informatie
en meer medezeggenschap. Men is be
reid zich voor het werk en de ondeme
ming in te zetten, mits men werk van
voldoende niveau heeft, iets wat naar
de mening van de onderzoeksdeelne-
van haar vader is voor Jackie een
drama geweest, want ze hield ziels
veel van hem.
Na de scheiding van haar vader en
moeder trokken de kinderen, Jackie
OOSTERWOLDE De pluimveeslachtery Wezep N.V. (Friki-Wezep) heeft beslo
ten in Oosterwolde (Fr.) de bedrijfsgebouwen van Sacono, voormalig producent
van de Crespa Chips, over te nemen. Het personeel van Sacono is voor negentig
procent door Friki overgenomen. De verbouwing van de panden is al begonnen en
op 1 maart a.s. hoopt men er met de produktie te beginnen.
Wezep NV is een half jaar geleden in
van de gemeente Ooststellingwerf ge
huurde gebouwen in Oosterwolde be
gonnen met het verder verwerken van
pluimveevlees. Het reeds geslachte
pluimvee werd daarvoor aangevoerd uit
de slachterijen van Wezep NV te We
ken.
trek diende tevens als garderobe voor
Konstanz 288 -1; Rheinfelden 185
18; Straatsburg 160 -6; Plittersdorf 294
-2; Maxau 343 -2; Plochingen 138 onv.;
Mannheim 161 +2; Steinbach 122 +4;
Mainz 181 -5; Bingen 103 -2; Kaub 107
-1; Trier 252 +7; Koblenz 121 -9; Keu
len 72-1; Ruhrort 235 -3; Lobith 854 -6;
Pannerden kop 831 -7; IJsselkop 796 -8;
Eefde IJssel 326 -4; Deventer 220 onv.;
Monsin 5466 +20; Borgharen 3909 +26;
Belfeld 1083 -27; Grave beneden de
sluis 500 -2.
De minst gepeilde diepten in de vaar
geul, heden vermeld op de waarschu
wingsborden, zijn in centimeters:
SpijkSt. Andries 250; Pannerden—
IJsselkop 250; IJsselkop—Driel 250;
DrielAmerongen 215; IJsselkop-Does-
burg 225; DoesburgZutphen 225; Zut-
phenDeventer 24ö!> ^DeventerWin-
desheim 245.
zep, Twello en Oostzaan. In dit bedrijf
zijn nu honderd mensen werkzaam,
maar vermoedelijk in april a.s. begint
de bouw van een nieuwe fabriek, waar
werk voor vierhonderd a vijfhonderd
personen zal zijn en waarmee uiteinde
lijk een totale investering van ongeveer
vijftien miljoen gulden gemoeid zal
zijn.
Door de aankoop van de Saconoge-
bouwen zal men nu de personeelsbezet
ting al tot ongeveer tweehonderd man
kunnen uitbreiden voordat de nieuwe
fabriek gereed is. Het aanwerven van
personeel levert, volgens een communi
qué van Wezep NV, geen moeilijkheden
op. De overgenomen gebouwen hebben
een oppervlakte van ongeveer 1500
vierkante meter.
Aandeelhouders, raad van commissa
rissen en directie van Wezep NV, zo
wordt in het communiqué gezegd, zijn
van mening dat, gezien de moeilijke si
tuatie in de pluimveesector op dit mo
ment, deze ontwikkeling van groot be
lang is. Op deze wijze kan verdere va
lorisatie plaats hebben van de produk-
ten van de Nederlandse pluimveehou
derij, hetgeen een belangrijke bijdrage
kan leveren tot een betere en meer sta
biele prijsi voor de verschillende soor
ten slachtpluimvee.
4625. De vlammende gloed van de mentale doorboring
van zijn diepste innerlijk door de telepatische reuzen
schroeide dieper en dieper in Arends brein. Op dit kri
tieke moment vergat hij volkomen zijn waren verleden
als mens van Terra en was hij als een-het werktuig van
Slynn, misschien de veelbesproken Hamer, die thans
echter vernietigd moest worden, omdat de Vikongs zijn
geheim niet mochten overnemen. Hij moest sterven-.hier
en nu, vóór het te laat was. De gloed drong steeds
verder door, de drie reuzen bogen zich steeds dieper
over hem heen. Zijn „burcht" wankelde... Kon hij zich-
zelf maar totaal vereenzelvigen met Slynn. Zo'n diep
mentaal contact met de Slaper zou zijn brein ogenblik
kelijk vernietigen! Hij zou verdampen als een nietige
droppel water... Toch kon dat zijn enige uitweg zijn...
-Keer terug naar de tempel. Terug naar de tempel, ga
terug, terug!" Dit heftige mentale bevel wierp Arend
bijna lichamelijk achteruit. Uit de omfloerste diepten
van zijn brein kwam een koud, machtig geweld omhoog
bruisen tegen de furie van de Vikong-aanval. Koude en
hitte ontmoeten elkaar met een geluidloze explosie, die
het heelal van al zijn licht beroofde...
13. Op het horen van die holle lijmerige stem liepen
Tekko de koude rillingen over de rug en verschrikt
klampte hij zich aan zijn begeleider vast. Een enorme
harige kruisspin kwam vanachter een groot klimopblad
te voorschijn en keek het tweetal met zijn vier ogen
begerig aan. Het monster scheen zich niet gemakkelijk
te kunnen beheersen want zijn gemene kaken begonnen
reedskauwencle bewegingen te maken. „Sneem dochs
dhe lladder. Weel ghemahhakkelijkerrr!" herhaalde hij
nogmaals en strekte uitnodigend vier harige armen naar
hen uit. „Tjonge!" sloeg Tekko zichzelf in de handen.
„Wat een geluk dat ik daar niet ingetrapt ben, anders
zou ik leeggezogen zijn als een klapbes!" Dan klonk
plotseling een snorrend geluid gevolgd door een angst
kreet. Een grote vlieg was tegen het web gevlogen. „Oh
oh, oh, een ongeluk!" schrok Mural. „Een bromvlieg!
Dat heb je nu met al die moderne vervoermiddelen. Ze
nemen de bochten ook veel te ruim!"
KLEINE VAART: Amyntas 7 vn Ash-
dod nr Messina; Anna Broere 10 Bil-
lingham; Antarctica 6 Par; Ardeas 8
Rotterdam; Breevliet 7 Rotterdam;
Breezand pass. 8 Westhinder; Carebe
ka-4 6 vn Liverpool nr Swansea en
Fowey; Dita Smits 7 40m wnw Kp. Si-
leiro; Helios pass. 7 Kp. Roca; Martini-
stad 5 vn Foynes nr IJmuiden; Nashira
7 100m n Casablanca; Noordborg
Delfzijl; Philetas 8 Rotterdam; Thale-
tas 7 130m w Haifa.
GROTE VAART: Abida 7 250 nno vn
Fortaleza; Achilles 7 vn Rotterdam nr
Bremen; Acmaea 7 Temeuzen; Alkmaar
7 45 w vn Cape Blanc; Ammon 7 La-
quaira; Amstelmolen 7 80 z vn Espe-
rance; Anco Spray 7 Santos; Ares 7 vn
Antwerpen nr Bremen; Aristoteles 8
Nassau; Atlantic Star 7 100 w Ierland;
Bali 7 100 z vn Finisterre; Banggai 7
Vera Cruz; Bengalen 7 vn Port Swet-
tenham nr Penang; Bovenkerk 7 400 w
Walvisbay; Camitia 7 Valparaiso; Ca-
pisteria 8 960 zzo Ceylon; Capulonix 8
Bombay; Ceres 6 Belize; Chevron Am
sterdam 7 600 n Puerto Rico; Chevron
Arnhem 5 Boston; Chevron Naples 7
750 o vn Ascension; Crania 7 Rotter
dam; Dallia 8 Triest; Daphne 8 Essi-
der; Diloma 7 270 no vn L. Marques;
Dione pass. 7 Masira; Domburgh 7 vn
Rotterdam nr Harwich; Gaasterdijk
pass. 7 Kaap Finisterre; Ganymedes 7
1060 no vn St. Croix; Geeststar 7 540
wnw vn Finisterre; Goeree 7 vn Ade
laide nr Ardrossan; Gulf Hollander 7
van Huelva nr Las Palmas; Gulf Ita
lian 7 300 zw vn Okinawa; Karimun
7 Manila; Katelysia 7 120 nw vn Trond-
heim; Kelletia 7 vn Yokkaichd nr Ta-
bangao; Khasiella 7 170 z vn Havana
nr Marrero; Koningswaard 7 Hamburg;
Kopionella 8 Plymouth; Krebsia 7 40 z
vn Cabo Corrintos; Kylix 7 Shellhaven;
Ladon 9 Alexandrie; Maasiloyd 7 vn
Singapore nr Bugo; Madisonlloyd 7 vn
Rotterdam nr Hamburg; Mainlloyd 7
van Marseille nr Barcelona; Mamehoyd
7 190 wnw vn Trinidad; Medon 8 La-
quaira; Memnon 5 vn Port Swetten-
ham nr Labuan; Merseylloyd 8 Tripoli;
Metula 8 240 zo Dar Es Salaam; Moer
dijk 7 425 wnw vn Puerto Rico; Mont
ferland 7 Recife; Musilloyd 5 San Fran
cisco; Neder Eems 8 300 zw vn Mid
way; Oostkerk 8 Bandarabbas; Overijsel
7 vn Hamburg nr Bremen;; Palamedes
7 London; Parthenon 7 Rotterdam; Phi-
lippia 7 250 ozo vn Monrovia; Purmer
end; 7 200 nw vn Manila; Rotti 7 500
w vn Mossamedes; Scheldelloyd 7 vn
IJmuiden nr Penang; Schielloyd 7 500
ono vn Madagascar; Schouwen 7 dw
Andaman Eiland; Senegalkust 7 25 n
vn Ouessant; Sepia 7 95 n vn Dakar;
Sinon pass. 7 Kaap Matapan; Solon 7
New York; Spaarnekerk 7 Singapore;
Statendam 8 Acapulco; Stolt Muntto
ren 7 Antiqua; Stolt Westeroren 8 De-
merara River; Tjiliwong 8 Shanghai;
Vitrea 8 260 zw vn St. Maarten; Vlie
land 7 300 zzw Sai. Diego; Walcheren
8 Rotterdam; Waterland 7 t.a. L. Mar
ques; Westerkerk 7 325 ono vn St.
Maarten; Witmarsum 7 120 n vn Cape
Blanc; Zaankerk 7 Marseille; Zeeland
7 250 nnw Curaqao.
ARNHEM Dr. ir. J. H. E. Hessels,
president-directeur van Enka NV
een van de pijlers van het AKZO-con
cern heeft vrijdag verklaard dat Enka
in het afgelopen jaar de wind sterk te
gen heeft gehad. Hij zei een vrij som
ber beeld te moeten geven met toch
enkele lichtpunten.
De slechte gang van zaken in de af
gelopen maanden was te wijten aan een
„zeer geringe" vraag, het gevolg van
onzekerheid over de modetrent. Bij de
producenten van synthetische garens en
vezels zoals Enka NV is daardoor
mers (met uitzondering van de hogere een belangrijke overcapaciteit ontstaan,
salaris-groepen) niet of niet altijd het oe opbrengsten in deze sector daalden
geval is. bij Enka „aanzienlijk". Er traden ver-
Evenals bij een onlangs bij Philips der belangrijke kostenstijgingen op
gehouden onderzoek bleek bij DSM. dat vooral in de loonsector terwijl de
vooral de jongere werknemers vaker Europese markt sterk onder druk stond
ontevreden zijn dan de ouderen. Verder van importen, vooral van geconfectio-
bleek bij beide onderzoekingen, dat een neerde eindprodukten uit derde' landen,
belangrijk deel van het personeel vond INTEGRATIE
Enka en Glanzstoff beiden delen
van het Akzo-concern zouden er echter
belangrijk slechter voorstaan, als zij ie
der afzonderlijk zouden opereren. De
integratie van Enka en Glanzstoff is in
het afgelopen jaar een stuk verder ge
komen.
Dr. Hessels verwacht dat het resul
taat in 1971, door de hoge omzet, wel
dat een te groot deel van het werkpak
ket uit werkzaamheden van te laag ni
veau bestond.
Vrijwel alle onderzoekspersonen bij
DSM vonden, dat de aspecten, die met
de ontplooiing van de mens in de werk
situatie te maken hebben, in meerdere I beter zal zijn dan in het afgelopen jaar
of mindere mate ontbraken en dit werd maar toch niet in die mate als eerst
door hen als een gemis gevoeld. werd aangenomen. De inkrimping van
De directie van DSM vindt een van personeel zal ook in 1971 moeten voort
de belangrijkste resultaten van het on- gaan, zoveel mogelijk door de natuur-
derzoek de conclusie, dat DSM wellicht üjke afvloeiing,
voor vele functies te hoge opleidingsei
sen stelt en/of onvoldoende aandacht
wordt geschonken aan delegatie van
bevoegdheden. DSM heeft in vergelij
king met andere ondernemingen een
relatief hoog aantal academisch ge
vormde medewerkers van beambteni
veau. De consequenties hieruit trek
kend zal voortaan worden overwogen
of bij het vervullen van een vacature
de betrokken functie ook zou kunnen
worden vervuld door personen, die wel
iswaar niet aan bepaalde diploma-
eisen voldoen, maar die voor de vervul
ling van de functie wel beschikken
over alle noodzakelijke capaciteiten.
Analoge conclusies zijn ook voor vele
arbeidersfuncties getrokken.
De uitslag van het onderzoek is be
kendgemaakt in het personeelsblad van
DSM.
DEN HAAG Zou men de coöpera
tie op aandelen nieuw leven kunnen in
blazen door de bij het lidmaatschap
v n een coöperatie behorende zeggen
schap enerzijds, het deelgenootschap in
het vermogen anderzijds van elkaar los
te koppelen?
Mr. Ph. C. M. van Campen, algemeen
directeur van de Coöperatieve Centrale
Boerenleenbank te Eindhoven, legde
donderdag die vraag voor aan de jubi
leumvergadering van de 25-jarige
Coöperatieve melkcentrale in Den
Haag.
Hij was op het idee gekomen door
onder meer de volgende overwegingen
de coöperaties zullen veel meer aan
dacht moeten gaan besteden aan de
verhouding tussen eigen en vreemd
vermogen. Tegen reservering bij coöpe
raties is in het verleden vaak het be
zwaar gemaakt, dat de leden hun aan
deel in het vermogen niet konden ver
vreemden zonder de vermogenspositie
van de coöperatieve onderneming aan
te tasten. Bij ondernemingen met ande
re rechtsvorm is dat via overdracht van
aandelen wel mogelijk. Opheffing van
dat bezwaar is volgens mr. Van Cam
pen van belang, nu in de agrarische
sector bedrijfsbeëindiging aan de orde
van de dag is.
Voor wie uit de landbouw stapt is het
ook niet meer aantrekkelijk zijn geld
bij de coöperatie te laten zitten terwille
van de toekomst van zijn kinderen, om
dat die veelal ook niet meer in de land
bouw blijven. Ook als een boer over
lijdt zonder een in het boerenbedrijf
gegnteresseerde erfgenaam achter te la
ten is er behoefte aan de mogelijkheid
van overdracht. De door mr. Van Cam
pen gesuggereerde rechtsfiguur, te ver
krijgen door statutenwijziging of wets
wijziging, zou verder z.i. ook dienstbaar
kunnen zijn als vroeg of laat de werk
nemer een aandeel in de vermogens
vorming in de onderneming zou gaan
opeisen.
Vanwaar de noodzaak, meer aandacht
te schenken aan de verhouding tussen
eigen en vreemd vermogen bij coöpera-
ties? Grote bedrijfsomvang, versterkte
diepte-investeringen, verscherpte con
currentie, het zich snel wijzigende af-
zetpatroon hebben bij deze onderne
mingsvorm geleid tot grotere risico's,
waar de financiëringsinstellingen reke
ning mee zullen moeten houden. De fi-
nanciëringsstructuur van de coöperatie
ve onderneming zal dan ook volgens
mr. Van Campen steeds meer gelijkenis
gaan vertonen met die van de indu
striële ondernemingen in het algemeen.
Was het in het verleden mogelijk,
coöperatieve ondernemingen vrijwel
geheel met vreemd vermogen te finan-
ciëren, langzaam maar zeker zal dat
vreemde vermogen voor een deel door
eigen vermogen moeten worden ver
vangen. Slechts als hieraan een hoge
prioriteit wordt toegekend zal men ook
voor de coöperatie de ontwikkeling tot
sterk geïndustrialiseerde onderneming
ongestoord kunnen doen verlopen.
In het verleden, vertelde mr. Van
Campen, is de coöperatie veelal gefi
nancierd met vreemd vermogen in enge
zin en met ledenschuldrekeningen. Dat
ging zover dat de vorming van eigen
vermogen geen gelijke tred hield met
de groei van de onderneming.
De ledenschuldrekeningen beschouw
de mr. Van Campen als in wezen
vreemd vermogen, al kan ze dan onder
bepaalde voorwaarden als surrogaat
voor eigen vermogen worden aange
merkt. Maar het blijkt toch steeds een
schuld van de onderneming met daar
aan verbonden aflossings-verplichting,
zodat de ledenschuldrekening ooit de
risico dragende functie kan overnemen
die toekomt aan de eigen reserves van
de onderneming.
Een belangrijke invloed op de tot
standkoming van de financieringsstruc
tuur der coöperaties heeft de tot 1 ja
nuari 1790 bestaande fiscale wetgeving
gehad. Deze maakte het uitdelen van
winsten aantrekkelijker dan het reser
veren ervan, terwijl ze ook het ontvan
gen van inleggelden van de leden en
van stortingen op aandelenkapitaal on-
de bepalingen zijn nu verleden tijd,
aantrekkelijk maakte. De desbetreffen-
met uitkeringen aan de leden kan men
belastingheffing op een deel van de
winst niet meer ontgaan. Een belang
rijk fiscaal en psychologisch bezwaar
tegen vorming van eigen vermogen van
coöperaties is daarmee volgens mr. Van
Campen vervallen.
Blijft het bezwaar van het niet over
draagbare aandeel in het vermogen.
Zijn uiteenzetting over het wegnemen
van dat bezwaar vervolgend suggereer
de mr. Van Campen de totstandbren
ging van een coöperatie op aandelen,
waarin de vermogensvorming als het
ware wordt opgedeeld in een deel dat
als vrije reserve bij de coöperatieve
onderneming blijft en een deel dat aan
de aandeelhouders komt. Het lidmaat
schap, al of niet met een daaraan ver
bonden aansprakelijkheid, en het aan
deelhouderschap zouden onafhankelijk
van elkaar moeten kunnen voorkomen.
Wel zou een lid, dat in beginsel zeggen
schap uitoefent, tevens aandeelhouder
kunnen of beter nog moeten zijn.
Aan het aandeelhouderschap als zo
danig echter zouden slechts aanspraken
in de financiële sfeer moeten zijn ver
bonden, zowel op een aandeel in het
vermogen als op een naar boven be
grensd dividend.
De voor uitdeling beschikbare winst,
zo meende mr. Van Campen, moet voor
een deel in de coöperatieve onderne
ming kunnen blijven als vrije reserve,
voor een ander deel aan aandeelhou
ders. al dan niet leden, kunnen worden
uitgekeerd. Echter niet in contanten,
maar in bonusaandelen, die veel gelij
kenis zouden hebben met bonus-aande
len bij een n.v. De statutaire maxime
ring van het dividend zou er bv. ook
voor moeten gelden.
De aandelen in zo'n aandelencoöpera-
tie zullen, zeker op langere termijn ge
zien wel bij niet-leden komen te berus
ten. Dat schept een problematiek die
grote gelijkenis vertoont met die rond
ontwikkelingen bij de naamloze ven
nootschap. Ook als men er van uitgaat
dat de zeggenschap maximaal bij de le
den berust, niet bij de aandeelhouders,
dan zal men die aandeelhouders toch
enige zeggenschap bij de winstverde
ling niet kunnen ontzeggen, met name
niet wanneer deze deels in de vorm van
bonusaandelen geschiedt.
OLDENZAAL Het Amerikaanse
concern Parker Hannifin Corporation
(tienduizend werknemers) gaat zeer
binnenkort een fabriek vestigen in Ol
denzaal. Op korte termijn betekent dit
werkgelegenheid voor ongeveer hon
derd mensen, op middellange termijn
(ongeveer vijf jaar) wordt gedacht aan
vijfhonderd man personeel.
Parker Hannifin, producent voor de
len van hydraulische en pneumatische
apparatuur, zal voorlopig gebruik ma
ken van een deel van de Sociale Werk
plaats „De Schakel" in Oldenzaal.
Het concern heeft sinds 1960 Europe
se vestigingen in o.m. West-Duitsland
en Frankrijk en een verkoopmaat
schappij annex distributiekantoor op
Schiphol. De Amerikaanse concerndi
rectie komt vrijdag naar Oldenzaal om
nadere bijzonderheden bekend te ma
ken.
DEN HAAG De Nederlandse land
bouw en voedingsmiddelenindustrie le
verden in 1969 een exportprestatie van
20.000 per arbeidskracht voor het Ne
derlandse bedrijfsleven, als geheel was
dat 10.000.
De landbouw leverde in dat jaar een
positieve bijdrage aan de betalingsba
lans van 3,3 miljard, terwijl het saldo
tussen industriële in- en uitvoer een
negatieve invloed had van 6.9 miljard.
Dit staat te lezen in een rapport van
het landbouwschap over „Agrarische gulden ultimo 1970.
export en zijn Landbouwschap voor
Nederland". Volgens het rapport is het
opmerkelijk dat een sector, die wat de
inkomensontwikkeling aangaat ternau
wemood de algemene ontwikkeling kan
volgen, per arbeidskracht een zo grote
bijdrage aan de export levert. Ze wordt
hierin door slechts enkele andere secto
ren, de chemische bijvoorbeeld, over
troffen.
UTRECHT De omzet van de NV
Verenigde Bedrijven Bredero is vorig
jaar vergroot van ruim 310 miljoen gul
den tot 370 miljoen gulden. De concern-
winst bedroeg 6,3 miljoen gulden, drie
ton meer dan het jaar daarvoor en
bleef beneden de verwachte forse stij
ging. Oorzaak: Het effect van de extra
uitkering van 400,- die het concern
ongeveer anderhalf miljoen gulden
kostte.
Dit heeft de president-directeur van
de VBB, drs. J. de Vries dezer dagen
bekend gemaakt tijdens een besloten
nieuwjaarsbijeenkomst voor het perso
neel in Utrecht.
De heer De Vries kondigde een onve
randerd dividend van 24 procent aan.
Over de vorm van uitkering moet nog
overleg worden gepleegd.
De heer De Vries vestigde voorts de
aandacht op het verschijnsel, dat bij
vele ondernemingen te weinig rekening
wordt gehouden met de inflatoire druk
op de middelen.
Naast het effect van de loonronde i*
deze sluipende inflatie een van de oor
zaken van liquiditeitsspanningen, zo
verklaarde de heer De Vries.
Zijn onderneming heeft daarmee
geen moeite gehad aangezien deze ver
schijnselen tijdig zijn herkend. Dit
geldt ook voor de toekomst, voorzover
die valt te overzien.
In de personeelsbijeenkomst deelde
de heer De Vries mede, dat „Bredero
Vast Goed" waarschijnlijk een dividend
van tien procent zal uitkeren (een pro
cent meer). Er is sprake van een per
manente stijging, ook van het dividend.
Een stabilisatiepunt wordt misschien
over drie a vijf jaar bereikt. „We kun
nen de ontwikkeling onverkort voort
zetten. Er zijn voldoende nieuwe pro
jecten om deze uitspraak te ondersteu
nen, aldus drs. De Vries.
DEN HAAG In de afgelopen
maand werd bij de Rijkspostspaarbank
150 miljoen gulden ingelegd (dec. 1969:
131 min.) en 160 milj. gld. opgenomen
(dec. 1969: 136 milj.), waardoor een ont
sparing is opgetreden van 10 miljoen
gulden tegen 5 miljoen in december
1969.
Het inleggerstegoed bedroeg ultimo
dec. 1970 5727 min. gld. tegen 5376 min.
gld. eind december 1969.
In totaal werd in Het afgelopen jaar
1780 miljoen gulden ingelegd en 1647
milj. gld opgenomen, hetgeen resulteert
in een spaaroverschot van 133 min. gld.
Met inbegrip van de aan het eind van
jaar bijgeschreven rente ed. 270 miljoen
gulden steeg het inleggerstegoed van
5,6 miljard ultimo 1960 tot 6 miljard
De invoer gan landbouwprodukten
werd in 1969 voor 150 procent door de
uitvoer van landbouwprodukten gedekt.
Bij de industriële produkten was het
dekkingspercentage 79. Het aandeel van
het onbewerkte produkt in het totale
exportpakket van de groep landbouw
produkten, voedings- en genotmiddelen
daalde van 40 procent in 1958 tot 34
procent in 1968. Het deel van de totale
Nederlandse landbouwproduktie dat
naar de verwerkende industrie werd
afgezet steeg van 49 procent in 1958 tot
56 procent in 1968. Van de totale Ne
derlandse goederenexport van 36 mil
jard gulden in 1969 nam de uitvoer van
land- en tuinbouwprodukten, onbe
werkt en bewerkt, 9,7 miljard voor zijn
rekening. Het aandeel van de agrari
sche export was daarmee 26,8 procent
van de totale Nederlandse export, tegen
32,4 procent in 1958.
Van de 9,7 miljard was 7,3 miljard
van uitsluitend Nederlandse herkomst,
waarvan 1,2 miljard uit de akkerbouw,
4 miljard uit de veehouderij en 2,1 mil
jard uit de tuinbouw.
Dr. H. A. E. Kramer is wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd afgetreden als directeur van de
NV Levensverzekering Maatschappij de
Nederlanden van 1870 alsmede van de
gelijknamige schadeverzekeringmaat
schappij. De heer Kramer zal als com
missaris aan beide maatschappijen ver
bonden blijven en tevens een advise
rende taak krijgen. i
DEN HAAG De huidige orderposi
tie en orderontvangst in de Nederland
se schoenindustrie wettigen de hoop op
een aanzienlijk hoger produktieniveau
in 1971. Veel hangt af van de invoer
van schoeisel, maar als de conjuctuur
in Nederland en de belangrijkste afne-
merslanden zich gunstig blijft ontwik
kelen, lijken de vooruitzichten voor
veel bedrijven bepaald niet ongunstig.
De Tilburgse Kamer van Koophandel,
in wier gebied de Nederlandse schoe
nindustrie zich grotendeels bevindt,
grondt deze goede vooruitzichten op het
relatief lage voorraadniveau bij de
handel. De voorraden, die in het afgelo
pen jaar sterk zijn gedaald, zullen weer
op een hoger peil moeten worden ge
bracht, aldus de Kamer.
De aankopen van de handel zijn in
1970 elf procent lager geweest dan in
1969, maar de verkopen van de handel
aan de consumenten waren zeker vijf
procent groter, zodat alles erop wijst,
dat een aanzienlijke intering op de
voorraden bij de handel heeft plaats
gevonden. De intering beliep drie mil
joen paar (12 procent).
De totale produktie van alle soorten
schoeisel is in 1970 gedaald van 33 mil
joen paar tot 27,2 miljoen paar, of on
geveer achttien procent. De produktie
van lereren schoenen daalde zelfs met
26 procent, terwijl de produktie van
schoenen van ander materiaal (kunst
stoffen, textiel, rubber) met 1,5 miljoen
paar of 38 procent steeg. De invoer van
schoeisel steeg met 4 procent en de uit
voer met 1 procent.
