Veenendaals
dagblad
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Tijd gegeven tot 3 februari
Buiten
Medeleven
met Bols
MARGARINE
DUURDER
1
11
m
I
j
Ard en Kees
op hun best
De scheve schaats
van het recht
Vandaag bezetting
Utrechtse kliniek
Koningin bij uitreiking
Sch weitzerprijzen
Brandt naar
Parijs
Phnom Penh weer
beschoten
gevlogi
Auto uit bocht
en: twee
doden en twee
gewonden
61 ONDER NUL
Hartpatiëntenvereniging:
Blanke
Indianen in
Brazilië
Grote roof op
London Airport
BRANDEN IN
DORDRECHT
Reeënboek
Zuidvietnamezen uit Cambodja
Zonnige perioden
MAANDAG 25 JANUARI 1971 - 45e JAARGANG no. 20
TEHERAN Sjah Mohammed Reza Pahlavi van Iran
heeft zondag gewaarschuwd, dat de tien olieproduceren
de landen „beslist zullen overwegen" de leveranties aan
het Westen te staken, als de huidige prijsonderhandelin-
gen met de grote internationale oliemaatschappijen mis
lukken.
De tien landen, leden van de organisatie van petroleum exporterende landen
(OPEC), produceren naar schatting 85 procent van de olie-opbrengst buiten de
Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Zij zullen op 3 februari in Teheran bijeen
komen. Tot zolang hebben de oliemaatschappijen de tijd.
WIJS
Met ingang van heden
■mr
VERWACHTING
Bur. voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal.
Telef 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,30; Abonnement
1,30 p.w., 5,50 p.m., f 16,25 p.kw.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei'*,
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v. f
Advertentietarieven op aanvraag.
Olielanden dreigen de
kraan te sluiten
De sjah verklaarde op een persconfe
rentie in zijn paleis in Teheran, dat de
maatschappijen een „grote blunder'
maken als zij proberen de produceren
de landen „de minst voordelige behan
deling geven die zij maar kunnen".
De sjah verwierp eisen van 16 inter
nationale maatschappijen voor een we
reldomspannende overeenkomst die
bindend zou moeten zijn voor alle leden
van de OPEC.
Maar hij zei, dat de zes olieproduce
rende landen aan de Perzische Golf be
reid zijn een overeenkomst voor vijf
jaar te tekenen als de prijs aanpasbaar
is bij een internationale prijsindex voor
goederen. Hij zei dat het „ongeveer
LEMSTERLAND Twee mensen zijn
omgekomen en twee gewond toen za
terdag de auto waarin zij zaten op de
weg van Lemmer naar Oosterzee uit de
bocht vloog. Het ongeluk gebeurde in
de gemeente Lemsterland. De guto
kwam in de bermsloot terecht en botste
tegen de betonnen damwand. Om het
leven kwamen de 42-jarige H. L. Lam-
mers en de 47-jarige G. W. Lulof, beiden
uit Goor. Hoofd- en hersenletsel kregen
de 37-jarige mevrouw C. T. Lammers-
Koletzki uit Goor en de 43-jarige T. C.
Nippius uit Kampen.
ANCHORAGE (Alaska) In het
kampement van de Alyeskapijpleiding
in Prospect, Alska, is een koudrecord
van 61 graden onder nul gemeten. Het
was drie graden kouder dan in januari
1886.
Prospect ligt 640 graden ten noorden
van Anchorage.
'Y/'ijftien jaar
aandacht
geleden heb ik de
mogen vestigen op
,,Het Reewild, gezien door het oog
van de jager", door mr. J. O.
Thate te Gorssel en nu kan ik het
doen voor de 2e druk, want het
boek raakte al sinds een paar ja
ren uitverkocht. Oppervlakkig ge
zien zou men concluderen, dat de
hele Nederlandse jachtwereld
voor zover het de toch altoos nog
beperkte categorie der jagers be
treft, die reeën tot het wild in hun
revier mogen rekenen deze vlot
te en populaire handleiding wel zou
bezitten. Er zijn echter ook vele
goede vrienden van de levende na
tuur, die over biologie en leefwijze,
nut en schade, leeftijdsschattingen
en ziekten van het reewild het
naadje van de kous willen weten,
terwijl deze dieren voorts dank zij
wetgeving, betere kijk en bescher
ming sterk in aantal zijn toege
nomen. Ik heb daartoe het oude
en het huidige verspreidingskaartje
nogeens vergeleken en toen bleek
het enorme verschil eerst recht.
Derhalve is het begrijpelijk, dat
er een tweede druk verscheenhet
werd een gemoderniseerde van de
eerste en is heel wat fraaier van
uitvoering, maar het stevige linnen
omslag van uitgever W. J. Thieme
had ik graag behouden, al staat
het gekleurde cover naar een schil
derij van Rien Poortvliet en voor
stellende een gedreven reegeit mij
ook wel aan. Deze tekenaar ver
ving met tientallen ill's het werk
van wijlen J. H. Schrijnderdoor
zijn visie en talent is ,,Het Ree
wild" meer hedendaags en meer
karakteristiek geworden. Mr. Thate
blijft zijn geesteskind aange
past aan vele gewijzigde omstan
digheden zien als een overzich
telijk, beknopt vademecum voor de
jagersman, maar ik zou het willen
uitbreiden tot een werkje, dat ook
de buitenman die nooit een geweer
in handen krijgt, zich graag aan
schaft, want er bestaat vrijwel
niets van eigen bodem in dit genre,
(Uitg. Kon. Ned. Jagersvereniging
Den Haag; 14,50 postgiro 231687).
25-1 1971 A. B. Wigman
juist z'ou zijn" te verklaren, dat de sta
ten aan de Perzische Golf vragen om
een prijsverhoging van qngeveer 20
cent per barrel.
De sjah zei, dat de huidige interna
tionale oliesituatie „in een crisis zou
kunnen geraken, als de oliemaatschap
pijen denken dat zij ons kunnen over
bluffen of ons door middel van druk tot
capituleren kunnen dwingen."
„Maar er zou nog een ernstiger -crisis
kunnen komen, als de geïndustraliseer-
de landen in de wereld de maatschap
pijen gaan steunen.
De sjah waarschuwde dat als de
maatschapijen op een wereldomvatten
de regeling blijven aandringen, de pro
ducerende landen een overeenkomst
zullen eisen naar het model van de ak
koorden met Venezuela. Venezuela
heeft onlangs bepaald dat er op olie
een belasting tot 60 procent kan wor
den geheven. De meeste OPEC-landen
gaan niet verder dan 50 procent.
De sjah waarschuwde dat als de hui
dige onderhandelingen over de olieprijs
niet tot een gunstig resultaat zouden
leiden, de tegenmaatregelen die door de
plenaire vergadering van de OPEC op 3
februari zullen worden aangenomen,
„zelfs zouden kunnen neerkomen op
een stopzetting van de olieleveranties".
„Ik moet zeggen dat de kwestie van het
stopzetten van de olietoevoer zeer zeker
overwogen zal worden", aldus de sjah.
Hij verklaarde dat Iran zich zou
neerleggen bij de beslissing van de
meerderheid op de OPEC-vergadering,
waaraan zal worden deelgenomen door
Iran, Algerije, Libië, Irak, Koeweit,
Saoedi-Arabië, Aboe Dhabi, Qatar, In
donesië en Venezuela.
Hij zei verder dat als de olie-produ
cerende landen ook maar de geringste
nederlaag zouden lijden, dit het einde
zou betekenen van de samenwerking
van de olie-producerende landen en dat
daarna geen van die landen kans zou
zien weerstand te bieden aan de grote
oliemaatschappijen. Maar, zei hij,
zullen wijs zijn, we zullen niet
meer vragen dan waar we recht op
hebben en niet om minder dan we mo
gen verwachten.
Hij zei dat, hoewel de oliemaatschap
pijen graag gezien hadden dat een
overeenkomst zou worden gesloten die
voor alle olieproducerende landen bin
dend zou zijn, het toch niet vaststond
dat de maatschappijen niet een afzon
derlijke overeenkomst zouden sluiten
met de landen rond de Perzische Golf.
Verder zei de sjah dat als de huidige
contracten ten einde lopen „het beste
wat er kon gebeuren" zou zijn, dat de
eigenaars van de olie zelf de produktie
in de hand zouden nemen en de olie
raffineren en er olieprodukten van ma
ken.
„De oliemaatschappijen zouden
slechts klanten worden en kopers en
zouden onze olie naar zijn bestemming
kunnen brengen. Wij zullen dan ives-n
teren in de landen waar die olie wordt
verkocht", zei de sjah.
Jan Bols was zaterdagavond
nog niet thuis, toen de eerste
telegrammen al binnenkwamen.
En ze bleven komen. Gisteren vul
de de woonkamer zich langzaam
maar zeker met bloemstukken,
terwijl de telefoon onophoudelijk
rinkelde.
Het Nederlandse volk betuigde
zijn deelneming op de meest uit
eenlopende manieren. „Zaterdag
avond, ging hier zelfs het gerucht",
zo vertelde Bols, „dat de mensen
de ijsvloer wilden gaan vernieti
gen".
DEN HAAG Met ingang van heden
is de margarineprys met 1 cent per 250
gram verhoogd.
De prijsverhoging, aldus de „Bond van
Nederlandse Margarinefabrikanten", is
het gevolg van de gestegen grondstof-
fenprijzen en de doorberekening door de
handel van de zgn. bijzondere loon
kosten- en andere distributiekostenstij
gingen. Over de prijsverhoging is over
leg gepleegd met het ministerie van eco
nomische zaken.
we
om
HEERENVEEN. De Europese
schaatskampioenschappen in Heeren
veen zullen de geschiedenis ingaan
als een van de meest tragische, voor
al wat de Nederlandse ploeg betreft.
Jan Bols, de nationale kampioen, die
zaterdag, toen het schaatsen meer
weg had van surfriding, bij het in
gaan van de derde ronde de wissel
verkeerd nam en zichzelf daardoor
drie seconden benadeelde, werd door
scheidsrechter Henny Roos gedis
kwalificeerd. De letters van de
schaatswet waren hard aangekomen
voor de Hoogevener, die op de 500
meter met een tijd van 40.77 een
hechte basis had gelegd voor de titel
en zonder twijfel ook de 5000 meter
had gewonnen. De Europese titel had
Bols dan binnen zijn bereik gehad.
Het moet hem grote voldoening
hebben gegeven, dat de grote kam
pioen, Dag Fornaess, op het ere
schavotje geflankeerd werd door Ard
en Kees, die op de tien kilometer
prestaties van formaat hadden ge
leverd, waardoor de dreigende Scan
dinavische suprematie was gebroken.
Ook Eddy Verheyen en Peter Nottet,
die ruimschoots aan de verwachtin
gen voldeden, plaatsten zich met
respectievelijk een zesde en elfde
plaats bij de eerste zestien, zodat
Nederland het volgend jaar weer met
vijf man aan dit internationale toer
nooi mag deelnemen.
Toen schaatsenrijder Jan Bols op dat
voor hem en honderdduizenden sport-
minnaars zo ongelukkige moment de
verkeerde baan koos, handelde hij in
strijd met de reglementen van de In
ternationale Schaats Unie daar kan
geen twijfel over bestaan. Toen daar
op de Zweden en Noren bij hoofd-
scheidsrechter Roos protesteerden te
gen deze overtreding, bleek deze met
het reglement in de hand maar één
straf voorhanden te hebben: diskwa
lificatie. Wat in een toernooi als dit
betekende: definitieve uitschakeling.
Eerste vraag: ként het reglement van
de Schaats Unie inderdaad maar één
straf op een overtreding? Toen enkele
jaren geleden de Nederlander Schenk
en de Noor Fred Anton Maier moei
lijkheden kregen bij de wissel op de
500 meter, werd Schenk in de gele
gen heid gesteld zijn rit over te rijden,
omdat duidelijk was geworden dat
Maier hem had gehinderd. Dus: de
Noor had toen ook de reglementen
overtreden anders was overrijden
onmogelijk geweest. Toen bleken er
dus tóch andere mogelijkheden in het
reglement te schuilen!
De tweede vraag is van principiëler
aard: kan een reglement ooit rechts
geldigheid hebben als er geen ver
band blijkt te bestaan tussen overtre
ding en strafmaat?
Wat Bols overkwam is ongeveer dit:
iemand levenslang geven omdat hij
z'n auto verkeerd heeft geparkeerd.
Iedereen is het er over eens dat dat
niet kan, dat hier alle verband zoek
is, dat dit het recht met voeten treden
is. Maar in het reglement van de
Schaats Unie blijkt dat wél te kunnen.
Een derde (eveneens principiële) vraag:
waarom kent de Schaats Unie vóór
dergelijke wedstrijden geen jury
d' appèl, een beroepsinstantie tot wel
ke een „overtreder" zich kan wenden
als letter en geest van een reglement
met elkaar in strijd blijken te komen.
Waar recht gesproken moet worden
is een beroepsmogelijkheid toch een
normale zaak!
Men kan dit afdoen met de opmerking:
nou ja, het is maar sport! Dan mis
kent men de waarde van deze passie
ve miljoenerecreatie. Die vlucht naar
de (passieve) sportbeoefening is een
vlucht uit de gecompliceerdheid van
onze samenleving, die voor de mees
ten zo moeilijk te begrijpen is en
waarin begrippen als rechtvaardig
heid en redelijkheid dikwijls zo moei
lijk zijn terug te vinden. Men zoekt in
de sport wat men elders niet vindt
daarom, ook heeft sport zo'n grote op
voedende waarde. Dat is in Heeren
veen niet onderkend en dat is erger
dan de tegenslag voor Jan Bols die
zien we straks wel weer terug!
BREDA „De Nederlandse Hartpa
tiëntenvereniging zal maandag tot har
de actie overgaan". Voorzitter H. S.
Fieviet heeft dit besluit genomen, toen
zaterdag om 24.00 uur nog niet bekend
was gemaakt, wanneer de Utrechtse
AMSTERDAM In aanwezigheid
van de koningin zijn zaterdagmiddag in
de kleine zaal van het Concertgebouw
in Amsterdam de voor 1971 toegekende
Albert Schweitzerprijzen uitgereikt aan
de zendingsarts mej. dr. G. J. Dreck-
meier in Magelang, pater Jan de Vries
van de „Parochie SAO Raimundo" in
Brazilië, prof. dr. E. Levinas, hoogle
raar in de wijsbegeerte in Parijs en de
Zwitserse beeldhouwer, schilder en gla
zenier Helmut Ammann in München.
Het was voor het eerst dat in alle vier
faculteiten waarin Albert Schweitzer
Pater Jan de Vries had een ge
sprek met de koningin.
promoveerde tegelijkertijd een prijs is
toegekend. De prijs, die dit jaar voor de
zesde maal werd uitgereikt, wordt.toe
gekend aan personen die hebben ge
werkt in de geest en uit onbaatzuchtige
liefde voor de medemens waarin
Schweitzer zijn arbeid heeft verricht.
Met ingang van dit jaar is besloten
geen geldbedrag meer aan de prijs te
verbinden, maar alleen de oorkonde en
het kruis van verdienste uit te reiken.
kliniek voor hart- en vaatziekten weer
zal worden opengesteld. Nu het door
haar gestelde ultimatum is verlopen,
wil de vereniging vandaag de hartkli-
niek bezetten.
De directie van het Academisch Zie
kenhuis had de heer Fieviet vrijdag een
expresbrief gestuurd, waarin staat dat
het tijdstipvan heropening van de kli
niek „zich thans in redelijkheid niet
laat voorspellen".
Minister Veringa (onderwijs), het be
stuur van het ziekenhuis en curatoren
van de universiteit zullen volgens de
brief alles in het werk stellen om de
kliniek zo spoedig mogelijk weer volle
dig te doen functioneren, maar daar
voor is nodig dat eerst een specialisten
team wordt samengesteld.
De heer Fieviet gaf na het voorlezen
van de brief het commentaar, dat eruit
„blijkt dat ze wel alle mogelijke best
zullen doen, maar nu pas". De directie
had volgens hem tien maanden geleden
al moeten voorzien, dat er alternatieve
voorzieningen moesten worden getrof
fen om het werk op de hartkliniek te
kunnen voortzetten.
Hartpatiënten in alle delen van ons
land hebben zich de afgelopen dagen in
groten getale spontaan aangemeld voor
de actie die in Utrecht zal worden on
dernomen. „Wij hebben van hun aan
bod geen gebruik gemaakt", vertelt de
heer Fievet. „Dat zou niet verantwoord
zijn".
De bezetting zal volgens hem niet on
taarden in een kraakactie. „We zullen
ons bij de poort van de kliniek aanmel
den en aan de bevoegde personen de
vraag stellen op welke datum de hart
kliniek weer zal functioneren. We gaan
niet weg voordat wij op deze vraag een
afdoend antwoord hebben gekregen".
Het ziekenhuisbestuur had gister
avond nog geen besluit genomen over
de houding die tegenover de hartpa
tiënten zal worden aangenomen. De
Utrechtse politie zal extra surveilleren.
De politie verwacht niet dat het tot
harde acties zal kómen. „Dat kunnen
om te beginnen die hartpatiënten zelf
zich niet veroorloven. Anderzijds zullen
wij er zeker rekening mee houdendat
we met hartpatiënten te maken heb
ben".
BONN Bondskanselier Brandt is
zondagavond per trein naar Parijs ver
trokken voor periodiek overleg met de
Franse leiders, zoals voorzien in het
Frans-Duitse vriendschapsverdrag dat
in 1963 door president De Gaulle en
bondskanselier Adenauer werd gete
kend.
Brandt begeeft zich per auto naar
Colombey-Les-Deux-Eglises om een
krans te leggen op het graf van De
Gaulle.
Direct na zijn aankomst in Parijs zal
de bondskanselier een eerste onderhoud
hebben met president Pompidou.
Minister van Buitenlandse Zaken
Walter Scheel gaat met het merendeel
van de leden van de Westduitse delega
tie per vliegtuig naar de Franse hoofd
stad.
Rlo'üE JANEIRO Een stam
blanke Indianen is in de oerwouden
langs de Amazone ontdekt. De ma
nen laten grote rode baarden staan
en houden hun vrouwen en kinderen
verborgen.
Deze Indianen leven in ruime dor
pen, hebben qnige kennis van de
pottenbakkerstechniek en gebruiken
wapens en landbouwwerktuigen van
bewerkte steen. Volgens het Jornal
Do Brasil kweken zij maniokwortels,
mais, zwarte peper en pinda's.
Anthropologen zijn van oordeel,
dat het wellicht blanken zijn. Hun
huid, haar en oorlelletjes zijn ka
rakteristiek voor Kaukasiërs. Hun
taal wijkt sterk af van die van de
andere Indianen in de streek, zeggen
zij.
De anthropologen hebben de stam
„Lagere Assurinis" genoemd naar
het deelvan de oerwouden, waar zij
wonen. Een Assurinidorp met zo'n
80 inwoners ligt 400 km ten zuiden
van Manaus, de hoofdstad van de
staat Amazone.
PHNOM PENH De Viet-Cong
heeft vannacht opnieuw de internatio
nale luchthaven van de Cambodjaanse
hoofdstad Phnom Penh met mortier
granaten en anti-tankraketten bescho
ten. Vrydag was bij een dergelijke aan
val reeds zware schade aangericht
Sindsdien is het vliegveld alleen voor
militair verkeer geopend.
Ongeveer de helft van de speciale
Zuidvietnamese strijdmacht van 5.300
man is teruggetrokken van een grote
operatie, die op 13 januari begon en die
de heropening van de Cambodjaanse
verkeersweg mr. 4 ten doel had, aldus
heeft het hoofdkwartier te Saigon be
kendgemaakt.
De kantoren van de staats-elektrici-
teitscentrale van de Cambodjaanse
hoofdstad Phnom Penh zijn zondag bij
een bomaanslag volkomen verwoest.
Tenminste vier mensen raakten bij de
explosie gewond. Volgens officiële zegs
lieden zijn alleen de kantoren verwoest
en niet de elektriciteitscentrale zelf.
De regering van Zuid-Vietnam heeft
zondag 37 Noordvietnamese krijgsge
vangenen vrijgelaten bij de 17de breed
tegraad.
De invalide gevangenen werden in
rubber bootjes geplaatst en de gelegen
heid gegeven de rivier de Ben Hai over
te steken en zo Noord-Vietnam te be
reiken.
Het oppercommando van de Viet-
Cong heeft een bestand afgekondigd
voor de periode van Tet (Het nieuwe
maanjaar) van 26 januari tot 30 janua
ri.
De verenigde staten brengen op het
ogenblik in allerijl oorlogsmaterieel
naar Cambodja, om Phnom Penh te
helpen zich te herstellen van de schade,
die door de vernietigendste aanval van
de oorlog is aangericht.
Viermotorige C-130 transportvliegtui
gen van de Amerikaanse luchtmacht
voeren wapens munitie, reservedelen,
prikkeldraad en zandzakken aan in
Phnom Penh.
Ondertussen voeren Cambodjaanse
troepen in de streek rond de hoofdstad
zuiveringsoperaties uit. Senator George
McGovem heeft president Nixon zater
dag beschuldigd van „flagrante schen
ding van richtlijnen van het congres
tegen de uitbreiding van de oorlog in
Zuid-Oost-Azië."
Zowel hij als senator Edmund Mus-
kie, die trachten steun te krijgen voor
Califomische democraten bij de verkie
zingen van 1972 verklaarden dat de re-
gering-Nixon de Verenigde Staten
steeds dieper verwikkeld doet raken in
de gevechten in Indo-China.
LONDEN Vier of vijf gemaskerde
mannen hebben vanmorgen met de wa
pens in de vuist, een kist met goud,
platina en ander kostbaar metaalafval
geroofd uit een loods op Londen Air-
port.
De overval werd gepleegd in een
loods van Air Canada. Deze maatschap
pij kon de waarde van het geroofde
materiaal nog niet bepalen. Wel werd
meegedeeld dat ongeveer de helft van
een partij was meegenomen, die een
waarde had van driehonderd miljoen
gulden.
De rovers namen ook twee zakken
geld mee, maar dit was al uit de roula
tie genomen en had alleen nog voor
verzamelaars waarde.
DORDRECHT Omstreeks half drie
vannacht is in de binnenstad van Dor
drecht een oud pand door brand ver
woest. De op de monumentenlijst voor
komende gevel van het pand stortte in.
Drie jongelui, die in het huis verbleven
wisten zich tijdig in veiligheid te bren
gen.
Zondagmiddag brandde in het Dordt-
se centrum een sexwinkel totaal uit.
Over de oorzaak van de branden tast
men nog in het duister.
Weersverwachting tot dinsdagavond:
Enkele buien, maar morgen ook zon
nige perioden.
Matige tot krachtige zuidwestelijke
wind. Minimumtemperaturen omstreeke
5 graden. Maximumtemperaturen mor
gen ongeveer 8 graden.
Zon op 08.30, onder 17.16 uur; maan
op 08.32, onder 16.35 uur.
