H MÊmmêmmmmmmmmm Bols hoorde pas na de finish wat er gebeurd was 1 Schaatsen in cijfers m Honderden teleioontjes over Bols 4 ns Schut winnares MAANDAG 25 JANUARI 1971 HEERENVEEN Het legioen was nog niet uitgetierd. ,,Waar is Jan Bols", galmde het door het bomvolle stadion. ..Waar is Jan Bols". Het deed Dag Fomaess weinig. De flegmatieke Noor stapte op de hoogste trede van het ereschavotje en liet het geroep rustig over zich heen komen. Naast hem stonden Ard Schenk, die de Europese titel had moeten prijsgeven, en de lachende Kees Ver kerk. het mysterieuze mannetje uit Puttershoek. die er weer hele maal bij was. RAZESD DESILLUSIE i GEEiS TWIJFEL T Zware druk IS iet herkend JSiet doorglijden l'Xv!y sport AWAV.W.VAMAVAW.MAWA' HEERENVEEN Jan Bols reed op de vijfduizend meter bijna 30 me ter meer dan nodig was. Desondanks werd hij gediskwalificeerd. Op het mo ment dat Jan Bols breed lachend de toejuichingen van het publiek in ont vangst nam voor zijn fantastische race op de 5000 meter en de toeschouwers meenden dat niets meer een kam pioenschap van de Hoogeveener in de weg stond, was hij in feite al uitgeran geerd. Ondanks het bemoedigende klopje op de schouder dat wedstrijd leider Henny Roos hem in het voor bijgaan gaf. „Ik wist toen eigenlijk al dat het met Jan fout zat. Maar op dat moment wilde ik het hem niet aandoen", aldus de heer Roos. In de wetenschap dat de diskwalifi catie van Bols tot explosieve toestanden op de tribunes zou kunnen leiden, liet men zelfs de officiële bekendmaking achterwege. En zo kon het gebeuren dat Henny Roos een verklaring aan de pers gaf waarbij hij zich nauwelijks verstaanbaar kon maken doordat de duizenden in de ijshockeyhal luidkeels het „heya-Jan Bols" zongen. De gedis kwalificeerde favoriet was op dat mo ment huilend door Leen Pfrommer het stadion uitgevoerd. „Ik geef direct toe dat Jan nadeel heeft gehad toen hij in de derde ronde niet van baan verwisselde maar in de buitenbaan bleef rijden, maar de regle menten van de internationale schaats- federatie dwongen mij ertoe hem te diskwalificeren- Ik moet mij nu een maal aan de regels houden. Het zou misschien beter zijn de reglementen op dit punt te wijzigen." Toch heeft Henny Roos twintig jaar internationaal scheidsrechter nog een ogenblik getracht Bols in be scherming te nemen. „Er bestaat een reglement en er is zoiets als de geest van het reglement. Ik meende in de geest van het reglement te handelen door Bols niet te diskwalificeren." Dat was dan ook de reden waarom hij in eerste instantie het protest van de Zweedse coach Georg Pettersson af wees. Maar even later werd hij door de Zweed en door de Noorse coach Aage Johansson met zijn neus op het regle ment gedrukt. Daarin staat duidelijk dat de rijder moet wisselen. Henny Roos gaf toe. Later verklaarde hij zelfs: „Ik zou Bols hebben gedis kwalificeerd ook al was er geen protest tegen hem ingediend." Leen Pfrommer. die tijdens de 5000 meter de ene teleur stelling na de andere beleefde, protes teerde op zijn beurt tegen de diskwali ficatie omdat de kruiswachter de vlag gen verkeerd zou hebben gehouden. Het was een protest dat geen schijn van een kans had, omdat de kruiswach ter geen officiële functie heeft en slechts heeft na te gaan of de rijders inderdaad juist hebben gewisseld. Des ondanks verklaarde Henny Roos: „Als de man niet correct was opgetreden, zou ik Bols in de race hebben gehou den. Maar hij deed zijn werk juist, daar kan geen twijfel over bestaan." De kruiswachter in kwestie, dè 29-jarige Jan Amoraal, verklaarde: „Ik heb correct aangegeven. Jan Bols wilde onder de wind rijden. Hij nam de bui tenkant van de baan. Ik schreeuwde nog: Janfout. Maar hij hoorde me niet en ging door." De kruiswachter waarschuwde de starter en nog geen minuut later was om de baan bij de officials de vlam in de pan geslagen. De enige die er niets van merkte was Jan Bols zelf. Deze vernam pas na de finish was er was gebeurd. Hij werd toen in eerste in stantie gerust gesteld door Henny Roos en vernam pas in de kleedkamer dat hij buitenspel was gezet. Zijn onmid dellijke reactie: „Ik rijd niet .meer." Bij de loting voor de 1500 meter voor zon dag bleek dat hij zijn woord gestand zou doen. De op het laatste moment teruggekeerde Leen Pfrommer liet de naam van Bols van het bord verwijde ren. „Om Troitski niet te benadelen, die anders alleen zou moeten rijden", stel de de Nederlandse coach. Onmiddellijk "erna gaf hij echter toe dat er ook ndere overwegingen in het spel waren. FORNAESS GROOT KAMPIOEN Ondanks diskwalificatie van Bols toch twee Nederlanders op het ereschavotje A Ard Schenk en Kees Verkerk ne men de nieuwe kampi oen F oma ess op de schouders na de huldi ging. Jan Bols was er niet bij. De nationale kampioen had zaterdag een wissel ver keerd genomen en dat was hem cata strofaal geworden. Het gebeurde bij het ingaan van de derde ronde. Bols had naar binnen moeten zwenken, maar vergat gewoon dat te doen. Scheids rechter Henny Roos was resoluut in zijn beslissing. Bols werd gediskwalifi ceerd. „Er is geen twijfel mogelijk", zei Roos. „in het reglement staat, dat een rijder moet wisselen. Het is de moei lijkste beslissing van mijn leven". En kruiswachter Jan Amoraaldie juist gehandeld had: ,,Ik riep nog, Jan, je gaat -fout. maar weg was ie. Jan reed steeds in de luwte van de tribunes. Vlak tegen de rand. En als hij moest wisselen dan deed hij dat heel scherpIk moest soms de vlag intrekken".. Amoraal was het middel punt van de journalisten. En hij kon er niets aan doen. Later kwam. Leen Pfrommer op me af en zei tegen me, dat ik Jan beter had moeten aange ven. Maar dat deed ik toch?", vroeg hij zich af. Jan Bols was niet te bereiken. Stille tjes, teruggetrokken in de kleedcabine, huilde de ploeg de catastrofale fout van Jan uit, waamp de jongens zich zo snel mogelijk naar hun hotel begaven. Jan Bols had zonder twijfel de 5000 meter gewonnen. Want die verkeerde wissel kostte hem zeker 3 seconden èn een goede kans op het kampioenschap, waarvoor hij met een bijzonder snelle 500 meter al een hechte basis had ge- Een gelukkige Leen Pfrommer omarmt Jan Bols na diens zeer fraaie prestatie op de 500 meter. legd. „Rules are rules", zei Dag For- naess. De Noren en Zweden hadden ge protesteerd en hadden gewonnen. Leen Pfrommer was razend. „Als dat sportiviteit is, dan hoeft het voor mij niet meer", zei hij. Het publiek was onwetend gehouden omtrent de diskwa lificatie van Jan Bols. De organisatoren waren bang. dat het stadion anders te klein zou zijn geweest.... Even voor het begin van de 1500 me ter-ritten richtte Leen Pfrommer zon dag een oproep tot de dertigduizend toeschouwers. ..Hier spreekt Leen Pfrommer als trainer van de kernploeg. Het heeft weinig zin tot u te praten als u „boe' blijft roepen. De scheidsrechter heeft, gisteren een beslissing genomen, die moeilijk genoeg was, maar juist. U handelt in de geest van de sportiviteit, die Jan Bols gisteren voor de televisie opbracht. Moedigt u ons aan. Wij zijn hier gekomen om sport te zien. Als u bent gekomen voor sensatie, dan kunt u beter naar huis gaan. Onthoudt U van gooi- en smijtwerk. Ik dank Uë voor uw medewerking". Op wat boe-geroep na hebben de toe schouwers zich goed gedragen. Hun wraakgevoelens werden in belangrijke mate gestild door het goede rijden van de Nederlanders op de tweede dag en door de verschijning van Jan Bols op het ijs. De Hoogevener zorgde voor een oppepper. De sfeer en de „Zilvervloot" waren er weer. Schenk, Bols en Verheyen waren de groten op de 500 meter van zaterdag, toen de regen meedogenloos over de baan en de toeschouwers striemde en het schaatsen meer weg had van surfri- ding. Degenen, die hun paraplu verge ten hadden, zochten hun heil onder plastic-zakken, die een grote aftrek vonden. Schenk won de afstand in 40.61. En Bols werd met zijn 40.77 de Hoogevener had de snelste opening met 8.84 meteen tot de grote favoriet ge bombardeerd. Eddy Verheyen deed het met een vijfde plaats in 41.09 ook lang niet gek. Verkerk daarentegen impo neerde bepaald niet. Een zestiende plaats was voor de Puttershoeker ver beneden zijn kunnen en hier en daar werd er al gefluisterd, dat het me^ Keessie gedaan is. In een regelrecht duel op de 5000 meter met Claesson moest wereldrecordhouder Verkerk ook het hoofd in de schoot leggen, hoewel hij op die afstand als beste Nederlander uit de bus kwam. Eddy Verheyen viel wat tegen. De Deventer onderwijzer, die de op een na beste seizoenprestatie op zijn naam heeft staan, ging bijzon der stroef over het ijs. vechtend tegen de elementen, en kwam uit op 7.56.1. Jan Bols reed veel gemakkelijker. Zijn opening was viertiende seconde sneller dan die van Dag Fomaess. die tot dan toe de beste tijd had gemaakt. De Hoogevener draaide uitstekend en ver meed de sterke tegenwind zoveel moge lijk door vlak onder de tribunes te rij den. Bij het ingaan van de derde ronde vergat hij een wissel te nemen en dat werd hem fataal. Ondanks het feit. dat hij hierdoor 30 meter mèèr reed. finish te hij in zeer goede tijd van 7.43.9. Dag Fornaess werd winnaar van deze afstand en troonde ook bovenaan het klassement na de eerste dag, waarin Ard Schenk de derde plaats voor zich opeiste. Ard Schenk „De 5000 meter werd een desillusie. Het ging gewoon niet meer. Ik voelde me net een begin neling" moest ook op de 1500 meter het hoofd buigen voor de Noor, die tij dens het kampioenschap van zijn land zijn visitekaartje al had afgegeven. Toen Ard Schenk op de 10 km van start ging, op welke afstand hij het voordeel had nè Fornaess te rijden en zich zodoende op diens tijd te kunnen richten, zag het er voor de lange Noordhollander hopeloos uit. Achten- twintig seconden zou Schenk op For naess moeten winnen om de Noor van de titel af te houden. In zijn rit tegen Claesson was Fomaess tot 15.37.2 geko men. Het zou een te moeilijke opgave voor Schenk zijn, hoe kranig hij zich ook voor dit karwei inzette. Schenk had een felle start en slaagde erin steeds meer op Fornaess uit te lopen. Maar verder dan elf seconden kon hij niet komen. Bij stukjes en beetjes moest hij hierna terrein prijsgeven om tenslotte nog vier seconden over te houden. Het Europees kampioenschap was voor Dag Fornaess. Schenk: „Ik voelde me als de plaatsvervanger voor Jan Bols en op een gegeven moment gaf me dat „vleu geltjes". Op de laatste kilometers besef te ik, dat ik de echte Jan Bols niet was en toen viel ik terug. Maar het is toch wel een mooie tijd. En voor mij is Dag Fomaess de ware kampioen". Met de tweede plaats voor Ard Schenk bestond geen twijfel meer. Grönvold, die na de 1500 meter nog op de derde plaats stond, met slechts 0.1 punt achterstand op Schenk, kon het op de 10.000 meter niet „maken" en dui kelde ver terug in het klassement. Ook Claesson kon geen bedreiging meer vormen. De Zweed kon nog slechts op brons hopen, maar dat kon Kees Ver kerk ook. De Puttershoeker, die in Per Willy Guttormsen een goeie stimulator had, moest ruim elf seconden sneller zijn dan Claesson om het ereschavotje te kunnen beklimmen. En Kees slaagde wonderwel. Weliswaar moest hij de sterke Noorse stayer laten gaan, maar de elf seconden op Claesson „pikte" hij ruimschoots, al heeft het er lange tijd om gespannen. Aan de finish bedroeg het verschil 12.7 sec. Per Willy werd op de 10.000 meter de grote winnaar. Met zijn tijd van 15.22.1. was hij nog zeven seconden sneller dan Verkerk, die de zilveren medaille won. Het brons was voor Schenk. De zon was letterlijk en figuurlijk gaan schij nen. Het publiek juichte weer. Voor zijn Ard en Keessie. Met Jan Bols was de Rus Alexander Tsjekoelajev de meest teleurgestelde deelnemer aan de EK in Heerenveen. Na de 500 en de 5000 meter prijkte de Rus op de tweede plaats in het klasse ment. Een val op de 1500 meter scha kelde hem uit. De strijd in Heerenveen zal als een van de natste de geschiede nis van de schaatssport ingaan, maar ook een van de meest dramatische, vooral voor de Nederlandse ploeg. Hoe wel een zesde plaats voor Verheyen en een elfde plaats voor Nottet, die ruim aan de verwachting heeft voldaan, toch wel prestaties van formaat zijn. Ard Schenk drukte het juist uit: „Als ploeg hebben we een goed kampioenschap gereden". Het „blok" van de Europese schaatskampioenschappen in Heerenveen ziet er als volgt uit: 1. Fomaess (Nw) 2. Schenk (Ned) 3. Verkerk (Ned) 4. Claesson (Zwe) 5. Thomassen (Nw) 6. Verheyen (Ned) 7. Guttormsen (Nw) 8. Grönvold (NW) 9. Stensen (Nw) 10. Zimmerman (W.-Dl) 11. Nottet (Ned) 12. Hietala (Fin) 13. Sandler (Zw) 14. Troitski (Rus) 15. Johansson (Zwe) 16. Tsjekoeljajev (Rus) 500 41.25{ 7) 40.61 1) 42.46(16) 41.99(13) 40.79( 3) 41.09( 5) 43.46(22) 41.28( 8) 42.98(20) 41.85(12) 42.88(19) 42.77(18) 43:63(26) 41.08( 4) 42.07(14) 41.32( 9) 1500 2.04.5( 1) 2.05.8( 2) 2.06.5( 4) 2.06.6( 5) 2.07.0( 6) 2.09.3(12) 2.08.8( 9) 2.05.8( 2) 2.07.5( 7) 2.09.1(10) 2.09.2(11) 2.09.4(13) 2.09.4(13) 2.11.6(16) 2.09.8(15) 2.21.1(31) 5000 7.42.3( 1) 7.58.2(10) 7.50.4( 4) 7.49.1( 3) 7.58.2(10) 7.56.1( 9) 7.47.9( 2) 7.52.6( 6) 7.54.2( 8) 7.59.3(13) 7.58.7(12) 8.02.8(14) 7.54.1( 7) 8.05.6(15) 8.08.0(16) 7.51.0( 5) 10.000 15.37.2( 4) 15.32.9( 3) 15.29.1( 2) 15.41.8( 5) 15.57.0(11) 15.49.6( 8) 15.22.1( 1) 16.18.2(15) 15.43.6( 6) 16.05.7(13) 15.5-1.2( 9) 15.52.7(10) 15.59.0(12) 16.21.4(16) 16 12.4(14) 15.49.0( 7) totaal 175.840 vJ 77.008 178.122 178.190 178.793 179.280 179.288 179.373 180.080 181.098 181.377 181.818 182.123 182.577 182.757 182.903 HILVERSUM Bij de radio- en televisiestudio's van de NOS in Hil versum en Bussum zijn zaterdagmid dag in nauwelijks anderhalf uur tjjds tussen de vijf- en zeshonderd tele foontjes binnengekomen van kijkers en luisteraars, die hun verontwaardi ging uit wilden spreken over de dis kwalificatie van Jan Bols bij het Europese schaatskampioenschap in Heerenveen. Bij al die mensen kon digden zes personen acties in Heeren veen aan. Verschillende mensen kwamen met soortgelijke gebeurtenissen uit de schaatsgeschiedenis, waarop geen dis kwalificatie was gevolgd. Anderen meenden, dat de kruiswachter in ge breke was gebleven. Een groot aan tal mensen wilde een herhaling zien van de rit van Jan Bols. De radiostudio kreeg rond 100 te lefonische reacties. De beide televisie studio's van de NOS moesten in kor te tijd ruim 450 telefoontjes van ver- ontwaardige kijkers verwerken. PFROMMER WIJZIGDE HOUDING HEERENVEEN Op de tweede dag van de strijd om het Europees schaatskampioenschap vond Leen Pfrommer zijn zelfbeheersing terug. In zijn toespraakje voorafgaande aan de 1500 meter, waarin hij aankondigde: „Hier spreekt Leen Pfrommer tot u" deed hij een dringend be roep op het publiek de sportiviteit in acht te nemen. De avond tevoren was het de coach zelf geweest, die de houding van scheidsrechter Henny Roos en van de Noorse en Zweedse ploegleiders had bekritiseerd. Zondagavond kwam Leen Pfrommer daarop terug. „Gisteren heb ik emotioneel gereageerd. Nu zie ik wel in dat de beslissing juist was, al doe ik dat met groot innerlijk protest. Ik heb ook gezegd dat de Noren en Zweden hebben geprotesteerd. Dat is niet juist. Zij hebben wel met het reglement in de hand tegen Roos gezegd: „Hier kun je niet onderuit" en ik geloof wel dat zij wel degelijk toch een officieel protest hadden Ingediend als zij niet gelijk hadden gekregen". Kees Verkerk memoreerde de moei lijke positie, waarin de ploeg verkeerde na de aankomst in Nederland. „Na de wereldrecords van Davos stonden we onder zware druk. Ieder van de tegen standers is hier gekomen om ons een pak slaag te geven". Leen Pfrommer handhaafde echter evenals Schenk de mening dat de voorbereiding juist is geweest. Schenk: „Ik geloof niet dat we in Davos verwend zijn. Trainen onder slechte omstandigheden heeft alleen zin heel in het begin van het seizoen, als je aan de conditie werkt en dan kunt knokken tegen de wind. Maar aan je techniek schaven kun je alleen op goed ijs". Pfrommer: „Misschien dat de Noren door tun mindere trainingsomstandig heden de mentale klap, die iedereen door het slechte weer van zaterdag kreeg, beter hebben opgevangen. M^ar op de 10.000 meter hebben we toch aangetoond er ook nog iets van te kun nen". Pfrommer handhaaft dan ook de eis na da vijflandenwedstrijd in Oslo met zijn jongens terug te keren naar Davos. „Ik geloof in die wijze van voorbereiding. Bovendien: kijk eens naar de ijstoestand in Noorwegen. In Toengsberg is geen ijs, in Hamer is het ijs slecht en in Oslo kan er alleen wor den gereden op kunstijs". Natuurlijk kwam het drama Bols weer ter sprake. Hoe kon het ook an ders in een omgeving, waar de Neder landse vlag halfstok hing en waar met levensgrote letters stond: „Wereldkam pioen 1971... Jan Bols". De rijder uit Hoogeveen kwam niet uit op de 1500 meter, maar vertoonde zich wel op de baan voor het rijden van een aantal ronden op de oefenbaan. „Ik heb tegen hem gezegd. Jan, je hoort erbij. We vormen een team. De meeste mensen hebben hem trouwens niet eens herkend. Ik vind de opvatting, dat hij dan ook maar had moeten deelnemen van weinig medeleven getuigen. Mis schien hadden de mensen het stadion half afgebroken. Bols had dan gereden, misschien goed gereden, misschien slecht, maar met een stuk verdriet ach ter in de keel en als dat dan voorbij was, dan had je het verschrikkelijke moment gehad, waarop de 10.000 meter was begonnen. Zijn beste afstand, die hij niet had mogen meerijden. Ik hoop dat het congres van de internationale federatie een toevoeging in het artikel maakt, waarin komt te staan, dat een rijder die het reglement overtreedt, maar alleen zichzelf benadeelt, niet per se behoeft te worden gediskwalificeerd. Je zou in dat geval de beslissing over moeten kunnen laten aan de scheids rechter". Pfrommer maakte een vergelijking met iemand, die bij het invullen van zijn belastingformulier niet genoegaf- trekposten opgeeft. „In zo'n geval volgt ook geen strafoplegging". De Nederlandse coach achtte tet een positief punt dat na de uitsluiting van Bols de anderen met verdubbelde ver betenheid hebben gevochten. „Tier is een stel vrienden aan het schaatsen ge weest. Neem Peter Nottet. Tweemaal heb ik hem gefeliciteerd, omdat hij een examen heeft gehaald. Ik zou hier een applausje willen vragen voor de wijze, waarop hij ook zijn derde examen heeft doorstaan". Dat neemt niet weg, dat de Neder landse coach met gemengde gevoelens op het Europees kampioenschap van Heerenveen zal terugzien. „Voor mij was de zaterdag een totale mislukking. Niet alleen wegens Jan Bols, maar ook door de weersomstandigheden. Voor een zware jongen als Ard Schenk was er op de 5000 meter geen rijden aan". Ard Schenk zelf over die ongelukkige sfstandi moet nu eenmaal vier af- Een woedende Dag Fornaess balt zijn vuisten in de richting van het publiek, nadat hij was uitgefloten na zijn overwinning op de 1500 meter. standen goed rijden om kampioen te worden. Ale je een steek laat vallen, haal je het net niet. Men zegt dat het de regen is geweest, of de wind, of de toestand van het ijs. Ik voor mij denk aan een combinatie van factoren. Wel weet ik dat ik meer kracht nodig had om in balans te blijven, dan om vooruit te komen. Ik schaatste als een beg nne- ling. Op zulk ijs kun je nu eenmaal niet doorglijden op je techniek. Maar ik geloof niet dat ik door de wind extra benadeeld ben geweest, omdat ik wat groter ben en wat hoger zit. Ik weet zelf nog niet precies wat er aan de hand is geweest". Voor Verkerk kreeg het kampioen schap toch nog een gelukkig einde. Door een goede 1500 m. en een sterke tien km, schoof hij op naar de derde plaats in het eindklassement, dezelfde positie, die hij bij het wereldkampioen schap bezette. Alleen over zijn 500 m. was de oud-wereldkampioen ontevre den: „Die Italiaan naast me deed zo vreamd, Ik was bang dat hij in de eer ste bocht onderuit zou gaan. Daarom ging ik met ruime afstand om hem heen. Maar zoiets kost natuurlijk wel tijd". Zondag teeft Kees Verkerk nog een verwoede poging gedaan om zoals hij het uitdrukte het nummer van Jan Bols op zijn naam te schrijven. Mede door ekele misslagen werd hij echter in het directe duel öet zijn vriend Per Willy Guttormsen verslagen. Desondanks was Kees best te spreken: „Per slot van rekening ging ik in het totaalklassement nog juist Göran Claesson voorbij. Op die derde plaats had ik na die eerste dag telemaal nie1 meer durven hopen. DAVOS De dames van de Nede landse kernploeg hebben in Davos dit weekeinde onderlinge wedstrijden gehor- den over drie maal de 500 m en eenm;> de 1000 m. Winnares werd Ans Sri met een puntentotaal van 184.950 Uitslag: 1. Ans Schut 184.950: 2. S;i Kaiser 186.450; 3. Akke Falkc 190.600; 4. Rieneke Demming 190.800 Winnaresseni fitten Kaiser 46.3. A Keulen 46.4, Am Maak 44en 1.31.5.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1971 | | pagina 7